657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurların
kooperatifinize ortak olmalarında bir sakınca bulunmadığı, ancak yönetim ve denetim
kurulu üyeliği ile müdür ve benzeri sorumluluk üstlenmelerini gerektirecek bir görev
almalarının sözkonusu yasaklama kapsamına gireceği sonucuna ulaşılmaktadır.
2019 Yılında Kooperatifler Genel Kurulları için Gündemi Nasıl Hazırlamalı ?
2019 Yılına girmemiz ile beraber kooperatifler yavaş yavaş genel kurul hazırlıklarına başladı. Genel kurul hazırlıklarına başlanabilmesinin ilk şartı muhasebe iş ve işlemlerinin eksiksiz olarak tamamlanmış olması. Muhasebe işlemleri tamamlanmış ise artık genel kurul hazırlıklarına başlanması mümkün hale gelmiş bulunmaktadır.
Denetim kurulu raporunun hazırlanması
2018 Yılı Bilançosunun hazırlanması
Yönetim Kurulu raporunun hazırlanması
Denetim Kurulu raporunun hazırlanması
2018 Yılına ilişkin gelir gider farkı hesabının hazırlanması
2018 Yılı Planlanan, Gerçekleşen raporunun hazırlanması
2018 Yılı Kooperatifin Genel kurul Gündeminin hazırlanması
Gündem Nasıl Hazırlanacak ?
Kooperatifin 2018 Yılı olağan genel kurul gündemi hazırlanırken öncelikle kooperatifin ana sözleşmesinin olağan genel kurul gündemi başlıklı maddesine bakılarak, gündemde bulunması zorunlu olan maddeler gündeme eklenir.
Bu maddeler eklendikten sonra genel kuruldan yetki alınmasını şart koşan, genel kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkiler kapsamında bulunan maddeler gündeme eklenir.
Bu maddeler de eklendikten sonra yönetim kurulunun insiyatifinde olan ancak genel kuruldan yetki alarak devam etmek istediği konular ile ilgili gündem maddeleri yazılır.
Bu maddeler yazıldıktan sonra yönetim kurulu gündemi içeren kararı yazar ve imzalar
Kooperatiflerde genel kurul süreci ile ilgili sorularınız ve danışmanlık talepleriniz için bize [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.
MuhasebeBirim Başkanlığı’na Özü : Yıl sonu işlemleri hk.
Yıl sonu işlemleri kapsamında
Aralık/2018 ayı sonuna kadar muhasebe
birimi yapılması gereken iş ve işlemler özetle aşağıdadır.
1-2019 yılına ait defterlerin
açılış tasdiki yaptırılacaktır. (*)
2-Cari hesap mutabakatları
yapılacak ve banka ekstreleri
alınacaktır.
3-Envanter işlemleri
yapılacaktır.
4-Amortisman kayıt ve
listesi oluşturulacaktır.
5-Dönemsellik ilkesine uygun
olarak gerekli dönem sonu düzeltme kayıtları yapılacaktır.
6-Vergi ve SGK hesaplarının kontrolü yapılacaktır.
7-Değerleme işlemleri yapılacak
ve varsa şüpheli alacaklar belirlenecek, şartları oluşmuş ise karşılık ayrılacaktır.
8-Nazım hesaplardaki kayıtlar
kontrol edilecektir.
9-Temel mali tablolar (bilanço ve
kar/zarar hesabı) çıkarılacaktır.
10-E-defter ve e-fatura
zorunluluk kapsamına dahil olup olmadığı kontrol edilerek, dahil olduğu
görüldüğü taktirde gerekli işlemler yapılacaktır.
1-2019 yılına ait defterlerin açılış tasdikinin
yaptırılması:
31/12/2018 tarihine kadar tasdiki
gereken defterler:
1.a-Yevmiye defteri,
1.b-Defter-i Kebir,
1.c-Envanter defteri,
1.d-Günlük kasa defteri, (**)
1.e-Yönetim kurulu karar defteri.
Genel kurul karar defteri ile
ortaklar defteri dönemsellik kuralına tabi olmayıp, mevcut defterin dolması
halinde yeni defter kullanılmaya başlamadan önce notere tasdik ettirilmelidir.
Onaya tabi defterlerin hesap
dönemi içinde dolması halinde, bunları kullanmaya başlamadan önce açılış onayı
yaptırılmak zorundadır.
2018 yılı defter sayfalarının
yeterli olup olmadığı kontrol edilip, gerekli olduğu durumda noterde ara tasdik
işlemi yaptırılmalıdır.
2-Cari hesap mutabakatları yapılacak ve banka
ekstrelerinin alınması:
Bilançonun aktif ve pasifinde yer
alan alacak ve borç kalanı (bakiyesi) veren hesapların karşılıklı yazışma
yöntemiyle ve 31/12/2018 tarihi itibariyle mutabakatı yapılmalı ve bu mutabakat
yazıları “2018 yılı cari hesap mutabakatları” dosyasında düzenli bir şekilde
muhafaza edilmelidir.
Cari hesap mutabakatları ile
doğrulanan bakiyelerden ters bakiye veren hesaplar varsa bu tutarlar ilgili
hesaplara virman yapılmalıdır.
Yıl sonu itibariyle mevduat, fon,
kredi, kredi kartı ve tahsildeki çek senet bakiyelerinin alınan banka
yazılarıyla doğrulanması gerekmektedir.
