Kooperatiflerde Yıl Sonu İşlemleri

MuhasebeBirim Başkanlığı’na                      Özü  : Yıl sonu işlemleri hk.

Yıl sonu işlemleri kapsamında Aralık/2018 ayı sonuna kadar  muhasebe birimi yapılması gereken iş ve işlemler özetle aşağıdadır.

1-2019 yılına ait defterlerin açılış tasdiki yaptırılacaktır. (*)

2-Cari hesap mutabakatları yapılacak ve banka ekstreleri  alınacaktır.

3-Envanter işlemleri yapılacaktır.

4-Amortisman  kayıt ve  listesi oluşturulacaktır.

5-Dönemsellik ilkesine uygun olarak gerekli dönem sonu düzeltme kayıtları yapılacaktır.

6-Vergi ve SGK  hesaplarının kontrolü yapılacaktır.

7-Değerleme işlemleri yapılacak ve varsa şüpheli alacaklar belirlenecek, şartları oluşmuş ise karşılık  ayrılacaktır.

8-Nazım hesaplardaki  kayıtlar  kontrol edilecektir.

9-Temel mali tablolar (bilanço ve kar/zarar hesabı) çıkarılacaktır.

10-E-defter ve e-fatura zorunluluk kapsamına dahil olup olmadığı kontrol edilerek, dahil olduğu görüldüğü taktirde gerekli işlemler yapılacaktır.

• 

1-2019 yılına ait defterlerin açılış tasdikinin yaptırılması:

31/12/2018 tarihine kadar tasdiki gereken defterler:

1.a-Yevmiye defteri,

1.b-Defter-i Kebir,

1.c-Envanter defteri,

1.d-Günlük kasa defteri, (**)

1.e-Yönetim kurulu karar defteri.

Genel kurul karar defteri ile ortaklar defteri dönemsellik kuralına tabi olmayıp, mevcut defterin dolması halinde yeni defter kullanılmaya başlamadan önce notere tasdik ettirilmelidir.

Onaya tabi defterlerin hesap dönemi içinde dolması halinde, bunları kullanmaya başlamadan önce açılış onayı yaptırılmak zorundadır.

2018 yılı defter sayfalarının yeterli olup olmadığı kontrol edilip, gerekli olduğu durumda noterde ara tasdik işlemi yaptırılmalıdır.

2-Cari hesap mutabakatları yapılacak ve banka ekstrelerinin   alınması:

Bilançonun aktif ve pasifinde yer alan alacak ve borç kalanı (bakiyesi) veren hesapların karşılıklı yazışma yöntemiyle ve 31/12/2018 tarihi itibariyle mutabakatı yapılmalı ve bu mutabakat yazıları “2018 yılı cari hesap mutabakatları” dosyasında düzenli bir şekilde muhafaza edilmelidir.

Cari hesap mutabakatları ile doğrulanan bakiyelerden ters bakiye veren hesaplar varsa bu tutarlar ilgili hesaplara virman yapılmalıdır.

Yıl sonu itibariyle mevduat, fon, kredi, kredi kartı ve tahsildeki çek senet bakiyelerinin alınan banka yazılarıyla doğrulanması gerekmektedir.

3-Envanter işlemlerinin yapılması:

31/12/2018 tarihi itibariyle mevcutlar (kasa, portföydeki çekler ve senetler, stoklar, demirbaşlar, binalar, taşıtlar ve aktifte yer alan vb) tek tek sayılarak muhasebe kayıtlarıyla  kontrol edilmeli, envanter defterine yada envanter listesine yazılmalıdır. Bu kapsamda  kasa sayım tutanağı düzenlenerek, kasa sorumlusu yönetim kurulu muhasip üyesi ve bir denetçi tarafından imzalanmalıdır.

Fiili sayım sonucu tespit edilen bilgilerin muhasebe kayıtlarını doğrulaması gerekmektedir. Bütün sayımların sonuçları, çift imzalı tutanakla belgelendirilmelidir.

4-Amortisman  kayıt ve  listesinin oluşturulması:

Kooperatifin  aktifinde yer alan  binalar, demirbaşlar, makine ve techizat gibi  sahip olduğu varlıkların  Vergi Usul Kanunu hükümleri  gözönünde tutularak  Amortisman Defterinde veya  listesinde  amortisman  hesabı  yapılmalı ve bu  hesaba göre  muhasebe kaydı  oluşturulmalıdır.

