Kooperatif Genel Kurul Toplantısı için Gerekli Evraklar Nelerdir?

Kooperatif Genel kurul gündeminin ve belgelerinin hazırlanması:

Genel olarak olağan genel kurullarda hazırlanması zorunlu olan belgeler şunlardır:

  1. Gündem(EK. 3)
  2. Yönetim kurulu yıllık çalışma raporu.(EK. 4)
  3. Denetçiler raporu.(EK. 5)
  4. Bilanço, envanterve gelir-gider hesabı.
  5. Çalışma programı ve tahmini bütçe.
  6. Ortaklar cetveli (hazirun cetveli).
  7. Gündemde yer alan konulara ait diğer belgeler.

(Yukarıda belirtilen belgeler en az 5’er nüsha olarak hazırlanmalıdır.)

Gündemin hazırlaması:

Gündem genel kurulda görüşülerek kararı alınacak konuları içerir. Gündemi çağrı yapan organ hazırlar. Gündemde genel kurul kararını gerektiren bütün konuların bulunması gerekir. Özellikle Kooperatifler Kanununun 42. ve Anasözleşmenin 23. maddesinde sayılan “genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkiler” kapsamındaki iş ve işlemler söz konusu ise muhakkak bu hususların gündemde bulunması zorunludur. Aksi halde bu yetki kararları alınmadan yetkilerin kullanılması “yetki tecavüzü” olduğundan suç oluşturur.[1]

Kooperatif ortakları, gündemde yer alan konulara göre genel kurula iştirak edip etmeyeceklerini belirlediğinden, gündem maddelerinin hiçbir duraksama ve kuşkuya fırsat vermeyecek şekilde açıkça yazılması gerekir. Aksi halde görüşülerek karar alınan konu hakkında daha sonra bir itiraz (bozma davası) söz konusu olduğunda, gündemde olmayan yada gündemde açıkça yazılı olmayan konuların görüşülüp karar alınamayacağı nedeniyle bu konuda alınan kararın iptali (bozulması) söz konusu olabilmektedir.

Kooperatif ortakları genel kurulda görüşülüp karara bağlanacak konuları ancak gündemle öğreneceklerinden toplantı çağrısına ve ilan yapılıyor ise ilana gündem yazılır.

Gündemde yazılı olmayan konular görüşülemez.[2] (Buna “gündemin muayyenliği” veya “gündeme sadakat ilkesi” denir.) Ancak dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur. Bu talebin müştereken (Anasözleşmeye göre noterden) yapılması gerekir.[3] (EK. 6)

Gündemde olmayan hususların görüşülmemesi ilkesinin bazı istisnaları söz konusudur. Şöyle ki; Kooperatife kayıtlı ortaklardan en az 1/10’unun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı ve müştereken teklifte bulunmaları halinde;

  1. Hesap teknik komisyonunun seçilmesi.
  2. Bilançoincelemesinin ve ibranın geriye bırakılması.
  3. Çıkan ve çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması.
  4. Genel kurulun yeni bir toplantıya çağırılması.
  5. Kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurulkararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali.
  6. Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi.

ile ilgili hususlar genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınır.[4]

Olağan genel kurul gündeminde bulunması gereken konular:

Olağan genel kurul gündeminde aşağıdaki maddelerin bulunması gerekir.

  1. Açılış ve başkanlık divanı teşkili.
  2. Saygı duruşu.
  3. Yönetim, denetim, tasfiye memurları, üst birlik kurulları tarafından verilen raporların okunması.
  4. Bilanço, envanterve gelir-gider farkı hesaplarının incelenmesi, kabulü veya reddi.
  5. Yönetim Kuruluile Denetim Kurulu üyelerinden eksilenler varsa yerine yenilerinin seçilmesi  ile yıl içinde  yedeklerle tamamlanamayan yönetim ve denetim kurulları tarafından atanan yönetim ve/veya denetim kurulu üyelerinin genel kurulun onayına sunulması.
  6. Süresi biten yönetim ve denetim kuruluüyeleri ile tasfiye memurlarının seçilmesi.
  7. Gelecek yılın bütçeve çalışma programının görüşülmesi ve karara bağlanması.
  8. Gerekli görülen diğer hususlar. (Bu maddenin kapsamı genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkiler ile yönetim kurulunun gerek gördüğü konuları kapsar.)[5]

KK’nın 42. maddesinde genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkiler 8 madde halinde belirtilmiştir. Bunlardan 5. kanun veya anasözleşme ile genel kurula tanınmış olan konular hakkında karar vermektir. Diğer taraftan kooperatif anasözleşmesinin 23. Maddesi de aynı amaçla düzenlenmiştir. Bu hususlara uyulması zorunludur. Ayrıca kooperatifin durumuna göre aşağıdaki hususların da genel kurul kararını gerektirmiş olması nedeniyle bu konularla ilgili bir karara ihtiyaç var ise, bu hususa da gündemde yer verilerek karar alınması gerekir.

Bu hususlar;

  1. Anasözleşmenin değiştirilmesi söz konusu ise gündeme değiştirilecek madde numaraları yazılır.[6] (Daha evvel Bakanlıktan ya da İl Müdürlüğü’nden değişiklik için izin alınmış olmalıdır. Faaliyet süresinin uzatılması, faaliyet konusuna yeni hükümler eklenmesi, unvan değişikliği gibi konularda bu kapsamdadır.)
  2. Anasözleşmenin bir yasaya intibakı gerekiyor ise,
  3. Yönetim, denetim, üst birlik ve hesap tetkik komisyonu üyelerinin seçilmesi gerekiyor ise,
  4. Kooperatifin üst kuruluşa (Kooperatifler Birliğine) girmesi ve temsilci seçmesi gerekiyor ise,[7] (mevzuatta üst birlikten çıkılmasının genel kurulkararını gerektirdiğine dair bir hüküm olmadığı halde, üst kuruluşa girilmesinin genel kurul kararını gerektirmiş olması nedeniyle, üst kuruluştan çıkmanın da genel kurul kararını gerektirdiği doğrultusunda bir görüş mevcuttur. Kişisel olarak bu görüşe katılmamakla beraber böyle durumlarda bir anlaşmazlığın oluşmaması için üst kuruluştan çıkma ile ilgili de genel kuruldan karar alınması yerinde olacaktır.)
  5. Kamu kurum ve idareleri herhangi bir iş ve işlem için genel kurulkararı istiyor ise,
  6. Çıkarılan ortak genel kurula itiraz etmiş ise,
  7. Azlık genel kurulistemiş ve gündemde yer almasını istediği hususları belirtmiş ise,
  8. Ödemelerini zamanında yapmayan ortaklara vade farkı uygulanmak isteniyor ise, (Ortakların yapacakları ödemelerin miktar, zaman ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkileri arasında olması nedeniyle, gecikme farkıile ilgili bu kapsamda karar alınabileceği gibi, ayrı bir gündem maddesi ile de bu kararın alınması mümkündür.)
  9. Yeni giren ortaklardan farklı bir ödeme isteniyor ise,[8] (Bu kapsama; mevcut ortaklardan daha fazla ödeme istemi ile birlikte belirlenen bu ödemelerin ödeme esasları da bu kapsamdadır.)
  10. Çıkan veya çıkarılan ortaklara yapılacak ödeme geciktirilmek isteniyor ise,[9] (Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düşürebilecek iadeve ödemelerin genel kurul kararıyla ve üç yılı aşmamak koşuluyla geciktirilmesi mümkün olduğundan, şartlar bu doğrultuda ise bu konu ile ilgili karar alınabilir.)
  11. Bağışyapılması gerekiyor ise,
  12. Yönetim ve denetim kuruluüyelerine ücret, huzur hakkı, tahsisat vs. ödentiler yapılmak isteniyor ise, (Uygulamada bu ödentiler bütçede belirtilip, genel kurul tutanağına yazılması suretiyle yerine getirilmektedir. Ancak bakanlık bu hususun gündemde ayrı madde olarak görüşülmesini istediğinden ayrı madde olarak gündemde yer alması gerekir.)
  13. Ortakların ödemeleri (Bu kararın ödeme miktar, zaman ve şartlarını belirtir şekilde alınması gerekir.)[10] Şartların kapsamında ödemelerin senede bağlanarak yerine getirilmesi, vade farkı ödenmesi, kısmi ödemelerin önce ana borca ya da faize mahsupedilmesi gibi uygulamada duraksama yaratacak konulara açıklık getirilir.
  14. Sabit fiyatla (bedelle) ortak alınmak isteniyor ise,
  15. 15. Kamu kurum ve idarelere taahhüt verilmesi, teminatve ipotek verilmesi, ipoteğin kaldırılması, kredi ve borç alınması, arsanın tevhit, terk, terkin ve ifraz işlemleri yapılmak isteniyor ise.
  16. 16. Arsa alımında ve satımında takip edilecek usül ile alınacak arsanın yerini ve azami fiyatını, satılacak arsanın asgari fiyatını belirlemek için arsa alımı ile ilgili veya arsa satımı ile ilgili karar alınması.[11]
  17. 17. Proje ile imalatve inşaat yaptırılma yöntemi ile ilgili karar alınması,
  18. 18. Ortaklara tercihli tahsisusulü ile konut (veya işyeri) tahsis edilmek isteniyor ise,[12]
  19. 19. Genel hizmet tesislerinin sayı, cins ve özellikleri belirtilmek isteniyor ise.
  20. 20. Kur’a yönetmeliği hazırlanmış ise, (kural olarak yapı kooperatiflerinde yer belirlemesi noter huzurunda çekilen kur’a yöntemiyle yerine getirilmekle birlikte, bu belirlemede birden çok yeri olan kişilerin yan yana gelmesi, ya da bazı kişilerin kur’aya girmeden yer seçmesi gibi uygulamalar düşünülüyor ise, bu hususun daha önceden genel kurulca karara bağlanması gerekmektedir. Aksi halde, yani bütün ortaklar eşit şekilde kur’a ya giriyor ise kur’a yönetmeliğinin genel kurulca karara bağlanması gerekmemektedir.)
  21. 21. Hazırlanan yönetim planında özellik arz eden bir durum söz konusu ise, (yapı kooperatiflerinde kat irtifakının kurulması sırasında tapuya ibrazı ve tescili gereken yönetim planı her ne kadar KMK’nın 12. ve 28. maddelerine göre hazırlanmakta ise de, günümüzde çoğu kooperatifin işletme sürecinde daha iyi yönetilmesi için işletme kooperatifi olarak tür değiştirdiği görüldüğünden, bu esası da göz önünde tutarak hazırlanan Site Yönetim Planlarındaki özelliklerin bütün ortaklar tarafından bilinmesi uygun düşmektedir.
  22. 22. Bazı kişilerin kur’aya iştirak ettirilmeden tercihli olarak konut seçme hakkı tanınması isteniyor ise,
  23. Herhangi bir konu için özel ibraya gereksinim var ise,
  24. Ortaklığa kabul edilmeyen kişi, denetçiler aracılığı ile genel kurula müracaat etmiş ise,
  25. Konut, işyeri ve ortak sayısının tespiti konusunda karar alınması,
  26. Bakanlıkça görüşmesi istenen hususlar,[13] (Bakanlığın görüşülmesini istediği hususların özetle gündemde belirtilmesi gerekir. Zira ortaklar daha evvel bu şekilde haberdar olmak suretiyle genel kurula iştirak edip etmeyeceklerini kendileri değerlendirebilirler.)
  27. 4’ten az olmamak üzere ortakların en çok 1/10’u tarafından genel kurultoplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilmiş konular var ise.
  28. Gelir-gider farkının ortaklara dağıtılması isteniyor ise, (Bazı kooperatiflerin fazla taşınmazlarını satarak satış gelirini ortaklarına dağıtmaları söz konusu olduğu gibi, bazı kooperatiflerin da gelir fazlası olduğu taktirde bu gelirler fazlalarını ortaklara dağıtmaları mümkün olabilmektedir. Bu şekilde bir dağıtımdüşünülüyor ise, KK’nın 38, 39. maddeleri ile Anasözleşmenin 68. maddesinde belirtilen hususlar göz önünde tutulmak suretiyle dağıtım kararının genel kurulca alınması zorunlu bulunmaktadır.)
  29. Kooperatifin dağılması veya başka bir kooperatifle birleşmesi gerekiyor ise,
  30. Kooperatifin tür değiştirmesi gerekiyor ise, (Yapı kooperatiflerinin amacını gerçekleştirdikten sonra KK’nın 81. maddesine göre işletme kooperatifi olarak tür değiştirmesi mümkün olduğu gibi, Bakanlığın belirttiği tebliğe uygun olarak gerekli işlemleri yapması halinde anonim şirkete dönüşmesi veya bir anonim şirketle birleşmesi de mümkün olabilmektedir. Bu şekilde bir uygulama düşünülüyor ise genel kurulöncesi yapılması gereken prosedürler tamamlanarak bu konunun genel kurulca karara bağlanması gerekmektedir.)
  31. Ortakların mevcut kişiler sorumluluklarının ağırlaştırılması ve ek ödeme istenilmesi söz konusu ise,
  32. Haklarında kamu davası açılmış yönetim kuruluüyelerinin görevine devam edip etmeyecekleri konusu, (KK’nın 56. maddesine göre yönetim kurulu hakkında kamu davası açılmış ise bu hususun ilk genel kurulda gündem maddesi yapılarak bu yönetim kurulu üyelerinin görevine devam edip etmeyeceği hususuna genel kurulca karar verilmesi gerekmektedir.)

Kooperatife Üye Olurken Bilmeniz Gereken 16 Konu

1 Kooperatifin tescil edilip edilmediği kontrol edilmelidir. Tescil edilmemiş kooperatiflere ortak olunmamalıdır.
2 Kooperatif anasözleşmesi detaylı bir şekilde incelenmelidir. İlgili hükümlere uygun olmayan kooperatiflere ortak olunmamalıdır.
3 Kooperatifin yöneticileri, denetçileri ve kurucuları hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Onların geçmişteki deneyimleri ve başarıları değerlendirilmelidir.
4 Kooperatifin ortaklık koşullarını taşımak önemlidir. Ortaklık koşulları anasözleşmede belirtilen şartlara uygun olmalıdır.
5 Kooperatifin tanıtımı için yapılan reklam, broşür, ilan gibi bilgilerin doğruluğu ve genel kurul kararına dayanıp dayanmadığı araştırılmalıdır.
6 Kooperatifin ortak sayısı ve hedeflediği ortak sayısı bilinmelidir. Ortağın sayısı ile arsa ve imar durumu arasındaki bağlantı göz önüne alınmalıdır.
7 Ödemelerle ilgili genel kurul kararları ve uygulamaları incelenmeli, ödemelerin banka hesaplarına yapılıp yapılmadığı araştırılmalıdır.
8 Kooperatifin ortak yapısı hakkında genel bilgi sahibi olunmalıdır.
9 Kooperatifin arsası varsa tapu durumu kontrol edilmeli, arsa sahibine verilecek taşınmazlar için ortak kaydı yapılmamalıdır.
10 Kooperatifin inşaat ruhsatının olup olmadığı incelenmeli, ruhsatsız inşaatlara ortak olunmamalıdır.
11 Yöneticilerin ve kurucuların daha önce inşaat müteahhidi veya yap-sat yöntemi ile iş yapan kişiler olup olmadığı bilinmelidir.
12 Kooperatifte yedek ve şartlı ortaklık uygulaması olmadığına dikkat edilmelidir.
13 Ortak olunan kooperatiften ortaklık senedi veya ortaklık cüzdanı alınmalıdır.
14 Ortaklığın devri sırasında devreden ortağın borç durumu ve anlaşmazlıkları kontrol edilmelidir.
15 İnşaat devam ediyorsa ruhsatın alındığına dikkat edilmelidir.
16 İşyeri devirlerinde tapu tescilinin yanı sıra ortaklık devrinin de yapıldığına emin olunmalıdır.

Kooperatife üye olurken dikkat edilecekler

Kooperatife üye olurken dikkat edilecekler

Günümüzde kooperatifçilik uygulamalarında çok sayıda sorunların yaşandığı bilinmektedir. Bu sorunların başında inşaatın uzun sürmesi, baştan tahmin edilen fiyattan fazlaya mâl olması, kalitesiz olması gibi sorunlar gelmektedir.

Bunların da ötesinde çoğu kişinin kooperatife girmekle zarara uğradığı, hatta dolandırıldığı şeklinde yakınmalarına da tanık olmaktayız.

Bu nedenle bütün bu olumsuzluklardan zarar görmemek için kişilerin kooperatiflere ortak olur iken genelde aşağıdaki hususlara özen göstermeleri gerektiğini önerebiliriz:

1-Kooperatifin, Tescil Edilerek Tüzel Kişilik Kazanıp Kazanmadığı İncelenmelidir

Bilindiği üzere kooperatifler, Ticaret Sicili Memurluğu’na tescil ve ilan edilmek suretiyle tüzel kişilik kazanan kuruluşlardır. Bu nedenle öncelikle ortak olunması istenilen kooperatifin ticaret siciline tescil edilerek tüzel kişilik kazanıp kazanmadığı konusu ticaret sicil numarasından öğrenilmesi gerekir. Aksi halde, yani ortada kuruluş işlemlerini tamamlamamış bir kooperatif söz konusu ise yapılan yasal olmayan işlemlerden dolayı kooperatif tüzel kişiliği değil, bu işlemleri yapanlar şahsen sorumlu olacaklardır.