3-Envanter işlemlerinin yapılması:
31/12/2018 tarihi itibariyle
mevcutlar (kasa, portföydeki çekler ve senetler, stoklar, demirbaşlar, binalar,
taşıtlar ve aktifte yer alan vb) tek tek sayılarak muhasebe kayıtlarıyla kontrol edilmeli, envanter defterine yada
envanter listesine yazılmalıdır. Bu kapsamda
kasa sayım tutanağı düzenlenerek, kasa sorumlusu yönetim kurulu muhasip
üyesi ve bir denetçi tarafından imzalanmalıdır.
Fiili sayım sonucu tespit edilen
bilgilerin muhasebe kayıtlarını doğrulaması gerekmektedir. Bütün sayımların
sonuçları, çift imzalı tutanakla belgelendirilmelidir.
4-Amortisman kayıt
ve listesinin oluşturulması:
Kooperatifin aktifinde yer alan binalar, demirbaşlar, makine ve techizat
gibi sahip olduğu varlıkların Vergi Usul Kanunu hükümleri gözönünde tutularak Amortisman Defterinde veya listesinde
amortisman hesabı yapılmalı ve bu hesaba göre
muhasebe kaydı oluşturulmalıdır.
5-Dönemsellik ilkesine uygun olarak gerekli dönem sonu
düzeltme kayıtlarının yapılması:
Borç ve alacak bakiyesi
vermesi gerektiği halde, bu kurala uygun olmayan hesapların
bakiyelerinin ilgili hesaplara
alınarak muhasebe kurallarına
uygun hale getirilmesi gerekmektedir.
Önümüzdeki döneme ait gelir ve
giderlerin, gelir ve gider hesaplarından alınarak gelecek yıla ait gelir ve gider hesaplarına
alınmalıdır.
Aktif ve pasif hesaplardaki
bakiyelerin dönemlerine (kısa veya uzun dönemli) göre sınıflanması
yapılmalıdır.
6-Vergi ve SGK
hesaplarının kontrolünün yapılması:
360-Ödenecek Vergi ve Fonlar
hesapları ve 190-Devreden KDV hesaplarının 31/12/2018 tarihi itibariyle Aralık
ayı beyannamelerini doğruluyor olması gerekmektedir. Benzer şekilde 361-Ödenecek Sigorta Primleri
Hesabının da Aralık ayı sigorta tahakkuk fişleri ile kontrolü
yapılmalıdır.
Vergi affı ve yapılandırmadan faydalanılması söz konusu ise, bu doğrultuda
kayıtların yapıldığı kontrol
edilmelidir. Yapılmadı ise, yıl sonuna
kadar yapılmalıdır.
7-Değerleme işlemlerinin yapılması ve varsa şüpheli
alacakların belirlenmesi ve yasal
şartları oluşmuş ise karşılık ayrılması:
Sene sonu itibariyle varsa döviz
kasa, banka, alacak, borç, kredi, avans
ve teminat hesaplarının yıl sonu kuru ile değerlenerek, değerleme
sonucunda oluşan farkın kar-zarar hesaplarına kaydının yapılması gerekmektedir.
Varsa tahsilinde sıkıntı çekilen
ve dava aşamasındaki alacaklar için avukattan ilgili davaların son durumunu açıklayan
yazı alınması ve müşavirliğimizle paylaşılması gerekmektedir.
8-Nazım hesaplardaki
kayıtların kontrol edilmesi:
Kooperatifin iş ve hizmet ilişkileri gereği, alınan ve
verilen banka teminat mektubu ve
diğer nakit olmayan teminatlar, nazım hesaplarda izlenmeli ve nazım hesaplarda yer alan kayıtların
fiili durumu doğruladığı sayım
yapılarak ve tutanak düzenlenerek
kontrol edilmelidir.
9-Temel mali tabloların (bilanço ve kar/zarar hesabı)
çıkarılması:
Cari hesap mutabakatları ve
envanter işlemleri ile muhasebe mevzuatı yönünden yapılması gereken gelir ve
gider hesaplarının kapatılması, amortisman, karşılık, yedek akçe vs ayrılma
işlemlerinin de tamamlanmasından sonra
bilanço ve kar-zarar hesabı çıkarılmalıdır.
Bu kapsamda, kanunen kabul edilmeyen
giderler (KKEG) listesi
oluşturulmalıdır. Banka
mevduatlarından kesilen vergilerin, banka yazıları ile doğrulaması yapılmalıdır.
10-E-defter ve e-fatura zorunluluk kapsamına dahil olup
olmadığı kontrol edilerek, gerekli başvuruların yapılması:
2017 hesap
dönemi brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere 01/01/2019
tarihinden itibaren e-Fatura ve e-Defter
uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilmiştir. Böyle bir durumda mali mühür,
e-defter ve e-fatura başvuruları yapılarak, mevcut faturalama ve muhasebe
sistemlerini uygun hale getirme çalışmalarına başlanmalıdır.
EBu işlemler sırasında tereddütedilen konular ile ilgili müşavirliğimizle iletişime geçmenizi ve mümkünse tereddüt ettiğiniz konuyu özetle yazılı olarak sormanızı ricaederiz.
Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.
