Kat irtifakı kurulmuş gayrimenkullerde yapı fiilen tamamlanmış ve bağımsız bölümlerin üçte ikisi fiilen kullanılmaya başlanmışsa, kat mülkiyetine geçilmemiş olsa dahi anagayrimenkulün yönetiminde kat mülkiyeti hükümleri uygulanır. (KMK Madde 17 : Ek fıkra: 13/04/1983 – 2814/7 md.)
Kooperatif DAVALARIN NİTELİĞİ VE MUHAKEME USULÜ:
G DAVALARIN NİTELİĞİ VE MUHAKEME USULÜ:
Madde 99 – Bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davaları, tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın ticari dava sayılır.
Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanır.
H KALDIRILAN HÜKÜMLER:
Madde 100 – Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6 ncı faslını teşkil eden 485 – 502 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
İLGİLİ BAKANLIK:
Kat karşılığı arsa tesliminde arsa sahibi açısından,vergiyi doğuran olayın ne zaman vuku bulacağı ve teslim olunan katların hangi maliyet esasına göre hesaplanacağı
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı :B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 37-1326 17/08/2011
Konu : Kat karşılığı arsa tesliminde arsa sahibi açısından,vergiyi doğuran olayın ne zaman vuku bulacağı ve teslim olunan katların hangi maliyet esasına göre hesaplanacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, maliki bulunduğunuz gayrimenkulu (arsa) kat karşılığı olarak müteahhide verdiğinizi, ancak dairelerin henüz tamamlanmadığını ve ticari kazanç esaslarına göre mükellef olduğunuzu belirterek, kat karşılığı arsa tesliminde satış yapılması halinde vergiyi doğuran olayın hangi tarihte vuku bulacağı, maliyetin hangi esaslara göre hesaplanacağı ve tarafınıza arsa karşılığı teslimi öngörülen bağımsız bölümlerin kayıtlarınıza hangi tutar üzerinden intikalinin sağlanacağı konusunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükmüne yer verilmiş olup, aynı maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde ise, gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden elde edilen kazancın ticari kazanç sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 38 inci maddesinde; “Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsdeki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari Kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur.” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca ticari kazancın tespitine ilişkin Gelir Vergisi Kanununun 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; “Elde edilen hasılat, tahsil olunan paralarla tahakkuk eden alacakları; giderler ise, tediye olunan ve borçlanılan meblağları ifade eder.” parantez içi hükmü yer almaktadır.
Kanunda yer alan düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, ticari kazancın tespitinde, dönemsellik ilkesi gereğince işletmenin sürekli kabul edilen ömrü belli dönemlere bölünür ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır. Gelir ve giderler tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilerek hasılat, gelir ve karlar aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılır. Tahakkuk ise gelirin ve giderin miktar ve mahiyet itibariyle kesinleşmesini ifade eder.
Öte yandan, başkasının arsası üzerine inşaat yapanların arsa sahibine vermiş oldukları dairelerin inşası için yapmış oldukları harcamalarla, kendilerine ait daireler için yapmış oldukları harcamaların toplamı inşaat maliyetini verir. Müteahhide ait dairelerin maliyeti, toplam inşaat maliyetinin bu dairelere dağıtımı suretiyle bulunur. İnşaatın toplam maliyetinin arsa sahibine verilen dairelere isabet eden kısmı müteahhidin kendisine ait dairelerin arsa maliyetidir.
Bu itibarla, işletmeniz tarafından müteahhide verilen arsanızın üzerine yapılan dairelerin inşası tamamen bitirilmediği müddetçe inşaat maliyeti oluşmayacağından, inşaatın devamı sırasında yapılan satışlar karşılığında alınan tutarların avans olarak değerlendirilmesi ve söz konusu dairelerin teslim edildiği dönem kazancına dahil edilmesi gerekmektedir. Ancak, dairelerin tamamlanması ile ilgili muvazaalı bir durumun tespit edilmesi durumunda, gerekli cezai işlemlerin uygulanacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Konut yönetimi tarafından başkan, üye ve denetçilere yapılan ödemelerde tevkifat ve asgari geçim indirimi uygulaması
Konu
:
Konut yönetimi tarafından başkan, üye ve denetçilere yapılan ödemelerde tevkifat ve asgari geçim indirimi uygulaması
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; … Konut Yönetimi olarak, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile denetçilere ödenmesi kararlaştırılan huzur hakkı tutarlarından kesinti yapılıp yapılmayacağı ile söz konusu ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi durumunda birbirinden farklı statülerdeki üyeler için asgari geçim indirimi uygulanıp uygulanmayacağı hususlarında görüş talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde;
“Ücret işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.”
hükmüne yer verilmiş olup, aynı maddenin 4 üncü bendinde ise; Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.
Yine aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” hükmü yer almakta olup, aynı fıkranın birinci bendinde de; hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, kişilerin bazı amaçlarla birleşerek meydana getirdikleri ve kendilerinden ayrı bağımsız bir şahsiyeti olan teşekküller genel olarak “sair kurum” olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre kurulan “Site Yöneticiliği”nin vergi tevkifatı yapma zorunluluğu bulunan kişi ve kurumların belirtildiği 94 üncü madde içeriğinde yer alan “sair kurum” olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 34 üncü maddesinde yönetici tarif edildikten sonra, 35-38 inci maddelerinde bunların görevleri ve sorumlulukları belirtilmiş; 40 ıncı maddesinde ise;
“Yönetici yönetim planında veya kendisiyle yapılan sözleşmede bir ücret tayin edilmemiş olsa bile kat maliklerinden uygun bir ücret isteyebilir.
Kat malikleri kurulu, kat malikleri arasından atanmış yöneticinin normal yönetim giderlerine katılıp katılmayacağı, katılacaksa, ne oranda katılacağını kararlaştırır. Bu yolda, bir karar alınmamış ise, yönetici yönetim süresince kendisine düşen normal yönetim giderlerinin yarısına katılmaz.”
hükmü yer almıştır.
Buna göre, yönetici ve denetçilerin kat malikleri dışından seçilmesi halinde, kendisine yönetim planında ya da sözleşmede saptanan ücret ödemesinin, gerçek ücret olarak kabul edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir. Ancak, yönetici ve denetçilerin kat malikleri arasından seçilmesi halinde, bunlara yönetim giderlerine katılmaması şeklinde sağlanan menfaatler, yukarıda belirtilen görev ve sorumlulukların külfeti ve bu görevin yerine getirilmesinde yapılması gerekli olan masrafların karşılığı niteliğinde olması nedeniyle, bunların vergilendirilmemesi gerekmektedir. Kat malikleri arasından seçilen yöneticilere yönetim giderlerinin üstünde bir ödeme yapılması halinde ise, fazla kısmın ücret olarak vergilendirilecektir.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu’nun 32 nci maddesinde;
“Ücretin gerçek usûlde vergilendirilmesinde asgarî geçim indirimi uygulanır.
Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5’idir. Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.
…”
hükmüne yer verilmiştir.
Asgari geçim indirimi uygulamasına ilişkin açıklamalar 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmış olup, söz konusu Tebliğde; asgari geçim indirimi uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişilerin yararlanabilecekleri, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesi kapsamında değerlendirilen ücret geliri elde edenlerin, örneğin sosyal güvenlik destekleme primi ödemek suretiyle çalışanlar ile kurumların yönetiminde görevli olanların da genel hükümlere göre asgari geçim indiriminden yararlanacakları, ücretlerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayanların asgari geçim indirimi uygulamasından yararlanamayacakları, ayrıca birden fazla işverenden ücret alınması halinde (emekli maaşı hariç) asgari geçim indirimi uygulamasının en yüksek ücretin elde edildiği işveren tarafından gerçekleştirileceği belirtilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; yönetimini üstlendiği ve tevkifat uygulamasında “sair kurum” olarak değerlendirilen site yöneticiliklerine bağlı olarak çalıştırılan ve kat malikleri arasından seçilen yönetici ve denetçilere yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemeler gerçek ücret olarak kabul edilmediğinden gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmayacak olup, gelir vergisi tevkifatına tabi olmayan bu ödemelere asgari geçim indiriminin de uygulanması söz konusu olmayacaktır.
Ancak, aynı kişilere yönetim giderlerinin üzerinde bir ödeme yapılması durumunda fazladan yapılan ödemenin veya anılan kişilerin kat malikleri dışından seçilmesi halinde bu kişilere yapılan ödemenin tamamı ücret olarak değerlendirilmesi ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 61, 94, 103 ve 104 üncü maddeleri kapsamında gelir vergisi tevkifat yapılarak durumlarına göre asgari geçim indirimi uygulanması gerekmektedir.
Mülga Kooperatifçilik Tanıtma Fonu hakkında 2012
| Başlık | Bildirimde bulunmayan kooperatifler ile ilgili olarak takdire sevk işlemi yapılıp yapılmayacağı veya mükellefiyetlerinin kapatılıp kapatılmayacağı, ya da fonun tamamen işlemden kaldırılıp kaldırılmayacağı konuları |
| Tarih | 0-/0-/2009 |
| Sayı | B.07.1.GİB.0.02.68/6802-7 |
| Kapsam |  |
|
T.C. MALİYE BAKANLIĞI Gelir İdaresi Başkanlığı Sayı : B.07.1.GİB.0.02.68/6802-7 Konu:
……………….. VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞINA(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
İlgi: İlgide kayıtlı yazınız ekinde yer alan …………… Vergi Dairesi Müdürlüğünün 22.08.2007 tarih ve 57414 sayılı yazısında, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre kurulan kooperatifler hakkında ………………. Kooperatifçilik Tanıtma ve Eğitim Fonu tesis edildiği ancak bazı kooperatiflerin sözü edilen fonu ödemek için herhangi bir bildirimde bulunmadıkları ifade edilmekte ve 19.01.2006 tarih ve 2004/59 Esas, 2006/7 Karar sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı da dikkate alınarak, bildirimde bulunmayan bu kooperatifler ile ilgili olarak takdire sevk işlemi yapılıp yapılmayacağı veya bahsi geçen Anayasa Mahkemesi Kararının Resmi Gazetede yayınlandığı tarihten itibaren mükellefiyetlerinin kapatılıp kapatılmayacağı, ya da bu fonun tamamen işlemden kaldırılıp kaldırılmadığı konularında tereddüt oluştuğu belirtilmektedir. Bilindiği üzere, 4629 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (d) bendi hükmü ile, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 83 üncü maddesinin dördüncü fıkrası ve 94 üncü maddesi 01.01.2002 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmak suretiyle Kooperatifçilik Tanıtma ve Eğitim Fonunun tasfiyesi öngörülmüştür. Ancak aynı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A) fıkrasının (c) ve (d) bentlerinde, söz konusu fonun bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümlere göre tahsiline devam olunacağı; bu gelirlerin genel bütçe geliri addedilerek tahsilatı yapan kurumlarca bütçeye gelir yazılmak üzere genel bütçe saymanlıklarına aktarılacağı; gerektiğinde bu bent kapsamındaki gelirleri bir yandan genel bütçeye veya katma bütçelere özel gelir, diğer yandan fonların devamında yarar görülen hizmetlerinde kullanılmak üzere ilgili kuruluş bütçesinde açılacak özel tertiplere Maliye Bakanlığınca özel ödenek kaydedileceği hükmüne yer verilmiştir. Diğer taraftan, Kooperatifçilik Tanıtma ve Eğitim Fonunun kapsamı ile vergi dairelerince tahsilinde uyulması gereken hususlar, 26.04.2002 tarihli ve 18736 sayılı 2002/1 Seri No.lu Vergi Dışı Gelirler İç Genelgesi ile belirlenmiştir. …………. Birliği tarafından Danıştay 10. Dairesi nezdinde; 2002/1 Seri No.lu Vergi Dışı Gelirler İç Genelgesinin iptali ile yürütmenin durdurulması ve 4629 sayılı Kanunun geçici (1/A-c) maddesinin uygulanabilirliğinin kabulü halinde ise Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesine gönderilmesi yönünde dava açılmıştır. Söz konusu davada Danıştay 10. Dairesi 25.05.2004 tarih ve 2002/3874 Esas Nolu Karar’ı ile 2002 yılı Mali Bütçe Kanununun 30. maddesinin (c) fıkrasının Anayasa’nın 87, 88, 161 ve 162’nci maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle anılan hükmün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar vermiş, Anayasa Mahkemesi de 19.01.2006 tarih ve E: 2004/59, K: 2006/7 sayılı Kararı ile 12.12.2001 günlü, 4726 sayılı “2002 Mali Yılı Bütçe Kanunu”nun 30. maddesinin (c) fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir. Anayasa Mahkemesi kararı üzerine, Danıştay 10. Dairesi’nin 25.12.2006 gün ve E:2002/3874, K:2006/7410 sayılı Kararı ile anılan İç Genelge iptal edilmiş olup, Kararın yürütmesinin durdurulması ve temyizen bozulması talebi ile Başkanlığımızca Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna başvurulmuştur. Öte yandan, Vergi Usul Kanununun “Kanunun şümulü” başlıklı 1 inci maddesinde bu Kanunun kapsamı ve hükümlerinin uygulanacağı vergi, resim ve harçlar belirlenmiştir. Bu Kanuna tabi vergi, resim ve harçlar ise genel bütçeye giren vergi resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlardır. Kanunun 2 inci maddesinde ise Vergi Usul Kanununun kapsamına girmeyen vergi ve resimler belirlenmiştir. Bu maddeye göre gümrük ve tekel idareleri tarafından alınan vergi ve resimler bu kanun kapsamında değildir. Dolayısıyla, ilgi yazınıza konu fon Vergi Usul Kanunu kapsamına girmediğinden mezkur Kanun hükümleri uygulanarak bildirimde bulunmayan kooperatifler ile ilgili olarak 4629 sayılı Kanunun Geçici 1/A-c maddesine dayanılarak yapılacak tarhiyat için takdire sevk işlemi yapılıp yapılamayacağı hususunun bu Kanun kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu aşamada, yargı sürecinin devam etmesi nedeniyle Danıştay’ın vereceği karara kadar tahsil edilen mülga kooperatifçilik tanıtma ve eğitim fonuna ilişkin herhangi bir işlem yapılması mümkün bulunmamaktadır. Bununla birlikte, yargı kararı sonucunda yapılması gereken işlemler hakkında Başkanlığınıza ayrıca bilgi verilecektir. Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim. |
|
Kooperatif ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİK FORMU
Kooperatif ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİK FORMU
………… VALİLİĞİNE
(Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü)
“S.S. ………………………………… KOOPERATİFİ” ünvanı altında merkezi ………………….. İli/İlçesinde bulunan ve …………………… ticaret sicili numarasıyla faaliyet gösteren kooperatifimiz ana sözleşmesinin, ….. , ….. , ….. no.’lu maddelerinde değişiklik yapmak istiyoruz.
Değişiklik talebimize ilişkin evrak yazımız ekinde sunulmuştur.
Kooperatifimizin ana sözleşme değişikliğine izin verilmesini arz ederiz. …/…/ ……
EKLER :
EK-1) ………………………
EK-2) ………………………
EK-3) ………………………
. .
KOOPERATİFİN
ÜNVANI : ……………………………………………………….
MERKEZİ : ……………………………………………………….
TİCARET SİCİLİ NO : ……………………………………………………….
ADRESİ : ……………………………………………………….
TELEFONU : ……………………………………………………….
KURUCU ORTAK SAYISI: ……………………………………………………….
YÖNETİM KURULU ASİL ÜYELERİNİN:
|
ADI SOYADI |
TC KİMLİK NO |
BABA ADI |
DOĞUM YERİ-TARİHİ |
ADRESİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kurucu Yönetim Kurulu
İmza İmza İmza
Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi Ana Sözleşmesi 2012
KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ YAPI KOOPERATİFİ
ANASÖZLEŞMESİ
KÜÇÜK SANAYİ SİTESİ YAPI KOOPERATİFİ
ANASÖZLEŞMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KURULUŞ, TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ
UNVAN, MERKEZ, SÜRE, AMAÇ VE FAALİYET KONULARI
KURULUŞ:
Madde 1-Bu ana sözleşmede isimleri, tabiiyetleri, adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kişiler tarafından, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu bir Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi kurulmuştur.
TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ:
Madde 2-Kooperatif Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce Kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Anasözleşmede yapılacak değişiklikler kuruluştaki usule tabidir.
UNVAN:
Madde 3- Kooperatifin unvanı Sınırlı Sorumlu ……………………………………………………Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifidir.
MERKEZ VE ŞUBELER:
Madde 4– Kooperatifin merkezi,………………………………………………………………………..’dır.
SÜRE:
Madde 5– Kooperatifin süresi…………………………. yıldır.
AMAÇ VE FAALİYET KONULARI:
Madde 6– Kooperatifin amacı; bu anasözleşmede sayılan imalat ve tamiratla ilgili meslek kollarında faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarlar ile sanayicilerin, günün icaplarına uygun modern ve teknik şartları haiz birer işyerine sahip olmalarını sağlamak ve topluluğun genel hizmetlerin karşılayacak tesisleri içine alan bir küçük sanayi sitesi kurarak;
a) Teknik görgü ve bilgilerini artırmak,
b) Modern imalat metotlarından faydalandırmak,
c) İşbirliği ve ihtisaslaşmanın gerçekleştirilmesi gibi
çalışmaları yaparak mesleki gelişmelerini sağlamaktır.
Bu amaçla kooperatif:
1-Arsa ve arazi satın alır, birleştirir imar planına uygun biçimde böldürerek altyapı, plan, proje ve maliyet hesapları hazırlar ve ortaklarına toplu işyeri yaptırır.
2-Altyapı, küçük sanayi sitesi ve müşterek tesislerin plan ve projelerini yaptırır.
3-Taşınır ve taşınmaz mallar ve haklar edinir, bunları satar, ipotek eder, kiraya verir işletir ve kullandırır. Ancak Sanayi ve Ticaret Bakanlığından kredi alan kooperatifler bu konuda Bakanlığın iznini alır.
4-Ortaklarının sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri kurar, bunları ortaklarına aktarabilir. Ancak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından kredi alan kooperatifler bu konuda Bakanlığın iznini alır.
5-Yaptırılan işyerlerinin mülkiyetini anasözleşmede yazılı esaslara göre kur’a ile ortaklarına aktarır.
6-Amacına ulaşmak için kredi veren kurum ve kuruluşlardan borç para alır, açılan kredinin amacına uygun olarak kullanılmasını sağlar.
7-İlgili kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalar yapar, küçük sanayi sitesi yapı kooperatifleri üst kuruluşlarına katılır.
8-Gerektiğinde ortaklar ve personel için yardım fonları oluşturur, konusu ile ilgili eğitim, yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığının kredi desteğinden yararlanacak kooperatiflerce alınacak arsa ve araziler, kurulacak küçük sanayi sitesinin plan ve projeleri ile bunlarda yapılacak değişiklikler, altyapı ve inşaat ihale sözleşmeleri ile kooperatife kayıtlı ortaklar listesi için Bakanlık onayına göre işlem yapılması şarttır.