2-Kooperatif Anasözleşmesinin Temin Edilerek İncelenmesi Gerekmektedir

Herne kadar  kooperatifçilik uygulamalarında  kooperatif anasözleşmeleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 88.maddesine göre  Bakanlıkça  tip anasözleşme olarak hazırlanmakta ise de, bazı kooperatiflerin  anasözleşmelerinde  tip anasözleşmeden  farklı  hükümlerin yer aldığı  görülmektedir. Bu nedenle  kooperatif anasözleşmesinin incelenmesinde  bu husus göz önünde  tutulmalıdır.

Bilindiği üzere kişiler kooperatife ortak olur iken ortaklık başvuru dilekçelerinde kooperatif anasözleşmelerini okuduklarını ve bütün hükümlerini kabul ettiklerini ifade etmektedirler. Bu nedenle kooperatif–ortaklık ilişkisinde anasözleşme hükümleri dikkate alınarak işlemler yürütülmekte ve anlaşmazlık olduğu taktirde Anasözleşme hükümlerine göre çözümlenmektedir.

Ortaklık ilişkisi sırasında anasözleşmeye uygun düşmeyen istekler veya vaatler söz konusu olduğu taktirde bunun yasal olup olmadığı bilinmeli, bir yanılgıya düşülmemelidir. Kooperatif  anasözleşmesinin  incelenmesi, ortakların  bilgi edinme  hakkı kapsamındadır.

3- Kooperatifin Yöneticileri, Denetçileri ve Kurucuları Bilinmelidir

Kooperatifin başarısı, yöneticilerin ve diğer ilgililerin konu hakkında bilgisi ile birlikte kişiliklerine de bağlı olduğundan, yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerinin ve kurucuların hakkında bilgi sahibi olduktan sonra kooperatife ortak olup olmamaya karar verilmelidir.

4-Kooperatife Ortak Olacak Kişiler Ortaklık Koşullarını Taşımalıdırlar

Kooperatife ortak olacak kişilerin ortaklık koşulları kooperatif anasözleşmesinde tek tek sayılmıştır. Bu koşulları taşımayan kişilerin kooperatife ortak olması söz konusu değildir. Dolayısıyla kooperatif yöneticilerinin tutumlarından dolayı bir ayrıcalık tanınarak ortak olunması gibi bir yanılgıya düşülmemelidir.

5-Kooperatifin Tanıtımı İçin Yapılan Reklam, Broşür, İlan vs.’de Yer Alan Bilgilerin Doğru Olup Olmadığı ve Genel Kurul Kararına Dayanıp Dayanmadığı Araştırılmalıdır

Bazı kooperatiflerin ortak kaydını artırmak ve cazip hale getirmek için genel kurul kararı olmadan kurulacak sitede birçok sosyal donatı alanlarının ve sitenin değerini artırıcı diğer yapıların olacağını belirtmektedirler.  (KK. 59/7)

Bu bilgilerin doğru olup olmadığı, genel kurulca bu şekilde bir karar alınıp alınmadığı, ayrıca kooperatifin arsa ve imar durumunun bu yapılaşmalara uygun olup olmadığı araştırılarak karar verilmelidir.

6-Kooperatifin Ortak Sayısı Bilinmelidir

Genelde kooperatiflerin ortak sayıları arsa durumuna göre baştan belirlenmektedir. Başka bir ifade ile arsa ile ortak sayısı arasında, dolayısıyla konut ya da işyeri sayısı ile ortak sayısı arasında doğrudan bağlantı bulunmaktadır.

Kooperatifin ortak sayısının en fazla kaç kişi olacağı bilinerek karar verilmelidir. Kayıt sırasında ortak sayısı tamamlanmamış olsa bile kooperatifin hedeflemiş olduğu ortak sayısı bilindikten sonra karar verilmelidir. Zira ortak sayısı çok olan kooperatiflerin genelde amacını daha geç gerçekleştirdiği bilinmektedir.

Diğer taraftan birtakım nedenlerle konut ya da işyeri sayısı artırılacağı düşüncesiyle fazla ortak kayıt edilip edilmediği hususu da bilinmelidir.

Yapı kooperatiflerinde ortak ve  işyeri yada  konut  sayısını  belirleme  görev ve yetkisi  genel kurula aittir.

7- Ödemelerle İlgili Bilgi Sahibi Olunmalıdır

Bilindiği üzere yapı kooperatiflerinde ortakların ödemelerine ilişkin miktar, zaman ve koşulları belirleme görev yetkisi genel kurula aittir. Bu nedenle kooperatifin kurulduğu tarihten itibaren genel kurul tutanakları incelenerek ortakların ödemeleri ile ilgili alınan genel kurul kararları ve uygulama konusunda bilgi sahibi olunmalı, bu bilgilerden hareketle karar verilmelidir.

Ortak olunduğu tarihe kadar diğer ortakların ödeme miktarları bilinmeli ve bir fark isteniliyor ise bu farkın genel kurul kararına dayanıp dayanmadığı genel kurul tutanakları incelenerek öğrenilmeli. Bu kapsamda sabit fiyatlı ya da özel statülü ortaklık şeklinde bir kayıt söz konusu ise bu isteğin genel kurul kararlarında yer alıp almadığı araştırılıp, almıyor ise istek kabul edilmemelidir.

8-Ödemelerin Banka Hesaplarına Yapılması

Genel kurulca kararlaştırılan ödemelerin nasıl ödendiği konusu incelenmeli ve bankanın tercih edilip edilmediği konusu ile banka hesaplarının kooperatif tüzel kişiliği adına olup olmadığı araştırılmalıdır. Ödemeler banka hesabına yapılmalıdır.

9-Kooperatifin Ortak Yapısı Öğrenilmeye Çalışılmalıdır

Her ne kadar kooperatiflerde açık kapı ilkesi gereği her kişinin  şartları taşıması halinde kooperatife ortak olma ve gerekçe göstermeksizin kooperatiften ayrılma  hakkı olmakla birlikte,  ortak  olduğu  kooperatifin  ortakları hakkında  genel olarak  bilgi sahibi olmasının  yararlı olduğu  görülmektedir. Bu husus  yasal bir zorunluluk olmamakla birlikte, ileriye dönük  ilişkilerde  olumlu yada olumsuz sonuçlar  doğurabilmektedir.  Dolayısıyla  kooperatifin  ortak  yapısı  hakkında  genel olarak  bilgi sahibi  olduktan sonra  ortak olunmasının  bir çok yönü ile yararlı olduğu görülmektedir.

10-Arsanın Olup Olmadığı İncelenmelidir

Kooperatiflerde arsa önemli bir öge olduğundan kooperatifin arsasının olup olmadığı, var ise tapu senedi veya tapuya şerh ettirilen noter satış vaadi sözleşmesi olup olmadığı incelenmelidir. Zira bazı  kooperatiflerin  arsaları  olmadıkları halde TOKİ ve Hazine gibi  kamu kurumlarından arsa  alım vaadi  olduğu  bilgisi ile  ortak kayıt ettikleri  görülmektedir. Daha sonra  bu bilgilerin  gerçekleşmediği  yada doğru olmadığı ortaya çıktığında bir takım  sorunlar  yaşandığı  görülmektedir.

Ayrıca kat karşılığı arsa alımı söz konusu ise bu sözleşmenin resmi şekilde yapılıp yapılmadığı ve tapuya şerh ettirilip ettirilmediği bilinmelidir.

11-Kat Karşılığı İnşaat Yaptırılması Halinde Arsa Sahiplerine Verilecek Taşınmazlara Ortak Kayıt Edilmemelidir

Bazı kooperatifler kat karşılığı olarak arsa almakta ve arsa sahibine verilecek konutlar için arsa sahibini ya da yakınlarını (arsa sahibinin önereceği kişileri) ortak kayıt etmektedirler. Bu uygulama yanlıştır. Arsa karşılığı konut alacak kişiler ortak kayıt edilmemelidir. Bu kişilerle kooperatif arasındaki ilişkiler resmi şekilde düzenlenen noter satış vaadi sözleşmesi hükümlerine göre yürütülmektedir. Kooperatif tarafından noterce düzenlenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinin tapuya şerh ettirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca iş karşılığı olarak verilecek taşınmazlar içinde ortaklık kaydı yapılmamalıdır.

Gerek kat karşılığı arsa sahibine verilecek konutlar, gerekse iş karşılığı işi yapanlara verilecek konutlar, ortaklık ilişkisi dışında sayılan ilişkiler olması nedeniyle arsa sahibi ve işi yapanlar kooperatife ortak olarak kayıt edilmemelidirler.

12-İnşaata Başlamış İse, İnşaat Ruhsatının Olup Olmadığı Araştırılmalıdır

İnşaatın kaçak olarak yapılmış olması durumunda kesinlikle kooperatife ortak olunmamalıdır. İleride ruhsatın alınacağı, ya da belirli bazı işlemlerin tamamlanmasından sonra ruhsatın alınacağı şeklindeki bilgilere itibar edilmemelidir. Temel kural; inşaata ruhsat alındıktan sonra başlanmış olmasıdır. Dolayısıyla inşaatın ruhsatsız olması imar sorunlarının yanında yükleniciyle ve diğer konularda da anlaşmazlık çıktığı taktirde kooperatifin zarar görmesi söz konusudur.

13-Devirlerde, Devreden Ortağın Borcu ve/veya Kooperatife Karşı Bir Anlaşmazlığının Olup Olmadığı İncelenmelidir

Ortaklığın devrinde devreden ortağın bütün hakları yeni ortağa geçmektedir. Bu nedenle devirden önce bir sorun söz konusu ise bu sorun devralan ortağa da geçmiş olacaktır. Özellikle ihraç edildi düşüncesiyle boşaldığı düşünülen yere kayıt olan ortaklar daha sonra ilk ortağın haklarını elde etmesi nedeniyle mağdur edildikleri bilinmelidir. Diğer taraftan devirden önce bir borcunun var olup olmadığı, devreden ortağın kooperatife karşı herhangi bir anlaşmazlığının bulunup bulunmadığı incelenerek karar verilmelidir.

14-Kooperatiflerde Ortak Adına Tapu Tescili Yapıldıktan Sonra İşyeri Devirlerinde Ayrıca Ortaklık Devrinin de Yapıldığı Belirtilmelidir

Kooperatifin amacı olan işyeri veya konut üzerindeki ortaklık hakkı tapu tescilinden sonra mülkiyet hakkına dönüştüğünden, tapuda satın alınan işyerinin kooperatife bağlı ortaklık haklarının da devredilmiş olabilmesi için ayrıca kooperatif nezdinde o işyeri ile ilgili ortaklık hakkının devredildiğine dair işyerini devreden ve devralan ortaklar tarafından kooperatife müracaat edilip ortaklık hakkının da devri sağlanmalıdır.

Devirlerde kooperatife yazılı başvuruda bulunulması zorunludur. Aksi halde devir işlemi haricen yapılmış olduğundan kooperatif yönünden hüküm ifade etmez.

15-Yöneticilerin ve Kurucuların Daha Evvel İnşaat Müteahhidi, ya da Yap-Sat Yöntemi İle İş Yapan Kişiler Olup Olmadığı Bilinmelidir

Son günlerde kooperatifler müteahhitlerin güdümünde hareket etmek zorunda bırakılmaktadır. Bu şekildeki bir uygulama başarılı sonuç verse bile kooperatifçilik ilkelerine uygun düşmediğinden, ortak olan kişilerin sonunda ticari bir yaklaşımla daha fazla ödeme yapmaları söz konusu olduğu gibi, yüklenici ticari düşüncesi nedeniyle kooperatifin genel kurullarında veya kararlarında lehine karar çıkartması mümkün olabilmektedir.

Bu nedenle kooperatif yönetim kurulu ile yüklenici arasında bir yakınlık (akrabalık), ya da ticari bir ilişkinin olup olmadığı incelenerek kooperatife ortak olup olmamaya karar verilmelidir.

16-Kooperatiflerde Yedek ve  Şartlı Ortaklığın Olmayacağı Hususu Bilinmelidir

Kooperatiflerde yedek ortaklık veya aday ortaklık gibi bir uygulama söz konusu değildir. Bu nedenle bu şekilde bir ortaklık ilişkisi tesis edilmemelidir.

17-Kooperatife Ortak Olan Kişilerin Ortaklık Senedini veya Ortaklık Cüzdanını Almaları Gerekmektedir

Kooperatifler Kanunu’nun 18. maddesine göre her ortağın ortaklık haklarının ad’a yazılı ortaklık senedi ile temsil olunması şart olduğundan bu hakkı ifade eden ortaklık senedinin kooperatif ortaklarına verilmesi gerekmektedir.

Ortaklık senetleri, kooperatif anasözleşmesini içermesi kaydıyla ortaklık cüzdanı şeklinde de düzenlenebildiğinden bu şekilde bir ortaklık cüzdanı da alınabilir.

Özetle; günümüzde yapı kooperatiflerine karşı güvenin azalmasının en önemli nedenlerinden biri, kooperatif hakkında gerekli bilgiler edinilmeden kooperatiflere ortak olunmasıdır. Bilgi edinme kooperatif hakkında bilgi edinme ile birlikte, kooperatifçilik mevzuatının bilinmesini de gerektirmektedir. Bu nedenle kooperatiflere ortak olmak isteyen kişiler hem ortak olacakları kooperatif, hem de kooperatifçilik konusu hakkında bilgi sahibi olmaları önem arzetmektedir.

Kooperatif Genel kurulunda Vekalet ve Temsil

Kooperatif Genel kurulunda Vekalet ve Temsil

Her ortağın genel kurula iştirak etme hakkının yanında, istemesi halinde yazılı vekalet verme koşuluyla başka bir ortağı veya birinci derecede akrabasını vekil olarak tayin etme hakkı bulunmaktadır.

Ortak sayısı 1000 kişiye kadar olan kooperatiflerde her ortağın başka bir ortağı temsil hakkı bulunmakta olup, 1000 kişiyi geçen kooperatiflerde en çok 9 kişi olmak üzere vekaletle temsil olanaklı bulunmaktadır.

Genel kurullarda temsil hakkı; hem temsil etme ve hem de temsil edilme olarak kabul edilmektedir.

Kooperatiflerde Genel kurula katılma hakkı:

Kooperatiflerde Genel kurula katılma hakkı:

Yapı kooperatiflerinde her ortak, ortak olduğu tarihten itibaren kooperatif genel kurullarına katılma hakkı bulunmaktadır. Genel kurulda bulunma hakkı aynı zamanda genel kurulda görüşmelere katılma, düşüncelerini açıklama, gerek gördüğü konularda sorular sorma, oyunu kullanma, seçme ve seçilme gibi hakları da içerir.[1]

Ancak, ortağın aynı zamanda yönetim kurulu veya tasfiye kurulu üyesi olması nedeniyle bu organlara getirilen özel hükümler saklıdır.

Yapı kooperatiflerinde genel kurula katılmak için ortak olma tarihinden itibaren belirli bir süre beklenmesi gerekmediği halde, işletme kooperatiflerinde (devir hariç) bu süre üç aydır.

[1]      KK. 26

Kooperatiflerde İntibak İşlemi Nasıl Yapılacak?

Kooperatiflerde İntibak İşlemi Nasıl Yapılacak? Kooperatiflerde Neler Değişiyor?

Kooperatif İntibak İşlemleri Sonucunda Hangi Konularda Değişiklik Olacak?

7339 Sayılı Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılmasına dair kanun 26.10.2021 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Kanunla 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na eklenen Geçici 9. maddesinde “ Kooperatifler ve üst kuruluşları, ana sözleşmelerini en geç üç yıl içinde bu Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadır. Ana sözleşmelerini intibak ettirmeyen kooperatif ve üst kuruluşları dağılmış sayılır” hükmü bulunmaktadır.

A-Kooperatiflerde İntibak için son tarih nedir?

Kooperatiflerde intibak içinde son tarihi 26 Ekim 2024 tarihidir.

Kooperatifler olağan genel kurullarında intibak ile ilgili kararı aldıkları takdirde tekrar olağan üstü genel kurul yapmalarına gerek kalmayacaktır.

  • Ancak intibak kararı almadan önce bazı işlemlerin sırası ile yapılması gereklidir.
  • Ayrıca bu süreçte yapı kooperatifleri izin sürecini Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği bakanlığından İşletme Kooperatifleri ise Ticaret bakanlığından alacaktır.

B-Hangi Kooperatifler İntibak İşlemi Yapmak Zorundadır?

