Kooperatif Örnek Ana Sözleşmesi, Sözleşme Örneği KONUT YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KURULUŞ, TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ, UNVAN, MERKEZ, SÜRE, AMAÇ VE FAALİYET KONULARI KURULUŞ: Madde 1- Bu anasözleşmede isimleri, tabiiyetleri, ikametgah adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kimseler tarafından, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu bir konut yapı kooperatifi kurulmuştur. TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ: Madde 2- Kooperatif Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Anasözleşmede yapılacak değişiklikler kuruluştaki usule tabidir. UNVAN: Madde 3- Kooperatifin unvanı Sınırlı Sorumlu …………………………………………………………………………………..Konut Yapı Kooperatifidir. MERKEZ: Madde 4- Kooperatifin merkezi, SÜRE: Madde 5- Kooperatifin süresi, yıldır. AMAÇ VE FAALİYET KONULARI:

Kooperatif Örnek Ana Sözleşmesi, Sözleşme Örneği
KONUT YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KURULUŞ, TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ, UNVAN, MERKEZ, SÜRE, AMAÇ VE FAALİYET KONULARI
KURULUŞ:
Madde 1- Bu anasözleşmede isimleri, tabiiyetleri, ikametgah adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kimseler tarafından, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu bir konut yapı kooperatifi kurulmuştur.
TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ:
Madde 2- Kooperatif Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Anasözleşmede yapılacak değişiklikler kuruluştaki usule tabidir.
UNVAN:
Madde 3- Kooperatifin unvanı Sınırlı Sorumlu
…………………………………………………………………………………..Konut Yapı Kooperatifidir.
MERKEZ:
Madde 4- Kooperatifin merkezi,

SÜRE:
Madde 5- Kooperatifin süresi, yıldır.
AMAÇ VE FAALİYET KONULARI:

KOOPERATİF VE BİRLİKLERİN KURULUŞ İŞLEMLERİNDE İSTENEN BELGELER VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Kooperatif Kuruluşu – Kuruluş İşlemleri
KOOPERATİF VE BİRLİKLERİN KURULUŞ İŞLEMLERİNDE İSTENEN BELGELER VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Kooperatif Kuruluşuna Nasıl İzin verilir?
Bakanlığımızca hazırlanarak uygulamaya konulan Örnek Anasözleşmelerin aynen kabul edilmesi halinde, Konut Yapı, Toplu İşyeri Yapı, Küçük Sanayi Sitesi Yapı, Tüketim, Turizm Geliştirme, Temin Tevzi, Küçük Sanat, Motorlu Taşıyıcılar, Üretim ve Pazarlama, Yaş Sebze ve Meyve Pazarlama Kooperatifleri’nin kuruluşlarına İl Müdürlüklerince izin verilmektedir.

Kuruluş Aşamasında İstenilen Belgeler4

· Konut Yapı ve Toplu İşyeri Yapı Turizm Geliştirme, Tüketim, Temin Tevzii Kooperatifi
Dilekçe
Kurucuların imzalarını taşıyan en az 3 adedi noter onaylı 5 adet anasözleşme
Kooperatif Kuruluş Bilgi Formu
· Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi
Dilekçe
Kurucuların imzalarını taşıyan en az 3 adedi noter onaylı 5 adet anasözleşme
Kooperatif Kuruluş Bilgi Formu
Kurucuların taşıyıcılığı fiilen meslek edinmiş şoför esnafı olduklarına dair kayıtlı oldukları mahalli Şoförler Odasından veya Esnaf ve Sanatkarlar Odasından verilmiş belge
Kurucuların sahip oldukları araçların İl Trafik Şubesine kayıtlı olduklarına ilişkin ruhsatnamelerin noter tasdikli birer sureti
Kurucuların Mahalli Ticaret Sicili Memurluğuna kayıtlı olmadıklarına dair Ticaret Sicili Memurluğundan alınmış belge
· Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi-Küçük Sanat Kooperatifi
Dilekçe
Kurucuların imzalarını taşıyan en az 3 adedi noter onaylı 5 adet anasözleşme
Kooperatif Kuruluş Bilgi Formu
Kurucu ortakların ortaklık şartlarını taşıdıklarına dair Dernek veya Ticaret ve Sanayi Odaları ile Vergi Dairesinden alınmış bir belge
· Üretim Pazarlama Kooperatifi
Dilekçe
Kurucuların imzalarını taşıyan en az 3 adedi noter onaylı 5 adet anasözleşme
Kooperatif Kuruluş Bilgi Formu
Kooperatif kurucularının kooperatif konusuyla ilgili üretimde bulunduklarına dair Ziraat Odasından ya da ilgili kurumdan ve Vergi Dairesinden alınmış belge
Yukarıda sayılan kooperatiflerin dışındaki Tarım Satış, İşletme, Eğitim ve Kültür, Yayıncılık, Esnaf Sanatkar Kredi ve Kefalet, Deniz Taşıyıcıları, Tahmil ve Tahliye kooperatifleri ile Tüm birlik ve merkez birliklerinin kuruluşları ve anasözleşmelerinin diğer maddelerinde yapılmak istenilen değişikliklere Bakanlığımızca (Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğü) izin verilmektedir.

Kooperatiflerin arsalarını kat karşılığı inşaat firmasına vermesi -2012 Kooperatif Danismani Mali Musavir Kemal Ozmen

Arsa Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

Arsa karşılığı inşaat sözleşmesini Maliye İdaresi “trampa sözleşmesi” olarak değerlendirmektedir.

Danıştay ise, hukuki açıdan bir çok işlemi içeren ve arsanın değerlendirilmesi amacına yönelik, Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerinin uygulamasını da gerektiren, tamamen kendisine özgü (sui generis) bir hukuki muamele olarak nitelendirmektedir.

Motorlu taşıtlar vergisi 1.taksidi

Motorlu taşıtlar vergisi 1.taksidi

Uygulamada yapı kooperatiflerinin ortaklarından aidat yada genel giderlere katılım payı adı altında almış olduğu ödemeler için fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği ve kdv tahakkuk ettirilip ettirilmeyeceği

Uygulamada yapı kooperatiflerinin ortaklarından aidat yada genel giderlere katılım payı adı altında almış olduğu ödemeler için fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği ve kdv tahakkuk ettirilip ettirilmeyeceği konusunda ortak bir uygulamanın olmadığı benzer kooperatiflerdeki uygulamalardan görülmektedir. Yakın zamana kadar Vergi İdaresinden alınan özelgelerde, yani müktezalarda tahsil edilen aidatı sitenin genel bakımı, korunması gibi gerekçelerle tahsili halinde işin ticari mahiyette olmaması nedeniyle kdv’ye tabi olmadığı, ancak yönetim giderleri için tahsil edilen miktarın kdv’ye tabi olduğu şeklinde görüş verilmekte ise de, bu görüşün baştan itibaren yanlış olduğu, zira konutlardan oluşan siteleri göz önünde tutarak verildiği bilindiğinden, bu ayrıma itibar edilmemiş, dolayısıyla site işletmeye açıldıktan sonra güvenlik, temizlik vs gibi adlarla genel kurul kararına istinaden tahsil edilen aidatların tamamı kdv’ye tabi olduğu doğrultusunda uygulama yapılması uygun düşmektedir. Kaldı ki, 60 no’lu Katma Değer Vergisi Sirküsünde; aidatların herhangi bir teslim veya hizmetin karşılığını teşkil etmemek şartıyla alınması halinde kdv’nin konusunu teşkil etmeyeceği, ancak kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan kooperatiflerin ticari nitelikteki teslim ve hizmetlerinin karşılığında yapılan ve kurum kazancının bir unsuru sayılan ödemelerin kdv’ye tabi tutulacağı ifade edilmiştir. Bu husus kooperatiflerde bütçe uygulamaları bölümünde daha ayrıntılı açıklanacaktır.