İKİNCİ BÖLÜM
SERMAYE VE PAYLAR
SERMAYE:
Madde 7- :Kooperatifin sermayesi, ortakların taahhüt ettikleri payların toplam tutarlarından ibaret olup, değişkendir. Ancak, sermayenin en az haddi …………….. Türk Lirasıdır. Kuruluşta bu sermayenin tamamının taahhüt edilmesi ve 1/ 4 ‘ünün peşin ödenmesi zorunludur.
Ayni sermaye konamaz.
PAYLAR:
Madde 8-Bir ortaklık payının değeri 100.-Türk Lirasıdır. Ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Ancak, her ortağın en az ………(…………) pay taahhüt etmesi zorunludur.
Ortaklık payları, bu ana sözleşmenin 19’ncu maddesine göre düzenlenen ortaklık senedinde gösterilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 100.- Türk Lirası ile itibar olunur.
PAYLARIN ÖDENMESİ:
Madde 9- Ortakların taahhüt ettikleri pay bedellerinin en az 1/4’ü peşin, geri kalanı ise yönetim kurulunca belli edilecek eşit aylık taksitler halinde en fazla bir yıl içinde ödenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ORTAKLIK İŞLEMLERİ
ORTAKLIK NİTELİK VE ŞARTLARI:
Madde 10-Kooperatife ortak olabilmek için aşağıdaki nitelik ve şartların varlığı gereklidir.
1- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerinden olmak,
2- Anasözleşme hükümlerini ve getirilen yükümlülükleri kabul etmek.
3- Sanayi ve Ticaret Bakanlığından kredi alan küçük sanayi sitesi yapı kooperatifleri ortaklarının krediden bir defa faydalanacağını taahhüt etmek.
4 – 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununa göre kurulmuş odalar ile 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa göre kurulan ticaret ve sanayi odalarına kayıtlı olmak ve bu anasözleşmede gösterilen küçük sanayi kollarından birinde imalat veya tamirat işleriyle uğraşmak.
5- Mesleğini sitenin kurulduğu İl’de icra etmek, bağımsız bir işyeri sahibi olmak, aşağıda gösterilen küçük sanayi kollarından birine mensup olmak ve bu niteliğini bağlı bulunduğu oda ve vergi dairesi kayıtları ile belgelendirmek.
Bağımsız bir işyeri sahibi olmamakla birlikte, sitenin kurulduğu İl’de, aşağıda gösterilen küçük sanayi kollarından birine mensup bir işyerinde mühendis, mimar, tekniker, Endüstri Meslek Lisesi (Sanat Okulu) mezunu veya ustalık belgesi sahibi olarak çalışıyor olmak. Ancak bu kişilerin ortaklığa kabulü için başvuru tarihinden geriye doğru ve asgari olarak 360 gün sigorta primi ödemiş olduklarını belgelemeleri şarttır.
Şirketlerin Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatiflerine ortak olması durumunda; Sicil Gazetesinde yayımlanan şirketin iştigal konularından en az birinin anasözleşmede sıralanan küçük sanayi kolları arasında yer alması, vergi dairesinden alınacak güncelleştirilmiş şirket vergi belgelerinde ve Oda kayıt belgelerinde bu küçük sanayi kolları ile iştigal edildiğinin belirtilmiş olması, ayrıca sitedeki işyerinde bu faaliyet konusunun icra edileceğinin noterlikçe onaylı bir taahhütname ile taahhüt edilmesi şarttır.
A-KARMA KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİNDE YER ALABİLECEK MESLEKLER AŞAĞIDA GÖSTERİLMİŞTİR
1- MADENİ EŞYA VE MAKİNA
1- Akaryakıt Pompası Tamirciliği
2- Alüminyum Eşya, Doğrama İmal ve Tamirciliği
3- Anahtar İmalatçılığı
4- Av ve Kamp Araçları v.b. İmal ve Tamirciliği
5- Bakırcılık, Kalaycılık, Lehimcilik
6- Banyo Kazanı İmal ve Tamirciliği
7- Beyaz Eşya Tamirciliği
8- CNC Tezgahı Tamirciliği
9- Çelik Eşya Tamirciliği
10- Çelik Kapı İmalatı
11- Çerçeve, Pano v.b. İmal ve Tamirciliği
12- Çırçır Makinesi İmal ve Tamirciliği
13- Klima, Aspiratör, Soğutma ve İklimlendirme, Raydan Isıtma Cihazı İmal ve Tamirciliği
14- Çinko, Krom, Nikel (Metal) Kaplamacılığı
15- Demir Çarkçılığı ve Çemberciliği
16- Demircilik (sıcak ve soğuk demircilik)
17- Dikiş ve Örgü Makineleri İmal ve Tamirciliği
18- Doğal Gazlı Ev Aletleri İmal ve Tamirciliği
19- Dorse, Damper İmal ve Tamirciliği
20- Dökme ve Teneke Kutu Boya İmalatı
21- Dökümcülük
22- El Aletleri (Kazma, Keser, Balta vs.) İmal ve Tamirciliği
23- Gazocağı v.b. Ev Aletleri İmal Tamirciliği
24- Gümüş Eşya İmal ve Tamirciliği
25- Güneş Enerjisi Aksamı İmal ve Tamirciliği
26- Her Türlü Metalden Müzik Aleti İmal ve Tamirciliği
27- Tartı ve Ölçü Aletleri (Kantar, Terazi, Baskül, Sayaç v.b.) İmal ve Tamirciliği
28- Hidrolik Makine ve Teçhizat İmal ve Tamirciliği
29- Kalorifer İmal ve Tamirciliği
30- Karyola, Somya İmal ve Tamirciliği
31- Kaynakçılık
32- Kesici Ev ve Ev Aletleri İmal ve Tamirciliği
33- Kompresör İmal ve Tamirciliği
34- Kuruyemiş ve Kahve Kavurma Makinesi İmal ve Tamirciliği
35- Madeni (Metal) Eşya İmal ve Tamirciliği
36- Madeni Boru (Profil) İmalatı
37- Madeni Eşya İşlemeciliği (Kalemkârlık)
38- Madeni Eşya Boyacılığı
39- Madeni Eşya Kalıpçılığı
40- Madeni Etiket, Rozet, Plaka vb. İmalatı
41- Madeni Oyuncak İmalatı
42- Makine Takım Tezgahı ve Aletleri İmal Tamirciliği
43- Mekanik, Hidrolik (Sıvı) ve Pnömatik (Hava) Sistemlerle Çalışan Makine İmal ve Tamirciliği
44- Metal Levha İşlemeciliği, Kaplamacılığı
45- Muhtelif Motor (Odun, Su, Jeneratör v.b.) Tamirciliği
46- Musluk ve Pirinç Eşya İmalatı
47- Nalbantlık
48- Para Kasası İmal ve Tamirciliği
49- Presçilik
50- Saat, Pusula, Kronometre v.b. İmal ve Tamirciliği
51- Sac ve Galvanizli Sactan Mamul Eşya ve İmal ve Tamirciliği
52- Sıcak Şekillendirme
53- Sıvı Tankı ve deposu, Treyler ve Römork İmal ve Tamirciliği
54- Soba, Kazan ve Benzeri İmal ve Tamirciliği
55- Şofben, Termosifon v.b. Aletler Tamirciliği
56- Hesap Makinesi v.b. İmal ve Tamirciliği
57- Torna Tesfiyecilik (Frezecilik, Vargel, Planyacılık, Taşlama, Alet Bilemeciliği)
58- Tüfek ve Tabanca İmal ve Tamirciliği
59- Yangın Söndürme Aleti İmal ve Dolum Tamirciliği
60- Zirai Alet İmal ve Tamirciliği
61- Çivi, Cıvata v.b. İmalatı
2- OTO VE DİĞER MOTORLU TAŞIT ARAÇLARI
1- Akü İmal ve Tamirciliği
2- Bisiklet ve Motosiklet İmal ve Tamirciliği
3- Deniz Motorları İmal ve Tamirciliği
4- Dişli Taşlamacılığı
5- Eksoz İmal ve Tamirciliği
6- Fren-Balata, Makas, Amortisör, Diferansiyel, Karbüratör, Şanzıman İmal ve Tamirciliği
7- İş Makineleri Tamirciliği
8- Krank Taşlamacılığı
9- Kriko İmal ve Tamirciliği
10- Motorlu Taşıt (Triportör v.b) İmal ve Tamirciliği
11- Oto Aksesuarı İmalatı
12- Oto Boyacılığı
13- Oto Camı Montajcılığı
14- Oto Conta İmalatı
15- Oto Elektrikçiliği
16- Oto Kilit Tamirciliği
17- Oto Klima Bakım ve Tamirciliği
18- Oto Lastik ve Oto Lastik Kaynak ve Kaplamacılığı
19- Oto LPG Dönüşüm, İmal ve Tamirciliği
20- Oto Nikelajcılığı
21- Oto Motor Tamirciliği
22- Oto Müzik ve Alarm Sistemleri Montaj ve Tamiri
23- Oto Motor, Ön Düzen, Yakıt Pompası, Enjeksiyon Sistemi v.b. Ayarcılığı ve Tamirciliği
24- Oto Radyatör Tamirciliği
25- Oto Rot, Balans, Far Ayar ve Tamirciliği
26- Oto Rulman ve Yağ Keçeleri İmal ve Tamirciliği
27- Oto Şase, Kaporta Tamirciliği
28-
Oto Test
29- Oto Yedek Parça İmalatı ve Tamirciliği
30- Plaka İmalatı
31- Rejenere Kauçuktan Oto Lastik Kaplamacılığı
32- Taşıt Aracı Döşemesi İmal, Montaj ve Tamirciliği
33- Traktör Bakım ve Onarımı
3- ELEKTRİK VE ELEKTRONİK ALETLER
1- Alarm ve Güvenlik Sistemleri İmal, Bakım ve Tamirciliği
2- Aydınlatma Araçları İmalatı
3- Elektrik Malzemeleri İmal ve Tamirciliği
4- Elektrikli Motor ve Bobinaj İmal ve Tamirciliği
5- Elektrikli Araç Gereç ve Ev Aletleri İmal ve Tamirciliği
6- Elektronik ve Elektro Mekanik Büro ve Bilgi İşlem Makineleri Tamirciliği
7- Elektronik Cihazlar Araç Gereçler Bakımı ve Tamirciliği
8- Kablolu Yayın, Sayısal TV, FM-TV Vericileri, Uydu Cihazları, Anten Tamirciliği
9- Kaynak Makineleri İmal ve Tamirciliği
10- Otomatik Kumanda İmal ve Tamirciliği
11- Ses, Müzik ve Görüntü Sistemleri İmal ve Tamirciliği
12- Telefon, Cep Telefonu, Faks, Telsiz ve Diğer Haberleşme Cihazları ve Aksesuarları Tamirciliği
4- METALDEN BAŞKA MADDELERDEN MAMÜL EŞYA
1- Akvaryum İmalatı
2- Avize, Abajur ve Aplik İmalatı
3- Boya İmalatı
4- Çerçeve, Pano İmalatı
5- Çinicilik, Seramikçilik
6- Fayans, Çini ve Seramikten Mamul Her Türlü Eşya İmalatı
7- Fiberglas (Cam Elyafı) Mamulden Eşya İmal ve Tamirciliği
8- Lüle Taşından Her Türlü Eşya İmalatı
9- Mum İmalatı
10- Sentetik ve Doğal Sünger İmalatı
11- Topraktan Mamul Eşya (Çanak, Çömlek, Testi v.b) İmalatı
12- Turistik, Otantik Hediyelik ve Hatıra Eşya İmalatı
5- AĞAÇTAN MAMUL EŞYA
1- Ağaç Baston, Oyuncak, Aplik v.b. Turistik Eşya İmalatı
2- Ağaç İşler Tornacılığı
3- Ahşap Ambalaj Malzemesi İmalatçılığı
4- Harratlık (Çıkrık, Tahta Makara, Masura ve Dokuma Mekiği v.b.) İmalatı
5- Ahşap Deniz Araçları ve Malzemeleri İmal ve Tamirciliği
6- Ahşap Fıçı İmalatı
7- Ahşap Panjur İmalatı
8- Ahşaptan Her Türlü Ev Eşyası İmal ve Tamirciliği
9- Ahşaptan Kapı ve Pencere İmal ve Tamirciliği
10- Arı Kovanı İmalatı
11- Bahçe Mobilyaları İmal ve Tamirciliği
12- Bambu Ağaç Mobilyaları Tamirciliği
13- Boyacılık, Vernikçilik, Cilacılık, Lakecilik, Polyestercilik ,
14- Büro Mobilyaları İmal ve Tamirciliği
15- Doğramacılık
16- Dolap, Raf ve Mutfak Dolapları İmal ve Tamirciliği
17- Fırınlama ve Tahnit (İlaçlama) İşleri
18- Ahşap Araba (El ve At Arabası) İmalatı
19- Hasırcılık, Sepet ve Süpürge İmalatı
20- Her Türlü Malzemeden Pipo İmalatı
21- Her Türlü Malzemeden Tesbih İmalatı
22- Ahşap Malzemeden Her Türlü Müzik Aletleri İmalatı ve Tamiri
23- Karoser ve Kasa İmal ve Tamirciliği
24- Kontrplak ve Kontrplaktan Eşya İmal ve Tamirciliği
25- Marangozluk ve Dülgerlik
26- MDF, Sunta ve Bunlardan Mamul Eşya İmalatı ve Tamirciliği
27- Mobilya Döşemeciliği
28- Mobilya İmalatı
29- Mobilya İskeleti İmal ve Tamirciliği
30- Mobilya Tamirciliği
31- Oymacılık ve Kakmacılık
32- Sandalye v.b. İmal ve Tamirciliği
33- Sandık, Kutu, Kasa v.b. İmal ve Tamirciliği
34- Semer İmal ve Tamirciliği
35- Verzalit Mobilya İmal ve Tamirciliği
6- DERİ VE DERİDEN MAMUL EŞYA
1- Ayakkabı İmalatı
2- Ayakkabı Yardımcı Malzemeleri İmalatı
3- Cüzdan, Çanta, Kemer v.b. İmalatı
4- Çarık, Yemeni, Mest v.b. İmalatı
5- Deri Boyacılığı
6- Deri Taşçılığı
7- Kavaflık
8- Köşgerlik, Saraçlık, Sayacılık
9- Terlik İmal ve Tamirciliği
7- YAPI SANATLARI
1- Çatı Oluğu ve Yağmur Borusu İmalatı ve Tamiratı
2- Plastik Doğrama İmalatı
3- Üstübeç İmalatı
4- Ahşap ve Metal Malzemeden Merdiven, Çit, Merdiven ve Balkon Korkulukları İmalatı
8- HER TÜRLÜ DOKUMA, GİYİM, MESUCAT VE ÖRGÜLÜK EŞYA
1- Aba İmalatı
2- Apreleme ve Kaşarlama
3- Balık Ağı ve Ağ İmalatı
4- Çadır İmalatı ve Tamirciliği
5- Çaput Pala Dokumacılığı
6- Çırçır Topu İmalatı
7- Çuval İmalatı
8- Dokumacılık
9- Halat, Urgan, İp, Sicim İmalatı
10- Halı, Kilim Dokumacılığı ve Tamirciliği
11- Her Türlü Fitil İmalatı
12- Koza, Çırçır, İp Boya İmalatı
13- Paspas İmalatı
14- Yazma İmalatı
9- KAĞIT, KIRTASİYE VE BASIMLA İLGİLİ SANATLAR
1- Ciltçilik (Mücellitlik)
2- Davetiye, Kartvizit Basım
3- Dizgicilik
4- Gravür İşlemeciliği, Galvanoteknik (Yüzey İşlemeciliği Baskı Sanatı)
5- Kağıt Ambalaj Malzemesi İmalatı
6- Kırtasiye ve Sarf Malzemeleri İmalatı
7- Klişe, Kaşe, Lastik Damga ve Malzemeleri İmalatı
8- Matbaa Malzemeleri İmalatı
9- Matbaacılık (Tipo, Ofset ve Dijital Baskıcılık, Bıçakçılık)
10- Tabela İmalatı
10- SPOR ALET VE SIHHİ MALZEMELER
1- Av ve Kamp Malzemeleri İmal ve Tamirciliği
2- Her Çeşit Spor Malzeme Aletleri İmal ve Tamirciliği
3- Her Çeşit Sabun, Temizlik Tozu ve Temizlik Malzemeleri İmalatı
11- LASTİK, PLASTİK, POLYESTER VE BENZERİ MADDELERDEN MAMÜL EŞYA
1- Lastik Kaplamacılığı ve Tamirciliği
2- Lastik ve Naylon Terlik ve Ayakkabı İmalatı
3- Lastik, Plastik, Polyester ve Kauçuktan Mamul Eşya İmalatı
4- Naylon Örtü ve Poşet İmalatı
5- Plastik Oyuncak İmalatı
6- Plastikten Boru İmalatı
7- Plastikten Granür İmalatı
8- Polyesterden Deniz Araçları İmalatı
9- Polyesterden Oto Yan Sanayi Ürünleri İmalatı
10- Pompa Enjektörü İmalatı
11- PVC Doğrama İmalatı
12- PVC Panjur İmalatı
13- Sera Malzemeleri İmalatı
14- Tarak, Fırça v.b. Malzemeler İmalatı
12- CAMDAN MAMUL EŞYA
1- Cam İşletmeciliği
2- Cam ve Cam Ürünlerinden Süs ve Ziynet Eşyası İmalatı
3- Camcılık ve Aynacılık
4- Her Çeşit Cam Eşya İmalatı
B) İHTİSAS KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİNDE YER ALABİLECEK MESLEKLER AŞAĞIDA GÖSTERİLMİŞTİR
1 – İmalatta Kullanılacak Malzemenin Durumuna Göre Projelendirme Aşamasında Özellik Gerektirecek Meslekler
1- Altın, Gümüş v.b. Kıymetli Madenlerden Süs Ziynet Eşyası İmalatı ve Tamirciliği
2 – İmalat Sonrası Geniş Alan Kullanımı İhtiyacına Göre Projelendirme Aşamasında Özellik Gerektirecek Meslekler
1- Briket İmalatı
2- Betondan Mamül Eşya İmalatı (Parke, Plak Taş, Bordür, Kilit Parke v.b.)