Danışman Evren ÖZMEN
Notlar:
(*) e-defter kullananların Yevmiye
ve Defter-i Kebir tasdikleri hariç.
(**) Herne kadar
Kasa Defteri tutulması
zorunluluğu kaldırılmış ise de, kooperatiflerde Kasa Defteri’nin tutulması bir çok yönü
ile uygun düşmektedir.
Öneri:
Mali tabloların
mevzuata uygun olarak düzenlenmesi
ve fiili durumun ilgili yılın bütçesi ile karşılaştırılmasının temini
için Aralık/2018 ayına ait ücret, huzurhakkı ve benzeri ödemelerin
tahakkuk ve ödemelerinin mali imkanlara göre 31/12/2018 tarihine kadar yerine getirilmesi bir çok yönü ile uygun
olmaktadır.
Kooperatif Ortaklarına Tahsis (Ferdileşme) ve üyeler adına tescil işlemi için gerekli belgeler:
Ferdileşme /üye adına tescil işleminin yapılabilmesi için tapuda taşınmazın cinsinin tashihinin yapılması ve kat mülkiyetine çevrilmiş olması gerekmektedir.
Ferdileşme ile ortaklar adına tescil kooperatif temsilcilerinin talebi ile işlem sonuçlandırılmaktadır.
Kooperatifin yetki belgesi (Tapu Kanunu 2 . maddesine göre verilen belge) kooperatif temsilcilerinin nüfus cüzdanları,
Hangi iş yerinin (bağımsız bölümün) hangi üyeye tahsis edildiğini gösterir yönetim kurulunca onanmış ferdileşme listesi,
Listede tahsisi yapılan üyenin nüfus cüzdan fotokopisi,
Tapu senetlerine fotoğrafı yapıştırılacak ise üyelerin birer adet vesikalık fotoğrafı
En çok sorulan sorulardan biri; işyerinin birden fazla üyeye tahsisinin mümkün olup olmadığı hususudur.
Birden fazla üyeye tahsis mümkün olup tapu müdürlüğünün bu hususları irdeleme yetkisi bulunmamaktadır. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün 2013/7 sayılı Genelgesi ile “bir bağımsız bölümün birden fazla üye adına tahsisi ile tapu verilmesinin mümkün olacağını bütün tapu sicil müdürlüklerine bildirilmiştir.
İşyeri Yapı Kooperatif ortaklarının birden fazla pay sahibi olması ve aynı ortağı kooperatif tarafından birden fazla bağımsız bölüm tahsisi kooperatifin bir iç ilişkisi olduğundan doğrudan tapu müdürlüğünce değerlendirilecek bir husus değildir. Bu nedenle kooperatifin düzenleyeceği ferdileşme listesinde bağımsız bölüm paylı olarak tahsis edilebileceği gibi bir ortağa birden fazla bağımsız bölüm tahsis edilmesi mümkündür. (TKGM Tasarruf İşlemleri Daire Başkanlığı 30/02/1992 tarih, 18021-47-1344 sayılı talimatı TKGM 2013/7 sayılı Genelgesi)
Çeşitli nedenlerle (kooperatif ödentisinin yapılmaması vb) bazı üyeleri ferdileşme tescili dışında tutarak diğer üyeler adına tescilin sağlanması mümkündür. Bu husus kooperatifin iç ilişkisi olacağından tapu müdürlüğü işlem için verilen ferdileşme tescil listesinde belirtilen üyeler adına tescil yapacaktır. Diğer üyelerin daha sonra yeniden düzenlenecek ferdileşme tescil listelerine göre adlarına tescil mümkündür.
Yapı Kayıt Belgesi alındıktan sonra 3194 sayılı İmar Kanunun Geçici 16. Maddesi (İmar Barışı) uyarınca yapılacak olan işlemler;
ZEMİN TESPİT TUTANAĞI:
Lisanslı Harita ve Kadastro Mühendislik Bürolar (LİHKAB) ve Serbest Harita Kadastro Mühendislik ve Müşavirlik Büroları (SHKMMB) Tarafından yapılacak işlemler:
LİHKAB/ SHKMMB’ larca zemin tespit tutanağı düzenlenmesi için;
İmar Planlarında Umumi Hizmet Alanlarına denk gelen alanların terk edildiğine ilişkin ilgili belediyeden alınan belge aranacaktır.
Taşınmazların imar planında umumi hizmet alanlarına (Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve orta öğretim kurumları, park yol, meydan, yeşil alan otopark ibadet yeri ve karakol vb) denk gelen kısımların bulunması halinde belediye terk edilmeden belge vermemektedir.
LİHKAB/SHKMMB e yapılan başvurularda istenecek belgeler:
1.Yapı Kayıt Belgesi
2.LİHKAB/SHKMMB tarafından imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların bulunduğunun tespit edilmiş olması halinde bu kısımların terk edildiğine ilişkin ilgili belediyesinden alınan belge
Umumi Hizmet alanlarına denk gelen alan yoksa zemin tespit tutanağının uygun bir yerinde bu yönde gerekli belirtme yapılarak imzalanacaktır.