İZİN VERME, TESCİL VE İLAN: MADDE

C İZİN VERME, TESCİL VE İLAN:
MADDE 3. Ana sözleşme, Ticaret Bakanlığına verilir. Bakanlığın kuruluşa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Tescil ve ilan olunacak hususlar şunlardır:

1. Ana sözleşme tarihi,

2. Kooperatifin amacı, konusu ve varsa süresi,

3. Kooperatifin unvanı ve merkezi,

4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kısmına karşılık olarak ödenen en az miktar ve her ortaklık payının değeri,

5. Ortaklık payı belgelerinin ada yazılı olduğu,

6. Ayni sermaye ve devralınan akçalı kıymetlerle işletmelerin neden ibaret oldukları ve bunlara biçilen değerler,

7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacağı ve denetleneceği,

8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları,

9. Kooperatifin yapacağı ilanların şekli ve anasözleşmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarının pay sahiplerine ne suretle bildirileceği,

10. Kooperatifin şubeleri: Kooperatifler, lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dışında şubeler açabilirler. Şubeler, merkezin sicil kaydına atıf yapılmak suretiyle bulundukları yer ticaret siciline tescil olunurlar.

Ticaret Bakanlığı, ana sözleşmelerin, kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrıldığını ileri sürerek kooperatifleri kuruluşuna izin vermekten kaçınamaz.

Anasözleşmenin değişiklikleri de kuruluştaki usullere bağlıdır.
[Yeni Şerh Ekleyin]

Kooperatiflere ait ilan ve reklam vergisi hakkında – Kooperatif Danismani Mali Musavir Kemal Ozmen

Konu​​: İlan ve Reklam vergisi hakkında

2464 Sayılı Belediye Gelirleri kanunun 13. Maddesinde ilan ve reklam vergisinin mükellefleri sayılmıştır. Buna göre İlan ve reklam vergisinin mükellefi; yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dâhil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişilerdir.
Bilindiği üzere İlan reklam vergisi 1. taksitinin son ödeme tarihi 31 Ocak 2. taksiti son ödeme tarihi ise 31 Temmuzdur.
İlgili kanunun istisna ve muaflıklar başlıklı 14. Maddesinin 8 bendine istinaden kooperatifler tarafından sadece ülke ürünlerinin ve turizminin reklamını yapmak şartıyla hazırlanan her türlü levha ve afişler ilan ve reklam vergisinden istisnadır. Ayrıca 1/2 metrekareyi aşmayan ışıksız levhalar da aynı şekilde ilan vergisinden istisnadır. Bunun dışında kooperatifler açısından 2464 Sayılı Belediye gelirleri kanununa istinaden ayrıca bir istisna veya muafiyet söz konusu değildir.
Bilgilerinize sunarız
Saygılarımızla

Bilanço, bütçe ve işletme projesi ilişkisi-Kooperatif Danismani Mali Musavir Kemal Ozmen

Bilanço, bütçe ve işletme projesi ilişkisi:
Yapı kooperatiflerinde ortakların yapacakları ödemelerin miktar, zaman ve ödeme esaslarını belirleme görev ve yetkisi genel kurula aittir. Bu yetki başka bir organa devredilememektedir. Genel kurul tarafından yönetim kuruluna verilen bu yetkinin muhasebe kuralları içinde ve doğru olarak denetlenebilmesi için bilanço hesapları ile bütçe fasılları arasında parelel bir bağlantının oluşturulması sonucu istenilen zamanlarda genel kuruldan alınan yetkinin doğru olarak kullanılıp kullanılmadığının denetlenmesi gerekmektedir. Uygulamada bu konuya gerekli özenin gösterilmesi birçok yönüyle yararlı olmaktadır. Özellikle bütçede bilançoda olduğu gibi dipnotlarının yazılması gerekmektedir.

Bilanço, bütçe ve işletme projesi ilişkisi-Kooperatif Danismani Mali Musavir Kemal Ozmen

Bilanço, bütçe ve işletme projesi ilişkisi:
Yapı kooperatiflerinde ortakların yapacakları ödemelerin miktar, zaman ve ödeme esaslarını belirleme görev ve yetkisi genel kurula aittir. Bu yetki başka bir organa devredilememektedir. Genel kurul tarafından yönetim kuruluna verilen bu yetkinin muhasebe kuralları içinde ve doğru olarak denetlenebilmesi için bilanço hesapları ile bütçe fasılları arasında parelel bir bağlantının oluşturulması sonucu istenilen zamanlarda genel kuruldan alınan yetkinin doğru olarak kullanılıp kullanılmadığının denetlenmesi gerekmektedir. Uygulamada bu konuya gerekli özenin gösterilmesi birçok yönüyle yararlı olmaktadır. Özellikle bütçede bilançoda olduğu gibi dipnotlarının yazılması gerekmektedir.

Kooperatif Ortaklarının Ortaklık Haklarını Devretmelerinin Gelir Vergisi Kanunu Karşısındaki Durumu

Kooperatif Ortaklarının Ortaklık Haklarını Devretmelerinin Gelir Vergisi Kanunu Karşısındaki Durumu:
Kooperatiflerin bir tüzel kişi olması nedeniyle gelir vergisinin mükellefi değil, sorumlusudur. Bu nedenle yapmış olduğu ödemelerin vergiye tabi olanlarından gerekli vergi kesintisini yaparak yasal süresinde vergi dairesine vergi sorumlusu sıfatıyla ödemesi gerekmektedir. Bu kapsamda sayabileceğimiz vergi kesintileri; birden fazla yıllara sarkan inşaat onarım işi, ücret, ücret sayılan ödemeler, kdv tevkifatıdır. Herne kadar bu kesintilerin yasal dayanağı 13/06/2006 tarihine kadar Gelir Vergisi Kanununun 94. ve 96.maddeleri olmakla birlikte, bu tarihten sonra 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15.maddesinde bu kesintiler hüküm altına alınmıştır.

Vergi kesintisi, ücret dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılmaktadır.

Bu kapsamda ortakların ortaklık haklarının devrinin de gelir vergisi karşısındaki durumunu ifade etmek uygun olacaktır. Zira uygulamada bu hususla ilgili çok sayıda soru sorulmaktadır. Kooperatif ortaklarının gerçek kişi olması durumunda, ortaklık haklarının yani paylarının devri 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/4.maddesinde değer artış kazancı olarak ifade edilmiştir. Değer artış kazancının tesbiti ise, ilk ortaklık ilişkisinden itibaren kooperatife yapılan ödemelerin 01 Ocak 2006 tarihinden önce TEFE, bu tarihten sonra is TÜFE oranına göre güncelleştirilerek satış miktarından düşülmesi ve ayrıca o yılla ilgili istisnanın da düşülmesi suretiyle hesaplanmaktadır.