3 – Açık Çalışma Alanında Yapılması Zorunlu Olan, İmalat Aşamasında Yaratacağı Toz, Ses ve Görüntü Kirliliğinin Sitede Yaratacağı Rahatsızlıktan Dolayı Özellik Gösteren Meslekler
1- Kereste İmalatı
2- Hızarcılık, Bıçkıcılık
3- Taşçılık, Mermercilik ve Süsleme Taşçılığı
4- Mermerit (Suni Mermer) İmalatı
4 – Sanayi Sitesi İçinde Diğer Sanayi Kollarıyla Birlikte Faaliyet Göstermesi Halinde, Sağlık ve Hijyen Koşulların Sağlanamayacak Olması Nedeni ile Ayrı Tutulması Gereken Meslekler
4.1 – Temizlik Ürünleri, Tıbbi Cihaz Gibi Sağlık ve Giyim İle İlgili Meslekler
1- Tıbbi Cihazlar İmal, Bakım ve Tamirciliği
2- Her Çeşit Tıbbi ve Sıhhi Malzeme İmal ve Tamirciliği
3- Laboratuar ve Eğitim Malzemeleri İmalatı
4- Ortopedik Alet ve Protez Malzemeleri İmalatı
5- Battaniye İmalatı
6- Bebe ve Çocuk Konfeksiyonu İmalatı
7- Çeyizlik Eşya İmalatı
8- Çorap İmalatı
9- Eldiven ve Atkı İmalatı
10- Fermuar, Çıtçıt İmalatı
11- Gömlek İmalatı
12- Konfeksiyon İmalatı
13- Penye İmalatı
14- Terzilik
15- Tekstil Baskıcılığı
16- Tekstil Malzemeleri İmalatı
17- Kürk İmal ve Tamirciliği
18- Fisto, Dantel, Gipür, Oya İmalatı
19- Gelinlik, Gelinlik Çiçeği İmalatı
20- İşlemecilik, Nakışçılık, Piko ve İlik Açma İşleri
21- Nevresim, Çarşaf İmalatı
22- Perde (Stor, Jaluzi, v.b.) ve Mefruşat İmalatı
23- Orlon, Yün, İplik v.b. Boyacılığı İmalatı
24- Örgücülük ve Trikotajcılık
25- Tiftikçilik, Yüncülük
26- Havlu, Bornoz İmalatı
27- Şapka İmalatı
28- Şemsiye İmal ve Tamirciliği
29- Velense Dokuma Eşya İmalatı
30- Yağmurluk ve Naylon Giyim Eşyası İmalatı
31- Düğme, Tarak, Toka, Boncuk İmalatı
32- Takı Tasarım İmalatı
33- Deri Giyim İmal ve Tamirciliği
34- Tabaklama (Debbağ)
4.2 – Yöresel Ürün ve Gıda Maddeleri İmalatları ile İlgili Meslekler
1- Bal ve Bal Ürünleri İmalatı
2- Pekmez, Pestil v.b. İmalatı
3- Dondurma ve Dondurma Külahı İmalatı
4- Ekmek Mayası İmalatı
5- Helva, Pişmaniye, Lokum İmalatı
6- Şeker ve Çikolata İmalatı
7- Şıra, Şalgam ve Meyve Suyu, Boza v.b. İçecek İmalatı
8- Et, Süt, Yoğurt ve Mamülleri İmalatı
9- Kuruyemiş İmalatı
10- Sucuk, Pastırma, Çemen, Salam, Sosis v.b. Maddeler İmalatı
11- Turşu, Konserve ve Salamura İmalatı
12- Şarap İmalatı
13- Zeytin, Zeytinyağı İmalatı
14- Nebati Yağ İmalatı
15- Bisküvi İmalatı
16- Unlu Mamüller İmalatı
Yukarıda sayılanların dışında kalan küçük sanayi işkolları Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca tanımlanır. Gerektiğinde ihtisas Küçük Sanayi Siteleri kurulabilir.
Yukarıda sayılan meslek gruplarının birinde faaliyet gösterip ferdi olarak kooperatife ortak olan, ancak sonradan faaliyetini bir şirket ortağı olarak sürdüren ortaklar hakkında Sanayi ve Ticaret Bakanlığının görüşü alınır.
ORTAKLIĞA KABUL
Madde 11-Gerekli şartları taşıyıp da, kooperatife ortak olmak isteyenler yazılı olarak yönelim kuruluna başvururlar. Bu başvuruda, anasözleşmenin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerin kabul edildiği açıkça belirtilir.
Ortaklığa kabul yönetim kurulunun kararı ile gerçekleşir.
Yönetim kurulu, ortaklar ile ortak olmak için başvuranların 10’ncu maddede gösterilen şartları taşıyıp taşımadığını araştırmak zorundadır.
Ortaklığa kabul veya red kararı, ilgiliye 15 gün içinde yazı ile bildirilir. İstekli, ortaklığa alındığı takdirde, kararın kendisine bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde sermaye taahhüdünün diğer ortaklarca ödenmiş taksiti ile diğer ortakların her birinin o tarihe kadar ödemiş oldukları paralara eşit miktarı bir defada öder.
17’nci madde uyarınca devir yoluyla ortaklığa alınanlar hariç olmak üzere daha sonra ortaklığa kabul edileceklerden, yukarıdaki fıkrada belirtilen miktarın üzerinde para talep edilmesi, genel kurulun bu hususta karar alması halinde mümkündür.
Kooperatif, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının kredi desteğinden yararlandığı takdirde, yönetim kurulu 10’ncu maddedeki şartları taşıyan isteklileri müracaat sırasına göre ortaklığa kabul etmek zorundadır. İstekli sayısı iş kolları için belirlenen işyeri sayısının üzerine çıktığı takdirde müracaat tarihi yeni olan istekliler yönetim kurulunca her iş kolu için ayrı ayrı düzenlenmiş yedek listelere müracaat sırasına göre kaydedilirler. Kooperatif yönetim kurulunca düzenlenen ortaklar listesi ile yedek listeler Sanayi ve Ticaret Bakanlığına gönderilir.
Herhangi bir nedenle boşalan bir ortaklık için yeni ortak alınması sırasında yedek listeler dikkate alınır. Yedek listedeki isteklilerin müracaat sırasına göre boşalan ortaklığa alınabilmeleri için yönetim kurulunun kararı ve Bakanlığın onayı gereklidir.
ORTAK SAYISI
Madde 12- Kooperatifin ortak sayısı en az yedi (7) kişidir. Ortak sayısı, işyeri imkanlarına göre genel kurulca belirlenir.
Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaştırılan sayının üzerinde ortak kaydedemez.
ORTAKLIKTAN ÇIKMA
Madde13-Her ortak hesap senesi sonundan en az bir ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurmak suretiyle ortaklıktan çıkabilir. Yönetim kurulu bu hükme uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, yazılı başvurunun kooperatif kayıtlarına girişinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçınırsa, ortak, çıkma dileğini noter aracılığı ile yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.
ORTAKLIKTAN ÇIKARMA
Madde14– Durumları aşağıdaki hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılırlar.
1- 10’uncu maddede yazılı ortaklık şartlarını kaybedenler,
2-Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden on gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yine aynı kurulca ikinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenler.
3- Kur’a çekimi sonunda kendilerine düşen işyerlerini kabul etmeyenler.
4- İşyerlerinde yaptıkları tahribat veya tadilatı ihtara rağmen düzeltmeyenler.
5- İşyerini kiraya verenler (16’ncı maddenin son fıkrası hükmü saklıdır.
6- İşyerlerini bu Anasözleşmenin 10.maddesinde sayılan küçük sanayi kolları dışındaki işlerde kullananlar.
Çıkarma kararı gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararın onaylı örneği, çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çıkarma kararının tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine iptal davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karar karşı iptal davası hakkı saklıdır.
Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararı kesinleşir.
Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamazlar.
Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.
ORTAKLIĞI SONA ERENLERLE HESAPLAŞMA
Madde15 – Devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, o yılın bilançosuna göre hesaplanarak, bilanço tarihinden itibaren bir ay içerisinde geri verilir.
Ancak ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın 21’nci madde uyarınca ödediği gider taksitleri derhal geri verilir.
Ayrılan ortaklar, kooperatifin yedek akçeleri üzerinde bir hak iddia edemezler.
Ortaklığı sona erenlerin alacak ve hakları, bunları isteyebilecekleri günden itibaren 5 yıl geçmekle zaman aşımına uğrar.
ÖLEN ORTAĞIN MİRASÇILARI İLE MESLEKLERİNİ SÜRDÜREMİYECEKLERİN DURUMU
Madde 16 – Ferdi münasebete geçilmeden önce ölen ortağın işyeri, aynı sanatı devam ettirecek mirasçılardan birine intikal edebilir.
Mirasçılar bu hususa riayet etmezler veya ortaklığa devam etmek istemezler ise, bu takdirde ölen ortağın sermayesi ile sair alacak ve borçları 15’nci madde gereğince tasfiye olunur.
Ancak ölen ortağı sanatı devam ettirecek nitelikte mirasçısı olmadığı takdirde, ferdi münasebete geçilinceye kadar işyeri, bir yıllık mukavelelerle kooperatif tarafından kooperatifin tesbit edeceği veya varisin göstereceği aynı iş kolundan bir küçük sanayiciye kiraya verilir. Kira bedelleri ile öncelikle ortağın taksit borçları ödenir; kalanı mirasçılarına intikal eder. Aynı sanatı devam ettirebilecek reşit olmayan mirasçı içinde aynı şekilde hareket edilir. Ferdi münasebete geçişte aynı sanatı devam ettirecek mirasçıya öncelik tanınır.
Emeklilik, yaşlılık veya sağlık nedeniyle mesleklerini kendi işyerlerinde icra edemeyeceklerini belgeleyen ortaklar, işyerlerini, site yerleşim planında tespit edilen meslek grubuna dahil küçük sanayicilere kiraya verebilirler.
ORTAKLIĞIN DEVRİ
Madde17- Ortaklık, yazılı olarak yönetim kuruluna bildirilmek suretiyle 10 uncu maddedeki ortaklık şartlarını taşıyan kişilere devredilebilir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığından kredi alan kooperatiflerde devir işleminin gerçekleşmesi için Bakanlıktan izin alınması gerekir.
Yönetim kurulu bu şekilde ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabulden kaçınamaz.
Kur’a çekimi yapılmadan önce meslek gruplarına bakılmaksızın ortaklık devredilebilir.
Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer, kooperatifçe bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca ödemelerde bulunmaları istenemez.
KOOPERATİFE TEKRAR GİRME
Madde 18- Ortaklığı sona erenler, ayrılma nedenlerinin ortadan kalkması halinde yeniden ortaklığa kabul edilebilirler.
ORTAKLIK SENEDİ
Madde 19- Her ortağın üyelik haklarının, ada yazılı ortaklık senedi ile temsil olunması şarttır. Bu senede kooperatifin unvanı, sahibinin adı ve soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife girdiği ve çıktığı tarihler yazılır. Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafından imzalanır. Ortağın yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasıyla kaydedilir. Bu kayıtlar kooperatifin ödediği paralara ait ise ortak imza eder. İmzalı ortak senedi makbuz hükmündedir. Mevcut senet anasözleşmeyi ihtiva etmek şartıyla ortaklık cüzdanı şeklinde de düzenlenebilir. Ortaklık senetleri kıymetli evrak niteliğinde olmayıp sadece ispat vesikası hükmündedir.
ORTAKLARIN ŞAHSİ SORUMLULUKLARI
Madde 20- Her ortak, kooperatifin borçlarına karşı, taahhüt ettiği pay tutarı kadar sorumludur. Kooperatiften ilişkisi kesilen ortağın sorumluluğu ayrıldığı tarihten itibaren iki yıl devam eder.
Kooperatife giren her ortak, girişinden önce doğmuş olan kooperatif borçlarından dolayı diğer ortaklar gibi sorumlu olur.
Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin sorumlulukları hakkındaki hükümler saklıdır.
ORTAKLIK PAYI DIŞINDAKİ ÖDEMELER
Madde 21- Ortaklar, taahhüt ve tediye ettikleri ortaklık payı bedelleri dışında.kooperatifin amaçlarının gerçekleşmesini sağlamak üzere genel kurulca kararlaştırılacak miktarlardaki, arsa, alt ve üs yapı, inşaat, ortak alan ve tesisler ile genel giderler katılım payları taksitlerini ödemek zorundadırlar. Bu kararlarda anasözleşmenin 33’ncü maddenin 2’nci fıkrasında gösterilen nisap aranır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KOOPERATİFİN ORGANLARI VE YÖNETİM
KOOPERATİFİN ORGANLARI
Madde 22 –Kooperatifin organları şunlardır:
1. Genel Kurul,
2. Yönetim Kurulu,
3. Denetim Kurulu.
GENEL KURUL
Görev ve Yetkileri
Madde 23- En yetkili organ olan Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
1- Bilanço, bilanço hesaplarının dökümü, gelir-gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek,
2- Yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerini seçmek, ibra etmek veya sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek,
3- Yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücret, huzur hakkı ve yolluk miktarı ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak,
4- Yönetim kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,
5- Kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilmeyeceği konusunda karar vermek,
6- Ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek,
7- Üst kuruluşa girme kararı vermek ve bu kuruluşta görevlendirilecek temsilcileri seçmek,
8- Anasözleşmede yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar vermek,
9- Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek,
10- İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini kararlaştırmak,
11- Kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak işyeri sayısını tespit etmek,
12- Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek,
13- Kanun ve anasözleşme ile genel kurula tanınmış olan diğer konular hakkında karar vermek.
14- Kura çekimi aşamasına gelindiğinde işyerlerinin şerefiyelerine ilişkin genel hususları görüşerek karara bağlamak ve işyeri maliyet hesapları ile şerefiye bedellerini hesaplayacak olan teknik heyeti belirlemek.
Genel kurul, yukarıdaki görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği gibi, kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar verebilir.
OY HAKKI VE TEMSİL
Madde24- Bütün ortaklar genel kurula katılma hakkına sahiptir. Her ortak yalnız bir oya sahip olup, yazı ile izin verilmek suretiyle bir ortak diğer bir ortağın oyunu kullanmak üzere temsilci tayin edebilir.
Kooperatifin ortak sayısı 1000’i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak üzere birden fazla ortağı temsil edebilir. Ancak, ortak sayısı 500’den fazla olması halinde, yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimleri, gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. Bu durumda her ortak, en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir.
Eş ve birinci derece (ortağın; çocuğu, ana ve babası, eşinin annesi ve babası) akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz.
Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kılınan kimseler vekaleten oy kullanamazlar.
Yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle kooperatifin işlerinin görülmesine herhangi bir surette katılmış olanlar, yönetim kurulunun ibrasına ait kararlarda oylamaya katılamazlar. Bu hüküm denetçiler hakkında uygulanamaz. Denetçiler kendi ibralarında oy kullanamazlar.
Hiçbir ortak; kendisi, eşi veya usul ve füruğu ile kooperatif arasında ortaklık ilişkileri dışındaki şahsi bir işe veya uyuşmazlığa ait görüşmelerde oy kullanamaz.
TOPLANTI ŞEKİLLERİ VE ZAMANI
Madde 25- Genel kurul, olağan ve olağanüstü olmak üzere iki şekilde toplanır.
Olağan genel kurul toplantısının, her yılın ilk altı ayı içinde yapılması zorunludur.
Olağanüstü genel kurul, kooperatif işlerinin ve ana sözleşme hükümlerinin gerektirdiği zaman ve surette toplanır.
TOPLANTI YERİ
Madde 26- Genel kurul, kooperatif merkezinin bulunduğu yerde toplanır.
ÇAĞRIYA YETKİLİ ORGANLAR
Madde 27- Genel kurul, yönetim kurulunca toplantıya çağrılır.
Gerekli hallerde denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Genel kurul yukarıdaki şekilde toplanamadığı takdirde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca toplantıya çağrılabilir.
Ayrıca, 4 ortaktan az olmamak kaydıyla toplam ortak sayısının 1/10’unun isteği halinde genel kurul 10 gün içinde yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır. Bu başvurunun, müştereken ve noter tebligatı ile yapılması gerekir.
Yönetim kurulunca bu isteğin zamanında yerine getirilememesi ve sırasıyla denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına aynı şekilde yapılan başvurulardan da bir sonuç alınamaması durumunda, istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak genel kurulu bizzat toplantıya çağırma izni alabilirler.
ÇAĞRININ ŞEKLİ
Madde 28- Olağan ve olağanüstü toplantılara çağrı; taahhütlü mektupla, ayrıca gerektiğinde gazete ile gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve adete göre ilan yoluyla yapılır. Çağrının sadece yazılı olarak imza karşılığında yapılması da mümkündür.
Çağrının toplantı gününden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde yapılması, toplantının gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin bildirilmesi zorunludur.
Çağrıda birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak olan sonraki toplantıların tarihi, saati ve yeri açıklanarak yeni bir bildirime gerek kalmaksızın bir defada ortaklara duyuru yapılabilir. Toplantılar arasında, en az 7 ve en fazla 30 gün süre bulunması gerekir.
Sürelerin hesabında duyuru ve toplantı günleri hesaba katılmaz.
Anasözleşmenin değiştirilmesi söz konusu ise, yapılacak duyuruda değiştirilecek maddelerin numaralarının yazılması ile yetinilir.
BÜTÜN ORTAKLARIN HAZIR BULUNMASI
Madde29- Kooperatifin bütün ortaklarının veya temsilcilerinin hazır bulunması ve itirazın olmaması halinde, genel kurul toplantılarına ilişkin diğer hükümler saklı kalmak şartıyla, toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa da kararlar alınabilir. Ancak, kararların muteber olabilmesi için, toplantıda Bakanlık temsilcisi bulundurulması hususunda gerekli işlemlerin yapılmış olması şarttır.
Yukarıdaki fıkraya göre alınan kararlar, tüm ortaklar veya ortakların toplantıda oy birliği ile seçecekleri temsilciler tarafından imzalanacak bir tutanağa bağlanır.
BAKANLIĞA MÜRACAAT VE GÖNDERİLECEK BELGELER
Madde30- Genel kurul tarihi ile yeri ve gündemi, toplantıdan en az 15 gün önce kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki Valiliğe (Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü) yazılı olarak bildirilir.
Bu bildirime Bakanlıkça tespit edilen miktardaki temsilci ücretinin ilgili Maliye veznesine yatırıldığını gösteren belge eklenerek toplantıda temsilci bulundurulması talep edilir.
GÜNDEM
Madde 31- Olağan genel kurul gündemine aşağıdaki hususlar yazılır.
1- Yönetim ve denetim kurulu tarafından verilen raporlarının okunması,
2- Bilanço, envanter ve gelir –gider farkı hesaplarının incelenmesi, onanması veya reddi,
3- Yönetim kurulu ile denetim kurulu üyelerinin ibrası,
4- Süresi biten yönetim ve denetim kurulu üyelerinin yerine yenilerinin seçilmesi,
5- Gelecek yılın bütçe ve çalışma programının görüşülmesi ve karara bağlanması,
6- Gerekli görülen diğer hususlar.
Olağanüstü genel kurul gündemi, çağrının amacına göre tayin ve tespit olunur.
Dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantı tarihinden en az yirmi gün önce müştereken ve noter tebligatı ile bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüşülemez. Ancak, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10’unun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, Genel Kurulun yeni bir toplantıya çağrılması ve Kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınır.
ORTAKLAR CETVELİ
Madde 32- Yönetim kurulu; her genel kurul toplantısından önce, tüm ortakların ortak numaraları, isim ve ikametgahları ile asaleten ve vekaleten imzalanacak yerleri gösterir yönetim kurulunca imzalı bir ortaklar cetveli hazırlamakla yükümlüdür.
Bu cetvel, toplantıya katılanlar ile genel kurul başkan ve Bakanlık temsilcisi tarafından isim yazılarak ayrıca imzalanır.
GÖRÜŞME KARAR VE NİSABI
Madde 33-Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuları görüşebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortaklardan en az 1/4’ünün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şarttır. İlk ve müteakip toplantılarda nisap aranır.
Genel kurulda kararlar, ortakların en az 1/4’ünün hazır olması şartıyla oylama sırasındaki mevcudunun yarıdan fazlasının oyu ile alınır.
Ancak, kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya anasözleşmede değişiklik yapılması ile ilgili kararlar ortaklar cetvelinde imzası bulunanların 2/3 çoğunluğu ile verilir.