  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı yapı kooperatiflerinin 29/12/2022 tarihinden önce kurulmuş olanlar intibak edecekler, dolayısıyla bu tarihten sonra kurulanlar intibak işlemi yapmayacaklardır.
  • Ticaret Bakanlığına bağlı işletme ve diğer kooperatifler ise 23/08/2022 tarihinden önce kurulanlar intibak yapacak, bu tarihten sonra kurulanlar ise yapmayacaktır.

C-Kooperatiflerde İntibak İşlemi Nasıl Yapılacaktır?

  • Kooperatiflerin İntibak sürecinde işlemlerin bir kısmı Mersis üzerinden giriş yapılmak sureti ile gerçekleştirilmektedir.
  • Kooperatiflerin intibak sürecinde kooperatifin kuruluşundan bugüne kadar olan ana sözleşme değişikliklerinin tespiti ve bu değişiklikler ile ilgili ticaret sicil gazetelerinin temin edilmesi gereklidir.
  • Geçmişte yapılan ana sözleşme değişikliklerinin günümüz mevzuatına göre gerekli olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.
  • Mersis sistemi üzerinden değişiklik başlat bölümünden intibak işlemlerinin başlatılması gereklidir.
  • Ana sözleşmede önceden yapılan bir değişiklik yok ise belirlenen kooperatif türünün tip ana sözleşmesini sistemden seçilmesi gereklidir.
  • Kooperatifin güncel sermayesi, unvanı, kısa unvanı, adresi ve sermaye bilgileri Mersise girildikten sonra intibak değişikliğinin onaya gönderilmesi gereklidir.
  • Onaya gönderilmesinden sonra kooperatif ana sözleşmesinden 6 takım çıktı alınacaktır.
  • Ana sözleşmenin son sayfasına ilk yönetim denetim kurulunun ve kurucu ortakların bilgisinin mavi tükenmez kalem ile yazılması ve güncel tüm yönetim kurulunun sözleşmenin her sayfasına imza atması son sayfasına isim soy isim ile birlikte imza atması gereklidir.
  • Kooperatif tarafından bağlı olunan ilgili bakanlığa 6 takım ana sözleşmenin sunulması için yönetim kurulu kararı, imza sirküsü, dilekçe ve taahhütnamenin hazırlanması ve bakanlığa sunulması gerekmektedir.
  • Bakanlıktan alınan onay yazısı ile kooperatifin ilk genel kurul gündemine intibak maddesinin eklenmesi gerekmektedir. Kooperatiflerde genel kurul günü bazı istisnalar hariç gündemde olmayan madde görüşülemeyeceği için bu hususun atlanmaması gerekmektedir.
  • Genel Kurulda onaylanan intibakın genel kurul tescili ile birlikte tescile sunulması gerekmektedir.

Yapı Kooperatiflerinde İntibak Sonrası Yeni Ana Sözleşme Hükümleri Kapsamında Hangi Uygulama Farklılıkları Olacak?

1-Yönetim Kuruluna Yeni Ek Görevler

  • Genel kurul sonrası , genel kurulda alınan kararlar hakkında ortakları bilgilendirmek ve talep eden ortaklara genel kurul toplantı tutanağının bir örneğini vermeleri gereklidir. Daha önce alınan kararların ortaklara gönderilmesi veya bildirilmesi zorunluluğu bulunmuyordu.
  • Kooperatif Yönetim Kurulları artık seçildikten sonra seçilme şartlarını taşıdıklarına dair belgeleri, denetçilere vermek ile görevli olacaklardır.
  • Kooperatifin ortak olduğu kooperatif, şirket ve teşekküllerde kooperatifi temsil etmek üzere temsilci tayin etme görevi kooperatif yönetim kuruluna ait olacaktır.
  • Ortaklara yılda iki kere bilgilendirme yapılması zorunlu oluyor. İntibak sonrası yeni kooperatif ana sözleşmesine göre koopereatif yönetim kurullarının yılda en az iki kez Genel kurulda alınan kararların uygulamaya geçirilmesi ve inşaatların durumu ile ilgili olarak e-postası bulunan ortaklara e-posta yolu ile diğerlerine mektup ile bilgilendirme yapmak
  • Koopbis Sistemine Girişlerin yapılması kooperatif yönetim kurulunun görevi olmuştur. 17.11.2016 tarihli ve 29891 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Kooperatiflerine Ait Bilgilerin Elektronik Ortamda Kaydına Dair Tebliğ uyarınca ortak bilgileri ile kooperatife ait taşınmaz bilgilerini mali bilgiler ile bilançoları e-kooperatif sistemine kaydetmek.

2-Genel Kurulda İbra Edilmeyen Yönetim Kurulu ve Denetim Kurullarının görevlerinin o genel kurulda sona ermesi gerekecektir.

Ana sözleşmenin gündem başlıklı 31.maddesine olağan genel kurul gündemine konulması zorunlu maddeler eklenmiştir.

Yeni ana sözleşmelere göre Genel kurulda yönetim kurulu ibra edilmez ise aynı genel kurulda seçim yapılması zorunluluğu bulunmaktadır.

Gündeme konulması gereken maddelere yapılan eklemeler ve açıklamalar aşağıda mevcuttur.

-Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin ibrası, ibra edilmemesi halinde aynı genel kurulda ibra edilmeyen organ seçimlerinin yapılması

-Aidatlar, aidatların ödeme tarihleri ve kanunların getirdiği yasal tavanı aşmayacak şekilde gecikme cezasının belirlenmesi

-Kanun ve ana sözleşme gereği, genel kurulun yetkisinde olan ve olağanüstü genel kurul toplantı gündemini oluşturan her türlü konu, olağan genel kurul gündemine yazılabilir.

3-Denetim Kurulunun Yönetim Kurulu Toplantılarına Katılması Zorunlu, ayrıca yönetim kurulu tarafından toplantılara denetim kurulunun çağrıldığı da tevsik edilebilmeli

  • Denetim Kurulu üyeleri Yönetim Kurulu toplantılarına katılır.
  • Her toplantıda bir sonraki ay yapılacak toplantının yeri ve zamanı kararlaştırılır. 
  • Denetim Kurulu üyelerine toplantıya çağrının ispat edilebilecek bir yöntemle yapılması zorunludur.

4-Bazı işlemlerde yapı kooperatifleri tek imza ile de temsil edilebilecek

  • Kooperatifi borç altına sokacak ve mamelekinde eksilmeye sebep olacak işlemler dışında Kooperatifin iş ve işleyişi ile ilgili Kamu kurum ve kuruluşları, Belediyeler ile elektrik, su, doğalgaz şirketlerine yönelik müracaatlar ile bunlara benzer nitelikteki başvurular, kooperatifi temsile yetki 1 (Bir) kişinin imzası ile yapılabilir.

5-Yedek Yönetim Kurulu Üyesi Kalmamış ise yapılacak işlem yeni ana sözleşmede netleştirilmiştir.

  • Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamaması halinde, eğer yönetim kurulu toplantı nisabını kaybetmemişse, kanuni şartlara haiz birini geçici olarak yönetim kurulu üyeliğine seçip ilk genel kurulun onayına sunar. Onaylanması halinde selefinin süresini tamamlar

 6-Kooperatif Denetim Kurulu ile ilgili değişikler

  • Yeni tip ana sözleşmeye denetim kurulu seçimi maddesine “Denetim kurulunun asıl ve yedek üyeleri, genel kurulda en çok oy alanlar arasından sıra ile belirlenir. Oylarda eşitlik halinde kuraya başvurulur” metni eklenmiştir.
  • Tek bir denetim kurulu üyesinin kendi başına kooperatifin genel kuruluna çağrı yapamayacağı netleştirilmiştir. “Denetim kurulu üyeleri, kooperatifi genel kurul toplantısına çağırma yetkisi hariç olmak üzere kendilerine kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler.”
  • Kooperatif denetim kurulu üyeleri edindikleri bilgileri kooperatif ortakları ile dahi paylaşırken gizlilik hususuna uymak zorundadırlar. İlgili metin şu şekildedir; Denetim kurulu üyeleri, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları, kooperatif ortaklarına ve üçüncü şahıslara açıklayamazlar

7-Konut ve İşyeri Teslimi ile ilgili önemli değişiklikler

  • İskan alınmadan şerefiye işlemlerinin yapılamayacak olması.

Madde-62: Yapıların fenni mesuller yahut yapı denetim kuruluşlarının denetçi, mimar ya da mühendisleri tarafından ruhsat eki projelerine uygun olarak tamamen bitirildiğini belirten teknik rapor düzenlendikten yahut yapı kullanma izni alınmasına müteakip anasözleşmenin 23 üncü maddesinin 14 üncü bendi çerçevesinde oluşturulacak en az 3 (Üç) kişilik teknik heyet tarafından arsa bedeli, alt ve üst yapı, inşaat, ortak alan ve tesislerin maliyeti ile genel giderlerden tespit edilecek toplam maliyet bedelinden ortakların payına düşecek miktar hesaplanır. Buna konutların site girişine yakınlığı, bloktaki yeri, genel yerleşim planındaki konumu gibi diğer değer artırıcı özellikler göz önüne alınarak tespit edilecek rayiç fiyatlara göre takdir olunacak şerefiye bedelleri eklenmek suretiyle geçici maliyet bulunur.

  • Kat irtifak tapusu verilebilmesi için %95 tamamlanma şart

Madde 64-Kooperatif dağılma kararı almadıkça parsellere ayrılarak arsa ya da hisselendirilerek arsa payı tapusu; 64 üncü maddede ki işlemler gerçekleştirilmeden veya fenni mesuller yahut yapı denetim kuruluşlarınca yapıların % 95 oranında bitirildiğini belirtir teknik rapor düzenlenmeden kat irtifakı tapusu; dağıtılamaz.

Bu hükme aykırı davranan yönetim kurulu üyeleri kooperatifin uğrayacağı zararlardan müteselsilen sorumludur.

  • Etap, etap konut veya işyeri teslimi için ana sözleşme değişikliği şart

Konutların etaplar halinde yapılarak ortaklara dağıtılması ancak Bakanlıkça belirlenen usule uygun ana sözleşme değişikliği yapılması halinde mümkündür.

8-Yeni yönetime devir teslim için 10 gün azami süre konulmuştur.

Yönetim kurulu üyeleri ve çalışanları görev devir ve teslimleri sırasında, sorumlulukları altındaki para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarını genel kurul tarihinden itibaren en geç 10 (On) gün içerisinde bir tutanakla yeni görevlilere teslim etmekle yükümlüdürler.

9-Birden fazla paya ortak olanların parasal yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda ortaklıktan ihracı ile ilgili süreç netleştirilmiştir.

Yeni tip ana sözleşmede kooperatif ortaklığından çıkarılma maddesinde uygulamada tereddüt yaratan birden fazla ortaklığı olanlar ile ilgili hüküm eklenmiştir.

Madde birden fazla ortaklığı bulunan ancak ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen ortakların ihracını kolaylaştırması açısından olumludur.

Eklenen metin aşağıda yer almaktadır.

2.fıkrada belirtilen koşullar birden fazla ortaklık payına sahip ortağın paylarından herhangi birine ve/veya payların toplamına ait parasal yükümlülükleri geciktirmesi halinde de geçerlidir.

10-Kooperatif Ortaklık Devri ile ilgili Yönetim Kurulunun Sebepsiz yere geciktirilmesinin önüne geçilmeye çalışılmıştır.

Kooperatif ortaklığının devrinde yönetim kurulu tarafından devir işleminin sebepsiz yere geciktirilmemesi için ana sözleşmeye aşağıdaki şekilde madde eklenmiştir.

“Yasal bir sebep olmaksızın devralanın ortaklığını kabul etmeyen yönetim kurulu üyeleri devreden ve devralanın uğrayacakları zararlara karşı müteselsil sorumludurlar”

11-Genel Kurul Görev ve Yetkilerinde değişiklikler olmuştur.

Ana sözleşmenin genel kurul görev ve yetkileri başlıklı 23. Maddesine yeni maddeler eklenmiş olup, maddenin 6.fıkrası netleştirilmiştir.

  • Hesap tetkik komisyonu: Ayrıca her ne kadar önceki ana sözleşmelere göre de hesap tetkik komisyonunun seçilmesi için genel kurul kararı zorunlu olsa da genel kurulun görev ve yetkileri maddesinde yazılmamış olduğundan mevcut ana sözleşmede bu husus düzeltilmiştir.
  • Şerefiye komisyonunun kurulması ve şerefiye raporunun kabulü-reddi:Ayrıca daha önce yönetim kurulunun görev, yetki ve sorumluluğunda olan şerefiye komisyonu seçimi ile şerefiyeye ilişkin genel hususların belirlenmesi yetkisi genel kurula devredilmiştir.

Bu hususun son derece kapsamlı hazırlanan şerefiye raporlarının genel kurula sunumu ve anlatılması ile onay alınması noktasında zorluk yaratabileceğini düşünmekteyim.

Genel Kurulun Görevlerine Eklenen Yeni Maddeler

  • Ortaklardan tahsil edilecek aidatların miktarı, ödeme tarihleri ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak kanunların getirdiği yasal tavanı aşmayacak şekilde gecikme cezasını tespit etmek
  • Hesap tetkik komisyonu seçmek ve bu komisyonun çalışması ile ilgili usul ve esasları tespit etmek
  • Kura Çekim aşamasına gelindiğinde, konutların şerefiyelerine ilişkin genel hususları görüşerek karara bağlamak ve konut maliyet hesapları ile konut bedellerini hesaplayacak olan teknik heyeti belirlemek

12–Genel Kurul Toplantı Şekilleri ve Zamanı maddesinde değişiklik(birleştirme genel kurulları)

Ana sözleşmenin toplantı şekilleri ve zamanı başlıklı 25.maddesine genel kurulların 2yılda bir yapılabilmesi ile ilgili kısıtlama eklenmiş olup, inşaat aşamasında olan kooperatiflerin her yıl genel kurul yapma zorunluluğu ile ilgili madde eklenmiştir.

Eklenen metin “ Yapı ruhsatı alınması halinde her yıl yapılması gereken genel kurullar birden fazla hesap dönemi birleştirilerek yapılamaz

13-Tek bir ortağın gerekli şartların taşınması durumunda Genel Kurula Çağrı Yapabilmesi imkanı getirilmiştir.

Ana sözleşmenin çağrıya yetkili organlar başlıklı 27.maddesine genel kurul çağrısının kolaylaştırıcı bazı ek maddeler eklenmiş ve mahkeme kararı ile tek bir ortağın dahi genel kurula çağrı yapabileceği hususu eklenerek konu ile ilgili tereddütler giderilmiştir.

Eklenen metin “Görev süresi dolmuş olsa dahi yönetim kurulu genel kurulu toplantıya çağırabilir.

…yönetim kurulunca bu isteğin zamanında yerine getirilememesi ve Çevre ve Şehircilik bakanlığına yapılan başvurulardan da bir sonuç alınamaması durumunda, istek sahipleri mahkemeye başvurarak genel kurulu bizzat toplantıya çağırma izni alabilirler.

Yönetim kurulunun devamlı olarak toplanamaması, toplantı nisabının oluşmasına imkan bulunmaması veya mevcut olmaması durumlarında, mahkemenin izni ile tek bir ortak genel kurulu toplantıya çağırabilir. Mahkeme kararı kesindir”

14-Kooperatif Yönetim Kurulu Seçimindeki Karar Yeter Sayısı Netleştirilmiştir.

Yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde ise ortakların 1/4 ünün hazır bulunması şartıyla yarıdan fazlasının oyunu almış olmak koşulu aranmaksızın en çok oyu alan adaylar seçimi kazanır.

Örnek olarak 800 ortaklı bir kooperatifte 200 ortak genel kurula katılmış ise ve A grubu 30 B grubu 20 oy almış olsa bile A grubu seçimi kazancaktır.

15-İbraya red oyu verenlerin dava açma süresi uzatılmıştır.

Genel kurulun, sorumluluktan ibraya ilişkin kararı, ibranın kapsadığı açıklanan maddi olaylara ilişkin olarak, kooperatifin, ibraya olumlu oy veren ortaklarının dava hakkını kaldırır. Diğer ortakların dava hakları da ibra tarihinden itibaren 6 (Altı) ay geçmesiyle düşer.

Saygılarımızla

Özmen Mali Müşavirlik

info@ozmconsultancy.com

 

 

 

Kooperatiflerde Güncel Değişiklikler

Kooperatiflerde Neler Değişiyor?

Kooperatif İntibak İşlemleri Sonucunda Hangi Konularda Değişiklik Olacak?

Yapı Kooperatiflerinde İntibak Sonrası Yeni Ana Sözleşme Hükümleri Kapsamında Hangi Uygulama Farklılıkları Olacak?

Kooperatiflerde ana sözleşme intibakından sonra uygulamada neler değişecek?