İşyeri yapı kooperatiflerinde elde edilen işyerlerinin satışı ise 193 sayılı GVK’nun mükerrer 80/6.maddesinde 01/01/2007 tarihine kadar 4 yıl, bu tarihten sonra da 5 yıl içinde satılması halinde elde edilen kazancı vergiye tabi tutmuştur. Burada dikkat edilmesi gereken husus, kooperatif ortaklarına ortaklık sıfatıyla tahsis edilen işyerlerinin teslim tarihinin açıkça belirtilmiş olmasıdır. Zira teslim tarihi iktisap tarihi olarak dikkate alınmaktadır.

Ortaklarımıza kat mülkiyeti tapuları verilirken K.K.’nun …… maddeleri gereği ortaklık paylarından borçları olmaması veya mevcut borçlarını yapılandırılmış olmaları gerekmektedir. Yine Kooperatifimiz, …. Tarihli genel kurulunda aldığı karar gereği kurucu ortak olduğu iki şirkete ait hisselerini ortaklarına kat mülkiyeti tapuları ile birlikte devredecektir. Zira bu şirketlerin kuruluş amacı Kooperatifte bulunan bütün ortakların söz konusu şirketlerde pay sahibi olmalarını sağlamaktır. Ancak tapu işlemleri sırasında bu iki şirkete ait hisseleri almak istemeyen ortaklar hisselerini kooperatif tasarrufuna bırakabilecektir.

Ortaklarımıza kat mülkiyeti tapuları verilirken K.K.’nun …… maddeleri gereği ortaklık paylarından borçları olmaması veya mevcut borçlarını yapılandırılmış olmaları gerekmektedir. Yine Kooperatifimiz, …. Tarihli genel kurulunda aldığı karar gereği kurucu ortak olduğu iki şirkete ait hisselerini ortaklarına kat mülkiyeti tapuları ile birlikte devredecektir. Zira bu şirketlerin kuruluş amacı Kooperatifte bulunan bütün ortakların söz konusu şirketlerde pay sahibi olmalarını sağlamaktır. Ancak tapu işlemleri sırasında bu iki şirkete ait hisseleri almak istemeyen ortaklar hisselerini kooperatif tasarrufuna bırakabilecektir.

Arsası kendine ait olmayan sadece irtifak hakkı olan kooperatifteki işyerlerinin kiralanması

KONU:Kooperatif işyerlerinin ortaklar veya kiracı tarafından eczane olarak kullanılıp-kullanılamayacağı hakkında.

Milli Emlak Müdürlüğü ile yapılan irtifak hakkı sözleşmesinin;

• “MADDE 4-İRTİFAK HAKKININ KONUSU:Hak lehdarınca irtifak hakkına konu taşınmaz imar planında ayrıldığı amaç doğrultusunda Gemi Yan Sanayi İş Merkezi olarak kullanılacaktır.İrtifak hakkı süresince, irtifak hakkı konusu taşınmazın kullanım amacı değiştirilmeyecek ve amaç dışı kullanılmayacaktır…….”

• MADDE 13- İRTİFAK HAKKININ İPTALİ: ……..Bu sözleşmenin 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11.maddelerindeki yazılı şartlara uyulmaması, irtifak hakkı sözleşmesinin önemli ölçüde ihlaili sayılır ve irtifak hakkı iptal edilir.Bu durumda Hazinece bir tazminat veya bedel ödenmeksizin tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda Hazineye intikal eder….”

Hükümleri bulunmaktadır. Bu nedenle ÖNCELİKLE MİLLİ EMLAK MÜDÜRLÜĞÜNE YAZILI OLARAK MÜRACAAT EDEREK İŞYERİNİN ECZANE OLARAK KULLANILIP KULLANILAMAYACAĞI YÖNÜNDE GÖRÜŞÜ VE GÖRÜŞÜN OLUMLU OLMASI HALİNDE DE İLGİLİ İŞYERİ SAHİBİNİNİN hem MİLLİ EMLAK MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN hem de ULAŞTIRMA BAKANLIĞI’ndan (Deniziclik Müsteşarlığı kapatılarak Ulaştırma Bakanlığı nezdinde Genel Müdürlük olmuştur) YAZILI OLUR ALMASI GEREKMEKTEDİR. Akabinde de yine aynı sözleşmenin;

• “MADDE 5-B) Hasılat payı;İrtifak hakkı tesis edilen taşınmazın üzerinde yapılacak tesislerin bizzat hak lehdarınca işletilmesi halinde, hak lehdarı tarafından bu tesislerin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hasılatın %1 oranındaki pay ayrıca Hazineye yatırılır.Hak lehdarınca, Maliye Bakanlığından yazılı izin alınması kaydıyla bu tesislerin tamamının veya bir kısmının işletmeciliğinin üçüncü kişi ve kuruluşlara kiraya verilmesi halinde, hak lehdarı brüt kiranın %25’ini, kiracı/kiracılar ise toplam yıllık hasılatın %1’ini ayrıca Hazineye ödemekle yükümlüdür……Hak lehdarı ile kiracı/kiracılar arasında yapılan kira sözleşmesinin bir örneği, sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren en geç 1 ay içinde Maliye Bakanlığına (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) ve ilgili Defterdarlığa veya Mal Müdürlüğüne verilir.”

Hümü uyarınca işlem yapılması gerekmektedir.

Yukarıdaki madde hükümlerinin birikte incelenmesi neticesinde kooperatife ait işyerlerinin kiraya verilebilmesi için ;

• Eczane olarak kullanabilmek için T.C.Maliye Bakanlığı’ndan ve T.C.Ulaştırma Bakanlığı’ndan yazılı izin alınması,

Kiraya verilmesi halinde de;
• T.C.Maliye Bakanlığı’ndan yazılı izin alınması,
• Kooperatif ortağının brüt kiranın %25’ini, kiracı da yıllık hasılatın %1’ini Hazineye pay olarak ödemesi,
• Kira kontratının bir ay içinde Defterdarlığa verilmesi gerekir.

Sonuç olarak bu şartların yerine getirilmesi ile durum yasal bir hal alacaktır.

Kooperatif davalari

20120109-092633.jpg

www.kemalozmen.com

Kooperatif Danışmanı Malı Müşavir Kemal OZMEN ‘ in kooperatifler kitabı Seçkin kitabevinde