Kamu kuruluşlarından alınan kredi miktarının arttırılmasından yararlanmak üzere alınacak kararlarda, ikinci fıkra hükmü uygulanır.
TOPLANTININ AÇILMASI VE BAŞKANLIK DİVANI
Madde 34- Genel kurul toplantısı; Bakanlık temsilcisi bulundurulması hususunda usulüne uygun başvurunun ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun değişik 87’nci maddesine göre işlem yapıldığının tespiti ile toplantı nisabının sağlanması üzerine ve çağrıyı yapan organca yetkili kılınan kimseler tarafından açılır. Müteakiben bir genel kurul başkanı ile kararlaştırılacak sayıda sekreter üye ve gerektiğinde oy toplayıcı üye seçilir. Bu seçimde en çok oy alan adaylar seçilmiş sayılırlar.
Genel Kurul başkan ve üyelerinin, ortaklardan veya kooperatifin üst kuruluşlarının temsilcileri arasından seçilmesi şarttır.
OY KULLANMANIN ŞEKLİ
Madde 35- Oylamalar el kaldırılmak suretiyle yapılır. Ancak, genel kurula katılanların yarıdan fazlasının kararı halinde gizli oya başvurulur.
BİLANÇONUN TASDİKİ VE İBRA
Madde 36- Bilançonun tasdikine dair olan genel kurul kararı yönetim kurulu ile denetim kurulunun ibrasını da kapsar. Ancak, bilançoda bazı hususlar gösterilmemiş veya bilanço yanlış olarak düzenlenmiş ise bilançonun tasdiki ile bu organlar ibra edilmiş olmazlar.
Denetim Kurulu raporunun okunmasından önce bilanço ile hesapların kabulü hakkında verilen kararlar geçerli değildir.
İbra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bu organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemezler.
İbra edilmeyen yönetim kurulu aleyhine tazminat davası açılabilmesi için, bu konuda genel kurulca karar verilmiş olması gereklidir. Kooperatif denetçileri genel kurul karar tarihinden itibaren bir ay içinde dava açmaya mecburdur. Bu müddetin geçirilmesiyle dava hakkı düşmez. Davanın reddi halinde yönetim kurulu üyeleri tazminat talebinde bulunamazlar.
KARARLARIN TESİRİ
Madde 37- Kanun ve ana sözleşmeye uygun surette toplanmış genel kurulda alınan kararlar, toplantıda bulunmayanların veya aleyhte oy kullananlar hakkında da geçerli ve bağlayıcıdır.
KARARLARIN İPTALİ
Madde 38- Aşağıda yazılı kimseler kanuna, ana sözleşme hükümlerine ve iyi niyet esaslarına aykırı olduğu iddiasıyla genel kurul kararları aleyhine, toplantıyı izleyen günden başlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurabilirler.
1- Toplantıda hazır bulunup da kararlara muhalif kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten veya oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen yahut toplantıya çağrının usulü dairesinde yapılmadığını veyahut gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini yahut da genel kurul toplantısına katılmaya yetkili olmayan kimselerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri,
2- Yönetim Kurulu,
3- Kararların yerine getirilmesi yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin şahsi sorumluluklarını mucip olduğu takdirde bunların her biri,
Bozma davasının açıldığı ve duruşmanın yapılacağı gün, yönetim kurulu tarafından usulen ilan olunur.
Bir kararın bozulması, bütün ortaklar için hüküm ifade eder. Bozma kararının kesinleşmesi halinde, bu husustaki ilam tescil ve ilan ettirilir.
GENEL KURUL TUTANAĞI
Madde 39- Genel kurul toplantılarının muteber olması için, ortaklar tarafından yapılan beyanlar ile muhalif kalanların muhalefet sebeplerini, yapılan seçimler ile verilen kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta, toplantıya asaleten ve vekaleten katılanların sayısı ile kullanılan oy sayısı ayrıca gösterilir.
Genel kurul tutanağının altı, genel kurul başkan ve üyeleri ile Bakanlık Temsilcisi tarafından imzalanır.
GENEL KURUL KARARLARININ. TESCİL VE İLANI
Madde 40- Toplantıya çağrının usulüne uygun yapıldığını gösteren belgeler ile ortaklar cetveli ve genel kurul tutanağı toplantı tarihinden itibaren 15 gün içinde Ticaret Sicili Memurluğuna verilmekle birlikte gerekli tescil ve ilan işlemi yaptırılır.
BAKANLIĞA GÖNDERİLECEK BELGELER
Madde 41- Toplantı gününden itibaren en geç onbeş gün içinde yönetim ve denetim kurulları raporları ile bilanço ve gelir-gider cetvelleri genel kurul toplantı tutanağı ile ortaklar cetvelinin ve istenilebilecek diğer belgelerin onaylı birer örneği, kooperatifin ticaret siciline tescil edildiği yerdeki Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne tevdi edilir.
YÖNETİM KURULU
Seçimi ve Süresi
Madde 42-Yönetim kurulu genel kurulca en az 1, en çok 4 yıl için seçilir ve en az 3 üyeden oluşur. Genel kurulca bir süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır.
Yönetim kuruluna seçilen üye sayısı kadar da yedek üye seçilir.
Yönetim kurulunun asıl ve yedek üyeleri, genel kurulda en çok oy alanlar arasından sıra ile belirlenir. Oylarda eşitlik halinde kur’aya başvurulur.
Süresi sona eren üyeler yeniden seçilebilir. Genel Kurul lüzum görürse yönetim kurulu üyelerini her zaman değiştirebilir.
SEÇİLME ŞARTLARI
Madde 43- Yönetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır.
1- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
2- Kooperatif ortağı olmak.
3- Aynı türde başka bir kooperatifte yönetim kurulu üyesi olmamak,
4-Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak.
5- Aynı zamanda kooperatifte denetçi olmamak,
Yönetim kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, yukarıdaki şartları taşıyan gerçek kişiler tarafından temsil edilirler.
Seçilme şartları denetim kurulu tarafından araştırılır. Bu şartları taşımadıkları halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle beraber yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamı hakkında karar alınmak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
GÖREV VE YETKİLERİ
Madde 44- Yönetim kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.
Yönetim kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
1- Kooperatifin amaçlarına, ortakların menfaatlerine ve genel kurulca belirlenen esaslara uygun arsa bulmak, arsa alımına ilişkin işlemleri yürütmek, arsayı tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesi ile satın almak, imar planı ile arsaların parselasyonunu yaptırmak,
2- Yıllık bilanço ile gelir-gider hesabının ve yıllık tahmini bütçenin hazırlanmasını sağlamak,
3- Ortaklar ile ortak olmak için başvuranların anasözleşmede belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak,
4- Alınan arsada yaptırılacak işyerleri ve diğer tesisler için gerekli plan, proje ve haritalar yaptırmak, kooperatifin amaçlarının gerçekleşmesinde kullanılmak üzere ilgili kuruluşlardan borç para almak,
5- Kredi alma işlerinde, kooperatife kredi açacak müesseselere olan taahhüt ve vecibelerinden ortakları haberdar etmek,
6- Satın alınacak arsa ile bunlar üzerinde yapılacak işyerlerinin bedellerini gerek sermaye mevcudundan, gerekse ortakların veya kredi kuruluşlarının verdikleri paralardan ödemek,
7- Kooperatife yapılan bağışlan kooperatif amacına uygun işlerde kullanmak,
8- Bakanlıkça istenecek her türlü evrak ve vesaiki ibraz etmek, bilgi vermek ve denetim için gönderilen yetkili elemanlara gerekli kolaylığı göstermek,
9- Kooperatifi resmi dairelerde mahkemelerde ve üçüncü şahıslara karşı temsil etmek,
10- İbra etmek, dava açmak, sulh olmak veya davadan vazgeçmek
11- Genel Kuruldan karar almak şartı ile kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak, mülkiyetlerini aktarmak veya kiralamak,
12- Doğacak sorumluluk yönetim kuruluna ait olmak üzere, kendi ortakları arasından veya hariçten bir veya birkaç kişiyi kooperatifi ilzam edecek tasarruflarda bulunmaya veya muayyen işlerde kooperatifi temsil etmeye yetkili kılmak,
13- Kanun ve anasözleşme ile yönetim kuruluna verilen diğer görevleri yerine getirmek
14- Kamu kaynaklı kredi kullanımı için kooperatif gayrimenkullerini ipotek ettirmek,
15- Sitenin çevre düzenlemesini, ağaçlandırılmasını, bakımını, korunmasını sağlamak, sitede temiz ve düzenli bir çevrenin sürekliliğini idame ettirmek.
16- Kuraya esas genel yerleşim planındaki meslek dağılımını genel kurulun onayına sunmak.
GÖREV BÖLÜMÜ VE TOPLANTILAR
Madde 45- Yönetim kurulu üyeleri; seçimi takiben yapacakları ilk toplantıda aralarından bir başkan, bir ikinci başkan gereğine göre de bir katip ve muhasip üye seçerek görev bölümü yaparlar.
Yönetim kurulu, başkanın bulunmadığı zamanlarda ikinci başkanın çağrısı ile toplanır. Toplantı en az ayda bir defa ve en az yarıdan bir fazla üyenin katılması ile yapılır. Kararlar toplantıda bulunanların çoğunluğu ile verilir. Oyların eşitliği halinde keyfiyet gelecek toplantıya bırakılır. Ondada eşitlik halinde söz konusu teklif reddedilmiş sayılır.
Toplantıda bulunmayan üyeleri temsilen oy kullanılamaz. Üyeler, şahsi menfaatlerini ilgilendiren hususların görüşülmesi sırasında toplantıya katılamazlar.
Özürsüz olarak üst üste üç toplantıda katılmayan üye çekilmiş sayılır,
Toplantılar kooperatif merkezinde yapılır. Ancak üyelerin çoğunluğunun tasvibi ile başka herhangi bir yerde de yapılabilir.
Alınan kararlar tarih ve numara sırasıyla yönetim kurulu karar defterine işlenir. Tüm üyelerin isimleri kararın baş tarafına yazılır ve alt tarafı toplantıya katılanlarca isim yazılarak imzalanır.
Verilen karara karşı olanlarla çekimser kalan üyeler, karşı olma veya çekimser kalma sebeplerini kararın altına yazarak imzalarlar.
KOOPERATİFİN TEMSİL VE İLZAMI
Madde 46- Kooperatif adına düzenlenecek olan evrakın muteber olması kooperatifi ilzamı için, kooperatif unvanı altında kooperatifi temsile yetkili olanlardan iki kişinin imzası gereklidir.
Yönetim kurulu, kooperatifi temsil ve kooperatif adına imza atmaya yetkili şahısları kararla tespit eder ve kararın noterlikçe onaylanmış bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ticaret Sicil Memurluğuna verilir.
Gerektiğinde, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kimseler değiştirilebilir.
ÜYELİĞİN BOŞALMASI
Madde 47- Yönetim kurulu üyeleri, istifa etmek suretiyle her zaman çekilebilirler.
Herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde, yönetim kurulunca aldıkları oy sırasına göre yedek üyeler çağrılır. Eşit oy alanlar arasında kur’a çekilir.
Yönetim kurulu toplantı nisabını kaybederse boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu tarafından geciktirilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağrılır.
Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamaması halinde, eğer yönetim kurulu toplantı nisabını kaybetmemişse, Türk Ticaret Kanununun 315 nci maddesinin birinci fıkrasına göre hareket olunur. Yönetim kurulu toplantı nisabının altına düşmüşse, denetim kurulu tarafından seçimler yapılmak üzere derhal genel kurul toplantıya çağrılır.
SORUMLULUK VE YASAK MUAMELELER
Madde 48-Yönetim kurulu, kooperatif işlerinin yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarf eder.
Üyeler, yönetim kurulundaki faaliyetleri sırasında öğrendikleri ticaret veya işletme sırlarını saklamakla yükümlüdürler.
Yönetim kurulu, gerekli defter ve belgeler ile genel kurul evraklarının ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından ve gelir-gider hesabı ile yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp incelenmek üzere denetçilere verilmesinden sorumludur.
Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif memurları ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamaz.
Yönetim kurulu üyeleri, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan müteselsilen sorumlu olup, kooperatife tazmin etmekle yükümlüdürler.
Kusurlu olmadığını ispat eden üyeler ile karara muhalif kalıp durumu hemen denetim kuruluna yazılı olarak bildiren veya özrü nedeniyle toplantıda hazır bulunamayan üyeler sorumluluktan kurtulurlar.
Görevi sona eren üyenin iş gördüğü zamana ait sorumluluğu ayrılış tarihinden itibaren beş yıl devam eder.
YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN ÜCRETLERİ
Madde 49-Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile murahhas üyelere bu sıfatla yapacakları hizmet için aylık ücret veya katılacakları her toplantıları için bir huzur hakkı ve yapacakları görev seyahatleri için yolluk ödenir.Ödemenin miktarı ve şekli genel kurulca karalaştırılır.
Yönetim kurulu üyelerine, genel kurulca kararlaştırılan yukarıdaki nev’i ve miktarın dışında hiçbir ödeme yapılamaz.
MURAHHAS ÜYE
Madde 50- Yönetim kurulu kararı ile üyelerden bir veya birkaçı kooperatifi temsil yetkisine haiz murahhas üye seçilebilir.
Murahhas üyelerin seçilmesi ve değiştirilmesi ticaret siciline tescil ettirilir.
MÜDÜR VE DİĞER PERSONEL
Madde 51-Yönetim kurulu, kooperatifin mali ve idari işlerini yürütmek üzere kendi arasından veya hariçten bir müdür ile kooperatif işlerinin gerekli kıldığı diğer personeli istihdam edebilir. Bunlar kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludur.
İstihdam edilecek personelin nitelik ve görevleri yönetim kurulu kararı ile belirlenebilir.
Bütçede belirtilmek şartı ile bu personele yönetim kurulunca tespit edilecek ücret verilir.
DENETİM KURULU
Seçimi ve Süresi
Madde 52- Genel Kurulca en az bir yıl içinde ortaklar arasından veya dışarıdan en az iki veya daha fazla denetim kurulu üyesi ile bir o kadar da yedeği seçilir. Genel Kurulca süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır. Süreleri biten üyeler tekrar seçilebilir.
Bu anasözleşmenin 42. maddesinin 3’ncü ve 4’ncü fıkraları hükümleri denetim kuruluna üye seçiminde de uygulanır.
Seçilme Şartları
Madde 53- Denetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır:
1- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
2- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak.
3- Aynı zamanda kooperatifte yönetim kurulu üyesi, kooperatif personeli veya yönetim kurulu üyeleri ile üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısım (kendisinin ve eşinin; anne, baba, çocuk, büyükanne, büyükbaba, torun, amca, hala, dayı, teyze, kardeş, kardeş çocuğu) olmamak, yönetim kurulu üyeleri ile aralarında iş ortaklığı bulunmamak,
Görev ve Yetkileri
Madde 54- Denetim kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
1- Yıllık bilanço ve sonuç hesaplarını inceleyerek bu husustaki görüşlerini birlikte veya tek başına genel kurula bir raporla bildirmek,
2- Kooperatif işlemlerinden bilgi edinmek ve gerekli kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlamak amacıyla en az üç ayda bir defa kooperatifin defterlerini incelemek,
3- En az üç ayda bir defa kooperatifin nakit mevcudu ile menkul değerlerini kontrol etmek,
4- Bütçe, bilanço ve gelir-gider cetvelini denetlemek,
5- Yönetim kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya davet etmek,
6- Yönetim kurulu üyelerinin Kanun ve anasözleşme hükümleri ile iyi niyet esaslarına uygun davranmalarına nezaret etmek,
7- Yönetim kurulu üyelerinin gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak, toplantı nisabının kaybedilmesi halinde boşalan bu üyeliklere geciktirmeksizin yeteri kadar yedek üye çağırmak,
8- Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin usulüne uygun yürütülmesini teminen bunlarla ilgili hesap ve işlemleri denetlemek,
9- Kooperatif ortaklarının, yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli hakkındaki şikayetlerini incelemek ve inceleme sonucunu yıllık raporunda açıklamak,
10- Uygun gördükleri teklifleri Yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları gündemine koydurmak.
Denetim kurulu üyeleri, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, Kanun ve anasözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanların bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetim kurulu üyeleri, kendilerine Kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler.
Denetim kurulu üyeleri, yönetim ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak, yönetim kurulu toplantılarında oy kullanamazlar.
SORUMLULUK
Madde 55-Denetim kurulu üyeleri kanun ve ana sözleşme ile kendilerine yükletilen görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından doğan zararlardan dolayı kusursuz olduklarını ispat etmedikçe müteselsilen sorumludurlar.
Bunlar görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları açıklayamazlar.
Ayrıca, ortaklık işlemleri dışında kendi şahıslarını ilgilendiren hususlarda kooperatifle iş yapamazlar.
DENETİM KURULU ÜYELİĞİNİN BOŞALMASI
Madde 56- Denetim kurulu üyeleri istifa etmek suretiyle her zaman görevlerinden çekilebilirler.
Kanun ve anasözleşmede belirtilen şartları taşımadıkları veya sonradan kaybettikleri anlaşılanların üyelikleri kendiliğinden sona erer.
Üyeliğin her hangi bir nedenle boşalması halinde yerlerine en çok oy alan yedekleri geçer. Yedeklerle beraber üye sayısı genel kurulca belirlenen sayının altına düştüğü takdirde, mevcut üye veya üyeler ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere yerine birisini seçerler. Yedekler de dahil toptan boşalma olursa, Türk Ticaret Kanununun 351’inci maddesinin son cümlesine göre hareket edilir.
DENETİM KURULU ÜYELERİNİN ÜCRETLERİ
Madde57- Denetim kurulu üyelerine verilecek ücretin miktarı ve ödeme şekli genel kurul tarafından tespit olunur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
ARSA, İŞYERLERİ VE TESİSLER
Arsa Alımı:
Madde 58- Arsa alımında takip edilecek usul ve alınacak arsanın niteliği, yeri ve azami fiyatı genel kurulca tespit edilir. Ancak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından kredi alan kooperatiflerde, arsa alımından önce, yer seçimi konusunda adı geçen Bakanlığın, kredi almayan kooperatiflerde ise Belediye ve mücavir alan hudutları içinde Belediyenin, bu hudutlar dışında ilgili Valiliğin görüşü alınır.
Arsa alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesiyle yapılması ve alınacak arsanın kooperatifin amacına uygun olması şarttır.
Yapılacak İşyerleri ve Diğer Tesislerinin Belirlenmesi:
Madde 59- İşyerleri; arsa durumuna, projeye, ortakların ihtiyaç ve tercihlerine göre değişik tip ve gruplar halinde planlanabilir. Yaptırılacak işyerleri ile 65 inci maddede belirtilen müşterek tesislerin sayı, cins ve özellikleri kooperatifin amacına ve ortakların ihtiyaçlarına uygun olarak genel kurulca belirlenir.
Ayrıca, küçük sanayi kollarında karma ve münferit olarak yer alan veya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tanımlanan meslek kollarının, aynı zamanda “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” te yer alması durumunda, ruhsat makamı tarafından belirlenecek koşullar planlama aşamasında dikkate alınır.