1-Kooperatif Yönetim Kuruluna Yeni Ek Görevler

  • Genel kurul sonrası , genel kurulda alınan kararlar hakkında ortakları bilgilendirmek ve talep eden ortaklara genel kurul toplantı tutanağının bir örneğini vermeleri gereklidir. Daha önce alınan kararların ortaklara gönderilmesi veya bildirilmesi zorunluluğu bulunmuyordu.
  • Kooperatif Yönetim Kurulları artık seçildikten sonra seçilme şartlarını taşıdıklarına dair belgeleri, denetçilere vermek ile görevli olacaklardır.
  • Kooperatifin ortak olduğu kooperatif, şirket ve teşekküllerde kooperatifi temsil etmek üzere temsilci tayin etme görevi kooperatif yönetim kuruluna ait olacaktır.
  • Ortaklara yılda iki kere bilgilendirme yapılması zorunlu oluyor. İntibak sonrası yeni kooperatif ana sözleşmesine göre koopereatif yönetim kurullarının yılda en az iki kez Genel kurulda alınan kararların uygulamaya geçirilmesi ve inşaatların durumu ile ilgili olarak e-postası bulunan ortaklara e-posta yolu ile diğerlerine mektup ile bilgilendirme yapmak
  • Koopbis Sistemine Girişlerin yapılması kooperatif yönetim kurulunun görevi olmuştur. 17.11.2016 tarihli ve 29891 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Kooperatiflerine Ait Bilgilerin Elektronik Ortamda Kaydına Dair Tebliğ uyarınca ortak bilgileri ile kooperatife ait taşınmaz bilgilerini mali bilgiler ile bilançoları e-kooperatif sistemine kaydetmek.

2-Genel Kurulda İbra Edilmeyen Kooperatif Yönetim Kurulu ve Denetim Kurullarının görevlerinin o genel kurulda sona ermesi gerekecektir.

Ana sözleşmenin gündem başlıklı 31.maddesine olağan genel kurul gündemine konulması zorunlu maddeler eklenmiştir.

Yeni ana sözleşmelere göre Genel kurulda yönetim kurulu ibra edilmez ise aynı genel kurulda seçim yapılması zorunluluğu bulunmaktadır.

Gündeme konulması gereken maddelere yapılan eklemeler ve açıklamalar aşağıda mevcuttur.

-Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin ibrası, ibra edilmemesi halinde aynı genel kurulda ibra edilmeyen organ seçimlerinin yapılması

-Aidatlar, aidatların ödeme tarihleri ve kanunların getirdiği yasal tavanı aşmayacak şekilde gecikme cezasının belirlenmesi

-Kanun ve ana sözleşme gereği, genel kurulun yetkisinde olan ve olağanüstü genel kurul toplantı gündemini oluşturan her türlü konu, olağan genel kurul gündemine yazılabilir.

3-Denetim Kurulunun Yönetim Kurulu Toplantılarına Katılması Zorunlu, ayrıca yönetim kurulu tarafından toplantılara denetim kurulunun çağrıldığı da tevsik edilebilmeli

  • Denetim Kurulu üyeleri Yönetim Kurulu toplantılarına katılır.
  • Her toplantıda bir sonraki ay yapılacak toplantının yeri ve zamanı kararlaştırılır. 
  • Denetim Kurulu üyelerine toplantıya çağrının ispat edilebilecek bir yöntemle yapılması zorunludur.

4-Bazı işlemlerde yapı kooperatifleri tek imza ile de temsil edilebilecek

  • Kooperatifi borç altına sokacak ve mamelekinde eksilmeye sebep olacak işlemler dışında Kooperatifin iş ve işleyişi ile ilgili Kamu kurum ve kuruluşları, Belediyeler ile elektrik, su, doğalgaz şirketlerine yönelik müracaatlar ile bunlara benzer nitelikteki başvurular, kooperatifi temsile yetki 1 (Bir) kişinin imzası ile yapılabilir.

5-Yedek Yönetim Kurulu Üyesi Kalmamış ise yapılacak işlem yeni ana sözleşmede netleştirilmiştir.

  • Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamaması halinde, eğer yönetim kurulu toplantı nisabını kaybetmemişse, kanuni şartlara haiz birini geçici olarak yönetim kurulu üyeliğine seçip ilk genel kurulun onayına sunar. Onaylanması halinde selefinin süresini tamamlar

6-Kooperatif Denetim Kurulu ile ilgili değişikler

  • Yeni tip ana sözleşmeye denetim kurulu seçimi maddesine “Denetim kurulunun asıl ve yedek üyeleri, genel kurulda en çok oy alanlar arasından sıra ile belirlenir. Oylarda eşitlik halinde kuraya başvurulur” metni eklenmiştir.
  • Tek bir denetim kurulu üyesinin kendi başına kooperatifin genel kuruluna çağrı yapamayacağı netleştirilmiştir. “Denetim kurulu üyeleri, kooperatifi genel kurul toplantısına çağırma yetkisi hariç olmak üzere kendilerine kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler.”
  • Kooperatif denetim kurulu üyeleri edindikleri bilgileri kooperatif ortakları ile dahi paylaşırken gizlilik hususuna uymak zorundadırlar. İlgili metin şu şekildedir; Denetim kurulu üyeleri, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları, kooperatif ortaklarına ve üçüncü şahıslara açıklayamazlar

7-Konut ve İşyeri Teslimi ile ilgili önemli değişiklikler

  • İskan alınmadan şerefiye işlemlerinin yapılamayacak olması.

Madde-62: Yapıların fenni mesuller yahut yapı denetim kuruluşlarının denetçi, mimar ya da mühendisleri tarafından ruhsat eki projelerine uygun olarak tamamen bitirildiğini belirten teknik rapor düzenlendikten yahut yapı kullanma izni alınmasına müteakip anasözleşmenin 23 üncü maddesinin 14 üncü bendi çerçevesinde oluşturulacak en az 3 (Üç) kişilik teknik heyet tarafından arsa bedeli, alt ve üst yapı, inşaat, ortak alan ve tesislerin maliyeti ile genel giderlerden tespit edilecek toplam maliyet bedelinden ortakların payına düşecek miktar hesaplanır. Buna konutların site girişine yakınlığı, bloktaki yeri, genel yerleşim planındaki konumu gibi diğer değer artırıcı özellikler göz önüne alınarak tespit edilecek rayiç fiyatlara göre takdir olunacak şerefiye bedelleri eklenmek suretiyle geçici maliyet bulunur.

  • Kat irtifak tapusu verilebilmesi için %95 tamamlanma şart

Madde 64-Kooperatif dağılma kararı almadıkça parsellere ayrılarak arsa ya da hisselendirilerek arsa payı tapusu; 64 üncü maddede ki işlemler gerçekleştirilmeden veya fenni mesuller yahut yapı denetim kuruluşlarınca yapıların % 95 oranında bitirildiğini belirtir teknik rapor düzenlenmeden kat irtifakı tapusu; dağıtılamaz.

Bu hükme aykırı davranan yönetim kurulu üyeleri kooperatifin uğrayacağı zararlardan müteselsilen sorumludur.

  • Etap, etap konut veya işyeri teslimi için ana sözleşme değişikliği şart

Konutların etaplar halinde yapılarak ortaklara dağıtılması ancak Bakanlıkça belirlenen usule uygun ana sözleşme değişikliği yapılması halinde mümkündür.

8-Yeni yönetime devir teslim için 10 gün azami süre konulmuştur.

Yönetim kurulu üyeleri ve çalışanları görev devir ve teslimleri sırasında, sorumlulukları altındaki para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarını genel kurul tarihinden itibaren en geç 10 (On) gün içerisinde bir tutanakla yeni görevlilere teslim etmekle yükümlüdürler.

9-Birden fazla paya ortak olanların parasal yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda ortaklıktan ihracı ile ilgili süreç netleştirilmiştir.

Yeni tip ana sözleşmede kooperatif ortaklığından çıkarılma maddesinde uygulamada tereddüt yaratan birden fazla ortaklığı olanlar ile ilgili hüküm eklenmiştir.

Madde birden fazla ortaklığı bulunan ancak ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen ortakların ihracını kolaylaştırması açısından olumludur.

Eklenen metin aşağıda yer almaktadır.

2.fıkrada belirtilen koşullar birden fazla ortaklık payına sahip ortağın paylarından herhangi birine ve/veya payların toplamına ait parasal yükümlülükleri geciktirmesi halinde de geçerlidir.

10-Kooperatif Ortaklık Devri ile ilgili Yönetim Kurulunun Sebepsiz yere geciktirilmesinin önüne geçilmeye çalışılmıştır.

Kooperatif ortaklığının devrinde yönetim kurulu tarafından devir işleminin sebepsiz yere geciktirilmemesi için ana sözleşmeye aşağıdaki şekilde madde eklenmiştir.

“Yasal bir sebep olmaksızın devralanın ortaklığını kabul etmeyen yönetim kurulu üyeleri devreden ve devralanın uğrayacakları zararlara karşı müteselsil sorumludurlar”

11-Genel Kurul Görev ve Yetkilerinde değişiklikler olmuştur.

Ana sözleşmenin genel kurul görev ve yetkileri başlıklı 23. Maddesine yeni maddeler eklenmiş olup, maddenin 6.fıkrası netleştirilmiştir.

  • Hesap tetkik komisyonu: Ayrıca her ne kadar önceki ana sözleşmelere göre de hesap tetkik komisyonunun seçilmesi için genel kurul kararı zorunlu olsa da genel kurulun görev ve yetkileri maddesinde yazılmamış olduğundan mevcut ana sözleşmede bu husus düzeltilmiştir.
  • Şerefiye komisyonunun kurulması ve şerefiye raporunun kabulü-reddi:Ayrıca daha önce yönetim kurulunun görev, yetki ve sorumluluğunda olan şerefiye komisyonu seçimi ile şerefiyeye ilişkin genel hususların belirlenmesi yetkisi genel kurula devredilmiştir.

Bu hususun son derece kapsamlı hazırlanan şerefiye raporlarının genel kurula sunumu ve anlatılması ile onay alınması noktasında zorluk yaratabileceğini düşünmekteyim.

Genel Kurulun Görevlerine Eklenen Yeni Maddeler

  • Ortaklardan tahsil edilecek aidatların miktarı, ödeme tarihleri ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak kanunların getirdiği yasal tavanı aşmayacak şekilde gecikme cezasını tespit etmek
  • Hesap tetkik komisyonu seçmek ve bu komisyonun çalışması ile ilgili usul ve esasları tespit etmek
  • Kura Çekim aşamasına gelindiğinde, konutların şerefiyelerine ilişkin genel hususları görüşerek karara bağlamak ve konut maliyet hesapları ile konut bedellerini hesaplayacak olan teknik heyeti belirlemek

12–Genel Kurul Toplantı Şekilleri ve Zamanı maddesinde değişiklik(birleştirme genel kurulları)

Ana sözleşmenin toplantı şekilleri ve zamanı başlıklı 25.maddesine genel kurulların 2yılda bir yapılabilmesi ile ilgili kısıtlama eklenmiş olup, inşaat aşamasında olan kooperatiflerin her yıl genel kurul yapma zorunluluğu ile ilgili madde eklenmiştir.

Eklenen metin “ Yapı ruhsatı alınması halinde her yıl yapılması gereken genel kurullar birden fazla hesap dönemi birleştirilerek yapılamaz

13-Tek bir ortağın gerekli şartların taşınması durumunda Genel Kurula Çağrı Yapabilmesi imkanı getirilmiştir.

Ana sözleşmenin çağrıya yetkili organlar başlıklı 27.maddesine genel kurul çağrısının kolaylaştırıcı bazı ek maddeler eklenmiş ve mahkeme kararı ile tek bir ortağın dahi genel kurula çağrı yapabileceği hususu eklenerek konu ile ilgili tereddütler giderilmiştir.

Eklenen metin “Görev süresi dolmuş olsa dahi yönetim kurulu genel kurulu toplantıya çağırabilir.

…yönetim kurulunca bu isteğin zamanında yerine getirilememesi ve Çevre ve Şehircilik bakanlığına yapılan başvurulardan da bir sonuç alınamaması durumunda, istek sahipleri mahkemeye başvurarak genel kurulu bizzat toplantıya çağırma izni alabilirler.

Yönetim kurulunun devamlı olarak toplanamaması, toplantı nisabının oluşmasına imkan bulunmaması veya mevcut olmaması durumlarında, mahkemenin izni ile tek bir ortak genel kurulu toplantıya çağırabilir. Mahkeme kararı kesindir”

14-Kooperatif Yönetim Kurulu Seçimindeki Karar Yeter Sayısı Netleştirilmiştir.

Yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde ise ortakların 1/4 ünün hazır bulunması şartıyla yarıdan fazlasının oyunu almış olmak koşulu aranmaksızın en çok oyu alan adaylar seçimi kazanır.

Örnek olarak 800 ortaklı bir kooperatifte 200 ortak genel kurula katılmış ise ve A grubu 30 B grubu 20 oy almış olsa bile A grubu seçimi kazancaktır.

15-İbraya red oyu verenlerin dava açma süresi uzatılmıştır.

Genel kurulun, sorumluluktan ibraya ilişkin kararı, ibranın kapsadığı açıklanan maddi olaylara ilişkin olarak, kooperatifin, ibraya olumlu oy veren ortaklarının dava hakkını kaldırır. Diğer ortakların dava hakları da ibra tarihinden itibaren 6 (Altı) ay geçmesiyle düşer.

Kooperatif Yönetim Kurulunun Görevleri-İntibak Sonrası

Kooperatif Yönetim Kurulunun Görevleri-İntibak Sonrası

Kooperatiflerde İntibak Sonrası Hangi Uygulamalar Değişecek?

Kooperatif İntibak İşlemleri Sonucunda Hangi Konularda Değişiklik Olacak?

Yapı Kooperatiflerinde İntibak Sonrası Yeni Ana Sözleşme Hükümleri Kapsamında Hangi Uygulama Farklılıkları Olacak?

1-Yönetim Kuruluna Yeni Ek Görevler

  • Kooperatif Yönetim Kurulları artık seçildikten sonra seçilme şartlarını taşıdıklarına dair belgeleri, denetçilere vermek ile görevli olacaklardır.
  • Kooperatifin ortak olduğu kooperatif, şirket ve teşekküllerde kooperatifi temsil etmek üzere temsilci tayin etme görevi kooperatif yönetim kuruluna ait olacaktır.
  • Ortaklara yılda iki kere bilgilendirme yapılması zorunlu oluyor. İntibak sonrası yeni kooperatif ana sözleşmesine göre koopereatif yönetim kurullarının yılda en az iki kez Genel kurulda alınan kararların uygulamaya geçirilmesi ve inşaatların durumu ile ilgili olarak e-postası bulunan ortaklara e-posta yolu ile diğerlerine mektup ile bilgilendirme yapmak
  • Koopbis Sistemine Girişlerin yapılması kooperatif yönetim kurulunun görevi olmuştur. 17.11.2016 tarihli ve 29891 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Kooperatiflerine Ait Bilgilerin Elektronik Ortamda Kaydına Dair Tebliğ uyarınca ortak bilgileri ile kooperatife ait taşınmaz bilgilerini mali bilgiler ile bilançoları e-kooperatif sistemine kaydetmek.

Kooperatif Yönetim Kurulunun Yeni Görevleri Nelerdir?

Kooperatif Yönetim Kurulunun Yeni Görevleri Nelerdir?

Yönetim kurulu, kanun ve ana sözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.

Yönetim Kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

6 ve 17-18.maddeler yeni görevlerdir.