20120107-082042.jpg

İçindekiler
Sunuş …………………………………………………………………………………………………………………….. 7
Özgeçmiş ……………………………………………………………………………………………………………….. 9
Kısaltmalar …………………………………………………………………………………………………………….. 20
BİRİNCİ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER
I. KOOPERATİFÇİLİK NEDİR VE HANGİ GEREKÇELERDEN DOĞMUŞTUR ………………………….. 23
II. KOOPERATİFÇİLİĞİN ÖZELLİKLERİ ………………………………………………………………………….. 23
III. KOOPERATİFÇİLİĞİN YARARLARI ………………………………………………………………………….. 24
IV. KOOPERATİFÇİLİK İLKELERİ …………………………………………………………………………………. 25
A. Gönüllü ve Serbest Giriş-Çıkış İlkesi …………………………………………………………………………………. 25
B. Demokratik Yönetim İlkesi ………………………………………………………………………………………………. 26
C. Ortağın Ekonomik Katılımı İlkesi ……………………………………………………………………………………….. 26
D. Özerklik ve Bağımsızlık İlkesi …………………………………………………………………………………………… 26
E. Eğitim, Öğretim ve Bilgilendirme İlkesi………………………………………………………………………………. 26
F. Kooperatifler Arası İşbirliği İlkesi: ……………………………………………………………………………………… 27
G. Topluma Karşı Sorumluluk İlkesi: ……………………………………………………………………………………… 27
V. KOOPERATİFLERLE, ŞİRKETLER VE DERNEKLER ARASINDAKİ FARKLAR …………………….. 27
A. Kooperatiflerle, Şirketler Arasındaki Farklar ……………………………………………………………………….. 27
B. Kooperatiflerle, Dernekler Arasındaki Farklar ……………………………………………………………………… 27
VI. KOOPERATİF TÜRLERİ ………………………………………………………………………………………… 28
VII. KOOPERATİFLERİN MEVZUAT İÇİNDEKİ YERİ ………………………………………………………… 29
VIII. DEVLET VE KOOPERATİFÇİLİK …………………………………………………………………………….. 31
IX. KOOPERATİFLERİN SORUNLARI …………………………………………………………………………… 33
A. Finansman Sorunu ………………………………………………………………………………………………………… 33
B. Mevzuat Sorunu ……………………………………………………………………………………………………………. 34
C. Arsa Sorunu ………………………………………………………………………………………………………………… 34
D. Kalite Sorunu ……………………………………………………………………………………………………………….. 34
E. Zaman Sorunu ………………………………………………………………………………………………………………. 35
F. Denetim Sorunu …………………………………………………………………………………………………………….. 35
G. Diğer Sorunlar ………………………………………………………………………………………………………………. 35
İKİNCİ BÖLÜM
KURULUŞ
I. HAZIRLIK İŞLEMLERİ …………………………………………………………………………………………….. 37
12 Kooperatifler
II. İZİN ………………………………………………………………………………………………………………….. 38
III. TESCİL VE İLAN………………………………………………………………………………………………….. 38
IV. TESCİL VE İLANDAN SONRA YAPILACAK İŞLEMLER:………………………………………………. 39
V. ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ ………………………………………………………………………………… 40
VI. KOOPERATİF BİRLİKLERİNİN KURULUŞU ……………………………………………………………….. 41
VII. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ……………………………………………………………………………… 43
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ORTAKLIK İŞLEMLERİ
I. ORTAK OLMA YOLLARI …………………………………………………………………………………………. 51
A. Kooperatifin Kurucu Ortağı Olarak Ortak Olunması ………………………………………………………………. 51
B. Kooperatifin Kurulmasından Sonra Ortak Olunması ……………………………………………………………… 52
C. Ortaklığın Devir Alınması Yoluyla Ortak Olunması ……………………………………………………………….. 52
D. Veraset Yoluyla Ortak Olunması ……………………………………………………………………………………….. 53
E. Taşınmaz Mal veya İşletme Karşılığı Ortak Olunması …………………………………………………………… 54
II. ORTAKLIĞA KABUL ……………………………………………………………………………………………… 54
III. ORTAKLIK KONUMU ……………………………………………………………………………………………. 56
A. Ortaklık Dosyası ……………………………………………………………………………………………………………. 57
B. Ortaklar Defteri ……………………………………………………………………………………………………………… 57
C. Ortaklık Senedi ……………………………………………………………………………………………………………… 58
D. Ortaklık Cüzdanı …………………………………………………………………………………………………………….. 59
E. Ortaklar Listesi ………………………………………………………………………………………………………………. 59
F. Cari Hesap Durumu ………………………………………………………………………………………………………… 60
IV. ORTAKLARIN ÖDEMELERİ …………………………………………………………………………………… 60
A. Sermaye Payı ………………………………………………………………………………………………………………. 60
B. İnşaat Payı…………………………………………………………………………………………………………………… 61
C. Aidat …………………………………………………………………………………………………………………………… 61
D. Kaydiye ………………………………………………………………………………………………………………………. 61
E. Gecikme Farkı ………………………………………………………………………………………………………………. 62
F. Şerefiye Payı ………………………………………………………………………………………………………………… 63
G. Diğer Ödemeler …………………………………………………………………………………………………………….. 63
V. ÖDEMELER İLE İLGİLİ GENEL KURUL KARARI ………………………………………………………….. 64
VI. ORTAKLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ………………………………………………………………. 65
A. Ortakların Hakları …………………………………………………………………………………………………………… 65
B. Ortakların Yükümlülük ve Sorumlulukları ……………………………………………………………………………. 69
VII. ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ ……………………………………………………………………………….. 70
A. Ortaklıktan Çıkma ………………………………………………………………………………………………………….. 70
B. Ortaklıktan Çıkarılma ……………………………………………………………………………………………………… 71
C. Ortaklığın Devri ……………………………………………………………………………………………………………… 77
D. Ortağın Ölümü ………………………………………………………………………………………………………………. 78
VIII. GÖREV VEYA HİZMETİN SONA ERMESİ ……………………………………………………………….. 78
İçindekiler 13
IX. ORTAKLIĞI SONA ERENLERLE HESAPLAŞMA ………………………………………………………… 79
X. SABİT (PEŞİN) FİYATLI ORTAKLIK KAYDI ………………………………………………………………… 80
XI. YAPI KOOPERATİFLERİNE ORTAK OLUR İKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR ………………. 81
A. Kooperatifin, Tescil Edilerek Tüzel Kişilik Kazanıp Kazanmadığı İncelenmelidir …………………………. 81
B. Kooperatif Anasözleşmesinin Temin Edilerek İncelenmesi Gerekmektedir ………………………………. 81
C. Kooperatifin Yöneticileri, Denetçileri Ve Kurucuları Bilinmelidir ……………………………………………… 81
D. Kooperatife Ortak Olacak Kişiler Ortaklık Koşullarını Taşımalıdırlar …………………………………………. 82
E. Kooperatifin Tanıtımı İçin Yapılan Reklam, Broşür, İlan Vs.’de Yer Alan Bilgilerin Doğru Olup
Olmadığı ve Genel Kurul Kararına Dayanıp Dayanmadığı Araştırılmalıdır ………………………………… 82
F. Kooperatifin Ortak Sayısı Bilinmelidir ………………………………………………………………………………… 82
G. Ödemelerle İlgili Bilgi Sahibi Olunmalıdır……………………………………………………………………………. 82