Proje, Altyapı ve İnşaat İşleri:
Madde 60- Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin yaptırılma usulü genel kurulca tespit edilir.
Yukarıdaki işlerin yaptırılmasında; ihale veya emanet usulünden hangisinin uygulanacağı, ihale usulünün kabulü halinde bunun kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü veya yarışma usulü suretiyle yürütüleceği, (ihale komisyonunun nasıl teşkil edileceği, emanet usulünün tercih edilmesi halinde ise emanet komisyonunun kimlerden oluşturulacağı) hususları genel kurul kararında belirtilir.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığından kredi alan kooperatifler tasdikli projeler dışında bir uygulama yapamazlar ve bu madde de belirtilen işlemlerde Bakanlığın göstereceği usullere göre hareket ederler.
Sözü geçen işlerin belirlenen usul, proje, şartname ve iş programlarına göre yürütülüp sonuçlandırılmasından yönetim kurulu üyeleri müteselsilen sorumlu olup denetim kurulu üyeleri de buna ilişkin hesap ve işlemleri tetkik ve denetlemekle yükümlüdür.
İŞYERİ BEDELLERİNİN TESPİTİ:
Madde 61- İşyerlerinin geçici kabulü yapıldıktan veya yapıların fenni mesuller yahut yapı denetim kuruluşlarının denetçi, mimar ya da mühendisleri tarafından ruhsat eki projelerine uygun olarak tamamen bitirildiğini belirten teknik rapor düzenlendikten yahut yapı kullanma izni alınmasını müteakip anasözleşmenin 23. maddesinin 14. bendi çerçevesinde oluşturulacak en az üç kişilik teknik heyet tarafından arsa bedeli, alt ve üst yapı, inşaat, ortak alan ve diğer tesislerin maliyeti ile genel giderlerden tespit edilecek toplam maliyet bedelinden ortakların payına düşecek miktar hesaplanır.
Buna işyerinin site girişine yakınlığı, bloktaki yeri, genel yerleşim planındaki konumu gibi diğer değer artırıcı özellikler göz önüne alınarak tespit edilecek rayiç fiyatlara göre takdir olunacak şerefiye bedelleri eklenmek suretiyle geçici maliyet bulunur.
Söz konusu teknik heyet tarafından hazırlanan geçici maliyet raporu, düzenleme tarihi ve imzaların doğruluğu bakımından noterce onandıktan sonra yönetim kuruluna tevdi edilir. Bu rapor, yönetim kurulunca, noter vasıtasıyla veya taahhütlü mektupla veyahut elden imza karşılığında ortaklara tebliğ edilir.
Ortaklar tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde bu kıymetlere itiraz edebilirler. 15 günün geçmesi ile itiraz hakkı kesin olarak düşer.
İtiraz edildiği takdirde, teknik heyet ile yönetim kurulunun kendi üyeleri arasından birer, itirazda bulunan ortaklar tarafından seçilecek bir kişiden oluşan üç kişilik yeni bir kurul marifetiyle tekrar kıymet takdir olunur. Bu heyet tarafından takdir olunan fark, geçici maliyet bedellerine eklenir veya bu bedelden indirilir. Geçici maliyet tespitinden sonra yapılan masraflar kesinleşen kıymet takdiriyle orantılı olarak bölünerek kesin maliyet bulunur.
İtiraz taksitlerin ödenmesini geciktiremez. Her ortak kendisine düşen işyerini kesin maliyet bedeli üzerinden kabule mecburdur. Ortaklar, yönetim kuruluna yazı ile bilgi vermek şartı ile kendilerine düşen işyerlerini, diğer ortakların işyerleri ile değiştirilebilirler. Farklı işkolundaki ortaklar arasında işyeri değiştirilmesi yapılamaz.
İŞYERİ KUR’ALARININ ÇEKİMİ VE ORTAKLARA DAĞITIMI:
Madde 62- İşyerleri, maliyet bedelleri kesinleştikten sonra ortaklar veya temsilcilerinin katılımıyla noter önünde çekilecek kur’a ile ortaklara dağıtılır.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığının kredi desteğinden yararlanan kooperatiflerin ortaklar listesi ve kur’a çekimine esas olan yerleşim planı Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanmadıkça kur’a çekilişi yapılamaz. Kur’a çekilişi, görevlendirilecek Bakanlık görevlileri gözetiminde yapılır.
Kooperatif ortağı iken kur’a çekimi aşamasında emeklilik, yaşlılık, sağlık ve diğer nedenlerle belgelerini getiremeyecek kişiler için;
a. Emekli olanların Bağ-Kur veya Sosyal Sigortalar Kurumundan alınmış emekli belgelerinin noter tasdikli suretlerinin,
b. Yaşlı olanların (65 yaşın üzerindekiler) nüfus cüzdanlarının fotokopisinin noter tasdikli suretinin,
- Hasta olanların, hastaneden alacakları heyet raporunun,
d. Ölen ortak var ise veraset ilamının aslının,
- Askerde olan ortağın asker olduğuna dair resmi belgesinin aslının,
ibraz edilmesi gerekmektedir. Birinci derecede akraba olan kişilerin, vergi dairesinden alacakları belge ile ortak çalıştıklarını ispatlayanların ve noter taahhütnamesini ibraz etmeleri şartıyla ortak iş yapacakların ilgili belgeleri ibraz etmeleri ve genel kurulda karara bağlanarak kura çekiminde yan yana gelmeleri esastır. Kur’anın yer ve zamanı ile ortak çekmek isteyenlerin ibraz edecekleri belgelere ilişkin bilgiler en az 15 gün önce taahhütlü mektupla veya imza karşılığı ortaklara bildirilir.
İŞYERİ BEDELLERİNİN ÖDENMESİ:
Madde 63- Ortağın, bu anasözleşmenin 21 inci maddesi uyarınca yatırdığı paralar ile alınan kredilerin toplamı, işyerinin kesin maliyet bedelinden indirilerek geri kalanı genel kurulca kararlaştırılan taksitlere bağlanır.
İŞYERLERİNİN ORTAKLARA TESLİMİ VE MÜLKİYET DEVRİ:
Madde 64- İşyerlerinin, kullanmaya elverişli durumda oldukları tespit edilip kabul heyetince geçici kabulleri yapıldıktan ve Belediye’den yapı kullanma izni alındıktan sonra yönetim kurulu kararına göre ortaklara teslim edilmeleri sağlanır.
Mülkiyetlerin aktarılması için işyeri maliyetlerinin ortaklarca kooperatife ödenmiş veya ödenmesi güvence altına alınmış olması; ayrıca kredi kullanılmışsa, krediyi açan kurum veya kuruluşun şartlarına ve ödeme planına göre bireysel ilişki işlemlerinin bitirilmiş veya bu işlemlere ilişkin belgelerin tamamlanmış ve yükümlülüklerin yerine getirilmiş bulunması gereklidir.
KÜÇÜK SANAYİ SİTESİNDE YER ALAN İŞYERLERİ VE TESİSLER İLE ORTAK ALANLARIN BAKIM VE ONARIMI:
Madde 65- Küçük sanayi sitesinde işyerleri dışında kalan ve sitede çalışanların her türlü ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla inşa edilen tesisler aşağıdaki ünitelerden oluşur.
1- İdare Binası: İhtiyaca göre kooperatif başkan odası, sekreterlik, toplantı odası ve dernek odaları ile kütüphane olarak planlanır.
2- Eğitim Merkezi: Yatırım programına uygun olarak idare binasında veya müstakil bina olarak planlanır.
3- Diğer Tesisler: PTT, Banka şubesi, lokanta, bakkal, berber, kahveci manav gibi binalarda yedek parçacılar, nalburlar, camcılar, sıhhi ve elektrik tesisat satıcıları, hurdacı dükkanlarından müteşekkildir. Bu tesislerin ebat ve miktarı ile bunların dışında kalabilecek diğer tesisler Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca belirlenebilir,
Bu tesisler, kooperatifin malı olup, bunların hiçbir şekilde devri veya satışı yapılamaz, kooperatif tarafından işletilir veya kiraya verilir ve gelirleri sitenin genel hizmetlerine harcanır. Ancak eğitim merkezinin yönetimi Milli Eğitim Bakanlığınca yürütüldüğü takdirde tahsis edilen yerden kira alınmaz. Eğitim binası müstakil olarak yapılmış ise kooperatif yönetim kurulu kararı ile adı geçen Bakanlığa bedelsiz olarak devredilebilir.
Kooperatif tasfiye edildikten sonra bu tesisler Kat Mülkiyeti Kanunu esaslarına göre işletilmek üzere site yönetimine devredilir.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığına kredi borcu devam eden Küçük Sanayi Sitelerinde; sosyal tesisler, satış dükkanları ve işyerlerinin bina veya arsalarının satışı için Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izni şarttır. Bu satıştan elde edilen gelir ile öncelikle Küçük Sanayi Sitelerinin Bakanlığa olan kredi borcu ödenir.
Ortaklar bireysel ilişki kurulmadan önce yönetim kurulunun kararı ve yazılı izni olmadan işyerleri ve tesis ve ortak alanlarda hiçbir değişiklik yapamayacakları gibi bunların bakım ve onarımını sağlamak zorundadırlar.
Yönetim kurulunca belirlenecek bakım onarım ve sigorta giderleri ortaklardan alınır.
ALTINCI BÖLÜM
Hesap Dönemi Bilanço ve Netice Hesapları
HESAPLAR:
Hesap Dönemi, Bilanço ve Netice Hesapları:
Madde 66- Kooperatifin hesap dönemi takvim yılıdır. İlk faaliyete geçildiği yıldaki hesap dönemi kooperatifin kurulduğu tarihten başlar ve aynı yılın 31 Aralık tarihinde sona erer.
Yönetim kurulu her yıl 31 Aralık tarihi itibariyle envanter yapar, bilançoyu ve gelir-gider hesaplarını hazırlayıp genel kurul toplantısından en az bir ay önce denetim kurulu üyelerine verir. Denetim Kurulu üyeleri bunları en çok on gün içinde İnceleyerek müştereken düzenleyecekleri raporla birlikte Yönetim Kuruluna iade ederler. Bilanço ve netice hesaplan Genel Kurul toplantısından en az 15 gün önce kooperatif merkezinde ortakların incelenmesinde sunulur ve birer sureti verilir.
Muhasebe Usulü
Madde 67- Kooperatifin hesapları, genel kabul görmüş muhasebe prensip ve usullerine uygun olarak tutulur ve mali durum tabloları buna uygun şekilde hazırlanır.
Gelir-Gider Farkı ve Dağıtımı
Madde 68- Gelir-gider farkı genel kurulca onaylanan yıllık bilançoya göre tespit edilir.
Sermaye üzerinden kazanç dağıtılamaz, Yönetim ve denetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden pay verilemez ve kooperatif yalnız ortaklar ile iş yapar.
Gelir gider müsbet farkının %50’si yedek akçe ve %50’si umumi hizmetler fonu olarak ayrılır. Yedek akçeler ortaklara dağıtılamaz.
Umumi hizmetler fonunda biriken paralar sitenin genel bakım ve onarımı ile sosyal hizmetler ve eğitim faaliyetleri için kullanılır.
Borç Senetlerinin Takibi
Madde 69- Kooperatifçe, borç taksitleri veya ara ödemeleri karşılığında ortaklardan alınan borç senetleri için, ortaklara, bunların ödeme tarihi ve tutarlarını gösteren imzalı ve mühürlü bir alındı belgesi verilir.
Bu senetler, muhasebe kayıtlarına geçirilir. Senetlerin ciro edilmesinde basiretli bir tacir gibi davranılır.
Devir Teslim Tutanağı
Madde 70- Yönetim kurulu üyeleri ve memurları, görev devir ve teslimleri sırasında, sorumlulukları altındaki para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarını bir tutanakla yeni görevlilere teslim etmekle yükümlüdürler.
Avanslar ve Ödemeler
Madde 71- Kooperatifin amaç ve işleri dışında avans verilemez ve ödeme yapılamaz. Her türlü ödemenin geçerli belgelere dayandırılması şarttır.
Verilecek avansın sebebi, miktarı, süresi, geri alma şartları, kapatılma şekli ile kasada günlük olarak bulundurulacak azami para miktarı ve kooperatif parasının amaçlara uygun şekilde değerlendirilmesi usulü yönetim kurulu tarafından belirlenir.
Kooperatifin Aczi Halinde Yapılacak İşler
Madde 72- Kooperatifin aciz halinde bulunduğunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise, yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder. Son yılın bilançosu veya daha sonra yapılan bir tasfiye bilançosu veyahut da yukarıda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun borçlarını artık karşılayamayacağını gösteriyorsa yönetim kurutu Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na durumu bildirerek genel kurulu derhal olağanüstü toplantıya çağırır. Son yılın bilançosunda kooperatif varlığının yarısı karşılıksız kalırsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantıya çağırarak durumu ortaklara arz eder. Aynı zamanda ilgili mahkeme ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’na da bilgi verir.
Mali durumunun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde, yönetim kurulunun veya alacaklardan birinin isteği üzerine mahkeme iflasın açılmasını erteleyebilir. Bu taktirde mahkeme mevcutlar defterinin tutulması, yönetim memuru (yediemin) atanması gibi kooperatif varlığının korunmasına ve devamına yarayan tedbirleri alır.
DEFTERLER
Tutulacak Defterler
Madde73- Kooperatifte aşağıdaki defterlerin tutulması zorunludur:
1-Yevmiye Defteri,
2-Defteri Kebir,
3-Envanter Defteri,
4-Karar Defteri,
5-Ortaklar Defteri.
Kooperatifte bu defterlerden başka, kasa defteri ile işin mahiyet ve öneminin gerektirdiği diğer defterler de tutulur.
Yevmiye Defteri
Madde 74- Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin belgelerden çıkarılarak tarih sırasıyla ve madde halinde düzenli olarak yazılmasına mahsus defterdir.
Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır.
a) Madde sıra numarası (Makine ile tutulan muhasebelerde zorunlu değildir),
b) Tarih,
c) Borçlu hesap,
d) Alacaklı hesap,
e) Meblağ (yardımcı hesaplara taksim edilenlerin, izahat sütununda gösterilmesi şarttır.)
f) Her kaydın dayandığı belgenin türü, tarih ve numarası,
Yevmiye defterlerine girilecek kayıtlar haklı sebep olmaksızın on günden fazla geciktirilemez.
Yevmiye defterinin yeni senenin en geç Ocak ayı sonuna kadar notere ibraz edilip, son kaydın altına noterce “görülmüştür” kaydı yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirilmesi şarttır.
Defteri Kebir
Madde 75- Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir surette hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
Defteri Kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmesi şarttır.
a) Tarih,
b) Yevmiye defteri madde numarası,
c) Meblağ,
d) Toplu hesaplardan yardımcı nihai isimleri,
Envanter Defteri
Madde 76- Envanter defterine, kooperatifin açılış tarihine müteakiben her hesap dönemi sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydolunur.
Kanunda aksine hüküm olmadıkça hesap dönemi sonu için çıkarılacak envanter ve bilançoların ertesi hesap dönemin ilk üç ayı içerisinde tamamlanmış olması gerekir.
Envanter defterine geçirilen envanter ve bilanço, yönetim kurulunca imzalanır ve notere ibraz olunur. Noterce son kaydın altına “görülmüştür” sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik edilmesi şarttır.
Karar Defteri:
Madde77- Karar defterine genel kurul ve yönetim kurulu tarafından görüşmeler sonucunda verilen kararlar yazılır.
Yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul karar defteri olarak ayrı ayrı tutulur.
Genel kurul karar defterine yönetim kurulunca aslına uygunluğu tasdik edilmiş olarak genel kurul tutanakları yazılır veya yapıştırılır.
Ortaklar Defteri:
Madde 78- Ortaklar deflerine, her ortağın adı-soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife giriş ve çıkış tarihleri ile yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırası ile yazılır.
Çıkarılan ortaklarla ilgili çıkarma kararının gerekçeli olarak bu deftere yazılması ve çıkarma işleminin kesinleştiği tarihin gösterilmesi gerekir.
Defterleri Tasdik Ettirme Yükümlülüğü
Madde 79- Kooperatifin tutmak zorunda olduğu yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve her iki karar defteri kullanılmaya başlamadan önce notere ibraz olunur. Noter bu defterleri mühür ve imzasıyla tasdik eder.
Defter ve Belgelerin Saklanması
Madde 80- Kooperatif ile ilgili yazı, mektup, telgraf, fatura, cetvel, senet, makbuz, tutanak, şartname, proje, hakediş, fiş gibi belgelerle ödemeleri gösteren belgeler mukavele, taahhüt, kefalet, sair, teminat senetleri ve mahkeme ilamları gibi belgeler muntazam bir şekilde dosya halinde muhafaza edilir.
Bu belgelerle defterler son kayıt tarihinden on yıl geçinceye kadar saklanır. Kooperatifin sona ermesi halinde ilgili belgeler saklanmak üzere Türk Ticaret Kanununun 68’nci maddesine göre noter veya ortaklardan birine tevdi olunur.
YEDİNCİ BÖLÜM
DAĞILMA VE TASFİYE
Birleşme ve Devir
Madde 81 – Genel kurul, kooperatifin konu ve amaçları ile ilgili diğer bir kooperatifle birleşmesine veya bir kamu tüzel kişisine yada herhangi bir derneğe devredilmesine karar verebilir. Bu hallerde, 1163 Sayılı Kanunun 84’ncü ve 85’nci maddelerine göre işlem yapılır.
Dağılma Sebepleri:
Madde 82- Kooperatif aşağıdaki hallerde dağılır.
1- Ortak sayısının 7’den aşağıya düşmesi üzerine,
2- Genel kurul kararıyla,
3- İflasın açılmasıyla,
4- Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın mahkemeden alacağı karar üzerine,
5- Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle,
6- Üç yıl olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde,
7- Amacına ulaşma imkanının kalmadığının Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla, dağılır.
Tasfiye Kurulu:
Madde 83- Tasfiye kurulu genel kurul tarafından seçilecek en az iki kişiden oluşur. Genel kurul bu hususta yönetim kurulunu da görevlendirebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir seçim veya görevlendirme yapılmadığı taktirde, tasfiye işlerini yönetim kurulu yürütür. Bunlar genel kurulca her zaman azil ve yerlerine yenileri tayin olunabilir.
Tasfiye kurulunun yukarıdaki fıkraya göre oluşturulmasına imkan bulunmaması halinde ortaklardan birinin başvurusu üzerine mahkemece tasfiye memurları atanabileceği gibi, ortağın talebine istinaden, tasfiyeye memur kişilerin haklı sebepler dolayısıyla azli ile yerlerine yenilerinin atanmasına da karar verilebilir.
1163 Sayılı Kanunun değişik 56’ncı maddesinin 1’nci fıkrasının 3’ncü bendi ile 62’nci maddesi hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkında da uygulanır.
Tasfiye kurulu üyelerine, tayin eden merci tarafından tespit edilecek miktarda ücret ödenir.
Yönetim kurulu, tasfiye memurlarını ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.
Tasfiye Kurulunun Görevleri ve Tasfiyenin Yürütülmesi:
Madde 84- Tasfiye kurulu, tasfiye işlerinin, bir an önce bitirilmesi için çalışmakla yükümlü olup, tasfiye işlemlerine ilişkin görevlerini aşağıdaki şekilde yürütür.