Kooperatif Yönetim Kurulunun Görevleri

1) Kooperatifin amaçlarına, ortakların menfaatlerine ve genel kurulca belirlenen esaslara uygun arsa bulmak, arsa alımına ilişkin işlemleri yürütmek, arsayı tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesi ile satın almak, imar planı ile arsaların parselasyonunu yaptırmak,

2) Yıllık bilanço ile gelir-gider hesabının hazırlanmasını sağlamak,

3) Ortaklar ile ortak olmak için başvuranların ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak,

4) Alınan arsada yaptırılacak konutlar ve diğer tesisler için gerekli plan, proje ve haritalar yaptırmak,

5) Yönetim kurulu seçilme şartlarını taşıdıklarına dair belgeleri, denetçilere vermek,

6) Genel kurul toplantısı akabinde, genel kurulda alınan kararlar hakkında ortakları bilgilendirmek ve talep eden ortaklara genel kurul toplantı tutanağının bir örneğini vermek,

7) Kooperatifin amaçlarının gerçekleşmesinde kullanılmak üzere genel kurul kararına dayalı olmak şartıyla, ilgili kuruluşlardan kredi almak, kredi alma işlerinde, kooperatife kredi açacak kuruluşlara olan taahhüt ve yükümlülüklerden ortakları haberdar etmek,

8) Satın alınacak arsa ile bunlar üzerinde yapılacak konutların bedellerini gerek sermaye mevcudundan, gerekse ortakların veya kredi kuruluşlarının verdikleri paralardan ödemek,

9) Kooperatife yapılan bağışları kooperatif amacına uygun işlerde kullanmak,

10) Bakanlıkça istenecek her türlü evrak ve belgeleri ibraz etmek, bilgi vermek ve denetim için gönderilen yetkili elemanlara gerekli kolaylığı göstermek,

11) Kooperatifi resmi dairelerde mahkemelerde ve üçüncü şahıslara karşı temsil etmek,

12) Dava açmak, sulh olmak veya davadan vazgeçmek,

13) Genel kurulda karar almak şartı ile kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak veya mülkiyetlerini aktarmak,

14) Doğacak sorumluluk yönetim kuruluna ait olmak üzere kendi ortakları arasından veya hariçten bir veya birkaç kişiyi kooperatifi ilzam edecek tasarruflarda bulunmaya veya belirli işlerde kooperatifi temsil etmeye yetkili kılmak,

15) Kamu kaynaklı kredi kullanımı için kooperatif gayrimenkullerini ipotek ettirmek,

16) Kooperatifin ortak olduğu kooperatif, şirket ve teşekküllerde kooperatifi temsil etmek üzere görevlendirme yapmak,

17)Yılda en az iki kez Genel kurulda alınan kararların uygulamaya geçirilmesi ve inşaatların durumu ile ilgili olarak e-postası bulunan ortaklara e-posta yolu ile diğerlerine mektup ile bilgilendirme yapmak,

18) 17.11.2016 tarihli ve 29891 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Kooperatiflerine Ait Bilgilerin Elektronik Ortamda Kaydına Dair Tebliğ uyarınca ortak bilgileri ile kooperatife ait taşınmaz bilgilerini mali bilgiler ile bilançoları e-kooperatif sistemine kaydetmek. Kanun ve anasözleşme ile yönetim kuruluna verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Kooperatif Yönetim kurulu faaliyet raporu örneği

Kooperatif Yönetim kurulu faaliyet raporu örneği

 

YÖNETİM KURULU YILLIK ÇALIŞMA RAPORU

 

A. GENEL BİLGİLER

  1. a) Kooperatifin adı :……………………………………………………………………………………………………
  2. b) Kuruluş bilgileri : ………………………………………………………………………………………………….
  3. c) Ticaret Sicili Tescil Tarihi ve Sicil Numarası :……………………………………………….
  4. d) Adresi : ……………………………………………………………………………………………….
  5. e) Telefon/Faks Numaraları : 0312 ……………………
  6. f) Web adres ve elektronik posta: …………………………..
  7. YÖNETİM VE DENETİM KURULLARI İLE PERSONEL BİLGİLERİ

1)  Yönetim Kurulu Üyeleri               Görev Dönemi           Yıllık Ödemeler Toplamı

1……………………………….              ……………………           …………………………………….

  1. ……………………………… …………………….          …………………………………….

3………………………………..             …………………….          …………………………………….

2) Denetim Kurulu Üyeleri                Görev Dönemi           Yıllık Ödemeler Toplamı

  1. ………………………………. ………………………        ……………………………………..
  2. . ………………………………. ………………………        ……………………………………..

3) Personelin Adı Soyadı                   Görev Dönemi         Unvanı  Yıllık Ödeme Top.       SSK Pirimi

  1. ……………………….. ………………………        ………….   …………………….      ………………..

2………………………….                    ………………………        ………….   …………………..        …………….

4) Faaliyet dönemiyle ilgili genel değerlendirme ve geleceğe yönelik beklentiler

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

5)Önceki dönem bütçe kalemlerindeki gerçekleşmeler:

GELİRLER                                  ÖNGÖRÜLEN          GERÇEKLEŞEN                   %

  1. ……………………………………….. ……………………… ………………………………           ……..
  2. ……………………………………….. ……………………… ………………………………           ……..
  3. ……………………………………….. ……………………… ………………………………           ……..

 

GİDERLER                                 ÖNGÖRÜLEN          GERÇEKLEŞEN                       %

  1. …………………………………….. ……………………….. ……………………………              ………
  2. …………………………………….. ……………………….. ……………………………              ………
  3. …………………………………….. ……………………….. ……………………………              ………

 

 

  1. C) MALİ DURUM VE MUHASEBE İŞLEMLERİ:

1)Bilanço kalemleri hakkında genel bilgi : …………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2)Dönem içerisinde gerçekleşen toplam gelir gider rakamları şöyledir:

Toplam gelir               :…………………………

Toplam gider              :…………………………..

Kalan para                  :………………………….

3)Kooperatifin giderlerinin dökümü aşağıda gösterilmiştir.

-Arsa ve Proje ödemeleri   :……………………

-İnşaat giderleri                  :……………………

-Vergi ve harç giderleri     :……………………

-Sigorta giderleri                :……………………

-Genel giderler                   :……………………..

Diğer giderler                     :……………………

Toplam                               :…………………….

4) Kullanılan Banka Kredilerinin:

Banka Adı        Tutarı                                    Faiz Oranı       Vadesi            Ödenen              Kalan

……………….       ………………….           …………………    …………….        …………………      ………..

………………..      …………………..          ………………….    …………….        …………………      ………..

 

5) Kooperatifin Borçları:

  1. Belediyeye : ………………………………………………………………………………………..
  2. Vergi Dairesine : ………………………………………………………………………………………..
  3. Sigorta (SSK) : ………………………………………………………………………………………..
  4. Piyasaya : ………………………………………………………………………………………..
  5. Yükleniciye : ………………………………………………………………………………………..
  6. Personele : ………………………………………………………………………………………..
  7. Diğer Borçlar : ………………………………………………………………………………………..

6) Demirbaş ve diğer araçlar                   :

Cinsi                                                        Bedeli                              Adedi

  1. ……………………………………….. ……………………..          ……………………
  2. ……………………………………….. ………………………         ……………………..
  3. ……………………………………….. ……………………..          ……………………..

 

 

7) Tutulan Defterler

Noter Tasdiki(Açılış)                          Noter Tasdiki(Kapanış) Defterin Türü                                       Tarih ve Sayısı Noter.Adı              Tarih ve Sayısı Noter.Adı

1-Yevmiye Defteri,                    …../…../20…./.…..   …………….        …../…../20…./……      …………….

2-Envanter ve Bilanço Def.       …../…../20…./.…..   …………….        …../…../20…./……      …………….

3-Defteri-Kebir  Def.                …../…../20…./.…..   …………….

4-Yönetim Kurulu Karar Def.   …../…../20…./.…..    …………….

5-Genel Kurul Karar Defteri      …../…../20…./.…..   …………….

6-Ortak Kayıt Defteri                 …../…../20…./.…..   …………….

 

Ç) ORTAKLIK İŞLEMLERİ :

1) Mevcut Ortak Sayısı                                                         : ………………………………………………

-Dönem içerisinde kaydedilen ortak sayısı                           : ………………………………………………

-Genel kurulca belirlenen ortak ve konut/işyeri sayısı         : ………………………………………………

-Ortakların anasözleşmede belirtilen şartları taşıyıp taşımadığı:……………….……………….

2) Genel kurulca belirlenen ve tahakkuk eden aidat miktarı : ……………………………………………..

-Ortaklardan yapılan tahsilat                                                 : ……………………………………………..

-Ortakların aidat borcu                                                         : ……………………………………………..

3)Genel kurulca belirlenen gecikme faizi oranı ile usul ve esaslar: ……………………………

-Gecikme faizi tahakkuk miktarı                                           :…………………………………..

-Gecikme cezası tahsilat miktarı                                             :………………………………………….

4)Dönem içerisinde gerçekleşen hisse devirleri şu şekildedir:

Devreden                                Devralan                                Yönetim Kurulu Tarih-No

  1. ………………………………. ……………………………….. …../…../20…./.…..       …………….
  2. ………………………………. ……………………………….. …../…../20…./.…..       …………….
  3. ………………………………. ……………………………….. …../…../20…./.…..       …………….

 

5)Çıkarılan ortaklar

Çıkarılma kararı kesinleşmeyen ortağın;

Ortağın adı ve soyadı       Çıkarılma sebebi                yerine ortak alınıp alınmadığı              ………………….            ……………………..     …………………………………..

6) Ortaklığı sona eren ortaklara  yapılan ödemeler

Adı Soyadı                             Ödemelerin tarihi                                   Ödemenin tutarı

…………………………                 …………………………………..                      ……………………….

 

 

  1. D) ARSA İNŞAAT VE FERDİLEŞME ÇALIŞMALARI :

1-Gayrimenkul alımı ve satımı ile ilgili Genel Kurul kararı “…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………”

2-Gayrimenkul alım ve satım tutarları : ……………………………………………

3-Gayrimenkul alımının, kat karşılığı arsa devralınmasının tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesiyle yapıldığına ilişkin açıklamalar: …………………………………………………………………………………………….

4-. İnşaat Yapım Yöntemi : ………………………………………………………………………..

-Konut/işyeri Sayısı : ……………………………………

-Yapım yöntemi ve konut/işyeri sayısına ilişkin genel kurul kararları “………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….”

5)Yapılan İhalelerin   :

Yapılan  İhaleler      İmzalanan sözleşmelerin tarihi/Bedeli       Konusu                         Tarafları

1.…………….          …………………………………                …………………        ………….

2……………                 ………………………………              …………………        …………..

6)Arsa veya arazinin imar durumu    : ………………………………………………………..

-Proje                                      : …………………………………………………………

-İnşaat ruhsatı tarih ve No’su : …………………………………………………………

-Altyapı durumu         : ………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………….

-Çevre düzenleme çalışmaları : ………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………….

7)Hakedişlerin T. No      Müteahhid/taşeron adı         Yapılan Ödeme          Kalan

1…………………………….           ……………..            .        ………………….          …………….

2…………………………….           ………………                    …………………           ……………

8) Yılsonu itibariyle İnşaat Seviyesi, inşaatların tahmini tamamlama tarihi ve tahmini maliyeti:”…………………………………………………………………………………………………………………”

9)Kesin Maliyet                     : ……………………………………………………………………

-Şerefiye Tespiti                    : ……………………………………………………………………

-Kur’a Çekimi            : ……………………………………………………………………

-Yapı Kullanma İzin Belgesi Tarih ve No’su: …………………………………………….

-Tapu Dağıtım Tarihi             : …………………………………………………………

-Tasfiye Başlangıç Tarihi      : ……………………………………………………………………

 

 

  1. E) HUKUKİ FAALİYETLER :

 

1)Genel Kurul Kararları ve ihraç kararlarına karşı açılan davalar :

Davacı    –    Dava Konusu          – Davanın Gör.Mahkeme      Dosya No    Aşaması

1)…………………………………………………………………………………………………………………………..

2)…………………………………………………………………………………………………………………………..

 

2)Kooperatif ile ilgili devam eden ve sonuçlanan davaların mahkeme  ve dosya numaraları:

Davacı    –    Dava Konusu     –     Davanın Gör.Mahkeme         Dosya No 1)…………………………………………………………………………………………………………………

2)…………………………………………………………………………………………………………………

 

3)Kooperatif hakkında Cumhuriyet Başsavcılıklarına yapılan suç duyuruları,

Davacı/şikayetçi                     Konusu                      Hazırlık numarası

1)…………………………………………………………………………………………………………………

2)…………………………………………………………………………………………………………………

 

 

Bu rapor kooperatifin      ..…… –  …..… dönemi hesap ve işlemlerine ilişkindir.

 

…./…../20..

 

 

 

……………………………..Konut Yapı Kooperatifi

 

 

Yönetim Kurulu Başkanı         Yönetim Kurulu Üyesi           Yönetim Kurulu Üyesi

 

 

 

 

 

Kooperatif denetim kurulu raporu nasıl hazırlanmalıdır?

………………………………………………………………………………KOOPERATİFİ

………………….YILI GENEL KURULU’NA İLİŞKİN

DENETLEME KURULU  RAPORU

 

 

……. yılına ait yıllık Denetim Kurulu Raporu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 11/Haziran/2008 tarih ve 26903 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğine göre hazırlanmıştır.

 

Genel Kurul Toplantı Tarihi              :……………………………………………………………………………….

İncelemenin ait olduğu Dönem         : ………………………………………………………………………………

Rapor Düzenleme Tarihi                   : ……………………………………………………………………………… Raporun Yönetim Kuruluna teslim tarihi: …………………………………………………..

I- KURULUŞ İŞLEMLERİ

(Bu bölüm 1. Genel Kurul için doldurulacaktır.)

  • Kuruluş işlem ve harcamalarından usulsüzlük……………………………: (Varsa açıkla) ……………………………………………………………………………………………………
  • Kooperatif unvanında kamu kurum ve kuruluşunun ismine yer verilip verilmediği …………………………( varsa açıkla)

II. YÖNETİM KURULU VE PERSONEL İŞLEMLERİ

1.Yönetim Kurulu üyeleri üyelik  şartlarını ………………………(değilse açıkla)………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. İnceleme dönemimiz içerisinde Yönetim Kurulu toplantı çoğunluğunu ……………………………

(kaybetmiş ise açıkla)……………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Yönetim Kurulu Üyeleri hakkında dava açılmışsa son durumu açıkla:

Davacı                         Dava Konusu             Mahkemesi                Dosya No

…………..                     ……………………….       ………………………         ………………………………….. 4. Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulca tespit edilen ödemelerin dışında veya belirlenen tutarların üzerinde bir ödeme…………………………………

  1. Gayrimenkul alım ve satımında yapılan imalat ve inşaat işlerinde Genel Kurul kararlarına ..

………………………..(uyulmamış ise açıkla) …………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Yönetim Kurulu üyeleri ile kooperatif çalışanlarının kooperatifle, yaptığı işin konusuna giren bir ticari muamele ………………………………….(yapmış ise açıkla) …………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Yapı kooperatiflerinde, genel kurulca alınması kararlaştırılan gayrimenkullerin alımının, kat karşılığı arsa devralınmasının, yönetim kurulunca tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesi ile yapılıp yapılmadığına yer verilir.
  2. Defter ve belgelerin incelenmesinde ve tesliminde bir zorluk ………………………………………….

(zorluk yaşanmışsa açıkla)………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Yönetim Kurulu Çalışma Raporu gerçek durumu eksiksiz ve hatasız olarak yansıtmaktadır. (değilse açıkla) ……………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Müdür ve Kooperatif çalışanlarına ödenen ücretlere dair SSK primleri tam ve zamanında yatırılmaktadır. (değilse açıkla) ………………………………………………………………………………………

III- ORTAKLIK İŞLEMLERİ BÖLÜMÜ

  1. Ortaklar listesi Anasözleşmeye uygun ……………………………..(düzenlenmemiş ise açıkla)…

……………………………………………………………………………………………………………………………………

  1. Ortaklıktan ayrılanlar ile yeni ortakların Yönetim Kurulu kararları ……………………………….

(alınmamış ise açıkla) …………………………………………………………………………………………………..

  1. a) Genel Kurul Ortaklar Listesi Ortaklar Defteri kayıtlarına uygundur/uygun değildir.
  2. b) Oy kullanma hakkı olmayan ortaklar listelerinde yeralmıştır/yeralmamıştır.
  3. c) Çıkarma kararı kesinleşmeyen ortaklar listelerde yeralmıştır/yeralmamıştır.
  4. d) Üç ay öncesinden ortak olmayanlar ortaklar listesinde yer almıştır/almamıştır.
  5. Genel Kurulca kararlaştırılan ortak sayısının üzerinde ortak kaydedilmiştir/kaydedilme-miştir.
  6. a) Usule aykırı ortak ihraç edilmiştir/edilmemiştir
  7. b) Çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınmıştır/alınmamıştır.
  8. Kooperatif ortakları tarafından denetim kuruluna Kooperatif Yönetim Kurulu üyeleri ve çalışanları hakkında intikal ettirilen şikayetler vardır/yoktur. (varsa yapılan incelemeyi açıkla) ……………………………………………………………………………………………………………………

7.   Yönetim kurulu, ortaklar arasındaki eşitlik ilkesine uygun davranmıştır/davranmamıştır

IV- TÜRK TİCARET KANUNU GEREĞİ TUTULMASI ZORUNLU OLAN

        DEFTER VE BELGELER

  1. Defter Adı: Noter Tasdiki

(Açılış)           (Kapanış)       Noter  Kayıtlara

Var/Yok         Tarih              No       Tarih  No         Adı   Uygundur

     

  1. Def, …..    …….       ………………..    ……………………………  ……………..
  2. Kebir, …..    …….       ………………..    ……………………………  ……………..
  3. ve Bilanço Def. …..    …….       ………………..    ……………………………  ………..
  4. Yön. Krl Karar Def. …..    …….      ………………..    ……………………………  …………..
  5. Krl. Karar Def.  …..    …….       ………………..    ……………………………  …………….

Envanter defterine bilançolar işlenmiştir/işlenmemiştir.

  1. Defter ve belgeler 10 yıl süreyle

Saklanmaktadır/Saklanmamaktadır.

  1. Tahsilat ve ödemelerin tümü kanunen geçerli belgelere dayanmamaktadır/ dayanmaktadır.

 

V- BİLANÇO, GELİR GİDER FARKI HESABI VE MALİ DURUM

  1. Bilanço ve Gelir/Gider Tablosu, kayıtlara ve muhasebe standartları ve ilkelerine

uygundur/uygun değildir. (uygun değilse açıkla: …………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Bir önceki yıla ait Tahmini Bütçe ile gerçekleşen bilanço uyumludur/uyumlu değildir. (uyumlu değilse açıkla: …………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………….