H. Ödemelerin Banka Hesaplarına Yapılması ………………………………………………………………………….. 83
İ. Kooperatifin Ortak Yapısı Öğrenilmeye Çalışılmalıdır …………………………………………………………….. 83
J. Arsanın Olup Olmadığı İncelenmelidir ……………………………………………………………………………….. 83
K. Kat karşılığı İnşaat Yaptırılması Halinde Arsa Sahiplerine Verilecek Taşınmazlara Ortak
Kayıt Edilmemelidir ……………………………………………………………………………………………………….. 83
L. İnşaata Başlamış İse, İnşaat Ruhsatının Olup Olmadığı Araştırılmalıdır …………………………………… 83
M. Devirlerde, Devreden Ortağın Borcu ve/veya Kooperatife Karşı Bir Anlaşmazlığının Olup
Olmadığı İncelenmelidir………………………………………………………………………………………………….. 84
N. Kooperatiflerde Ortak Adına Tapu Tescili Yapıldıktan Sonra İşyeri Devirlerinde Ayrıca
Ortaklık Devrinin De Yapıldığı Belirtilmelidir ……………………………………………………………………….. 84
O. Yöneticilerin ve Kurucuların Daha Evel İnşaat Müteahhidi, Yada Yap-Sat Yöntemi İle İş
Yapan Kişiler Olup Olmadığı Bilinmelidir ……………………………………………………………………………. 84
Ö. Kooperatiflerde Yedek Ortaklığın Olmayacağının Bilinmelidir ………………………………………………… 84
P. Kooperatife Ortak Olan Kişilerin Ortaklık Senedini, Yada Ortaklık Cüzdanını Almaları
Gerekmektedir ……………………………………………………………………………………………………………… 85
XII. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ……………………………………………………………………………… 85
A. Ortaklıktan Çıkarma Kararının İptali İle İlgili Yargıtay Kararları ……………………………………………….. 85
B. Ortaklığın Devri ile İlgili Yargıtay Kararları ………………………………………………………………………… 143
C. Çıkan veya Çıkarılan Ortaklara Geri İadeler İle İlgili Yargıtay Kararları ……………………………………. 152
D. Konut veya İşyeri Verilemeyen Kişiye Ödenecek Tazminat İle İlgili Yargıtay Kararları ………………. 164
E. İhraca Gerekçe Teşkil Etmeyen Ödemeler ile İlgili Yargıtay Kararları …………………………………….. 174
F. Tebliğatlarla İlgili Yargıtay Kararları …………………………………………………………………………………. 175
G. Ortaklıkla ile İlgili Diğer Yargıtay Kararları ………………………………………………………………………… 176
XIII. İLGİLİ MEVZUAT …………………………………………………………………………………………….. 207
Bakanlık Yazıları ………………………………………………………………………………………………………………. 207
XIV. YAZIŞMA BELGE ÖRNEKLERİ …………………………………………………………………………… 210
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GENEL KURUL
I. GENEL KURUL YAPMAYA YETKİLİ ORGANLAR ……………………………………………………….. 225
II. GENEL KURULA ÇAĞRI ZAMANI VE SÜRESİ ………………………………………………………….. 225
III. GENEL KURUL ÇALIŞMALARI …………………………………………………………………………….. 226
A. Genel Kurula Hazırlık Çalışmaları …………………………………………………………………………………….. 226
14 Kooperatifler
B. Yönetim Kurulu Yıllık Çalışma Raporunun Hazırlanması ………………………………………………………. 233
C. Denetçiler Raporunun Hazırlanması ………………………………………………………………………………… 233
D. Bilanço, Envanter ve Gelir-Gider Farkı Hesabının Hazırlanması ……………………………………………. 234
E. Çalışma Programı ve Tahmini Bütçenin Hazırlanması…………………………………………………………. 235
F. Ortaklar Cetvelinin Hazırlanması ……………………………………………………………………………………… 236
G. Gündemde Yer Alan Konulara Ait Diğer Belgelerin Hazırlanması ………………………………………….. 237
IV. GENEL KURULLARDA ÇOĞUNLUK (NİSAP)…………………………………………………………… 238
V. GENEL KURULLARDA OY KULLANMA VE VEKALET ………………………………………………… 238
VI. GENEL KURULLARIN ERTELENME NEDENLERİ ……………………………………………………… 241
VII. GENEL KURULLARIN İPTAL NEDENLERİ ……………………………………………………………… 242
VIII. DİVAN BAŞKANININ GÖREVLERİ ………………………………………………………………………. 242
IX. GENEL KURUL GÜNÜ YAPILAN ÇALIŞMALAR ………………………………………………………. 243
X. GENEL KURULDAN SONRA YAPILAN ÇALIŞMALAR ………………………………………………. 245
XI. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI …………………………………………………………………………….. 246
XII. İLGİLİ MEVZUAT ……………………………………………………………………………………………… 299
Bakanlık Yazıları ………………………………………………………………………………………………………………. 299
XIII. YAZIŞMA BELGE ÖRNEKLERİ ……………………………………………………………………………. 306
BEŞİNCİ BÖLÜM
YÖNETİM KURULU
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 327
II. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU …………………………………………………… 329
III. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞUNA AİT KONULAR …………………………. 330
IV. MURAHHAS ÜYELİK …………………………………………………………………………………………. 337
V. KOOPERATİF GENEL MÜDÜRLERİ VE/VEYA MÜDÜRLERİ ………………………………………… 338
VI. KOMİSYONLAR ………………………………………………………………………………………………… 340
VII. KOOPERATİFLERDE YAZIŞMALAR VE DOSYALAMA DÜZENİ …………………………………. 341
VIII. SÖZLEŞMELER ……………………………………………………………………………………………….. 343
IX. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI …………………………………………………………………………….. 344
X. İLGİLİ MEVZUAT ……………………………………………………………………………………………….. 361
ALTINCI BÖLÜM
DENETİM KURULU
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 381
II. DENETÇİLERİN GÖREVLERİ …………………………………………………………………………………. 382
III. DENETÇİ SEÇİLME KOŞULLARI …………………………………………………………………………… 383
IV. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI …………………………………………………………………………….. 385
V. İLGİLİ MEVZUAT ……………………………………………………………………………………………….. 387
Bakanlık Yazısı: ………………………………………………………………………………………………………………. 387
İçindekiler 15
YEDİNCİ BÖLÜM
ARSA
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 393
II. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ……………………………………………………………………………… 395
III. İLGİLİ MEVZUAT ……………………………………………………………………………………………….. 397
Bakanlık Yazısı ……………………………………………………………………………………………………………….. 397
SEKİZİNCİ BÖLÜM
İHALE VE TEMİNAT
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 401
A. İhale Yöntemleri………………………………………………………………………………………………………….. 403
B. İhale Çalışmaları ………………………………………………………………………………………………………….. 403
II. TEMİNAT …………………………………………………………………………………………………………. 404
A. Teminat Alma Nedenleri ……………………………………………………………………………………………….. 405
B. Teminat Olarak Alınacak Değerler…………………………………………………………………………………… 405
C. Teminat Çeşitleri ve Oranları ………………………………………………………………………………………….. 406
D. Teminat Alma Zamanları……………………………………………………………………………………………….. 406