3.Tapu Senedi – Tapu Kaydı ve Kimlik Belgesi
4. LİHKAB/SHKMMB’ lara yapılan zemin tespit tutanağı başvurularına ilişkin hizmet sözleşmesi/ tip sözleşme düzenlenecek olup (LİHKAB lar bunu aynı anda fen kaydına alacaklardır.) Düzenlenmiş olan zemin tespit tutanağı için LİHKAB’ lara ödenecek olan ücret lisanslı büro hizmet ücretleri tarifesine göre belirlenecektir.
5.Zemin tespit tutanağı tapu kütüğünde değişik işlemi gerektirdiğinden (cins tashihi ve kat mülkiyeti tesis edileceğinden) Buna göre düzenlenecektir. (Zemin tespit tutanağının kroki kısmında; işleme konu yapıların ve eklentilerinin proje ile zemin durumu dikkate alınarak yapı ve eklentileri ile parsel köşe noktalarının kontrol noktalarına dayalı biçimde ölçülerek teknik mevzuata uygun olarak hesaplanan (kadastro paftasının koordinat sistemi ile uyumlu) koordinatlarını, yapıların birbirlerine göre ve parsele göre konumlarının yapı cephelerini, kat adedini, yapı cinsini ve varsa tecavüz şekli ve miktarı gösterecek şekilde hazırlanması zorunludur)
Zemin tespit tutanağı, düzenleyen mühendis ve talepte bulunan yapı maliki tarafından imzalanarak başvuru belgeleri ile birlikte kadastro müdürlüğüne sunulacaktır.
KADASTRO MÜDÜRLÜKLERİNCE YAPILACAK İŞLEMLER
1.İstemde bulunanın kimlik belgesi
2.İstemde bulunan temsilci ise temsilci belgesi
3.Yapı Kayıt Belgesi
4.Zemin tespit tutanağı
5.LİHKAB/SHKMMB tarafından umumi hizmetlere denk gelen kısımların olmadığına ve dolayısıyla terk edilecek Kısımın olmadığına ilişkin ilgili belediyeden alınacak belge
6.Tapu Maliki ile LİHKAB/SHKMMB arasında düzenlenmiş olan hizmet sözleşmesi/tip sözleşme ve fatura
7.Sözleşmeye ilişkin tahakkuk eden damga vergisinin ödendiğine dair makbuz ibraz edilmesi gerekmektedir.
Başvuru sonrası Kadastro Müdürlüğünce öncelikle gerekli kontrollük ve teknik belge hizmet bedeli tahsili sonrasında işlem fen kaydına yapılacaktır.
Kadastro Müdürlüklerince başvuru konusu olan parselin zemin tespit tutanağındaki köşe koordinatlarının kadastro teknik evrakına uygunluğu, yapının tersimat kontrolü ve parsel içerisindeki konum kontrolü yapılarak Zemin Tespit Tutanağının Tescil Sayfası kısmına “Tescil sayfası 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. Maddesi uyarınca isteğime uygun olarak düzenlenmiştir.” İbaresi yazılarak kontrol ve onay ve imzaları tamamlandıktan sonra Zemin tespit tutanağı üst yazısı ile fiziksel olarak ekleri (3 ve 5 numaralı belgeler) taranarak sistem üzerinden güvenli elektronik ortamda Tapu Müdürlüğüne gönderilecektir.
Zemin tespit tutanağının incelenmesi sonucunda, zemin tespit tutanağının aykırı düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda başvuruya ilişkin belgeler LİHKAB / SHKMMB ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gönderilir. Söz konusu aykırılıkların giderilmesi halinde işlemlere devam edilir.
Zemin tespit tutanağını hazırlayan mühendisler bu belgelerin içeriklerinin doğruluğundan yapı malikleri ile birlikte hukuken sorumlu olduklarından Kadastro Müdürlüğünce sadece büro kontrolü yapılmakla yetinilinir.
TAPU MÜDÜRLÜKLERİNCE YAPILACAK İŞLEMLER
Zemin tespit tutanağı ve eklerinin Kadastro Müdürlüğünce kontrolü yapılarak Tapu Müdürlüğüne intikali sağlandıktan sonra Tapu Müdürlüğünce;
1.Kadastro Müdürlüğü tarafından gönderilen yapı kayıt belgesi, Zemin tespit tutanağı ve hizmet alanlarına denk gelen alanların bulunmadığına ilişkin ilgili BELEDİYEDEN ALINAN BELGE,
2.Mevcut yapıların veya yapıların dış cepheler ve iç taksimatı bağımsız bölüm, eklenti, ortak yerlerin ölçüleri ve bağımsız bölümlerin konum ve büyüklüklerine göre hesaplanan değerleri ile oranlı arsa payları, işyeri nevi ile bunların 1 den başlayıp sıra ile giden numarası ve bağımsız bölümlerin yapı inşaat alanı ve yapı maliklerini gösteren ve mimar tarafından yapılan ve ana gayrimenkulün yapı maliki tarafından imzalanan ve elektronik ortamda 200 dpi çözünürlükte siyah beyaz olarak taranmış olarak (üzerinde mimarın kaşesi ve imzası bulunan aktif formatında düzenlenmiş CD) Tapu Müdürlüğüne BELEDİYE ONAYI ALINMAKSIZIN İBRAZ EDİLEN PROJE
3.Bağımsız bölümlerin kullanış tarzına bağımsız bölümlerin özelliğine göre hazırlanmış kat mülkiyetini kuran yapı maliki tarafından imzalanmış YÖNETİM PLANI
4.ZORUNLU DEPREM SİGORTASI
5.Yapı kayıt belgesi için ödenen meblağ kadar bir bedelin yatırıldığının TAKBİS üzerinden tespit edilmesi
6.492 sayılı kanuna bağlı 4 sayılı tarifenin 1-13 a fıkrasında belirtilen harcın tahsil edildiğine ilişkin 59 seri nolu harçlar kanunu genel tebliğ ekinde yer alan belge
7.Tapu Müdürlüğünce işleme ilişkin döner sermaye hizmet bedeli tahsil edilerek tapu sicilinde gerekli tescil işlemi gerçekleştirilir.