5-Dönemsellik ilkesine uygun olarak gerekli dönem sonu düzeltme kayıtlarının yapılması:

Borç ve alacak  bakiyesi  vermesi  gerektiği halde,  bu kurala uygun olmayan  hesapların  bakiyelerinin  ilgili  hesaplara  alınarak  muhasebe kurallarına uygun hale  getirilmesi gerekmektedir.

Önümüzdeki döneme ait gelir ve giderlerin, gelir ve gider hesaplarından alınarak gelecek  yıla ait gelir ve gider  hesaplarına  alınmalıdır.

Aktif ve pasif hesaplardaki bakiyelerin dönemlerine (kısa veya uzun dönemli) göre sınıflanması yapılmalıdır.

6-Vergi ve SGK  hesaplarının kontrolünün yapılması:

360-Ödenecek Vergi ve Fonlar hesapları ve 190-Devreden KDV hesaplarının 31/12/2018 tarihi itibariyle Aralık ayı beyannamelerini doğruluyor olması gerekmektedir. Benzer  şekilde 361-Ödenecek Sigorta Primleri Hesabının da Aralık ayı sigorta tahakkuk fişleri ile kontrolü yapılmalıdır. 

Vergi affı ve  yapılandırmadan faydalanılması  söz konusu ise,  bu doğrultuda  kayıtların yapıldığı  kontrol edilmelidir. Yapılmadı ise,  yıl sonuna kadar yapılmalıdır.

7-Değerleme işlemlerinin yapılması ve varsa şüpheli alacakların belirlenmesi   ve yasal şartları oluşmuş ise karşılık  ayrılması:

Sene sonu itibariyle varsa döviz kasa, banka, alacak, borç, kredi, avans  ve teminat hesaplarının yıl sonu kuru ile değerlenerek, değerleme sonucunda oluşan farkın kar-zarar hesaplarına kaydının yapılması gerekmektedir.

Varsa tahsilinde sıkıntı çekilen ve dava aşamasındaki alacaklar için avukattan ilgili davaların son durumunu açıklayan yazı alınması ve müşavirliğimizle paylaşılması gerekmektedir.

8-Nazım hesaplardaki  kayıtların kontrol edilmesi:

Kooperatifin  iş ve hizmet ilişkileri gereği, alınan ve verilen banka teminat mektubu  ve diğer  nakit olmayan  teminatlar, nazım hesaplarda  izlenmeli ve nazım hesaplarda yer alan  kayıtların  fiili durumu doğruladığı  sayım yapılarak ve tutanak düzenlenerek  kontrol  edilmelidir.

9-Temel mali tabloların (bilanço ve kar/zarar hesabı) çıkarılması:

Cari hesap mutabakatları ve envanter işlemleri ile muhasebe mevzuatı yönünden yapılması gereken gelir ve gider hesaplarının kapatılması, amortisman, karşılık, yedek akçe vs ayrılma işlemlerinin de  tamamlanmasından sonra bilanço ve kar-zarar hesabı çıkarılmalıdır.

Bu kapsamda, kanunen kabul edilmeyen giderler (KKEG) listesi  oluşturulmalıdır. Banka  mevduatlarından  kesilen  vergilerin, banka  yazıları ile doğrulaması yapılmalıdır.

10-E-defter ve e-fatura zorunluluk kapsamına dahil olup olmadığı kontrol edilerek, gerekli başvuruların yapılması:

         2017 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere 01/01/2019 tarihinden itibaren  e-Fatura ve e-Defter uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilmiştir. Böyle bir durumda mali mühür, e-defter ve e-fatura başvuruları yapılarak, mevcut faturalama ve muhasebe sistemlerini uygun hale getirme çalışmalarına başlanmalıdır.

EBu işlemler sırasında tereddütedilen konular ile ilgili müşavirliğimizle iletişime geçmenizi ve mümkünse  tereddüt ettiğiniz  konuyu özetle yazılı olarak sormanızı ricaederiz.

Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Danışman Evren ÖZMEN

Notlar:

(*) e-defter kullananların Yevmiye ve Defter-i Kebir tasdikleri hariç.

(**) Herne kadar  Kasa Defteri  tutulması zorunluluğu kaldırılmış ise de,  kooperatiflerde  Kasa Defteri’nin tutulması bir çok yönü ile  uygun düşmektedir.

Öneri:

Mali tabloların  mevzuata uygun olarak düzenlenmesi  ve fiili durumun ilgili yılın bütçesi ile  karşılaştırılmasının  temini  için  Aralık/2018 ayına ait  ücret, huzurhakkı ve benzeri  ödemelerin  tahakkuk ve ödemelerinin mali imkanlara göre  31/12/2018 tarihine kadar  yerine getirilmesi bir çok yönü ile uygun olmaktadır.