E. Kesin Teminatın Artması ……………………………………………………………………………………………….. 407
F. Kesin Teminatın Geri Verilme Koşulları …………………………………………………………………………….. 407
III. GÖRÜŞ VE ÖNERİLER ………………………………………………………………………………………… 407
DOKUZUNCU BÖLÜM
İNŞAAT
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 411
A. İnşaat Sözleşmesinin Hazırlanması …………………………………………………………………………………. 411
B. İnşaat Sözleşmesinin Unsurları ………………………………………………………………………………………. 412
C. Sözleşmenin Şekli ve Tarafları ……………………………………………………………………………………….. 413
D. Yüklenicinin Borçları …………………………………………………………………………………………………….. 413
1. Kooperatif İnşaatının Dürüstlükle Yapılması …………………………………………………………………………………….413
2. Kooperatif İnşaatının Özenle Yapılması …………………………………………………………………………………………..414
3. Yüklenicinin İşi Bizzat Kendisinin Yapması Veya Kendi Yönetimi Altında Yaptırılması ……………………………..414
4. Yüklenicinin Kaliteli İnşaat Malzemesi Kullanması ……………………………………………………………………………415
5. Yüklenicinin Çalışma Araçlarını ve Aletlerini Sağlama Borcu ……………………………………………………………..415
6. Yüklenicinin İşe Zamanında Başlama ve Bitirme Borcu ……………………………………………………………………..415
7. Yüklenicinin Sözleşmeye Uyma Borcu ……………………………………………………………………………………………417
8. Yüklenicinin Projeyi Uygulama Borcu …………………………………………………………………………………………….417
9. Yüklenicinin Teslim Borcu …………………………………………………………………………………………………………….417
10. Yüklenicinin Bozuklukları Giderme Borcu ………………………………………………………………………………………417
E. Kooperatifin Borçları …………………………………………………………………………………………………….. 418
1. İşyeri Teslim Borcu …………………………………………………………………………………………………………………….418
2. Ücret (Bedel) Ödeme Borcu ………………………………………………………………………………………………………….418
3. Kredi Alma Koşullarının Yerine Getirilmesi Ve Erken Alınması Borcu …………………………………………………..419
4. Yükleniciye Rahat Çalışma Ortamı Hazırlama Borcu………………………………………………………………………….419
5. Yapılan İşleri Teslim Alma Borcu …………………………………………………………………………………………………..420
16 Kooperatifler
F. Hakedişlerin Düzenlenmesi ……………………………………………………………………………………………. 420
G. İnşaat Yapım Yöntemleri ……………………………………………………………………………………………….. 421
II. KAT KARŞILIĞI İNŞAAT ………………………………………………………………………………………. 421
A. Kooperatifin kendi arsasını kat karşılığı (konut veya işyeri) yapımcı firmalara vermesi: …………… 421
B. Kooperatifin Üçüncü Kişi Veya Firmalara Ait Arsa Üzerine Kat Karşılığı İnşaat Yapması ………….. 422
III. İLGİLİ YARGI KARARLARI …………………………………………………………………………………… 422
ONUNCU BÖLÜM
ŞEREFİYE VE DAĞITIM
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 455
A. Konutların ya da İşyerlerinin Site İçindeki Yeri ………………………………………………………………….. 456
B. Konutların ya da İşyerlerinin Yapı Durumu ……………………………………………………………………….. 456
C. Konutların ya da İşyerlerinin Diğer Özellikleri ……………………………………………………………………. 456
II. ŞEREFİYE KOMİSYONU ………………………………………………………………………………………. 456
III. ŞEREFİYE RAPORUNUN HAZIRLANMASI …………………………………………………………….. 458
IV. ŞEREFİYE RAPORUNA YAPILAN İTİRAZ ………………………………………………………………. 459
V. GEÇİCİ MALİYETİN BELİRLENMESİ ………………………………………………………………………. 460
VI. İŞYERİ KESİN MALİYETLERİNİN BELİRLENMESİ ……………………………………………………. 460
VII. DAĞITIM (KUR’A VE/VEYA TERCİHLİ TAHSİS) ……………………………………………………… 461
VIII. İLGİLİ YARGI KARARLARI …………………………………………………………………………………. 462
IX. YAPI KOOPERATİFLERİ KUR’A YÖNETMELİĞİ ……………………………………………………….. 473
ONBİRİNCİ BÖLÜM
FERDİLEŞME
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 475
II. FERDİLEŞME ÇALIŞMALARI ……………………………………………………………………………….. 475
III. FESİH VE TASFİYE …………………………………………………………………………………………….. 477
IV. KOOPERATİFLERİN BİRLEŞMESİ …………………………………………………………………………. 478
V. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ……………………………………………………………………………… 480
VI. BAKANLIK YAZILARI …………………………………………………………………………………………. 492
İKİNCİ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
YAPI KOOPERATİFLERİNİN İŞLETME KOOPERATİFİ OLARAK
AMAÇ VE TÜR DEĞİŞTİRMESİ
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 497
İçindekiler 17
A. Yapı Kooperatiflerinin Amacını Gerçekleştirdikten Sonra İşletme Sürecinde Kooperatifin
Yönetilmesi İçin Amaç Ve Tür Değişikliği Yapması ……………………………………………………………. 497
B. Yapı Kooperatiflerinde İşyeri Sayısının Yeterli Olmaması Nedeniyle İşletme Kooperatifine
Dönüşmesi: ……………………………………………………………………………………………………………….. 504
C. Kooperatif Eliyle veya Değişik Şekillerde Yapılaşan Yapı Topluluklarının (Konut ve/veya
İşyerlerinden Oluşan Site Özellikle Yerlerin) Yönetim Hizmetlerinin Görülmesi İçin Yeni
İşletme Kooperatifi Kurulması: ………………………………………………………………………………………. 505
II. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI ……………………………………………………………………………… 506
III. ÖZELGELER ……………………………………………………………………………………………………… 507
İKİNCİ BÖLÜM
YAPI KOOPERATİFLERİNİN ANONİM ŞİRKET OLARAK
AMAÇ VE TÜR DEĞİŞTİRMESİ
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 509
A. Kooperatifin Doğrudan Anonim Şirkete Dönüşmesi …………………………………………………………… 509
B. Kooperatifin Bir Anonim Şirket Kurarak (Veya Mevcut Bir Anonim Şirketle) Bu Anonim
Şirketle Birleşmesi ………………………………………………………………………………………………………. 516
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TOPLU YAPI SİTE YÖNETİM PLANI
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 517
II. KAT MÜLKİYETİ KANUNU’NA GÖRE YÖNETİM PLANI ……………………………………………… 518
III. Toplu Yapı Site Yönetim Planının Hazırlanması ………………………………………………………. 519
A. Bağımsız Bölümlerin Yönetim Tarzı …………………………………………………………………………………. 520
B. Bağımsız Bölümlerin Kullanma Maksat ve Şekli………………………………………………………………… 520
C. Yönetici ve Denetici Ücretleri ………………………………………………………………………………………… 520
D. Diğer Hususlar …………………………………………………………………………………………………………….. 520
IV. YAPI KOOPERATİFLERİNİN SORUMLULUĞUNDA İNŞAATI GERÇEKLEŞTİRİLEN
KONUT YADA İŞYERLERİ İÇİN YÖNETİM PLANI HAZIRLANMASINDA (İSKAN VEYA
İŞLETME AŞAMASINDA) TERCİH EDİLECEK HUKUKİ STATÜNÜN DİKKATE