Tapu Müdürlüğünce tescil sonrası zemin tespit tutanağı üst yazı ile Kadastro Müdürlüğüne gönderilir. Tescil sonrasında değişiklik beyannamesi Kadastro Müdürlüğü tarafından paftasına ve fen klasörüne işlenir.
Kat irtifakı veya Kat Mülkiyeti kurulmuş yapılarda tapu devri yapılmasa dahi , 250.000 usd peşin ödendiği takdirde taşınmaz satış vaadi sözleşmesi ekinde noterden düzenlenmiş üç yıl boyunca satış veya devir yapılmayacağına dair taahhütname alınması Türk Vatandaşlığına başvuru için yeterli olacaktır.
Bazı kanunlarda değişiklik yapılması hakkında kanun ile 6098 Sayılı Borçlar Kanunun 344 . maddesinde kira artış oranı artık üretici fiyat endeksini değil tüketici fiyat endeksini aşamayacaktır.
Tüketici fiyat endeksi, Üretici fiyat endeksinden daha düşük olduğu için, artık konut kira sözleşmelerine üfe-tüfe ortalaması alınacaktır yazılamayacaktır.
6098 Sayılı Borçlar Kanunu Eski Hali
6098 Sayılı Borçlar Kanunu Yeni Hali
II. Belirlenmesi
MADDE 344 – Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü” başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fıkra hükmü uygulanır.
II. Belirlenmesi
MADDE 344 – Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, 20.02.1930 tarihli ve 1567 Sayılı Türk parasını kıymetini koruma hakkında kanunun hükümleri saklı kalmak kaydı ile beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü” başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fıkra hükmü uygulanır.
p) (Ek : 17/7/1972 – 1610/1 md.) Tarım kredi, tarım satış kooperatifleri, 1163 sayılı Kanuna uygun olarak teşekkül eden kooperatifler ve bu kooperatiflerin kuracağı kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliğinin ve Türk Kooperatifçilik Kurumunun sahip oldukları kendi hizmet binaları.
KOOPERATİFLERİN KURULUŞ VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ
İLE KURUCU ORTAK SAYILARI VE ÇALIŞMA BÖLGELERİNİN
BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ
MADDE 1 – 2/7/2018 tarihli ve 30466 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kooperatiflerin Kuruluş ve Anasözleşme Değişiklik İşlemleri ile Kurucu Ortak Sayıları ve Çalışma Bölgelerinin Belirlenmesi Hakkında Tebliğin 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca” ibaresi “Ticaret Bakanlığınca”, 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “Gümrük ve Ticaret Bakanlığını” ibaresi “Ticaret Bakanlığını”, 17 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Gümrük ve Ticaret Bakanı” ibaresi ise “Ticaret Bakanı” olarak değiştirilmiştir.
MADDE 2 – Aynı Tebliğin ekinde yer alan “Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri için büyükşehir olan illerde tamamı bir çalışma bölgesi oluşturan ilçe/ilçeler listesi” başlıklı Ek-1’in ilk satırı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Yargıtay 23. Hukuk Dairesi’nin 27.09.2018 tarihli 2016/2304 E., 2018/4341 K. Sayılı kararı ile “3194 Sayılı Kanun’a eklenen geçici 16. madde, 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış imara aykırı ve kaçak yapılar için uygulanacağından içeriği itibarıyla geriye etkili olarak uygulanması öngörülmüş bir düzenlemedir, Usuli kazanılmış hakkın istisnası olan geriye etkili bir kanuni düzenleme olması sebebiyle anılan hükmün mahkemelerce eldeki davalar için de uygulanması gerektiğinden, kanunda belirtilen süre içinde başvurulup gerekli işlemler tamamlanarak yapı kayıt belgesi alınmak suretiyle yapının yasal hale getirilip getirilmediği saptanarak uyuşmazlığın mahkemece yeniden değerlendirilmesi gerektiğine” hükmedilmiştir.
TOPLANTI YETER SAYISI VARSA AÇILISTAN ÖNCE BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GENEL KURULA HİTABEN YAPACAĞI KONUŞMA METNİ
Sayın ortaklar;
Kooperatifinizin genel kurul toplantısına, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 87 nci maddesi uyarınca Bakanlık temsilcisi olarak görevlendirilmiş bulunmaktayım.
Toplantı başlamadan önce genel kurul toplantısı ve bakanlık temsilcisinin görevleri konusunda kısa bir açıklama yapmak istiyorum.
Toplantıya katılanlar listesi incelenmiştir. Yeter sayı vardır. Toplantı açılabilir. İtirazı olan ortakların, itiraz konularını bildirmeleri halinde gerekli değerlendirme yapılacaktır.