1- Dağılma, tasfiye kurulunca Ticaret Siciline tescil ettirilir ve Ticaret Sicili Gazetesi ile mahalli bir gazetede birer hafta arayla üç defa yaptırılacak ilanla alacaklılar tasfiyeden haberdar edilerek bir yıl içinde alacaklarını beyana davet edilir.
2- Tasfiye süresince kooperatif unvanı “Tasfiye Halinde” ibaresi ilave edilerek kullanılır.
3- Kooperatif genel kurulu aksine karar vermiş olmadıkça tasfiye memurları menkul malları pazarlık veya açık arttırma usulüyle satabilir. Gayrimenkullerin satılma şekli genel kurul kararıyla belirlenir.
4- Tasfiye memurları, göreve başladıkları zaman kooperatifin dağılma kararının verildiği tarihteki durumunu inceleyerek varlıkları, alacakları, borçları gösterir bir envanter defteri ile açılış bilançosu hazırlar; ayrıca kooperatifin mevcut ortakları ile bunların alacak ve borç durumlarını gösterir bir cetvel tanzim edilir.
5- Kooperatifin eskiden başlamış olup da henüz bitirilmemiş işlerinden tamamlanması mümkün olanlar tamamlanır, taahhütler yerine getirilir, alacaklar ve gerektiğinde ödenmemiş sermayeler tahsil edilir.
6- Kooperatif borçlarının mevcutlarından fazla olması halinde tasfiye memurları durumu mahkemeye bildirir.
7- Tasfiye sırasında tasfiye kurulu kararlarının yer alacağı bir tasfiye defteri tutulur. Tasfiyenin yönetim kurulunca yürütülmesi halinde yönetim kurulu karar defteri tasfiye defteri olarak kullanılır
8- Tasfiyenin uzun sürmesi halinde her yıl sonu için ara bilançolar ile tasfiye sonunda kesin bilanço hazırlanır ve genel kurula sunulur.
9- Tasfiye süresince yapılacak genel kurul toplantılarında aranacak toplantı nisabı hakkında 33’ncü maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır.
10- Kooperatiften alacaklı oldukları bilinenlerin alacak tutarları ile muaccel ve tartışmalı olan borçlara karşılık düşen meblağ notere tevdi olunur.
11- Kooperatifin borçlarının ve pay bedellerinin ödenmesinden sonra kalan miktar dağılma anında kayıtlı ortaklar veya hukuki halefleri arasında ödenmiş sermayeleri ile orantılı olarak dağıtılır.
12- Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanının sicilden silinmesi tasfiye memurlarınca sicil memurluğundan talep edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Bakanlık İle Diğer Kurum ve Kuruluşların Denetimi:
Madde 85- Kooperatif, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın denetimine tabidir. Bakanlık; kooperatif üst kuruluşlarını, ilgili müesseseleri ve bağımsız denetim kuruluşlarını kooperatifi denetlemekle görevlendirebilir.
Kredi veren kamu kurum ve kuruluşları da; kredilerin açılış gayesine uygun olarak kullanıp kullanılmadığı plan ve projesine uygunluğu, teknik özellikleri ve kalite açısından kooperatifi denetleyebilirler.
Kooperatif görevlileri; kooperatife ait para ve para kağıtları ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiğinde müfettişlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluşlarının denetim görevlilerine göstermek, saymasına ve incelemesine yardımda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.
Siyasi Faaliyet Yasağı:
Madde 86- Kooperatif, siyasi maksatlı veya genel güvenlik, asayiş ve kamu düzenini bozmaya yönelik faaliyet gösteremez ve kooperatif faaliyetleri bu maksatlara alet edilemez.
Kooperatif siyasi partilerden ve teşekküllerden veya birinci fıkrada belirtilen faaliyetlerde bulunan kişi ve teşekküllerden herhangi bir surette maddi yardım kabul edemez, bunlara maddi yardımda bulunamaz. Kooperatifin yönetim ve denetim kurulları, kooperatifi temsilen siyasi partilerin yapacakları her türlü toplantılara katılamazlar.
Kanun Hükümlerinin Uygulanması:
Madde 87- Bu anasözleşmede açıklık olmayan hallerde 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlere ait hükümleri uygulanır.
İlk Yönetim Kurulu Üyeleri:
Madde 88- İlk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere, aşağıdaki kurucu ortaklar yönetim kurulu üyeliğine seçilmişlerdir.
1-)…………………………………………………………………..
2-)…………………………………………………………………..
3-)…………………………………………………………………..
İlk Denetim Kurulu Üyeleri:
Madde 89- İlk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere, aşağıdaki kurucu ortaklar yönetim kurulu üyeliğine seçilmişlerdir.
1-)…………………………………………………………………..
2-)…………………………………………………………………..
Kurucular:
Madde 90- Aşağıda isimleri, tabiiyetleri, adresleri taahhüt ve tediye ettikleri sermaye payları ile imzaları bulunan;
1- Kurucu ortaklar, bu anasözleşmenin 10’ncu maddesinde belirtilen ortaklık şartlarını taşıdıklarını,
2- İlk yönetim kurulu ile denetim kurulu üyeleri bu anasözleşmenin 43’ncü ve 53’ncü maddelerinde belirtilen seçilme şartlarını taşıdıklarını beyan ederler.
| ADI VE SOYADI |
T.C. KİMLİK NO |
TABİYET |
ADRESİ |
SERMAYE TAAHHÜDÜ YTL |
ÖDEDİĞİ SERMAYE YTL |
İMZA |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
Toplu İşyeri yapı Kooperatifi Anasözleşmesi 2012
TOPLU İŞYERİ
YAPI KOOPERATİFİ
ANA SÖZLEŞMESİ
TOPLU İŞYERİ YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KURULUŞ, TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ, UNVAN, MERKEZ, SÜRE, AMAÇ VE FAALİYET KONULARI
KURULUŞ:
Madde 1- Bu ana sözleşmede isimleri, tabiiyetleri, adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kimseler tarafından, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu bir toplu işyeri yapı kooperatifi kurulmuştur.
TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ:
Madde 2- Kooperatif Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Anasözleşmede yapılacak değişiklikler kuruluştaki usule tabidir.
UNVAN:
Madde 3- Kooperatifin unvanı Sınırlı Sorumlu ……………………………Toplu İşyeri Yapı Kooperatifidir.
MERKEZ:
Madde 4- Kooperatifin Merkezi…………………………………. dir.
SÜRE:
Madde 5- Kooperatifin süresi …………. yıldır.
AMAÇ VE FAALİYET KONULARI:
Madde 6- Kooperatifin amacı ortakların işyeri ihtiyaçlarını karşılamaktır.
Bu amaçla kooperatif:
1- Arsa ve arazi satın alır, birleştirir imar planına uygun biçimde böldürerek alt-yapı, plan, proje ve maliyet hesapları hazırlar ve ortaklarına toplu işyeri yaptırır.
2- Yaptırılan işyerlerinin mülkiyetini bu anasözleşmede yazılı esaslara göre ortaklarına aktarır.
3- Ortaklarının sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri kurar, bunları ortaklarına aktarabilir.
4- Yukarıdaki fıkralardaki yazılı hususları sağlamak üzere, ilgili kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalarda bulunabilir, gayrimenkul ve menkulleri iktisap eder, kiralar, kiraya verir, satar ve benzeri tasarruflarda bulunur, ayni haklar tesis eder.
5- Kooperatifin kredi ihtiyacının karşılanması amacıyla ilgili finansman kuruluşlarına başvuruda bulunur, borçlanır, açılan kredinin zamanında ve amacına uygun kullanılmasını sağlayıcı tedbirleri alır.
6- Toplu İşyeri Yapı Kooperatifleri üst kuruluşlarına katılır.
7- Gerektiğinde ortaklar ve personel için yardım fonları oluşturur, konusu ile ilgili eğitim, yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur.
İKİNCİ BÖLÜM
SEMAYE VE PAYLAR
SERMAYE:
Madde 7- Kooperatifin sermayesi ortakların taahhüt ettikleri payların toplam tutarlarından ibaret olup değişkendir. Ancak, sermayenin en az haddi ………….-TL’dir. Kuruluşta bu sermayenin tamamının taahhüt edilmesi ve 1/4’ünün peşin ödenmesi zorunludur.
Ayni sermaye konamaz.
PAYLAR:
Madde 8- Bir ortaklık payının değeri 100.-TL’dir. Ortaklar en çok 5000 pay taahhüt edebilirler. Ancak her ortağın en az ………….. pay taahhüt etmesi zorunludur.
Ortaklık payları, bu anasözleşmenin 19’uncu maddesine göre düzenlenen ortaklık senedinde gösterilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 100.-TL üzerinden itibar olunur.
PAYLARIN ÖDENMESİ:
Madde 9- Ortakların taahhüt ettikleri pay bedellerinin en az ¼’ü peşin, geri kalanı ise yönetim kurulunca belli edilecek eşit aylık taksitler halinde ve en fazla bir yıl içinde ödenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ORTAKLIK İŞLEMLERİ
ORTAKLIK ŞARTLARI:
Madde 10- Kooperatife ortak olabilmek için; Türk vatandaşı ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi ya da kamu veya özel hukuk tüzel kişisi olmak gerekir.
ORTAKLIĞA KABUL:
Madde 11- Gerekli şartları taşıyıp ta, kooperatife ortak olmak isteyenler yazılı olarak yönetim kuruluna başvururlar. Bu başvuruda, anasözleşmenin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerin kabul edildiği açıkça belirtilir.
Ortaklığa kabul yönetim kurulunun kararı ile gerçekleşir.
Yönetim kurulu, ortaklar ile ortak olmak için başvuranların 10’ncu maddede gösterilen şartları taşıyıp taşımadığını araştırmak zorundadır.
Ortaklığa kabul veya red kararı, ilgiliye 15 gün içinde yazı ile bildirilir. İstekli, ortaklığa alındığı takdirde, kararın kendisine bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde sermaye taahhüdünün diğer ortaklarca ödenmiş taksiti ile diğer ortakların her birinin o tarihe kadar ödemiş oldukları paralara eşit meblağı bir defada öder.
17’nci madde uyarınca devir yoluyla ortaklığa alınanlar hariç olmak üzere daha sonra ortaklığa kabul edileceklerden, yukarıdaki fıkrada belirtilen meblağın üzerinde para talep edilmesi, genel kurulun bu hususta karar alması halinde mümkündür.
Yedek üye ve benzeri şekilde ortak kaydı yapılamaz. Bu amaçla para tahsil edilemez.
ORTAK SAYISI:
Madde 12- Kooperatifin ortak sayısı en az 7 kişidir. Ortak sayısı, işyeri imkanlarına göre genel kurulca belirlenir.
Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaştırılan sayının üzerinde ortak kaydedemez.
ORTAKLIKTAN ÇIKMA:
Madde 13- Her ortak, hesap senesi sonundan en az bir ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurmak suretiyle ortaklıktan çıkabilir. Yönetim kurulu bu hükme uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, yazılı başvurunun kooperatif kayıtlarına girişinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçınırsa, ortak, çıkma dileğini noter aracılığı ile yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.
ORTAKLIKTAN ÇIKARMA:
Madde 14- Durumları aşağıda gösterilen hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır.
1-10’ncu maddede yazılı ortaklık şartlarını kaybedenler
2-Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden on gün içinde yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yine aynı kurulca ikinci ihtar yapılır. İkinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenler.
3-Kur’a çekimi sonunda kendilerine düşen işyerlerini kabul etmeyenler.
4-Tapuda kendi adlarına tescilinden önce işyerlerinde yaptıkları tahribat veya tadilatı yazılı ihtara rağmen düzeltmeyenler.
5-Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkum olanlar.
Çıkarma kararı gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararın onaylı örneği, çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çıkarma kararının tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine iptal davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karşı iptal davası hakkı saklıdır.
Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararları kesinleşir.
Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamazlar.
Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz. Bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.
ORTAKLIĞI SONA ERENLERLE HESAPLAŞMA:
Madde 15- Devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, o yılın bilançosuna göre hesaplanarak, bilanço tarihinden itibaren bir ay içinde geri verilir.
Ancak ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın 21. madde uyarınca ödediği gider taksitleri derhal geri verilir.
Ayrılan ortaklar kooperatifin yedek akçeleri üzerinde bir hak iddia edemezler.
Ortaklığı sona erenlerin alacak ve hakları, bunları isteyebilecekleri günden itibaren beş yıl geçmekle zaman aşımına uğrar.
ÖLEN ORTAĞIN DURUMU:
Madde 16- Ferdi münasebete geçilmeden önce ölen ortağın kanuni mirasçılarının üç ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder.
Mirasçıların temsilci tayin etmemeleri veya ortaklığa devam etmek istememeleri halinde, ölen ortağın alacak ve borçları 15’nci madde hükümlerine göre tasfiye edilir.
ORTAKLIĞIN DEVRİ:
Madde 17- Ortaklık, yazılı olarak yönetim kuruluna bildirilmek suretiyle 10’ncu maddedeki ortaklık şartlarını taşıyan kişilere devredilebilir.
Yönetim Kurulu, bu şekilde ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabulden kaçınamaz.
Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer, kooperatifçe, bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca bir ödemede bulunmaları istenemez.
ORTAKLIĞA TEKRAR GİRME:
Madde 18- Ortaklığı sona erenler, ayrılma nedenlerinin ortadan kalkması halinde yeniden ortaklığa kabul edilebilirler.
Bu ana sözleşmenin 14’ncü maddesinin 5’nci bendi gereğince çıkarılanlar kooperatife tekrar alınamazlar.
ORTAKLIK SENEDİ:
Madde 19- Her ortağın üyelik haklarının, ada yazılı ortaklık senedi ile temsil olunması şarttır. Bu senede kooperatifin unvanı, sahibinin adı ve soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife girdiği ve çıktığı tarihler yazılır. Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafından imzalanır. Ortağın yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasıyla kaydedilir. Bu kayıtlar kooperatifin ödediği paralara ait ise ortak imza eder. İmzalı ortak senedi makbuz hükmündedir. Mezkur senet ana sözleşmeyi ihtiva etmek şartıyla ortaklık cüzdanı şeklinde de düzenlenebilir. Ortaklık senetleri kıymetli evrak niteliğinde olmayıp sadece ispat vesikası hükmündedir.
ORTAKLARIN ŞAHSİ SORUMLULUKLARI:
Madde 20- Her ortak, kooperatifin borçlarına karşı, taahhüt ettiği pay tutarı kadar sorumludur.
Kooperatiften ilişkisi kesilen ortağın sorumluluğu, ayrıldığı tarihten itibaren iki yıl devam eder.
Kooperatife giren her ortak, girişinden önce doğmuş olan kooperatif borçlarından dolayı diğer ortaklar gibi sorumlu olur.
Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin sorumlulukları hakkındaki hükümler saklıdır.
ORTAKLIK PAYI DIŞINDAKİ ÖDEMELER:
Madde 21- Ortaklar, taahhüt ve tediye ettikleri ortaklık payı bedelleri dışında, kooperatif amaçlarının gerçekleşmesini sağlamak üzere ek ödemeler genel kurulca kararlaştırılacak miktarlardaki, arsa, altyapı ve üstyapı inşaat ortak alan ve tesisler ile genel giderler katılım payları taksitlerini ödemek zorundadırlar. Bu kararlarda ana sözleşmenin 33 maddenin 2’nci fıkrasında gösterilen nisap aranır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KOOPERATİFİN ORGANLARI VE YÖNETİMİ
KOOPERATİFİN ORGANLARI:
Madde 22- Kooperatifin organları şunlardır:
1- Genel Kurul,
2- Yönetim Kurulu,
3- Denetim Kurulu,
GENEL KURUL:
Görev Yetkileri:
Madde 23- En yetkili organ olan Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
1- Bilanço, bilanço hesaplarının dökümü, gelir – gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek.
2- Yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerini seçmek, ibra etmek veya sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek.
3- Yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücret, huzur hakkı ve yolluk miktarı ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak,
4- Yönetim kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,
5- Kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilemeyeceği konusunda karar vermek,
6- Ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartları ile gecikme halinde uygulanacak esasları tesbit etmek.
7- Üst kuruluşa girme kararı vermek ve bu kuruluşta görevlendirilecek temsilcileri seçmek,
8- Ana sözleşmede yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar vermek,
9- Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek,
10- İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yönetimini kararlaştırmak,
11- Kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak işyeri sayısını tesbit etmek,
12- Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek,
13- Kanun ve anasözleşme ile genel kurula tanınmış olan diğer konular hakkında karar vermek,
Genel kurul, yukarıdaki görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği gibi, kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar verebilir.
Oy Hakkı ve Temsil:
Madde 24- Bütün ortaklar genel kurula katılma hakkına sahiptir. Her ortak yalnız bir oya sahip olup, yazı ile izin verilmek suretiyle bir ortak diğer bir ortağın oyunu kullanmak üzere temsilci tayin edebilir.
Kooperatifin ortak sayısı 1000’i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak üzere birden fazla ortağı temsil edebilir. Ancak, ortak sayısı 500’den fazla olması halinde, yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimleri, gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. Bu durumda her ortak, en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir.
Eş ve birinci derece (ortağın; çocuğu, anne ve babası, eşinin annesi ve babası) akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz.
Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kılınan kimseler vekaleten oy kullanamazlar.
Yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle kooperatifin işlerinin görülmesine herhangi bir surette katılmış olanlar, yönetim kurulunun ibrasına ait kararlarda oylamaya katılamazlar. Bu hüküm denetçiler hakkında uygulanamaz. Denetçiler kendi ibralarında oy kullanamazlar.
Hiç bir ortak; kendisi, eşi veya usul ve füruğu ile kooperatif arasında ortaklık ilişkileri dışındaki şahsi bir işe veya uyuşmazlığa ait görüşmelerde oy kullanamaz.
Toplantı Şekilleri ve Zamanı:
Madde 25- Genel kurul, olağan ve olağanüstü olmak üzere iki şekilde toplanır.
Olağan genel kurul toplantısının, her yılın ilk altı ayı içinde yapılması zorunludur.
Olağanüstü genel kurul, kooperatif işlerinin ve ana sözleşme hükümlerinin gerektirdiği zaman ve surette toplanır.
Toplantı Yeri:
Madde 26- Genel kurul, kooperatif merkezinin bulunduğu yerde toplanır.
Çağrıya Yetkili Organlar:
Madde 27- Genel Kurul, yönetim kurulunca toplantıya çağrılır.
Gerekli hallerde denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Genel kurul yukarıdaki şekilde toplanamadığı takdirde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca toplantıya çağırılabilir.
Ayrıca, 4 ortakdan az olmamak kaydıyla toplam ortak sayısının 1/10’unun isteği halinde, genel kurul 10 gün içinde Yönetim Kurulu tarafından toplantıya çağırılır.
Bu başvurunun, müştereken ve noter tebligatı ile yapılması gerekir.
Yönetim kurulunca bu isteğin zamanında yerine getirilmemesi ve sırasıyla denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına aynı şekilde yapılan başvurulardan da bir sonuç alınamaması durumunda, istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak genel kurulu bizzat toplantıya çağırma izni alabilirler.