  1. Hazır Değerler Tutar
  2. ………………………………………………………………. ………………………………………………..
  3. ………………………………………………………………. ………………………………………………..
  4. ………………………………………………………………. ………………………………………………..
  5. Menkul Kıymetler Tutar
  6. ………………………………………………………………. ………………………………………………..
  7. ………………………………………………………………. ………………………………………………..
  8. ………………………………………………………………. ………………………………………………..

Bu hesaplardaki tutarların sayımı yapılmış olup fiilen bulunduğu/bulunmadığı tespit edilmiştir.

  1. Kooperatif Alacakları

Alacağın Türü                      Borçlu Adı     Tutarı      Nedeni       Tahsil Tarihi

  1. ……………………………. ………………………….    ……………………       ……………………
  2. ……………………………. ………………………….    ……………………       ……………………
  3. ……………………………. ………………………….    ……………………       ……………………
  4. Avanslar Verildiği

Avans Verilen Kişi               Konusu          Tarih              Tutar             Kap. Tarihi …………………………………           ………………            ……………….     …………………   ………………..

…………………………………        ………………      ……………….     …………………   ………………..

…………………………………        ………………      ……………….     …………………   ………………..

…………………………………        ………………      ……………….     …………………   ………………..

 

  1. Kooperatif Borçlarının Dökümü

Borcun Konusu           Alacaklısı                Tutar                Ödenen              Bakiye …………………………          ………………………            ……………….       ………………         …………… …………………………       ………………………         ……………….       ………………         …………… …………………………      ………………………        ……………….       ………………         ……………

  1. Ortaklardan

Toplam Alacak Miktarı                              Tahsil Edilen                         Bakiye ………………………………………………………….            ………………………………….       …………………

………………………………………………………….    ………………………………….       …………………

………………………………………………………….    ………………………………….       …………………

Tahakkuk Eden Gecikme Faizi                 Tahsil Edilen                         Bakiye ………………………………………………………….            ………………………………….       …………………

………………………………………………………….    ………………………………….       …………………

………………………………………………………….    ………………………………….       …………………

  1. Kooperatifin Ödediği Faiz

Kurum                                   Tutarı                       Ödenen                       Bakiye

…………………………                 ………………………        ……………………           …………………

  1. Kooperatifin Ödediği Gecikme Cezası

Kurum                                   Tutarı                       Ödenen                       Bakiye

…………………………                 ………………………        ……………………           …………………

  1. Genel Yönetim Giderlerinin usulüne uygun, Kooperatifin iş hacmiyle uyumlu olup olmadığı:

…………………………………………………………………………………………………………………….

  1. İlgili faaliyet döneminde gerçekleşen farkın: Müsbet          Menfi

1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ve Anasözleşmesine  uygun olarak işlemlerinin yapılıp/yapılmadığı …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

  1. Mali duruma ilişkin genel değerlendirme:

 

VI- ARSA ALIMI VE İNŞAAT ÇALIŞMALARI

  1. a) Alınan arsanın Genel Kurul kararlarına ve kooperatif amaçlarına uygun olup olmadığı : ………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………

  1. b) Arsanın Alım Bedeli Yapılan Ödeme Tutarı Bakiye Borç

………………………………………        ……………………………………………..      ……………………………

………………………………………        ……………………………………………..      ……………………………

  1. a) Projelerin ilgili Belediyece onay tarihi:
  2. b) Yapı Ruhsatının Tarih ve Numarası:
  3. (Teknik) Yapılan sözleşmeler kooperatif menfaatlerine, ihale sonucuna veya piyasa koşullarına uygundur/ uygun değildir.
  4. Yükleniciye yapılan Ödemeler :

Ödeme Tarihi                             Tutarı                                    Avans/Hakediş

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

Yükleniciye yapılan ödemeler sözleşmeye uygundur/ uygun değildir.

  1. (Teknik) hak ediş raporları uygundur/ uygun değildir
  2. (Teknik) İnşaat, projeye ve ruhsata uygundur / uygun değildir
  3. İmalatın iş planlarına uygun olup olmadığı uygun değilse aksaklığın nedenleri : ………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

  1. a) Yapılan Müşterek Altyapının

Cinsi                                            Miktarı                                  Tutarı

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

……………………………………….       ………………………………           ……………………………………..

  1. b) Yapılan Arsa Tahsisi :

Tahsis Yapılan Birlik                Tahsisin

veya Koop.                                  Mik.(m2)        Tutarı        Tahsil Edilen       Bakiye

……………………………………….       ………………      ……………….     …………………..    ……………..

VII- AÇIKLAMALAR :     

  1. Kur’a Çalışması : ………………………………………………………………………………………..
  2. Tapu işlemleri : ………………………………………………………………………………………..
  3. Tasfiye Çalışması : ………………………………………………………………………………………..
  4. Gerekli Görülen Diğer Hususlar : ………………………………………………………………………………………..
  5. İncelemeler sırasında eksiklik ve kanuna aykırılık tespit edilmiş ise yapılacak işlem:

SONUÇ :

Kooperatifin işlem ve hesaplarının incelenmesi sonucunda, ibra ile ilgili olarak varılan kanaat olumlu/olumsuz …………………………………………………………………………………………………………….

 

RAPORU HAZIRLAYAN DENETİM KURULU

Kooperatif genel kurul evrakları nelerdir?

Kooperatif genel kurul evrakları nelerdir?

Kooperatiflerde Genel Kurul evraklarının tam listesi aşağıdadır. Liste 2024 yılında yapılacak 2023 yılı olağan genel kurulları için hazırlanmıştır.

Detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz. Yasin Özmen: yasinozmen@ozmconsultancy.com

  1. Yönetim Kurulu Raporu( Bakanlık formatına uygun)
  2. Denetim Kurulu Raporu(Bakanlık formatına uygun)
  3. 31.12.2023 Tarihli Bilanço
  4. 2023 Yılı Gelir Gider Farkı
  5. Koopbis sistemi üzerinden alınmış Hazirun listesi
  6. Posta Listesi
  7. Taslak Genel Kurul Tutanağı
  8. Bakanlık Temsilci harcının ödendiğine dair dekont
  9. Vekaletname
  10. Gündem noter onaylı
  11. Bakanlık temsilci başvuru dilekçesi örneği
  12. Bilanço ve gelir tablosu damga vergisi dekontu
  13. Koopbise raporların ve tabloların girilmiş olması gereklidir
  14. Kooperatifte dış denetçi var ise mart ayı sonuna kadar raporunun koopbise girilmiş olması gereklidir.

Kooperatif Kurma Şartları Nelerdir?

  1. Kooperatif kurmak için en az 7 kişi gereklidir
  2. Kurucular şirket veya gerçek kişi de olabilir
  3. Kooperatifin kurulabilmesi için kooperatifin adresi, unvanının belirlenmesi gereklidir
  4. Kooperatif kuruluş sermayesi asgari ortak başı 100 TL’dir.
  5. Kooperatif kurulabilmesi için bakanlıktan izin alınması gereklidir.
  6. Kooperatifin türüne göre izin alınacak bakanlık farklılık arz eder
  7. Kooperatif kurduktan sonra genel kurul yapmadan ortak kayıt edilemez
  8. Kooperatif kurulurken yönetim kurulunda olacak kişiler başka aynı tip kooperatiflerde yönetici olamazlar
  9. Kooperatif kurma şartlarından birisi de bakanlık izni sonrası ticaret sicil tescil işlemlerinin zamanında yapılmasıdır.

Detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz.

info@ozmconsultancy.com

Kooperatiflerin İntibak işlemleri

KOOPERATİFLERDE İNTİBAK İŞLEMLERİ

Hazırlayan: Mali Müşavir Evren Özmen

Kooperatiflerde intibak işlemlerine ilişkin mevzuat  21 Ekim 2020 tarihli ve
7339 sayılı kanun ile yürürlüğe girmiştir.

  • Hangi Tarihe Kadar Kooperatiflerin intibak işlemini tamamlamaları gereklidir?

Kooperatiflerde intibak içinde son tarihi 26 ekim 2024 tarihidir.

Kooperatifler olağan genel kurullarında intibak ile ilgili kararı aldıkları takdirde tekrar olağan üstü genel kurul yapmalarına gerek kalmayacaktır.

  • Ancak intibak kararı almadan önce bazı işlemlerin sırası ile yapılması gereklidir.
  • Yapı kooperatifleri izin sürecini Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği bakanlığından İşletme Kooperatifleri ise Ticaret bakanlığından alacaktır.
  • Hangi kooperatifler intibak yapmak zorunda?

    Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı yapı kooperatiflerinin 29/12/2022 tarihinden önce kurulmuş olanlar intibak edecekler, dolayısıyla bu tarihten sonra kurulanlar intibak işlemi yapmayacaklardır.

    Ticaret Bakanlığına bağlı işletme kooperatiflerinde ise 23/08/2022 tarihinden önce kurulanlar intibak yapacak, bu tarihten sonra olanlar yapmayacaktır.

Süreç

  1. https://mersis.ticaret.gov.tr/ adresinden başlamaktadır.
  2. Mersis üzerinden ana sözleşme hazırlanacaktır.-

    intibak nevi değişikliği başlat butonuna basılmalıdır.

  3. Bakanlıktan izinler alındıktan sonra genel kuruldan geçirilip ticaret siciline tescille süreç devam edecek (Bakanlıktan izin almak için dilekçe, yönetim kurulu kararı ve  imza sirküleri, 1 mevcut ana sözleşme örneği ve 6 yeni ana sözleşme)-Yeni ana sözleşme aynen kullanılacak ise taahhütnamede bu husus yazılmalıdır.- Noter onayı yapılması gereklidir.- 4 tane orijinal ana sözleşme geri alınacak.

    Onaylama işlemindeki noterin ıslak imzasının bulunduğu orijinal kaşesinin bulunduğu metin bakanlığa sunulmalıdır.

  4. Dilekçe  kooperatif Kaşesi altında en az iki temsile yetkili ismin imzası olmalıdır. Kooperatif ana sözleşmesinin yeni örnek ana sözleşme ile  intibakın Talep edildiği dilekçede açıkça belirtilmesi gereklidir.

  5. Mersis’te ana sözleşme dolduruluyor, izin alınıyor.

  6. Genel kuruldan geçiriliyor

  7. Ve en nihayetinde sicile tescil ile süreç tamamlanmış oluyor

 

Örnek Yönetim Kurulu Kararı

7339 sayılı kanunla 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun geçici 9.maddesine eklenen hükme istinaden mevcut kooperatif ana sözleşmemizi Bakanlığın Merkezi Sicil Kayıt Sistemine (MERSİS) ve Bakanlığın internet sitesine yüklediği örnek Site İşletme Kooperatifi Anasözleşmesine intibak etmemiz gerektiğinden, Bakanlığın örnek Site İşletme Kooperatifi Anasözleşmesinde daha evvel izin almış olduğumuz anasözleşmenin 3.maddesinde (unvan) yapılan değişiklikler eklenerek oluşan yeni anasözleşmemizin intibakı ile ilgili gerekli prosedürlerin yerine getirilmesine oybirliğiyle karar verildi.

Kooperatiflerde İntibak İşlemleri

  1. Öncelikle örnek ana sözleşme hazırlanacaktır.
  2. Bunun için kooperatifin mevcut örnek ana sözleşmeyi aynen kabul etmesi ya da daha evvelki değişikliklerle birlikte hazırlamasının yanında daha evvel olmayan yeni bir veya birkaç hüküm konularak örnek ana sözleşmenin 6 adet hazırlanması gerekiyor.
  3. Birinci seçenekte, yani örnek ana sözleşmenin aynen kabul edilmesi, dolayısıyla herhangi bir değişiklik yapılmaması halinde sadece Mersis’den alınan örnek ana sözleşmenin ilk yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile kurucuları elle yazılıp altına yönetim kurulunca aynen “Kooperatifin mevcut yönetim kurulu olarak kurucu ortaklar ile ilk yönetim ve denetim kurulu üyelerine ait bilgileri ilgili TSM nezdinde araştırdığımızı, ancak ulaşamadığımızı beyan ederiz.” ifadesi yazıldıktan sonra imzalanıp Mersis’e onaya gönderiliyor.
  4. Onaylı çıktısı alındıktan sonra dilekçe ekinde Bakanlığa izin için müracaat ediliyor.
  5. Kooperatif mersis’den örnek ana sözleşmeyi alıp onaya gönderip aldıktan sonra ilk yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile kurucuları yazdığını ifade etti.
  6. İkinci seçenekte, bugüne kadar yapılan değişikliklerde anasözleşmeye eklenip, bunlarla ilgili belgeler de dosyasına konularak işlem yapılıyor. –
  7. Üçüncü seçenekte hiç olmayan bir madde ilavesi yapıldığı için yukarıdaki işlemleri müteakip, Bakanlıktan izin alınıyor. –
  8. Yönetim kurulu kararı, yukarıdaki seçenekler dikkate alınarak örnek ana sözleşmenin aynen kabul edildiği, ya da daha evvel izin alınan ve prosedürü tamamlanan maddelerinin de eklenerek olacağı, yada ana sözleşmede olmayan yeni bir madde veya maddelerin eklenerek yapıldığı durumu izah eder mahiyette olacaktır.
  9. Yönetim kurulu kararının yanında karar defterinin 1.sayfasının noter onaylı örneğinin de fotokopisi alınacaktır.
  10. Ana sözleşmede bir değişiklik yapılmadığı taktirde bu husus hem yönetim kurulu kararında hem de taahhütnamede belirtilecektir
  11. – İntibaka izin verilmesi ile ilgili Bakanlığa dilekçe verilmesi
  12. Genel kurulda gündem maddesi yapılarak görüşülmesi ve karar alınması gerekiyor
  13. Genel kurulun aldığı kararı takiben tescil ve ilan edilerek yürürlüğe giriyor

    Detaylı bilgi için info@ozmconsultancy.com

Kooperatif Kurmanın Avantajları

Kooperatif Kurmanın Avantajları ve Dezavantajları

Kooperatif kurmanın temel avantajı, (yapı kooperatifleri özelinde) toplu hareket edebilmenin gücü ile bireysel olarak finansal anlamda ulaşılamayan konut veya işyerlerine daha uygun maliyetler ile ulaşmaktadır.

Kooperatif kurmanın avantajlarını temelde vergisel ve hukuki olarak ikiye ayırabiliriz.

A-Kooperatif Kurmanın Avantajları

Kooperatif kurmanın vergisel avantajları nelerdir?

  • Öncelikle ilk olarak kooperatiflerin hepsini aynı tür olarak değerlendirmek hatalı bir yaklaşım olacaktır.
  • Kooperatiflere sağlanan vergisel avantajlar kooperatif türlerine göre farklılık göstermektedir.
  • Bu durumun en basit örneği olarak konut yapı kooperatifine sağlanan bazı KDV istisnalarının toplu yapı işyeri kooperatiflerine sağlanmadığını söyleyebiliriz.

O yüzden;

  • Kuracağınız kooperatifin türüne göre vergi avantajı olup, olmadığını kooperatif kuruluş işlemlerine başlamadan önce net olarak öğrenmeniz gereklidir.

Temelde Kooperatiflere Sağlanan Vergi Avantajları

Kooperatiflere sağlanan vergi avantajları birçok farklı kanunda yer almaktadır.

1-Kurumlar vergisi muafiyeti:

  • Kooperatiflerde kurumlar vergisi muafiyeti; uygulamada ortaklardan toplanan bedellerin ve faiz vb. gelirlerin vergilendirilmesine gerek olmadığı anlamına gelmektedir.
  • Kurumlar vergisi oranı 2024 yılında %25 olduğu düşünüldüğünde bu durum önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,

  • Ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,
  • Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi,
  • Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler
  • Kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen
  • Yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri.

Yukarıdaki şartları sağlayan ve ana sözleşmelerinde bu hususlara dair hükümler bulunan ve bu kayıt ve şartlara da fiilen uyan kooperatifler kurumlar vergisinden muaftır.

2-Risturn İstisnası Avantajı:

Risturn istisnası avantajı sadece üretim, tüketim ve kredi kooperatiflerinde uygulanabilir.

Kooperatifler, üyelerin meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarının karşılıklı dayanışma ve yardımlaşma ile sağlanması esasıyla kurulmaktadırlar. Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi ile de tüketim ve taşımacılık kooperatifleri dışında kalan kooperatifler belirli şartlarla kurumlar vergisinden muaf tutulmuşlardır.

  • Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar ile tüketim kooperatiflerinin, ortaklarının kişisel ve ailevi gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların değerine göre hesapladıkları risturnlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
  • Bu risturnların ortaklara dağıtımı, kâr dağıtımı sayılmaz. Risturnun nakden veya aynı değerde mal ile ödenmesi istisnanın uygulanmasına engel değildir.
  • Ortaklardan başka kimselerle yapılan işlemlerden doğan kazançlar ile ortaklarla ortaklık statüsü dışında yapılan işlemlerden doğan kazançlar hakkında risturnlara ilişkin istisna hükmü uygulanmaz. Bunların genel kazançtan ayrılmasında, ortaklarla yapılan iş hacminin genel iş hacmine olan oranı esas alınır.