Bakanlık temsilcisi olarak, toplantının kanunlara, anasözleşmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevliyim.
Genel kurulun sevk ve idaresi, seçilecek olan divan tarafından sağlanacaktır. Bu nedenle sevk ve idareye karışmayacağım, ancak divan heyetine yardımcı olacağım. Gündem çerçevesinde bana sorulan sorulara cevap vereceğim. Toplantının kanun ve anasözleşmeye uygun bir şekilde yürütülmesi için gerekirse divan başkanını ve genel kurulu uyaracağım, yol göstereceğim ve açıklama yapacağım. Kanun ve anasözleşmeye aykırı olarak alınan kararlar hakkındaki görüşümü tutanakta belirteceğim.
Toplantı tutanağının hazırlanması, yazılması, tamamlanması görev ve yetkisi divan heyetine aittir. Ancak, divan heyetinin zorlandığı noktalarda ben de yardımcı olacağım.
Divan Heyeti; görüşmeleri, alınan kararları ve kaç oyla alındığını, kararlara muhalif kalan ortakların açıklamalarını ve gerektiğinde bakanlık temsilcisi olarak şahsımın tutanağa geçirilmesini istediğim görüşleri tutanağa yazmakla görevlidir.
Kooperatifler Kanununun 46 ncı maddesine göre gündeme madde eklenmesi için kayıtlı ortakların 1/10’u divan heyetinin seçilmesinden hemen sonra yazılı teklifte bulunmaları gerekmektedir. Divan heyeti seçilip gündem maddelerinin görüşülmesine geçildikten sonra, gündeme madde eklenmesi için verilecek önergeler Kanuna aykırı olduğundan gündeme alınamaz.
Toplantı sırasında, divan ve ortaklarca bu açıklamalarıma uygun hareket edilmesi genel kurul toplantısının sağlıklı bir şekilde sonuçlanmasına yardımcı olacaktır.
Genel kurulda alınan kararlar toplantıda bulunan veya bulunmayan ve aleyhte oy kullanan tüm ortaklar için hüküm ifade edecektir.
3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanunu hükümleri gereği yönetim kurulu üyelerinin; üyeliğe seçim, üyelikten istifa ve üyelik süresinin sona ermesinden itibaren 1 ay içinde ve varsa genel müdürlerin göreve giriş için gerekli belgelerle birlikte ve görevden ayrılma tarihini müteakip bir ay içinde, yine sonu (0) ile (5) biten yıllarda ve mal bildiriminde bir artış olduğunda Valiliğe (Ticaret İl Müdürlüğü) mal bildiriminde bulunmaları gerekmekte olup, aksine davranışın ise cezai sorumluluğu bulunmaktadır.
Kooperatif ve birliklerin 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 64 üncü maddesi gereği tutulması gereken defter ve belgeleri usulüne uygun olarak tutmaları, yine bu Kanun kapsamında açılış ve kapanış onayına tabi defterlerin açılış ve kapanış onaylarının yaptırılmaları gerekmekte olup, aksine uygulamalarda yönetim kurulu üyelerinin cezai sorumluluğu bulunmaktadır.
Gizli oylamada, kooperatif mührü ile mühürlenmiş boş oy pusulalarının kullanılması esastır. Ancak, genel kurulca karar alınmak kaydıyla ayrıca basılı oy pusulası da kullanılabilir. Genel kurulun yalnızca basılı oy pusulası kullanılması yolunda alacağı karar geçersizdir. Genel kurulda kooperatif mührü ile mühürlenmiş boş oy pusulaları ve basılı oy pusulalarından başkaca bir pusula seçim için kullanılamaz. Matbaada basılmış veya yazı makinesi ile yazılmış ya da çoğaltılmış oy pusulaları basılı oy pusulası sayılır
Günümüzde paket muhasebe ticari programlarının hızla modası geçerken SAAS dediğimiz tarzda programlar bir çok noktada karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda kooperatiflerin kullanacağı programda kendimce olması gereken özellikleri yazdım. Bunların tamamını bir muhasebe programında beklemek mümkün olmadığını biliyorum. Ancak bence artık kullanılan programların bir anlamda hem satın alma-hem crm-hem muhasebe- hem de finans programı aynı zamanda icra takip programı olması gerekiyor. Hepsinin aynı programda olması mümkün olamayacağı için en azından bu tarz programlar ile uyumlu çalışacak bir alt yapısı olması bence önemli
1- Genel Kurulda alınan kararlara istinaden alınan ödeme kararlarını bir seferde döneme yayarak tahakkuk edebilmelidir.
2-Banka hareketlerini otomatik olarak ortakların carilerine işleyebilmelidir.
3-İşletme Projesi/Tahmini Bütçeyi muhasebe programına yüklemek mümkün olmalı ve yüklenen tahmini bütçe ile fiili durumu kontrol edebilmelidir. Tahmini bütçede yazan hesap kalemleri dışında gider hesabı açmak için yönetici onayı gerekli olmalıdır.
4-Vade farklarını tahsil edilirken ana para faiz ayrımını doğru yapmalıdır.
5-Vade farklarını doğru hesaplamalıdır. Bileşik faiz hesaplaması yapmamalı, faize faiz tekrar hesaplamamalıdır.