Çağrının Şekli:
Madde 28- Olağan ve olağanüstü toplantılara çağrı; taahhütlü mektupla, ayrıca gerektiğinde gazete ile gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve adete göre ilan yoluyla yapılır. Çağrının sadece yazılı olarak imza karşılığında yapılması da mümkündür.
Çağrının, toplantı gününden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde yapılması, toplantının gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin bildirilmesi zorunludur.
Çağrıda, birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak olan sonraki toplantıların tarihi, saati ve yeri açıklanarak yeni bir bildirime gerek kalmaksızın bir defada ortaklara duyuru yapılabilir. Toplantılar arasında, en az 7 en fazla 30 gün süre bulunması gerekir.
Sürelerin hesabında duyuru ve toplantı günleri hesaba katılmaz.
Ana sözleşmenin değiştirilmesi söz konusu ise, yapılacak duyuruda değiştirilecek maddelerin numaralarının yazılması ile yetinir.
Bütün Ortakların Hazır Bulunması:
Madde 29- Kooperatifin bütün ortaklarının veya temsilcilerinin hazır bulunması ve itirazın olmaması halinde, genel kurul toplantılarına ilişkin diğer hükümler saklı kalmak şartıyla, toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa da kararlar alınabilir. Ancak, kararların muteber olabilmesi için, toplantıda Bakanlık temsilcisi bulundurulması hususunda gerekli işlemlerin yapılmış olması şarttır.
Yukarıdaki fıkraya göre alınan kararlar, tüm ortaklar ve ortakların toplantıda oy birliği ile seçecekleri temsilciler tarafından imzalanacak bir tutanağa bağlanır.
Bakanlığa Müracaat ve Gönderilecek Belgeler:
Madde 30- Genel kurul tarihi ile yeri ve gündemi, toplantıdan en az 15 gün önce, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki Valiliğe (Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü) yazılı olarak bildirilir.
Bu bildirime, Bakanlıkça tespit edilen miktardaki temsilci ücretinin ilgili Maliye veznesine yatırıldığını gösteren belge eklenerek toplantıda temsilci bulundurulması talep edilir.
Gündem:
Madde 31- Olağan genel kurul gündemine aşağıdaki hususlar yazılır.
1- Yönetim ve denetim kurulları tarafından verilen raporların okunması,
2- Bilanço, envanter ve gelir-gider farkı hesaplarının incelenmesi, onanması veya reddi,
3- Yönetim kurulu ile denetim kurulu üyelerinin ibrası,
4- Süresi biten yönetim ve denetim kurulu üyelerinin yerine yenilerinin seçilmesi
5- Gelecek yılın bütçe ve çalışma programının görüşülmesi ve karara bağlanması,
6- Gerekli görülen diğer hususlar.
Olağan üstü genel kurul gündemi, çağrının amacına göre tayin ve tesbit olunur.
Dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantı tarihinden en az yirmi gün önce müştereken ve noter tebligatı ile bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüşülemez. Ancak, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10’unun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları halinde, hesap tetkik komisyonun seçilmesi, bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağırılması ve kanun, ana sözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınır.
Ortaklar Cetveli:
Madde 32- Yönetim kurulu; her genel kurul toplantısından önce, tüm ortakların ortak numaraları, isim ve ikametgahları ile asaleten ve vekaleten imzalanacak yerleri gösterir yönetim kurulunca imzalı bir ortaklar cetveli hazırlamakla yükümlüdür.
Bu cetvel, toplantıya katılanlar ile genel kurul başkan ve Bakanlık temsilcisi tarafından isim yazılarak ayrıca imzalanır.
Görüşme ve Karar Nisabı:
Madde 33- Genel Kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşülebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/4’ünün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şarttır. İlk ve müteakip toplantılarda aynı nisap aranır.
Genel kurulda kararlar, ortakların en az 1/4’ünün hazır olması şartıyla oylama sırasındaki mevcudun yarıdan fazlasının oyu ile alınır.
Ancak, kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya ana sözleşmede değişiklik yapılması ile ilgili kararlar ortaklar cetvelinde imzası bulunanların 2/3 çoğunluğu ile verilir.
Kamu kuruluşlarından alınan kredi miktarının arttırılmasından yararlanmak üzere alınacak kararlarda, ikinci fıkra hükmü uygulanır.
Toplantının Açılması ve Başkanlık Divanı:
Madde 34- Genel kurul toplantısı; Bakanlık temsilcisi bulundurulması hususunda usulüne uygun başvurunun ve 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun değişik 87’nci maddesine göre işlem yapıldığının tespiti ile toplantı nisabının sağlanması üzerine ve çağrıyı yapan organca yetkili kılınan kimseler tarafından açılır. Müteakiben bir genel kurul başkanı ile kararlaştırılacak sayıda sekreter üye ve gerektiğinde oy toplayıcı üye seçilir.
Bu seçimde en çok oy alan adaylar seçilmiş sayılır.
Genel kurul başkan ve üyelerinin, ortaklardan veya kooperatifin üst kuruluşlarının temsilcileri arasından seçilmesi şarttır.
Oy Kullanım Şekli:
Madde 35- Oylamalar el kaldırmak suretiyle yapılır. Ancak, genel kurula katılanların yarıdan fazlasının talebi halinde gizli oya başvurulur.
Bilançonun Tasdiki ve İbra:
Madde 36- Bilançonun tasdikine dair olan kurul kararı yönetim kurulu ile denetim kurulunun ibrasını da kapsar. Ancak, bilançoda bazı hususlar gösterilmemiş veya bilanço yanlış olarak düzenlenmiş ise bilançonun tasdiki ile bu organlar ibra edilmiş olmazlar.
Denetim raporunun okunmasından önce bilanço ile hesapların kabulü hakkında verilen kararlar geçerli değildir.
İbra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bu organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemezler.
İbra edilmeyen yönetim kurulu aleyhine tazminat davası açılabilmesi için, bu konuda genel kurulca karar verilmiş olması gereklidir. Kooperatif denetçileri genel kurul karar tarihinden itibaren bir ay içinde dava açmaya mecburdur. Bu müddetin geçirilmesiyle dava hakkı düşmez. Davanın reddi halinde, yönetim kurulu üyeleri tazminat talebinde bulunamazlar.
Kararların Tesiri:
Madde 37- Kanun ve ana sözleşmeye uygun surette toplanmış genel kurulda alınan kararlar, toplantıda bulunamayanlar veya aleyhte oy kullananlar hakkında da geçerli ve bağlayıcıdır.
Kararların İptali:
Madde 38- Aşağıda yazılı kimseler kanuna, ana sözleşme hükümlerine ve iyi niyet esaslarına aykırı olduğu iddiasıyla genel kurul kararları aleyhine, toplantıyı izleyen günden başlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurabilirler.
1- Toplantıda hazır bulunup da kararlara muhalif kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten veya oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen yahut toplantıya çağrının usulü dairesinde yapılmadığını veyahut gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini yahut da genel kurul toplantısına katılmaya yetkili olmayan kimselerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri;
2- Yönetim Kurulu;
3- Kararların yerine getirilmesi yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin şahsi sorumluluklarını mucip olduğu takdirde bunların her biri.
Bozma davasının açıldığı ve duruşmanın yapılacağı gün, yönetim kurulu tarafından usulen ilan olunur.
Bir kararın bozulması, bütün ortaklar için hüküm ifade eder. Bozma kararının kesinleşmesi halinde, bu husustaki ilam tescil ve ilan ettirilir.
Genel Kurul Tutanağı:
Madde 39- Genel kurul toplantılarının muteber olması için, ortaklar tarafından yapılan beyanlar ile muhalif kalanların muhalefet sebeplerini, yapılan seçimler ile verilen kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta, toplantıya asaleten ve vekaleten katılanların sayısı ile kullanılan oy sayısı ayrıca gösterilir.
Genel kurul tutanağının altı, genel kurul başkan ve üyeleri ile Bakanlık temsilcisi tarafından imzalanır.
Genel Kurul Kararlarının Tescil ve İlanı:
Madde 40- Toplantıya çağrının usulüne uygun yapıldığını gösteren belgeler ile ortaklar cetveli ve genel kurul tutanağı toplantı tarihinden itibaren 15 gün içinde Ticaret Sicili Memurluğuna verilmekle birlikte gerekli tescil ve ilan işlemi yaptırılır.
Bakanlığa Gönderilecek Belgeler:
Madde 41- Toplantı gününden itibaren en geç bir ay içinde, yönetim ve denetim kurulları raporları ile bilanço ve gelir-gider cetvelleri, genel kurul toplantı tutanağı ile ortaklar cetvelinin ve istenebilecek diğer belgelerin onaylı birer örneği, kooperatifin ticaret siciline tescil edildiği yerdeki Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne tevdi edilir.
YÖNETİM KURULU:
Seçimi ve Süresi:
Madde 42- Yönetim Kurulu, genel kurulca en az bir, en çok dört yıl için seçilir ve en az üç üyeden oluşur. Genel kurulca böyle bir süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır.
Yönetim kuruluna seçilen üye sayısı kadar da yedek üye seçilir.
Yönetim kurulunun asil ve yedek üyeleri, genel kurulda en çok oy alanlar arasından sıra ile belirlenir. Oylarda eşitlik halinde kur’ aya başvurulur.
Süresi sona eren üyeler yeniden seçilebilir. Genel kurul lüzum görürse yönetim kurulu üyelerini her zaman değiştirebilir.
Seçilme Şartları:
Madde 43- Yönetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır.
1- Türk vatandaşı olmak,
2- Kooperatif ortağı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
3- Başka bir toplu işyeri kooperatifinde yönetim kurulu üyesi olmamak,
4- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak,
5- Aynı zamanda kooperatifte denetçi olmamak,
Yönetim kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, yukarıdaki şartları taşıyan gerçek kişiler vasıtasıyla temsil edilirler.
Seçilme şartları denetim kurulu tarafından araştırılır. Bu şartları taşımadıkları halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamı hakkında karar alınmak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Görev ve Yetkiler:
Madde 44- Yönetim kurulu, kanun ve ana sözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.
Yönetim kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
1- Kooperatifin amaçlarına, ortakların menfaatlerine ve genel kurulca belirlenen esaslara uygun arsa bulmak, arsa alımına ilişkin işlemleri yürütmek, arsayı tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesi ile satın almak, imar planı ile arsaların parselasyonu yaptırmak.
2- Yıllık bilanço ile gelir-gider hesabının hazırlanmasını sağlamak,
3- Ortaklar ile ortak olmak için başvuranların ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak,
4- Alınan arsada yaptırılacak işyeri ve diğer tesisler için gerekli plan, proje ve haritalar yaptırmak, kooperatifin amaçlarının gerçekleşmesinde kullanılmak üzere ilgili kuruluşlardan borç para almak,
5- Kredi alma işlerinde, kooperatife kredi açacak müesseselere olan taahhüt ve vecibelerden ortakları haberdar etmek,
6- Satın alınacak arsa ile bunlar üzerinde yapılacak işyerlerinin bedellerini gerek sermaye mevcudundan, gerekse ortakların veya kredi kuruluşlarının verdikleri paralardan ödemek,
7- Kooperatife yapılan bağışları kooperatif amacına uygun işlerde kullanmak,
8- Bakanlıkça istenecek her türlü evrak ve vesaiki ibraz etmek, bilgi vermek ve denetim için gönderilen yetkili elemanlara gerekli kolaylığı göstermek,
9- Kooperatifi resmi dairelerde, mahkemelerde ve üçüncü şahıslara karşı temsil etmek,
10- İbra etmek, dava açmak, sulh olmak veya davadan vazgeçmek,
11- Genel kuruldan karar almak şartı ile kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak veya mülkiyetlerini aktarmak,
12- Doğacak sorumluluk yönetim kuruluna ait olmak üzere, kendi ortakları arasından veya hariçten bir veya birkaç kişiyi kooperatifi ilzam edecek tasarruflarda kullanmaya veya muayyen işlerde kooperatifi temsil etmeye yetkili kılmak.
13- Kamu kaynaklı kredi kullanımı için kooperatif gayrimenkullerini ipotek ettirmek.
Görev Bölümü ve Toplantılar:
Madde 45- Yönetim kurulu üyeleri; seçimi takiben yapacakları ilk toplantıda aralarından bir başkan, bir ikinci başkan, gereğine göre de birer katip ve muhasip üye seçerek görev bölümü yaparlar.
Yönetim kurulu, başkanın bulunmadığı zamanda ikinci başkanın çağrısı ile toplanır. Toplantı en az ayda bir defa ve en az yarıdan fazla üyenin katılmasıyla yapılır. Kararlar toplantıda bulunanların çoğunluğu ile verilir. Oyların eşitliği halinde keyfiyet gelecek toplantıya bırakılır. Onda da eşitlik halinde söz konusu teklif reddedilmiş sayılır.
Toplantılarda bulunmayan üyeleri temsilen oy kullanılamaz. Üyeler, şahsi menfaatlerini ilgilendiren hususların görüşülmesi sırasında toplantıya katılamazlar.
Özürsüz olarak üst üste üç toplantıda hazır bulunmayan üye çekilmiş sayılır.
Toplantılar kooperatif merkezinde yapılır. Ancak, üyelerin çoğunluğunun tasvibi ile başka herhangi bir yerde de yapılabilir.
Alınan kararlar tarih ve numara sırasıyla yönetim kurulu karar defterine işlenir. Tüm üyelerin isimleri kararın baş tarafına yazılır ve alt tarafı toplantıya katılanlarca isim yazılarak imzalanır.
Verilen karara karşı olanlarla çekimser kalan üyeler, karşı olma veya çekimser kalma sebeplerini kararın altına yazarak imzalarlar.
Kooperatifin Temsil ve İlzamı:
Madde 46- Kooperatif adına düzenlenecek evrakın muteber olması veya kooperatifin ilzamı için, kooperatif unvanı altında temsile yetkili olanlardan ikisinin imzası gereklidir.
Yönetim kurulu, kooperatifi temsil ve kooperatif adına imza atmaya yetkili şahısları kararla tespit eder ve bu kararın noterlikçe onaylanmış bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ticaret Sicil Memurluğuna verilir.
Gerektiğinde, yukarıdaki fıkra hükmüne göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kimseler değiştirebilir.
Üyeliğin Boşalması:
Madde 47- Yönetim kurulu üyeleri, istifa etmek suretiyle her zaman çekilebilirler.
Herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde, yönetim kurulunca aldıkları oy sırasına göre yedek üyeler çağırılır. Eşit oy alanlar arasında kur’a çekilir.
Yönetim kurulu toplantı nisabını kaybederse boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu tarafından geciktirilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağırılır.
Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanmaması halinde, eğer yönetim kurulu toplantı nisabını kaybetmemişse, T.Ticaret Kanununun 315’nci maddesinin birinci fıkrasına göre hareket olunur. Yönetim kurulu toplantı nisabının altına düşmüşse, denetim kurulu tarafından seçimler yapılmak üzere derhal genel kurul toplantıya çağrılır.
Sorumluluk ve Yasak Muameleler:
Madde 48- Yönetim kurulu, kooperatif işlerinin yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarf eder.
Üyeler, yönetim kurulundaki faaliyetleri sırasında öğrendikleri ticaret veya işletme sırlarını saklamaya yükümlüdürler.
Yönetim kurulu, gerekli defter ve belgeler ile genel kurul evraklarının ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından ve gelir-gider hesabı ile yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp incelenmek üzere denetçilere verilmesinden sorumludur.
Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif memurları ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamaz.
Yönetim kurulu üyeleri, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan müteselsilen sorumlu olup, kooperatife tazmin etmekle yükümlüdürler.
Kusurlu olamadığını ispat eden üyeler ile karara muhalif kalıp durumu hemen denetim kuruluna yazılı olarak bildiren veya özürü nedeniyle toplantıda hazır bulunmayan üyeler sorumluluktan kurtulurlar.
Görevi sona eren üyenin iş gördüğü zamana ait sorumluluğu ayrılış tarihinden itibaren beş yıl devam eder.
Yönetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri:
Madde 49- Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile murahhas üyelere bu sıfatla yapacakları hizmet için aylık ücret veya katılacakları her toplantı için bir huzur hakkı ve yapacakları görev seyahatleri için yolluk ödenir. Ödemenin miktar ve şekli genel kurulca kararlaştırılır.
Yönetim kurulu üyelerine, genel kurulca kararlaştırılan yukarıdaki nev’i ve miktarların dışında hiçbir ödeme yapılamaz.
Murahhas Üye:
Madde 50- Yönetim kurulu kararı ile üyelerden bir veya bir kaçı kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.
Murahhas üyelerin seçilmesi ve değiştirilmesi ticaret siciline tescil ettirilir.
Müdür ve Diğer Personel:
Madde 51- Yönetim kurulu, kooperatifin mali ve idari işlerini yürütmek üzere kendi arasından veya hariçten bir müdür ile kooperatif işlerinin gerekli kıldığı diğer personeli istihdam edebilir. Bunlar kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludur.
İstihdam edilecek personelin nitelik ve görevleri yönetim kurulu kararı ile belirlenir.
Bütçede belirtilmek şartı ile bu personele yönetim kurulunca tesbit edilecek ücret verilir.
DENETİM KURULU
Seçim ve Süresi:
Madde 52- Genel Kurulca, en az bir yıl için ortaklar arasından veya dışarıdan en az iki veya daha fazla denetim kurulu üyesi ile bir o kadar da yedeği seçilir. Genel kurulca süre tesbiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır. Süreleri biten üyeler tekrar seçilebilir.
Bu anasözleşmenin 42’nci maddesinin 3’ncü ve 4’ncü fıkraları hükümleri Denetim kuruluna üye seçiminde de uygulanır.
Seçilme Şartları:
Madde 53- Denetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır:
1- Türk vatandaşı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak
2- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak.
3- Aynı zamanda kooperatife yönetim kurulu üyesi, kooperatif personeli veya yönetim kurulu üyeleriyle üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısım (Kendisinin ve eşinin, anne, baba, çocuk, büyükanne, büyükbaba, torun, amca, hala, dayı, teyze, kardeş, kardeş çocuğu) olmamak, yönetim kurulu üyeleriyle aralarında iş ortaklığı bulunmamak.
Görev ve Yetkileri:
Madde 54- Denetim kurulunun başlıca görevleri ve yetkileri şunlardır:
1- Yıllık bilanço ve sonuç hesaplarını inceleyerek bu husustaki görüşlerini birlikte veya tek başına genel kurula bir raporla bildirmek,
2- Kooperatif işlemlerinden bilgi edinmek ve gerekli kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlamak amacıyla en az üç ayda bir defa kooperatifin defterlerini incelemek,
3- En az üç ayda bir defa kooperatifin nakit mevcudu ile menkul değerlerini kontrol etmek,
4- Bütçe, bilanço ve gelir-gider cetvelini denetlemek,
5- Yönetim kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya davet etmek,
6- Yönetim kurulu üyelerinin kanun ve anasözleşme hükümleri ile iyi niyet esaslarına uygun davranmalarına nezaret etmek,
7- Yönetim kurulu üyelerinin gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak, toplantı nisabının kaybedilmesi halinde boşalan bu üyeliklere geciktirmeksizin yeteri kadar yedek üye çağırmak,
8- Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin usulüne uygun yürütülmesini teminen bunlarla ilgili hesap ve işlemleri denetlemek.