ALINMASI ……………………………………………………………………………………………………….. 521
V. GİDERLERE KATILMA ………………………………………………………………………………………… 523
VI. YÖNETİM PLANININ DEĞİŞTİRİLMESİ …………………………………………………………………. 525
VII. GÖRÜŞ VE ÖNERİLER……………………………………………………………………………………….. 527
ÜÇÜNCÜ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
MUHASEBE
I. MUHASEBENİN TANIMI VE AMACI ………………………………………………………………………. 533
18 Kooperatifler
II. MUHASEBECİNİN GÖREVLERİ, ÇALIŞMA KURALLARI, ÖZELLİKLERİ VE KİŞİLİĞİ …………. 534
A. Hesaplara İlişkin Görevleri …………………………………………………………………………………………….. 535
B. Mali görevleri ……………………………………………………………………………………………………………… 535
C. Yönetim Görevleri ………………………………………………………………………………………………………… 535
D. Çalışanlarla İlgili Görevleri ……………………………………………………………………………………………… 536
E. Muhasebecilerin Çalışma Kuralları ………………………………………………………………………………….. 536
F. Muhasebecilik Mesleğinin Özellikleri ……………………………………………………………………………….. 537
G. Muhasebecinin Kişiliği ………………………………………………………………………………………………….. 537
III. HESAP ÇERÇEVESİ, HESAP PLANI VE UYGULAMASI …………………………………………….. 537
A. Düzenlemenin Kapsamı ………………………………………………………………………………………………… 537
B. Düzenlemenin Amacı ……………………………………………………………………………………………………. 541
C. Tekdüzen Hesap Planına Uymamanın Yaptırımı ………………………………………………………………… 541
IV. YAPI KOOPERATİFLERİNDE TEKDÜZEN HESAP PLANI UYGULAMASI ………………………. 541
A. Kuruluş İşlemlerine Ait Muhasebe Kayıtları ……………………………………………………………………… 543
B. Tahsilatlara Ait Muhasebe Kayıtları ………………………………………………………………………………… 544
C. Harcamalara Ait Muhasebe Kayıtları ………………………………………………………………………………. 559
V. YIL SONU İŞLEMLERİ …………………………………………………………………………………………. 564
VI. YEDEK AKÇE AYRIMI ………………………………………………………………………………………… 569
VII. BİLANÇO ………………………………………………………………………………………………………… 570
A. Bilanço İlkeleri …………………………………………………………………………………………………………….. 570
B. Bilanço Düzenleme Kuralları…………………………………………………………………………………………… 573
C. Bilançonun Biçimsel Yapısı ……………………………………………………………………………………………. 573
D. Bilanço Kalemlerine İlişkin Açıklamalar……………………………………………………………………………. 574
VIII. ENVANTER ……………………………………………………………………………………………………. 574
IX. BÜTÇE ……………………………………………………………………………………………………………. 576
X. YAPI KOOPERATİFLERİ TARAFINDAN TUTULACAK DEFTERLER ……………………………….. 582
XI. YAPI KOOPERATİFLERİNDE DEFTERLERLE İLGİLİ ÖZELLİK ARZEDEN HUSUSLAR ……….. 586
XII. MUHASEBE İŞLEMLERİNDE UYULACAK KURALLAR …………………………………………….. 587
XIII. YAPI KOOPERATİFLERİNDE MUHASEBE UYGULAMASINA İLİŞKİN KİŞİSEL ÖNERİ …… 589
XIV. İLGİLİ YARGITAY KARARLARI …………………………………………………………………………… 592
İKİNCİ BÖLÜM
YAPI KOOPERATİFLERİNDE VERGİLEME
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 613
II. VERGİ USUL KANUNU ………………………………………………………………………………………… 614
A. Genel Bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 614
III. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU …………………………………………………………………………… 616
A. Genel Bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 616
B. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ………………………………………………………………………………….. 617
C. İlgili Mevzuat ………………………………………………………………………………………………………………. 620
IV. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU ………………………………………………………………………. 654
İçindekiler 19
A. Genel Bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 654
B. İşyeri Yapı Kooperatifleri ……………………………………………………………………………………………….. 654
C. Konut Yapı Kooperatifleri ……………………………………………………………………………………………….. 655
D. İlgili Mevzuat ………………………………………………………………………………………………………………. 668
V. GELİR VERGİSİ KANUNU …………………………………………………………………………………….. 703
A. Genel Bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 703
B. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Vergi Kesintisi …………………………………………………….. 704
C. Kooperatif Taşınmazlarının Kira Gelirlerinin Vergilendirilmesi ………………………………………………. 705
D. Kooperatif Ortaklarının, Ortaklık Hakkını Devretmelerinin Gelir Vergisi Kanunu Karşısındaki
Durumu …………………………………………………………………………………………………………………….. 705
E. İlgili Mevzuat………………………………………………………………………………………………………………. 707
VI. DAMGA VERGİSİ KANUNU ………………………………………………………………………………… 712
A. Genel Bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 712
B. Belli Para Üzerinden Vergileme ………………………………………………………………………………………. 713
VII. EMLAK VERGİSİ KANUNU…………………………………………………………………………………. 715
A. Genel Bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 715
B. İlgili Mevzuat ve Kaynak ……………………………………………………………………………………………….. 717
VIII. HARÇLAR KANUNU ………………………………………………………………………………………… 719
A. Genel bilgi …………………………………………………………………………………………………………………. 719
B. İlgili Mevzuat ve Kaynak ……………………………………………………………………………………………….. 721
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPI KOOPERATİFLERİNDE SİGORTA
I. GENEL BİLGİ ……………………………………………………………………………………………………… 725
II. İNŞAATIN EMANET YÖNTEMİYLE YAPILMASI ………………………………………………………. 725
III. İNŞAATIN İHALE YÖNTEMİYLE YAPILMASI ………………………………………………………….. 727
IV. İLGİLİ MEVZUAT ………………………………………………………………………………………………. 728
A. Genelge …………………………………………………………………………………………………………………….. 728
1. İhale Konusu İşte Çalışacak Kişi/Gün Sayısının Belli Olduğu İşler ……………………………………………………….730
2. İhale Konusu İşte Çalışacak Kişi/Gün Sayısının Belli Olmadığı İşler …………………………………………………….731
3. Danışmanlık Hizmet İhaleleri ………………………………………………………………………………………………………..735
4. Nakliye İşleri ile Personel/Öğrenci Taşıma İşleri ………………………………………………………………………………735
5. Piyasadan Hazır Halde Alınıp Satılan Malın Teslim İşleri …………………………………………………………………..735
6. İş ve İşlemlerin Yürütülmesi ve Süreler …………………………………………………………………………………………..736
B. Yönetmelik …………………………………………………………………………………………………………………. 738
C. Tebliğ ……………………………………………………………………………………………………………………….. 745
KOOPERATİFLER KANUNU ……………………………………………………………………………………… 769
Kavram Dizini ……………………………………………………………………………………………………….. 797