6-Düzenli aralıklar ile ödemesini yapmayan ortaklara mail göndermesi gerekmektedir. Mail gönderilmesi için onay verilmesine gerek olmayıp, her ayın belli tarihlerinde kendisi göndermelidir.
7-Ortakların kişisel bilgilerinin tutulması için alanlar olması gerekmektedir. Ortağın ve vekalet verebileceği herkesin imzası sistemde taranmış olarak bulundurulmalı ve genel kurul günü gerektiği takdirde imza taraması yapabilmelidir.
8-Alacak raporunu haftalık olarak yönetim kurulu ve ilgililere göndermelidir. Alacak raporunun formatı basit sade anlaşılabilir ve grafikli olmalıdır.
9-Yönetim ve Denetim kurulu raporlarını bakanlık formatına uygun olarak hazırlayabilmelidir.
10-Ana sözleşmeye göre üç ayda bir hazırlanması gereken denetim raporu programdan çıkartılabilmelidir.
11-Denetim kurulu raporunun hazırlanması ile ilgili denetim kurulu üyelerinin mail adreslerine hatırlatma mailleri göndermelidir. Maile dönüş olmadığı takdirde tekrar gönderilmelidir.
12-Yönetim kurulu raporunun aslında koop bis sistemi üzerinden hazırlanması gerekmektedir. Ana sözleşmeye göre bu raporların hazırlanma süreleri genel kuruldan en az 15 gün önce olduğu için muhasebe programı yönetim kurulu ve ilgililere hatırlatma maili göndermelidir.
13-Hazır un cetvelini bakanlığın formatına göre hazırlamalıdır.
14-Koop bis sistemine ortakların bilgilerini muhasebe programından otomatik aktarmalıdır.
15-Ödemesini zamanında yerine getirmeyen ortakların ihtarname ve uyarı yazılarını herhangi bir komuta gerek kalmadan düzenli olarak hazırlayıp, yönetim kurulu ve avukatlara mail olarak otomatik göndermelidir.
16- Günlük Kasa ve Tahsilat raporunu otomatik olarak her sabah ilgililere mail atmalıdır.
17-Satıcı faturalarının girişinde vade alanını doldurmadan kayıt edilmesine imkan vermemeli, bu sayede sistemden haftalık aylık ödeme tabloları çıkartılmalıdır.
18-Muhasebe programı içinde vergi ödenebilmesi mümkün olabilmelidir.
19-Gider faturaları taranarak muhasebeleştirilebilmeli, ayrıca manuel evrak girişi olmaması gerekmektedir.
20-Muhasebe programı içinde satın alma yaparken teklif toplanabilmeli, trusted supplier gibi bir bölümde bulunan satıcılardan sadece alım yapılabilmelidir.Bu konu kooperatiflerde son derece önemli olup, şaibe olmaması açısından gereklidir.
21-Yönetim kurulu onayları ve banka çıkışları mutlaka sistem içinde banka ile entegre olarak giriş-onay şeklinde olmalıdır. Ödemelere onaya düşmeli ödeme yetkisi olanlar sistemden onaylamadığı sürece ödeme çıkmamalıdır.
22-Muhasebe programı tarafından hazırlanan aylık gelir-gider , nakit girişi-çıkışı gibi raporlar. Yönetim kurulunun uygun gördüğü zaman aralıkları ile ortakların mail adreslerine gönderilmelidir.
23-Muhasebe programı üzerinden sadece mali konular değil, diğer bazı hatırlatmalar ( emlak vergisi , kutlama v.b. ) mailing yapılabilmeli. Bu mailler hem genel hem de kişinin bilgilerine göre özelleştirilebilmelidir.
24-Kooperatif ortaklarının meslek gruplarından yaş aralıklarına, çocuk sayılarına v.b. bütün dataları toplanmalı ve demografisi yönetim kuruluna bilgi olarak sunulabilmelidir.
25-Maillerin altına kişisel verilerin korunması ile ilgili bilgilendirme notları eklenmelidir.
26-Düzenli aralıklar ile anket yapmalıdır veya Survey Monkey gibi programlar ile entegre çalışabilmelidir.
27-Tahsilat noktasında daha verimli olunabilmesi adına raklet programı örnek alınabilir.
28-Mailchimp alt yapısı kullanabilmesi ve oradaki şablonlar üzerinden mailing yapılması kolay hale getirebilir. Ortaklar edinilen bilgilere göre segmente edilerek mail gönderilebilir.
29-Dönemsel olarak kooperatifte olan gelişmeleri https://www.getrevue.co/ üzerinden newsletter gibi gönderilebilir. Örnek olarak inşaat aşamasında ise beton döküldü v.b. oturum aşamasında ise sitemizde şu işler yapıldı gibi. Bu news letterin düzenli gönderilmesi ortaklar ile yönetim arasında iletişimi artıracak ve sorunların çözülmesinde fayda sağlayacaktır.
30-Aylık Bordro raporu adı altında bir rapor çıkarabilmeli , bu rapor sadece rakamlardan değil, departman bazında hangi departmanın maliyeti ne kadar ? ödenen ücretin ne kadarı ssk ne kadarı vergi göstermesi gereklidir.
31-Aynı şekilde dış kaynak kullanımı yapılan yerlerde güvenlik, temizlik ve peyzaj için ödenen faturalarda bu rapora eklenip, çıkarılabilmeli, dış kaynak iç kaynak kullanımı karşılaştırılması da yapılabilmelidir.