3-Kooperatiflerin Kira Gelirlerine Sağlanan Vergi Avantajı

  • Kooperatiflerin gelirlerinin vergi kesintisine tâbi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde, bu gelirler için beyanname verilmez.

4-Kooperatiflerin Vadeli Mevduat Gelirleri için Beyanname vermek zorunda olmamaları

  • Kooperatiflerin vergi kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirleri ile mevduat faizleri için kurumlar vergisi beyannamesi verilmesine gerek bulunmamaktadır.
  • İşyeri veya konut inşa etmek üzere kurulan bir yapı kooperatifinin ortaklarından topladığı paraları değerlendirerek nemalandırması halinde, söz konusu nemaların Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67 nci maddesine göre vergilendirilmiş olması ve ortaklara dağıtılmayarak kooperatif amaçları doğrultusunda harcanması şartıyla, muafiyet şartları ihlal edilmiş olmayacaktır.

5-Kooperatiflerin Demirbaş Satışlarında Kurumlar Vergisi Avantajı

  • Kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmalarının ortak dışı işlem sayılmayacağı hüküm altına alınmıştır.
  • Örneğin, bir üretim kooperatifinin amacını gerçekleştirmek üzere kullanmış olduğu iş makinesini, ekonomik ömrünü tamamladıktan sonra satması ortak dışı işlem olarak değerlendirilmeyecek ve bu satış işlemi dolayısıyla kooperatif muafiyeti etkilenmeyecektir.
  • Ayrıca Kooperatifin amacını gerçekleştirmesinden sonra elinde kalan malzeme, alet ve edevatın satılması ortak dışı işlem olarak değerlendirilmeyecektir.

6-Yapı Kooperatiflerinde Kat Karşılığı Sözleşme Kurumlar Vergisi Avantajı

  • Yapı kooperatiflerinin, arsalarını kat karşılığı vererek işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılacaktır. Ancak, bu kooperatiflerin, her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmesi halinde, bu işlem ortak dışı işlem olarak kabul edilmeyecektir.

7-Yapı Kooperatiflerinde Ortak/Üyelerin kullanımı için konut-işyerleri dışında sosyal tesis yapılması kurumlar vergisi muafiyetini bozmamasına ilişkin avantaj

  • Yapı kooperatifi tarafından inşa edilen işyeri ve konutlarda yaşayan insanların sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sosyal tesislerin kat karşılığı inşa ettirilmesi de ortak dışı işlem sayılmayacaktır.
  • Bu tesislerin yapımını müteakip, kooperatif tarafından işletilmesi halinde, işletilmeye başlandığı tarihte muafiyet şartı ihlal edilmiş sayılacaktır.

8-Arsa temin edilmesi ancak henüz inşaat aşamasına gelinmemesi kurumlar vergisi muafiyetini bozmaz.

  • Henüz arsa temini veya inşaat aşamasına gelmemiş bulunan dolayısıyla, işyeri veya konut teminine yönelik faaliyeti bulunmayan kooperatifler için bu şartlar aranmayacaktır.
  • Örneğin, arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliğine ait olmakla birlikte, henüz inşaat aşamasına gelmemiş bulunan konut yapı kooperatifinden inşaat ruhsatına ilişkin şart aranmayacaktır.

9-Başka bir kurumdan kar payı alan kooperatifin bu tutarı ortaklara dağıtırken vergi avantajı

  • Tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılan ve kurumlar vergisinden muaf olan kooperatiflere, iştirak ettiği tam mükellef kurumlar tarafından 1/1/2018 tarihinden itibaren dağıtılan kâr payları üzerinden %15 vergi kesintisi yapılacaktır.
  • Ancak söz konusu kooperatiflerin elde etmiş oldukları bu kâr paylarının, daha sonra ortaklara dağıtılması durumunda dağıtılan tutarlar üzerinden Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca herhangi bir vergi kesintisi yapılması söz konusu olmayacaktır

10-Katma Değer Vergisi Avantajı:

a-)Küçük Sanayi Sitesi kooperatiflerine yapılan inşaat ve altyapı işlemleri için KDV oranının sıfır olması avantajı

  • Alt Yapı ve İnşaat İşlerinde KDV avantajı: Küçük sanayi sitesi kooperatiflerinin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri ile yol yapımına ve küçük sanayi sitelerindeki işyerlerinin inşasına ilişkin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmet ifaları 1/4/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere KDV’den istisnadır.
  • Arsanın Kooperatif adına olması şart: Küçük sanayi sitesi yapı kooperatiflerinin bu istisnadan faydalanabilmesi için küçük sanayi sitesi inşa edilecek arsanın tapu sicilinin küçük sanayi sitesi yapı kooperatifi adına tescil edilmiş olması ve bu arsanın küçük sanayi sitesi inşa edilmesine uygun olduğunun uygulama imar planı veya yetkili idarelerce verilecek ruhsat veya onay ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
  • Bu tip kooperatifler yukarıda sayılan iş ve işlemler için KDV ödemezler.
  • Toplu işyeri kooperatifleri kapsamda değildir. Ancak kooperatifin mutlaka küçük sanayi sitesi kooperatifi olması gereklidir, işletme kooperatifleri veya toplu işyeri yapı kooperatifleri bu KDV avantajından faydalanamazlar.

b-)Konut Yapı Kooperatiflerine Yapılan İnşaat Taahhüt İşlerinde İstisna/İndirimli Oran Uygulaması avantajı

Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde istisna veya indirimli KDV oranı (%1) uygulanabilmesi için;

– Kooperatifin konut yapı kooperatifi statüsünde olması,

– İşin konut yapı kooperatifine yapılması,

– Yapılan işin inşaat işi olması ve taahhüde dayanması,

gerekmektedir.

  • Konut Kooperatiflerinde Konut Teslimi KDV oranı: Kooperatifin 3/7/2009 tarihinden sonra bina inşaat ruhsatı alınmış olması halinde ise üyelere yapılan150 m²ye kadar konut teslimlerinde (% 1), 150 m²nin üstündeki konut teslimlerinde ise (% 18) oranında KDV hesaplanır.
  • Konut Kooperatiflerinde işyeri Teslimleri: Zaman zaman konut dışında işyeri de konut kooperatiflerinde az sayıda söz konusu olabilmektedir. Bu durumda üyeler dışında üçüncü şahıslara yapılan konut teslimleri ile kooperatif üyelerine bile olsa işyeri teslimleri konut kooperatiflerinde genel hükümler çerçevesinde KDV’ye tabidir.

Konut kooperatiflerinin KDV mükellefiyeti:

  • 3/7/2009 tarihi itibarıyla arsası olup bina inşaat ruhsatı almamış kooperatifler ile bu tarih itibarıyla hiç arsası bulunmayan veya bu tarihten sonra kurulacak kooperatiflerin, bina inşaat ruhsatı almadıkları müddetçe mükellefiyetleri tesis edilmez.
  • 3/7/2009 tarihinden itibaren bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatifleri adına, bina inşaat ruhsatının alındığı tarihten itibaren KDV mükellefiyeti tesis edilir, vergiye tabi işlemleri bulunmasa dahi sözü edilen konut yapı kooperatifleri tarafından takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla KDV beyannamesi verilir.

11-Kooperatiflerde Emlak Vergisi avantajı

  • Kooperatifler kendi yönetim binaları için daimî olarak emlak vergisi ödemezler
  • Ayrıca kiraya verilmemek şartı ile küçük sanayi sitesi içindeki binalar daimî emlak vergisinden muaftır

12-Kooperatiflerde Tapu Harcı avantajı

  • Kooperatiflerin üyelerine veya ortaklarına tapu tesliminde yani yapı kooperatiflerinin ortaklarına dağıtacağı gayrimenkullerin ortaklar adına tescilinde sadece kayıtlı değer üzerinden binde 2,27 oranında harç alınır.

13-Kooperatifler Mevzuatından Kaynaklanan Avantajlar

  • Kooperatifler ticaret şirketidir. Ayrıca son Yargıtay kararlarına göre de tacir olarak kabul edilmektedirler
  • Ortaklaşa konut veya işyeri sahip olmanın belli bir kural, kaide içinde hesap verilebilir şekilde gerçekleşmesini sağlayan yapı kooperatifler ile kurulabilir.
  • Yapı kooperatiflerinin amacı 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ve ana sözleşme hükümlerine istinaden ortaklarını konut veya işyeri sahibi yapmaktır. Anonim şirket veya dernek yapısı ile aynı şekilde bir yapı kurulması mümkün değildir.
  • Kooperatifler mevzuatı yönetici ve denetçilerin eğitimi, dış denetim, koopbis gibi yükümlülükler ile günümüz şartlarına uyum sağlamıştır. Her ortak e-devlet üzerinden kooperatif ortaklığını teyit edebilmekte aynı zamanda kooperatifin bilgi ve belgelerine online ortamda ulaşabilmektedir.
  • Aynı zamanda kooperatifler bağlı oldukları Bakanlıklar tarafından zaman zaman denetlenebildiği gibi, ortakların Cimer üzerinden basit bir şikayetine istinaden bile müfettişler aracılığı ile denetlenmektedirler.

B-Kooperatif Kurmanın Dezavantajları

  • Kooperatifler açık, şeffaf ve hesap verilebilir yapılar olması nedeni ile kooperatifi kendi anonim veya limited şirketi gibi yöneteceğini düşünenler (özellikle inşaat firmaları) için dezavantajlıdır.
  • İnşaat veya yapılaşma söz konusu olmadan arsa devirleri ile gelir elde etmek isteyen emlak firmaları için kooperatifler uygun değildir. Çünkü yapı kooperatifi ana sözleşmesinin amaç ve faaliyet konuları başlıklı 6.maddesinde kooperatifin amacı Yaptırılan konutların veya işyerlerinin mülkiyetini bu ana sözleşmede yazılı esaslara göre ortaklarına aktarması olarak ifade edilmiştir. Baştan konut yapımının imkânsız olduğu ve sadece arsa spekülasyonu üzerinden gelir elde edilmesi planlanan bir model kooperatifçilik mevzuatına uygun değildir.
  • KDV avantajından faydalanayım, yakınlarım ile kooperatif kurup para kazanayım, kooperatif üye olanlar da bana bir şey soramasın diye bir düşüncede olanlar için kooperatif dezavantajlıdır.
  • Kooperatiflerde karar alma süreçleri genellikle demokratik bir yapıya sahiptir. Kolektif akıl ile hareket edilmesi kooperatiflerde önem arz eder. Bu nedenle süreçler şirketlere göre daha yavaş ilerleyebilir.
  • Parasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen ortakların kooperatiften ihraç süreçleri ve devamındaki itiraz süreçlerinin uzun sürmesi

Kooperatif Genel Kurulu Nasıl Yapılır?

Kooperatifler her yıl haziran ayı sonuna kadar olağan genel kurullarını gerçekleştirmek zorundadır. Zamanında gerçekleştirilmeyen genel kurullar nedeni ile kooperatif yönetim ve denetim kurulu hukuken sorumlu olur.

  • Gündem hazırlandı mı ?
  • Yönetim Kurulu karar defterine yazıldı imzalandı mı ?
  • Karar notere onaylattırıldı mı ?
  • Gündem -Çağrı Mektubu hazırlandı ve yönetim kurulu tarafından imzalandı mı ?
  • Ortaklara Genel Kurul Gündemi gönderildi mi ? ( Genel Kuruldan 32 Gün Önce )
  • Elden Tebligat var ise imzalatıldı mı ? ( en az 32 gün önce )
  • Denetim Kurulu raporu yazıldı mı ? ( Genel Kuruldan en az 15 gün önce )
  • Bilanço ve Gelir Gider Farkı hesabı hazırlandı mı ? ( Genel Kuruldan en az 15 gün önce )
  • Kooperatif Yönetim Kurulu raporu yazıldı mı ? (Genel Kuruldan en az 15 gün önce)
  • Askı Tutanağı Yazıldı mı ? ( Genel Kuruldan 15 gün önce )
  • Kooperatif Merkezine asıldı mı ? (Genel Kuruldan en az 15 gün önce )
  • Bilgi Formu hazırlandı mı ? ( Genel Kurul gününe kadar )
  • Tahmini Bütçe ve Çalışma raporu hazır mı ? (Genel kurul gününe kadar)
  • Bilanço ve Damga vergisinin damga vergisi yatırıldı mı ? ( Genel kurul gününe kadar)
  • Hazır un listesi hazırlandı mı ? ( Genel Kurul gününe kadar )
  • Genel Kurul tutanağı gündeme göre hazırlandı mı ? ( Genel kurul gününe kadar )
  • Genel Kurulda hükümet temsilcisine verilmek üzere dosya hazır mı ?
  • Islak imzalı- Yönetim raporu – Denetim raporu-Bilanço ve gelir gider-tahmini bütçe çalışma programı-damga vergisi-hazirun -posta listesi-genel kurul tutanağı-bilgi formu içinde olacak şekilde)
  • Resmi Defterler yazdırılıp noterde kapatıldı mı ?

Kooperatifin genel kurulunun yapılabilmesi için öncelikle ortaklara gündemi içeren çağrı mektubunun gönderilmesi gereklidir.

  • Kooperatifin genel kurul gündemi kooperatif yönetim kurulu tarafından hazırlanır.
  • Kooperatifin olağan genel kurul gündemi bulunması gereken zorunlu maddeler kooperatif ana sözleşmesinde mevcuttur.
  • Bu maddeler dışında yönetim kurulu istediği maddeleri ekleyebilir.
  • Kooperatifin genel kurulunun yapılabilmesi için en az genel kuruldan 15 gün önce bakanlıktan temsilci talep edilmelidir.
  • Yapı kooperatifleri Çevre ve Şehircilik bakanlığından temsilci talep ederken, işletme ve turizm kooperatifleri Ticaret bakanlığından talep eder.
  • Temsilci talep edilirken noter onaylı gündem, dilekçe ve temsilci ücretinin yatırılmış olması gereklidir.
  • Kooperatifin genel kurulunu yapabilmesi için yönetim kurulu raporu, denetim kurulu raporu, bilanço ve gelir gider farkı tablosu ile önümüzdeki yıla ilişkin çalışma programı ve tahmini bütçenin hazır olması gereklidir.
  • Kooperatif genel kurul çağrısı ana sözleşmede gösterildiği şekilde yapılır.
  • Hazırlanan gündem, çağrı mektubuna yazılarak ortaklara genel kuruldan en az 32 gün önce posta ile gönderilir, ana sözleşmede çağrıya ilişkin başka usuller var ise o usüllerde de çağrı yapılabilir. Örnek olarak elden tebliğ veya sms-mail vb.
  • Kendine usulünce gündem tebliğ edilmeyen ortak genel kurul iptal davası açabilir.
  • Kooperatif genel kurulu kooperatifin merkezinin olduğu ilde yapılır.
  • Ancak kooperatifin merkezinde yapılma zorunluluğu bulunmamaktadır. Konferans salonu veya benzer yerlerde de yapılabilmektedir.
  • Ortaklara gönderilen çağrı mektubunda yazılı adreste kooperatifin genel kurulunun yapılması zorunludur.
  • Kooperatif genel kurul yapmadığı takdirde yönetim ve denetim kurulu hakkında ilgili bakanlık suç duyurusunda bulunur.
  • Kooperatiflerde genel kurul çağrısı genel kuruldan en az 32 gün önce yapılır
  • Ancak eğer bütün ortaklar genel kurula asil ve vekil katılacak ise ana sözleşmenin 47.maddesine göre 32 gün kuralına uyulmak zorunda değildir.
  • Yapı kooperatifleri olağan ve olağan üstü genel kurulları en az 1/4 ortağın asaleten veya vekaleten katılması ile toplanır.
  • İlk ve müteakip toplantılarda da aynı nisap aranır.
  • İşletme kooperatiflerinde ise ilk toplantıda 1/4 nisap aransa da devam eden toplantılarda nisap aranmaz.
  • Ancak zaman zaman farklı kooperatif ana sözleşmeleri olabileceği için bu konuda kooperatifin ana sözleşmesinin mutlaka incelenmesi gereklidir.
  • Kooperatifin genel kuruluna eğer kooperatif yapı kooperatifi ise ortaklığa kabul kararı alınmış herkes katılabilir. Bir gün sınırlaması bulunmamaktadır.
  • Ancak işletme kooperatiflerinde genel kurulları katılmak için en az 3 aydır ortak olma zorunluluğu bulunmaktadır.
  • Kooperatif genel kurulunda anne baba, eş, eşin anne babası ve başka bir ortağa vekalet verilebilir
  • Kardeşe vekalet verilemez.
  • Kooperatiflerde genel kurul çağrısı yönetim kurulunu tarafından yapılır.