Yillara yaygin İnşaat onarım isleri

Bilindiği üzere bu husus, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42.maddesinde hüküm altına alınmıştır. Bu maddeye göre, bir işin yapım ve onarım işi sayılabilmesi için öncelikle bir yapım ve onarım işi olması, yapım ve onarım işinin taahhüt işi olması ve yapımının birden fazla yıllara sarkmış olması gerekmektedir.

Bu işin sözleşmesi incelendiğinde görüleceği üzere, yukarıdaki üç şartın da var olduğu görülmektedir. Zira “inşaa” kelimesi, yapma, kurmayı da içermekte olup, malzemelerin tedariki ve montaj işi de, 5 no’lu KDV Sirkülerinde inşaa işi kapsamında sayılmıştır.

Herne kadar katma değer vergisi oranı ile ilgili alınan Özelgede bu işin inşaat taahhüt işi kapsamında ifade edilemeyeceği belirtilmiş ise de, bu değerlendirme katma değer vergisi yönünden yapılmıştır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 42.maddesinin değerlendirilmesi ile Özelgedeki değerlendirme örtüşmemektedir.

Şöyle ki, sözkonusu işin kar ve zararı, işin bittiği yıl tesbit edileceğinden, beyanı da bir sonraki yıla kalacaktır. Bu yönüyle vergi kesintisinin yapılmamış olması sözkonusu olduğu taktirde, kooperatifimiz yönünden bir sorumluluk sözkonusu olacaktır. (VUK. 11) Bu verginin mükellefi yüklenici firma, sorumlusu ise kooperatifimizdir. Sözkonusu vergi, peşin vergi mahiyetinde olup, ileride kurum kazancına mahsup edilecektir. Dolayısıyla bir gider değildir. Bu yönüyle herne kadar taraflar arasında bir görüş birliği oluşmamış ise de, bu verginin kesilmesi her iki taraf yönünden daha uygun düşmektedir. Aksi halde, bu konu için de Özelge alınmalıdır. Kaldı ki, bu işlemde vergi konusu 2011 yılına sarkan işle ilgilidir.

Kooperatiflerde kanunen Kabul edilmeyen giderler-Kemal Ozmen

4 – “11. Kabul Edilmeyen İndirimler” başlıklı bölümün sonuna aşağıdaki alt bölüm eklenmiştir.

“11.12. Kanunen yasaklanmış fiiller nedeniyle katlanılan giderler

Kanunen yasaklanmış fiiller nedeniyle katlanılan giderler ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili giderler niteliğinde olmadığından, bu giderlerin gelir ve kurum kazancından indirilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla, rüşvet verme fiili Türk Ceza Kanununun 252 nci maddesinde suç olarak tanımlandığından, rüşvet ve rüşvet ile ilgili her türlü gider, vergiye tabi ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınmayacaktır.”

Kooperatiflerde gayrimenkul satis kazanci istisnasi – Kemal Ozmen

1 – “5.6.2.3.2. Satış kazancının fon hesabında tutulması” başlıklı bölümün ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu değerlerin satışından elde edilecek kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması ve satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar söz konusu fon hesabında tutulması gerekmektedir. Bu çerçevede, fon hesabına alınma işleminin, satışın yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla, istisnadan yararlanacak olan kazanç tutarı, satışın yapıldığı dönemin genel sonuç hesaplarına yansıyacak olup kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili satırında gösterilmek suretiyle istisnadan yararlanılabilecektir. Anılan istisnadan geçici vergi dönemleri itibarıyla da yararlanılması mümkün olup belirtilen süre zarfında söz konusu kazancın fon hesabına alınmaması durumunda, kurumlar vergisi beyannamesinde istisnadan yararlanılabilmesi mümkün olmadığı gibi geçici vergi dönemleri itibarıyla yararlanılan istisna nedeniyle zamanında tahakkuk etmeyen vergilerden kaynaklanan vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinin ayrıca aranacağı tabiidir.

Fon hesabına alınan kazanç tutarının mükelleflerce sermayeye ilavesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, fon hesabına alınan kazanç tutarının sermayeye ilave dışında, beş yıl içinde başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılması ya da kurumun tasfiyesi halinde, istisna uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk etmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.”

Yapilasmasini tamamlamis fakat bazi nedenlerden dolayi henuz ortaklarina tapu verememis kooperatiflerin durumunun Vergi kanunlari karsisindaki durum

Projeye uygun yapilmama veya sair nedenlerle henuz ortaklarina kat irtifak veya kat mulkiyeti tapusu verememis kooperatiflerin Vergi kanunlari karsisindaki durumunu degerlendirmek amaci ile bu inceleme yapilmistir
Ilgili inceleme raporuna ulasmak icin bize mail atabilirsiniz
[email protected]

Vergi dairesinden ek sure talep etme Dilekcesi-kooperatif

İlgi: 26.12.2011 Tarih B.07.1.GİB.4.34.00.79/85 Sayılı yazınız

Vergi Dairenizin 3100006975 numaralı vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefiyiz.

2011 Yılı muhasebe işlemlerinin tamamlanması ve ocak ayı sonuna kadar yevmiye defterinin kapanış tasdikinin yapılmasının mecburi olması nedeni ile
26.12.2011 tarihinde tebliğ edilen ilgi yazınız ile talep edilen 2011 yılı resmi defterlerimizin ibrazı için 213 sayılı vergi usul kanunun17. Maddesine istinaden Ocak/2012 ayı sonuna kadar ek süre talep etmekteyiz.

Bilgilerinize sunarız

Mevzuat değişiklikleri ile bilgi almak için üye olabilirsiniz

* indicates required




Küçük Sanayi Sitesi Kooperatifinin 2464 Sayılı BGK göre alınan harçlardan istisna olup olmadığı

Başlık Küçük sanayi sitesinde yaptırılan işyerilerin 2464 sayılı Kanunda yer alan harçlardan istisna olup olmadığı hk.
Tarih 26/07/2010
Sayı B.07.1.GİB.4.38.15.01-HARÇ-20-277-27
Kapsam

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

KAYSERİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

Sayı

:

B.07.1.GİB.4.38.15.01-HARÇ-20-277-27

26/07/2010

Konu

:

Küçük Sanayi Sitesi Kooperatifinin 2464 Sayılı BGK göre alınan harçlardan istisna olup olmadığı

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, Kooperatifinizce ….. Küçük Sanayi Sitesinde yaptırılan işyerlerinin, 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan harçlardan istisna olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.

Özelge talep formu ekinde yer alan tahsilat makbuzlarının incelenmesinden, ısı yalıtım kontrol bedeli, kat kontrol harcı, imar harcı ve bina inşaat harcı tahsil edildiği anlaşılmaktadır.

2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun Ek-1 inci maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde yapılan her türlü bina inşaatı (ilave ve tadiller dahil), inşaat veya tadilat ruhsatı alınmasının bina inşaat harcına tabi olduğu; 80 inci maddesinin 1 inci fıkrasında da, imar mevzuatı gereğince belediyece tahsil olunacak harçların, parselasyon harcı, ifraz ve tevhit harcı, plan proje tasdik harcı, zemin açma izni ve toprak hafriyatı harcı ile yapı kullanma izni harcı olduğu, bu maddenin 3 üncü fıkrasında ise organize sanayi bölgeleri ile sanayi ve küçük sanat sitelerinde yapılan yapı ve tesislerin bina inşaat harcı ve yapı kullanma izni harcından müstesna olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanunun 97 nci maddesinde, “Belediyeler bu Kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediye’ye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmüne yer verilmiş ve konuya ilişkin açıklamalar 31 Seri No’lu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği ile yapılmıştır. Buna göre, ücretin, belediyelerin 2464 sayılı Kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan hizmetleri karşılığında alınması ve bu hizmetlerin ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla, Kooperatifinizce küçük sanayi sitesinde yaptırılan işyerlerinin 2464 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin 3 üncü fıkrası gereğince bina inşaat harcı ve yapı kullanma izni harcından istisna tutulması, maddede sayılan diğer harçların ise istisna tutulmaması; ısı yalıtım kontrolü ve kat kontrol harcı adı altında alınan bedellerin, ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edilen hizmetler karşılığı ve belediye meclisince düzenlenecek tarifeye bağlı olarak alınması durumunda ödenmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Vergi Dairesi Başkanı