32-Mutabakatların otomatik ve sistem üzerinden kendiliğinde e- mutabakat şeklinde yapılması zaten olmaz ise olmazdır.
33-Çek ve senet ile tahsilat var ise sistemde alınan çekin senetin vadesine göre gecikme faizi hesaplanabilmesi mümkün olmalıdır.
34-Kooperatifin sözleşmeleri mutlaka sisteme girilmeli, sözleşmelerin damga vergilerinden , son tarihleri, ödeme şartlarındaki değişiklikler v.b. parametler programa tanımlanmalı, unutulan ve kendiliğinde uzayan sözleşmeler olmamalıdır.
35-Kooperatifin kira gelirleri ile ilgili olarak ise de aynı şekilde sözleşme kira artış tutarlarını otomatik olarak ekleyip kira tutarını sözleşmeye göre kendi hesaplamalıdır.
36-Programın herhangi bir paydaşına tahsilatlar konusunda insiyatif vermemeli, bütün süreçleri otomatikleştirmelidir.
37-Program üzerinden satın alma yaparken – talep girme- teklif toplama- onaya düşme-onaylanma-ödeme- süreçleri giriş onay şeklinde ve süresinde yapılmayan işlerin bir üstüne bekleyen iş diye raporlanacak şekilde kurgulanması gerekmektedir.
38- Kat maliki/ortak/ üye şifre ile kendi ödemelerini ve bildirimlerini hem cep telefonundan hem de internet sayfasından görebilmeli ödeme yapabilmelidir.
39-Hasarlarda Sigorta talebi otomatik açılmalı sistemden sigortaya program üzerinden gönderilebilmelidir.
40-İcratek v.b. programlar ile uyumlu çalışabilmesi gerekiyor.
41-Gib sistemine bağlanarak sistem için beyanname onaylama, görüntüleme ve ödeme mümkün olmas gerekmektedir.
42-Sgk sistemine bağlanarak işe giriş, işten çıkış, prim hizmet bildirge onay, iptal v.b. yapılması gerekmektedir.
43-Trellodaki gibi görev dağıtımı ve son tarih eklenebilir.
Şu an için aklıma gelenler bunlar , yeni bir husus aklıma gelir ise ekleyeceğim. Sizler de önerilerinizi yazarsanız memnun olurum
İşletme Kooperatiflerinde Sosyal Tesis Kiracıları Ortak olabilir mi ?
Kooperatif Ana sözleşmesinin ortaklık şartları başlıklı 10.maddesine istinaden sosyal tesislerde kira akdine istinaden yer alan ve mülkiyet hakkı bulunmayan kiracılar işletme kooperatifine ortak olabilir mi ?
Konu ile ilgili detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
Google Adsense ( Youtube ) Geliri Olan ve Beyan etmeyenlere Ceza Yağıyor.
Mali Müşavir Evren ÖZMEN
Günümüzde artık Televizyon çok az kişinin izlediği, herkesin kendi zevkine göre video yayınları izlediği bir döneme girdik. Özellikle belli yaş altı kişilerin, televizyonda kendilerine gösterilenleri değil, kendi seçtikleri içerikleri , istedikleri zaman seyrettiği bir dönemdeyiz.
Talep arttıkça bu alanda gelir tutarları da arttı. Hazırladığınız ve kolayca yayınladığınız videolara reklam alarak yüksek gelirler elde etmeniz mümkün. Türkiye’de yurtdışına oranla birim gelir tutarı görece düşük olsa da bu tutarlar izlenme saat sayısı ve kanal abone sayısına göre değişiklik arz ediyor.
Bir süredir tarafıma daha önce bu konuda uyarı mahiyetinde yazdığım yazılar nedeni ile kendilerine vergi incelemesi başlatıldığını ve ne yapacağını soran youtube yayıncılarının maillerini almaktayım.
Maliye Bakanlığı 464 Sıra numaralı vergi usul kanunu tebliğine göre bu tip geliri olanlar inceleme altına alındı. Hesabınıza Google Ireland Açıklaması ile gelen tutarlar üzerinden gerekli tespitler yapılarak,geriye dönük 5 yıl için izahat isteniyor.
Öncelikle Youtube üzerinden elde edilen Google Adsense gelirleri vergiye tabi , bu hususta bir şüphe yok. Aynı şekilde mobil uygulamalar üzerinden app store veya android market üzerinden kazanılan Admob geliri gibi.
Katma değer vergisi konusu ise şu şekilde, videonun kenarında köşesinde, başlamadan önce v.b. çıkan reklamlara tıklamalar yurtiçinden ise katma değer vergisi söz konusu ama yurtdışından ise katma değer vergisi olmayacak.
Bu noktada Maliye Bakanlığı bir çok ilde geriye dönük olarak öncelikle bu gelirler için izahat istiyor, daha sonrasında cezalı tarhiyatları yapıyor.
Bu geliri olan kişilerin forumlarda yazmış olduğu yazılardan büyük bölümünün vergi mükellefiyeti açtırmamış olduğu anlaşılıyor.
Sonuç olarak; bu tip gelir elde eden kişilerin mutlaka geliri elde etmeye başladıkları süreçte vergi mükellefiyetlerini açmalarını öneriyorum.