Kooperatif Muhasebe Kayıtları

YIL SONU İŞLEMLERİ KAPSAMINDA KOOPERATİF MUHASEBE BİRİMLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKEN İŞ VE İŞLEMLER:

31/12/2023 tarihine kadar kooperatifin muhasebe birimi tarafından yapılması gereken iş ve işlemler özetle aşağıda açıklanmıştır.

1-Cari hesap mutabakatlarının yapılması

2-Peşin ödenen vergilerin doğruluğunun kontrol edilmesi

3-Envanter işlemlerinin yapılması

4-Amortisman ayırma işlemlerinin yapılması

5-Dönemsellik ilkesi gereği işlemlerin yapılması

6-Dövizli işlemlerin değerlemesinin yapılması

7-Vergi, sigorta ve mahsup hesaplarının kontrol edilmesi

8-Avans hesaplarının irdelenmesi

9-Nazım hesapların kontrol edilmesi

10-Hareket görmeyen hesapların kapatılması

11-Gelir ve gider hesaplarının kapatılması

12-Yedek akçe ayrılması

13-31/12/2023 tarihli geçici mizanın kontrolünü müteakip kesin mizanın çıkarılması

14-Aralık ayı ile ilgili ücret ve ücret sayılan ödemelerin Aralık ayı sonuna kadar yapılması

15-Hesap planında gerekli görülen değişikliklerin yapılması

16-31/12/2023 tarihli bilançonun çıkarılması

17-Bilanço hesaplarının açıklanması

18-2024 yılında kağıt ortamında tutulması zorunlu olan defterlerin onayı

19-2024 yılı tahmini bütçe taslağının hazırlanması

20-2023 yılı fiili gelir ve giderleri ile 2023 yılı bütçe karşılaştırma tablosu yapılması

21-Enflasyon muhasebesi ile ilgili iş ve işlemlerin yapılması

22-Muhasebe ile ilgili diğer iş ve işlemlerin yapılması

Bilançonun aktif ve pasifinde yer alan alacak ve borç kalanı (bakiyesi) veren hesapların karşılıklı yazışma yöntemiyle ve 31/12/2023 tarihi itibariyle mutabakatı yapılmalı ve bu mutabakat yazıları “2023 yılı cari hesap mutabakatları” dosyasında düzenli bir şekilde muhafaza edilmelidir.

Banka mevduatları ile ilgili banka ekstreleri de aynı dosyada muhafaza edilmelidir.

(cari hesap mutabakatlarının yazılı olarak dosyasında bulunmaması halinde bilançonun doğruluğu şüphe yaratmaktadır.)

Kooperatif taşınmazlarının kira gelirleri kaynaktan vergi kesintisine tabi olduğundan (KVK 15/b) kiralayanların bu stopaj vergiyi beyan edip ödemelerinin doğruluğu interaktif vergi dairesi uygulaması ile kontrol edilmeli ve bilançoda yer alan peşin ödenen vergilerle vergi dairesi kayıtlarının doğruluğu sağlanmalıdır. Tespit edilen farkların kısa sürede düzeltilmesi ile ilgili işlem yapılmalıdır.

31/12/2023 tarihi itibariyle mevcutlar (kasa, portföydeki çekler ve senetler, stoklar, demirbaşlar, binalar, taşıtlar ve aktifte yer alan vb) tek tek sayılarak listesi oluşturulmalı ve bu fiili durumun muhasebe kayıtları ile kontrolü yapılmalı, bu listeler envanter defterine yada envanter listesine yazılmalıdır. Bu kapsamda kasa sayım tutanağı düzenlenerek, kasa sorumlusu yönetim kurulu muhasip üyesi ve bir denetçi tarafından imzalanmalıdır. (VUK.185, 186,187,188)

Fiili sayım sonucu tespit edilen bilgilerin muhasebe kayıtlarını doğrulaması gerekmektedir. Bütün sayımların sonuçları, çift imzalı tutanakla belgelendirilmelidir.

Kooperatifin aktifinde yer alan binalar, demirbaşlar, makine ve techizat gibi sahip olduğu varlıkların Vergi Usul Kanunu hükümleri gözönünde tutularak Amortisman Defterinde veya listesinde amortisman hesabı yapılmalı ve bu hesaba göre muhasebe kaydı oluşturulmalıdır. (VUK. 189)

Borç ya da alacak bakiyesi vermesi gerektiği halde, bu kurala uygun olmayan, yani ters bakiye veren hesapların muhasebe kurallarına uygun hale getirilmesi gerekmektedir. (1’li ve 2’li hesapların borç bakiyesi, 3’lü ve 4’lü hesapların alacak bakiyesi vermesi – istisnalar hariç)

Önümüzdeki döneme ait gelir ve giderlerin, gelir ve gider hesaplarından alınarak gelecek yıla ait gelir ve gider hesaplarına alınmalıdır. (sigorta gideri, banka mevduat faiz geliri vs)

Aktif ve pasif hesaplardaki bakiyelerin dönemlerine (kısa veya uzun dönemli) göre sınıflanması yapılmalıdır. (bir yıla kadar süresi olanlar 1’li, bir yıldan fazla süresi olanlar 2’li hesaplarda izlenmesi)

Sene sonu itibariyle varsa döviz kasa, banka, alacak, borç, kredi, avans ve teminat hesaplarının yıl sonu kuru ile değerlenerek, değerleme sonucunda oluşan farkın kar-zarar hesaplarına kaydının yapılması gerekmektedir. (VUK 258, 261)

Varsa tahsilinde sıkıntı çekilen ve dava aşamasındaki alacaklar için avukattan ilgili davaların son durumunu açıklayan yazı ve belgelerin alınması ve müşavirliğimizle paylaşılmasını müteakip muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir.

360-Ödenecek Vergi ve Fonlar hesapları ve 190-Devreden KDV hesaplarının 31/12/2023 tarihi itibariyle Aralık ayı beyannamelerini doğruluyor olması gerekmektedir. Benzer şekilde 361-Ödenecek Sigorta Primleri Hesabının da Aralık ayı sigorta tahakkuk fişleri ile kontrolü yapılmalıdır.

Aralık sonu itibariyle geçmiş aylara ait ödenmeyen SGK primlerinin kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaması sebebiyle ayrı bir hesapta takip edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle eğer böyle bir durum varsa, yıl sonu işlemleri sırasında ödenmeyen tutarların müfredat kartlarından doğrulanarak “368 Vadesi geçmiş, ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve yükümlülükler hesabı” na alınması ve aynı zamanda tutarın 900’lü KKEG hesaplarında da takip edilmesi gerekmektedir.

Kooperatifin iş ve hizmetleri gereği ilgili yıl içinde verilen avansların karşılığı hizmetler yapılmışsa belgesi alınmalı, hizmet yapılmamış ise ilgili sözleşmesi ile kontrol edilerek, gerekiyorsa nakit olarak iadesi yapılmalı, 2024 yılı başından itibaren duruma uygun uygulama yapılmalıdır. Dolayısıyla mümkün olduğunca avans mahiyetindeki ödemeler kapatılarak, bilançonun daha düzenli çıkarılması sağlanmalıdır. (yönetim kurulu kararı ile verilen personel avansları ve sözleşmesine istinaden yapılan avanslar hariç)

Kooperatifin iş ve hizmet ilişkileri gereği, alınan ve verilen banka teminat mektubu ve diğer nakit olmayan teminatlar, nazım hesaplarda izlenmeli ve nazım hesaplarda yer alan kayıtların fiili durumu doğruladığı sayım yapılarak ve tutanak düzenlenerek kontrol edilmelidir.

Uzun yıllar hareket görmediği halde, başka bir ifade ile tahsili ve ödemesi yapılamayan hesaplar irdelenerek listesi oluşturulmalı, küçük miktarlı olanlar yönetim kurulu kararı ile büyük miktarlı olanlar genel kurul kararı ile gider (KKEG) yada gelir yazılarak bilançonun fiili durumu yansıtması sağlanmalıdır.

Yukarıdaki işlemler tamamlandıktan sonra tekdüzen muhasebe hesap planı gereği 6’lı gider hesapları ve 7’li gelir hesapları kapatılarak gelir-gider farkı (kar- zarar hesabı) oluşturulmalıdır. Bu hesapların kapatılmasından önce kontrolü yapılmalıdır.

Dönem sonu oluşan gelir-gider farkının kooperatif anasözleşmesinin ilgili maddesine göre yedek akçe ve oluşan kârâ göre yasal yükümlülük karşılıkları ayrılacaktır. Ayrıca bu kapsamda VUK’nun 322. ve 323.maddeleri hükümleri göz önünde tutularak varsa şüpheli ve/veya değersiz alacak karşılıkları ayrılacaktır. (Kooperatif anasözleşmesine göre ayrılması gereken yedek akçenin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi sırasında da ayrılması mümkündür.)

Başta muhasebe tekniği gereği ters bakiye veren hesapların düzeltilmesi olmak üzere geçici mizan üzerinde gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra kesin mizan alınarak, kesin mizana dayalı olarak bilançonun çıkarılması gerekmektedir.

Her ne kadar yıl içinde ücret ve ücret sayılan huzurhakları, serbest meslek ödemeleri gibi ödemeleri ertesi aylara sarkması bir mahsur teşkil etmemekte ise de, bilançonun gerçek durumu yansıtması ve kooperatif mali yapısı uygunsa bilançoda borçlu görülmemesi için bu mahiyetteki ödemelerin yapılması bilançonun daha düzenli çıkmasına katkı sağladığından bu husus gözönünde tutulmalıdır. (Bilanço ve mali tabloların Koopbis sistemine yüklenmesi nedeniyle, bütün ortaklar tarafından görülüyor olması dikkate alınmalıdır.)

Kooperatiflerin vergisel ilişkileri nedeniyle gerek vergi mahsubunda, gerekse diğer denetimlerde şirket kabul edildiğinden, ticari şirketlerin denetimlerinde dikkate alması gereken hususlar gözönüne alınarak bu düzeltme yapılmalıdır. Özellikle kurumlar vergisi mükellefi olan kooperatiflerde ortaklardan alacaklar hesabı uygulamada anlaşmazlık yarattığından bu hesap yerine ticari alacaklar hesabının kullanılması ve ve her işyeri esasına göre cari hesap oluşturulması daha uygun düşmektedir.

Yukarıdaki iş ve işlemlerin tamamlanmasından sonra temel mali tablolar kapsamında bilanço çıkarılmalıdır. Kooperatiflerde bilançonun dip notunun bilançoya açıklık getirecek şekilde açıklamalı olması uygun düştüğü gibi yasal olarak da zorunludur.

Bilançolar genel kurula sunulan mali tablolar olması ve bu yıldan itibaren koopbis sisteminde yayınlanmış olması nedeniyle bilançoda yer alan hesapların anlaşılır şekilde açıklamalarının yapılması ve genel kurula sunulan kitapçıkta bilançoya ve bilanço hesaplarının açıklanmasına yer verilmesi gerekmektedir.

2024 yılında kağıt ortamında tutulması zorunlu olan defterlerin Aralık/2023 ayı sonuna kadar noter onayı yaptırılmalıdır. (Tutulacak defterlerin nev’i ve tasdik tarihleri ile ilgili bilgiler ekteki yazıda yer almaktadır.)

2023 yılı fiili durumu da dikkate alınarak ve ayrıca 2024 yılında yapılacak iş ve hizmetler göz önünde tutularak Ocak/2024 ayı uygulaması yapılmadan bütçe taslağının hazırlanarak yönetim kuruluna sunulması gerekmektedir.

2023 yılı ile ilgili daha evvel hazırlanıp genel kuruldan geçen bütçe ile fiili durum karşılaştırılarak uyumlu olup olmadığı, dolayısıyla farklılıklar varsa neden ve hangi hesaplarda oluştuğu karşılaştırma tablosunun açıklamasında belirtilmelidir.

Henüz tam olarak kesinleşmiş olmamakla birlikte, 2023 yılı ve müteakip dönemlerde enflasyon muhasebesinin uygulanması gerekmekte olup, bu konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgi verilecektir.

Yukarıda sayılanların dışında ayrıca yıllara yaygın inşaat onarım işinin bulunması halinde yapılan vergi kesintilerinin yüklenici firma kayıtlarını doğrulayıp doğrulamadığı ve özellik arz eden başka durumlar varsa, bu işlerin de muhasebe ve mali mevzuat gerekleri yerine getirilmelidir.

Kooperatif Muhasebesi

Yapı kooperatiflerinin kuruluş işlemleri hazırlık, izin, tescil İlan işlemlerinin yapılması ile gerçekleşir.

  • Hazırlık işlemi en az 7 gerçek kişinin bir araya gelmesi ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından örnek olarak hazırlanan kooperatif ana sözleşmesinin boş bölümlerinin yazılarak tamamlanması gerekir.
  • Kuruluşla ilgili örnek verecek olursak; 7 gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelerek bir yapı kooperatifi kurduklarını ve sermaye olarak ta en az sermaye miktarı olan 100,00 TL taahhüt ettiklerini kabul edelim.
  • Bu durumda 501-Ödenmemiş sermaye hesabına borç, 500-Sermaye hesabına alacak yazılır.
  • Sermayenin en az miktarı her pay için 100,00 TL olduğundan, toplam miktarı 700,00 TL olacaktır. KK’nın 3. maddesinde “sermaye miktarı sınırlandırılarak kooperatif kurulamaz.” hükmü yer almakta ise de kooperatif ana sözleşmesinde yer alan yukarıdaki miktarların bu hükümle çelişki teşkil ettiği düşünülebilir.
  • Ancak kooperatiflerde sermaye hareketleri ortak giriş çıkışında bağlı olarak değişmektedir. Kooperatifin tanımında kooperatifin değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklar olarak tanımlanmasının nedeni, bu özelliğinden dolayıdır.
  • Kuruluşun gerçekleşmesi için taahhüt edilen sermayenin ¼’ünün ortaklardan birine teslim edilmesi gerekir. Bu kişinin kurucu yönetim kurulu Yönetim Kurulu üyelerinden biri olması uygun düşmektedir.
  • Kooperatifin kuruluş işlemlerinin yapılabilmesi için birtakım giderlerin yapılacağı doğaldır. Bu giderler yapıldığında 262-Kuruluş ve Örgütlenme giderleri hesabına borç, 100-Kasa hesabına alacak yazılır. Doğaldır ki, bu giderlerin karşılanması için kasada yeterli derecede nakit olması gerekir.
  • Aksi halde giderleri karşılamak üzere kooperatifin dışardan borç alması halinde alınan bu borç 100-Kasa hesabına borç, 336-Diğer çeşitli borçlar hesabına alacak yazılır. Borcun daha sonra ödenmesi halinde, 336 hesap kapatılır.
  • Kuruluşu müteakip kurucuYönetim Kurulu üyesine teslim edilen ¼ sermaye payı Sermaye Payı kasaya alınır.
  • Taahhüt edilen sermayenin kalanı ödendiğinde gene 100-Kasa hesabına borç, 501-Ödenmemiş sermaye hesabına alacak yazılır. Bu paranın bankaya yatırılması durumunda kasa hesabı yerine banka hesabı kullanılır.
  • Kuruluş ve örgütleme giderleri için ilk genel kurulda görüşme yapılarak karar almak gerekir. Bu kararda kuruluş giderlerinin miktarı belirtilerek kooperatife intikaline karar verildiği, genel kurul tutanağında açıkça belirtilir.
  • Alınan karar kuruluş giderlerine yasallık getirdiğinden özel ibra sonucu doğurur. Kuşkusuz böyle bir kararın alınabilmesi için öncelikle kuruluş giderlerinin kooperatife intikaline dair genel kurul gündemi de madde bulunması zorunludur.

Kooperatif Danışmanı Mali Müşavir Evren Özmen

Kooperatiflerde Genel Kurulun Görevleri

Kooperatiflerde en yetkili organ olan Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:

1- Bilanço, bilanço hesaplarının dökümü, gelir-gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek.

2- Yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerini seçmek, ibra etmek veya sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek.

3- Yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücret, huzur hakkı ve yolluk miktarı ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak,

4-Yönetim kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,

5- Kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilmeyeceği konusunda karar vermek,

6- Ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartlan ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek.

7- Üst kuruluşa girme kararı vermek ve bu kuruluşta görevlendirilecek temsilcileri seçmek,

8- Anasözleşmede yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar vermek,

9- Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulun niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulun asgari fiyatını belirlemek.

10- İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yönetimini kararlaştırmak,

11- Kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut-işyeri sayısını tespit etmek,

12- Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek.

13- Kanun ve anasözleşme ile genel kurula tanınmış olan diğer konular hakkında karar vermek, Genel kurul, yukarıdaki görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği gibi, kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar verebilir.

14-Kura çekimi aşamasına gelindiğinde, konutların şerefiyelerine ilişkin genel hususları görüşerek karara bağlamak ve konut maliyet hesapları ile konut bedellerini hesaplayacak olan teknik heyeti belirlemek,(Yeni Madde)

15-Hesap tetkik komisyonu seçmek ve bu komisyonun çalışmasıyla ilgili usul ve esasları tespit etmek, (Yeni Madde)