9- Kooperatif ortaklarının, yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli hakkındaki şikayetlerini incelemek ve inceleme sonucu yıllık raporunda açıklamak,
10-Uygun gördükleri teklifleri yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları gündemlerine koydurmak.
Denetim kurulu üyeleri, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun ve anasözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanların bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetim kurulu üyeleri, kendilerine kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler.
Denetim kurulu üyeleri, yönetim ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak, yönetim kurulu toplantılarında oy kullanamazlar.
Sorumluluk:
Madde 55- Denetim kurulu üyeleri, kanun ve anasözleşme ile kendilerine yükletilen görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından doğan zararlardan dolayı kusursuz olduklarını ispat etmedikçe müteselsilen sorumludurlar.
Bunlar, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklamasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları açıklayamazlar.
Ayrıca, ortaklık işlemleri dışında kendi şahıslarını ilgilendiren hususlarda kooperatiflerle iş yapamazlar.
Denetim Kurulu Üyeliğinin Boşalması:
Madde 56- Denetim kurulu üyeleri istifa etmek suretiyle her zaman görevlerinde çekilebilirler.
Kanun ve ana sözleşmede belirtilen şartları taşımadıkları veya sonradan kaybettikleri anlaşılanların üyelikleri kendiliğinden sona erer.
Üyeliğin herhangi bir nedenle boşalması halinde yerlerine en çok oy alan yedekleri geçer. Yedeklerle beraber üye sayısı genel kurulca belirlenen sayının altına düştüğü takdirde, mevcut üye veya üyeler ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere yerine birisini seçerler. Yedekler de dahil toptan boşalma olursa, T.Ticaret Kanununun 351’nci maddesinin son cümlesine göre hareket edilir.
Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri:
Madde 57- Denetim kurulu üyelerine verilecek ücretin miktarı ile ödeme şekli, genel kurul tarafından tesbit olunur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
ARSA VE İŞYERLERİ
Arsa Alımı:
Madde 58- Arsa alımında takip edilecek usul ile alınacak arsanın niteliği, yeri ve azami fiyatı genel kurulca tesbit edilir.
Arsa alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesiyle yapılması ve alınacak arsanın kooperatifin amacına uygun olması şarttır.
Yapılacak İşyerleri ve Diğer Tesislerin Belirlenmesi:
Madde 59- İşyerleri; arsa durumuna projeye, ortakların ihtiyaç ve tercihlerine göre değişik tip ve gruplar halinde planlanabilir. Yaptırılacak işyerleri ile 61’nci maddede belirtilen müşterek tesislerinin sayı cins ve özellikleri, kooperatifin amacına ve ortakların ihtiyaçlarına uygun olarak genel kurulca belirlenir.
Bu belirleme sırasında, işyerlerinin gerek tip ve gruplar, gerekse özellikleri itibariyle, ortakların isteklerine göre dağıtılması esası da kararlaştırılabilir.
Kooperatifçe, işyeri inşaatlarının devamı sırasında veya tamamlanmasından sonra, değişik yer ve zamanlarda yeniden arsa alınması ve ortak kaydedilmesi şeklinde faaliyette bulunulamaz.
Proje, Altyapı ve İnşaat İşleri:
Madde 60- Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin yaptırılma usulü genel kurulca tesbit edilir.
Yukarıdaki işlerin yaptırılmasında; ihale veya emanet usulünden hangisinin uygulanacağı, ihale usulünün kabulü halinde bunun kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü veya yarışma suretiyle yürütüleceği, (ihale komisyonunun nasıl teşkil edileceği, emanet usulünün tercih edilmesi halinde ise emanet komisyonun kimlerden oluşturulacağı hususları genel kurul kararında belirtilir.)
Sözü geçen işlerin belirlenen usule, proje, şartname ve iş programlarına göre yürütülüp sonuçlandırılmasından yönetim kurulu üyeleri müteselsilen sorumlu olup, denetim kurulu üyeleri de buna ilişkin hesap ve işlemleri tetkik ve denetlemekle yükümlüdür.
İşyeri Bedellerinin Tespiti:
Madde 61- Arsa bedeli ile alt ve üst yapı, inşaat, ortak alan ve tesisler maliyeti ve genel giderlerden her işyerine düşecek olan paylar hesaplanmak suretiyle işyerlerinin geçici maliyetleri bulunur. Bundan sonra yönetim kurulu kararı ile oluşturulacak en az üç kişilik bir teknik heyet tarafından, işyerlerinin yeri, yapı durumu ve sair özelliklerine göre kıymet takdir olunur.
Teknik heyet kararı bir rapora bağlanarak, tanzim tarihi ve imzaların doğruluğu bakımından noterce onandıktan sonra yönetim kuruluna tevdi edilir. Bu rapor, yönetim kurulunca, noter vasıtasıyla, taahhütlü mektupla veya elden imza karşılığında ortaklara tebliğ edilir. Ortaklar tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde bu kıymetlere itiraz edebilirler.15 günün geçmesi ile itiraz hakkı kesin olarak düşer. İtiraz edildiği takdirde, teknik heyet ile yönetim kurulunun kendi üyeleri arasından birer, itirazda bulunan ortaklar tarafından seçilecek bir kişiden oluşan üç kişilik yeni bir kurul marifetiyle tekrar kıymet takdir olunur.Bu heyet tarafından takdir olunan fark, geçici maliyet bedellerine eklenir veya bu bedelden indirilir.Geçici maliyet tespitinden sonra yapılan masraflar kesinleşen kıymet takdiriyle orantılı olarak kesin maliyet bulunur.
İtiraz taksitlerin ödenmesini geciktiremez. Her ortak kendisine düşen işyerini kesin maliyet bedeli üzerinden kabule mecburdur. Ortaklar, yönetim kuruluna yazı ile bilgi vermek şartı ile kendilerine düşen işyerlerini, diğer ortakların işyerleri ile değiştirebilirler.
İşyerlerinin Ortaklara Dağıtımı:
Madde 62- İşyerinin, maliyet bedelleri kesinleştikten sonra ortaklar veya temsilcilerinin katılımıyla istekli ortakların ikili olarak eşleştirilmesi ile çekilecek kura ile dağıtılır.
Ancak, 59’ncu maddenin 2’nci fıkrası uyarınca, işyerlerinin ortaklara önceden dağıtılması halinde kuraya başvurulmaz.
Kuranın yer ve zamanı en az 15 gün önce taahhütlü mektupla veya imza karşılığı ortaklara bildirilir.
İşyeri Bedellerinin Ödenmesi:
Madde 63- Ortağın, bu anasözleşmenin 21’nci maddesi uyarınca yatırdığı paralar ile alınan kredilerin toplamı, işyerinin kesin maliyet bedelinden indirilerek geri kalanı genel kurulca kararlaştırılan taksitlere bağlanır. Bu taksitler için ortaklardan bono alınır.
İşyerlerinin Ortaklara Teslimi ve Mülkiyetinin Devri:
Madde 64- İşyerlerinin, kullanmaya elverişli durumda oldukları saptanıp kabul heyetince geçici kabulleri yapıldıktan ve Belediye’den yapı kullanma izni alındıktan sonra yönetim kurulu kararına göre ortaklara teslim edilmeleri sağlanır.
Mülkiyetlerin aktarılması için işyeri maliyetlerinin ortaklarca kooperatife ödenmiş veya ödenmesi güvence altına alınmış olması; ayrıca kredi kullanılmışsa, krediyi açan kurum veya kuruluşun koşullarına ve ödeme planına göre bireysel ilişki işlemlerinin bitirilmiş veya bu işlemlere ilişkin belgelerin tamamlanmış ve yükümlülüklerin yerine getirilmiş bulunması gereklidir.
Yapı kullanma izninin alınmasını müteakip en çok (1) yıl içinde, ortakların bireysel mülkiyet işlerinin sonuçlandırılması şarttır.
İşyerleri ve Tesisler ile Ortak Alanların Bakım ve Onarımı:
Madde 65- Toplu işyerinde, çalışanların her türlü ihtiyaçlarını karşılayacak tesisler kurulabilir.
Ortaklar, bireysel ilişki kurulmadan önce yönetim kurulunun kararı ve yazılı izni olmadan, işyerleri ile tesis ve ortak alanlarda hiçbir değişiklik yapamayacakları gibi bunların bakım ve onarımını sağlamak zorundadırlar.
Yönetim Kurulunca belirlenecek bakım, onarım ve sigorta giderleri ortaklardan alınır.
ALTINCI BÖLÜM
KOOPERATİFİN HESAPLARI VE DEFTERLERİ
HESAPLAR:
Hesap Dönemi, Bilanço ve Netice Hesapları:
Madde 66- Kooperatifin hesap dönemi takvim yılıdır. İlk faaliyete geçildiği yıldaki hesap dönemi kooperatifin kurulduğu tarihten başlar ve aynı yılın 31 Aralık tarihinde sona erer.
Yönetim kurulu her yıl 31 Aralık tarihi itibariyle envanter yapar, bilançoyu ve gelir gider farkı hesaplarını hazırlayıp genel kurul toplantısından en az bir ay önce denetim kurulu üyelerine verir. Denetim kurulu üyeleri bunları en çok on gün içinde inceleyerek müştereken düzenleyecekleri raporla birlikte yönetim kuruluna iade ederler. Bilanço ve netice hesapları genel kurul toplantısından en az 15 gün önce kooperatif merkezinde ortakların incelenmesine sunulur ve isteyenlere birer sureti verilir.
Muhasebe Usulü:
Madde 67- Kooperatifin hesapları, genel kabul görmüş muhasebe prensip ve usullere uygun olarak tutulur ve mali durum tabloları buna uygun şekilde hazırlanır.
Gelir Gider Farkı ve Dağıtımı:
Madde 68- Gelir – gider farkı genel kurulca onaylanan yıllık bilançoya göre tesbit edilir.
Yönetim ve denetim kurulu üyelerine gelir – gider farkından pay verilemez ve kooperatif yalnız ortakları ile işlem yapar. Sermaye üzerinden kazanç dağıtılamaz.
Gelir – gider müspet farkının tamamı kooperatifin gelişmesine yarayacak işlerde kullanılmak üzere yedek akçe olarak ayrılır ve özel fonda toplanır. Yedek akçeler ortaklara dağıtılamaz.
Gelir – gider farkı menfi olduğu takdirde, ortaya çıkan açık yedek akçelerden ve ortak sermaye paylarından karşılanır.
Borç Senetlerinin Takibi:
Madde 69- Kooperatifçe, borç taksitleri veya ara ödemeleri karşılığında ortaklardan alınan borç senetleri için, ortaklara, bunların ödenme tarihi ve tutarlarını gösteren imzalı ve mühürlü bir alındı belgesi verilir.
Bu senetler, muhasebe kayıtlarına geçirilir. Senetlerin ciro edilmesinde basiretli bir tacir gibi davranılır.
Devir Teslim Tutanağı:
Madde 70- Yönetim kurulu üyeleri ve memurları, görev devir ve teslimleri sırasında sorumlulukları altındaki para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarını bir tutanakla yeni görevlilere teslim etmekle yükümlüdürler.
Avanslar ve Ödemeler:
Madde 71- Kooperatifin amaç ve işleri dışında avans verilemez ve ödeme yapılamaz. Her türlü ödemelerin geçerli belgelere dayandırılması şarttır.
Verilecek avansın sebebi, miktarı, süresi, geri alınma şartları, kapatılması şekli ile kasada günlük olarak bulundurulacak azami para miktarı ve kooperatif parasının amaçlara uygun şekilde değerlendirilmesi usulü yönetim kurulu tarafından belirlenir.
Kooperatifin Aczi Halinde Yapılacak İşler:
Madde 72- Kooperatifin aciz halinde bulunduğunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise, yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder. Son yılın bilançosu veya daha sonra yapılan bir tasfiye bilançosu veyahutta yukarıda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun borçlarını artık karşılamayacağını gösteriyorsa yönetim kurulu Bayındırlık ve İskan Bakanlığına durumu bildirerek genel kurulu derhal olağanüstü toplantıya çağırır. Son yılın bilançosunda kooperatif varlığının yarısı karşılıksız kalırsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantıya çağırarak durumu ortaklara arz eder. Aynı zamanda ilgili mahkeme ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bilgi verir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde yönetim kurulunun veya alacaklılarından birinin isteği üzerine mahkeme iflasın açılmasını erteleyebilir. Bu takdirde, mahkemece mevcutlar defterinin tutulması, yönetim memuru (yediemin) atanması gibi kooperatif varlığının korunmasına ve devamına yarayan tedbirleri alır.
DEFTERLER:
Tutulacak Defterler:
Madde 73- Kooperatifte aşağıdaki defterlerin tutulması zorunludur.
1- Yevmiye defteri,
2- Defteri kebir,
3- Envanter defteri,
4- Karar defteri,
5- Ortaklar defteri,
Kooperatiflerde bu defterlerden başka, kasa defteri ile işin mahiyet ve öneminin gerektirdiği diğer defterlerde tutulur.
Yevmiye Defteri:
Madde 74- Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin belgelerden çıkarılarak tarih sırasıyla ve madde halinde düzenli olarak yazılmasına mahsus defterdir.
Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır.
a) Madde sıra numarası, (Makine ile tutulan muhasebelerde zorunlu değildir)
b) Tarih,
c) Borçlu hesap,
d) Alacaklı hesap,
e) Meblağ, (yardımcı hesaplara taksim edilenlerin, izahat sütununda gösterilmesi şarttır.)
f) Her kaydın dayandığı belgenin türü, tarihi ve numarası,
Yevmiye defterine geçirilecek kayıtlar haklı sebep olmaksızın on günden fazla geciktirilemez.
Yevmiye defteri yeni senenin en geç Ocak ayı sonuna kadar notere ibraz edilip son kaydın altına noterce (görülmüştür) sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirilmek şarttır.
Defteri Kebir:
Madde 75- Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir surette hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
Defteri kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmesi şarttır.
a) Tarih,
b) Yevmiye defteri madde numarası,
c) Meblağ,
d) Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri.
Envanter Defteri:
Madde 76- Envanter defterine, kooperatifin açılış tarihinde ve müteakiben her hesap dönemi sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydolunur.
Kanunda aksine hüküm olmadıkça hesap dönemi sonu için çıkarılacak envanter ve bilançoların ertesi hesap döneminin ile üç ayı içinde tamamlanmış olması gerekir.
Envanter defterine geçirilen envanter ve bilanço yönetim kurulunca imza ve notere ibraz olunur. Noterce son kaydın altına (görülmüştür) sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirilmek şarttır.
Karar Defteri:
Madde 77- Karar defterine genel kurul ve yönetim kurulu tarafından görüşmeler sonucunda verilen kararlar yazılır.
Yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul karar defteri olarak ayrı ayrı tutulur.
Genel Kurul karar defterine yönetim kurulunca aslına uygunluğu tasdik edilmiş olarak genel kurul tutanakları yazılır veya yapıştırılır.
Ortaklar Defteri:
Madde 78- Ortaklar defterine, her ortağın adı-soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife giriş ve çıkış tarihleri ile yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasıyla yazılır.
Çıkarılan ortaklarla ilgili çıkarma kararının gerekçeli olarak bu deftere yazılması ve çıkarma işleminin kesinleştiği tarihin gösterilmesi gerekir.
Defterleri Tasdik Ettirme Yükümlülüğü:
Madde 79- Kooperatifin tutmak zorunda olduğu yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve her iki karar defteri kullanılmaya başlanılmadan önce Notere ibraz olunur. Noter bu defterleri mühür ve imzasıyla tasdik eder.
Defter ve Belgelerin Saklanması:
Madde 80- Kooperatifle ilgili yazı, mektup, telgraf, fatura, cetvel, senet, makbuz, tutanak, şartname, proje, hakediş, fiş gibi belgelerle ödemeleri gösteren belgeler, mukavele, taahhüt, kefalet, sair teminat senetleri ve mahkeme ilamları gibi belgeler muntazam bir şekilde dosya halinde muhafaza edilir.
Bu belgelerle defterler son kayıt tarihinden itibaren on yıl geçinceye kadar saklanır. Kooperatifin sona ermesi halinde ilgili belgeler saklanmak üzere Türk Ticaret Kanunun 68’nci maddesi uyarınca noter veya ortaklardan birine tevdi olunur.
YEDİNCİ BÖLÜM
DAĞILMA VE TASFİYE
Birleşme ve Devir
Madde 81- Genel kurul, kooperatifin konu ve amaçları ile ilgili diğer bir kooperatifle birleşmesine veya bir kamu tüzel kişisine, ya da her hangi bir derneğe devredilmesine karar verebilir. Bu hallerde 1163 Sayılı Kanunun 84’ncü ve 85’nci maddelerine göre işlem yapılır.
Dağılma Sebepleri:
Madde 82- Kooperatif aşağıdaki hallerde dağılır:
1- Ortak sayısının 7’den aşağı düşmesi üzerine,
2- Genel kurul kararıyla,
3- İflasın açılmasıyla,
4-Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının mahkemelerden alacağı karar üzerine,
5- Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle,
6- Üç yıl olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde,
7- Amacına ulaşma imkanının kalmadığının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla, dağılır.
Ayrıca, kooperatif anasözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip işyerlerinin ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılır ve dağılır. Ancak, usulüne uygun şekilde anasözleşme değişikliği yapılarak kooperatifin işletme kooperatifine dönüştürülmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmaz.
Tasfiye Kurulu:
Madde 83- Tasfiye kurulu genel kurul tarafından seçilecek en az iki kişiden oluşur. Genel kurul bu hususta yönetim kuruluna da görevlendirilebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir seçim veya görevlendirme yapılmadığı takdirde, tasfiye işlerini yönetim kurulu yürütür.Bunlar genel kurulca her zaman azil ve yerlerine yenileri tayin olunabilir.
Tasfiye kurulunun yukarıdaki fıkraya göre oluşturulmasına imkan bulunulmaması halinde ortaklardan birinin başvurusu üzerine mahkemece tasfiye memurları atanabileceği gibi, ortağın talebine istinaden, tasfiyeye memur kimselerin haklı sebepler dolayısıyla azli ile yerlerine yenilerinin atanmasına da karar verilebilir.
1163 sayılı Kanunun değişik 56’ncı maddesinin 1’nci fıkrasının 3’ncü bendi ile 62’nci maddesi hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkında da uygulanır.
Tasfiye kurulu üyelerini tayin eden merci tarafından tesbit edilecek miktarda ücret ödenir.
Yönetim kurulu, tasfiye memurlarını ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.
Tasfiye Kurulunun Görevleri ve Tasfiyenin Yürütülmesi:
Madde 84- Tasfiye kurulu, tasfiye işlerinin bir an önce bitirilmesi için çalışmakla yükümlü olup tasfiye işlemlerine ilişkin görevlerini aşağıdaki şekilde yürütür.
1- Dağılma, yönetim kurulunca Ticaret Siciline tescil ettirilir ve Ticaret sicili Gazetesi ile mahalli bir gazetede birer hafta arayla üç defa yaptırılacak ilanla alacaklılar tasfiyeden haberdar edilerek bir yıl içinde alacaklarını beyana davet edilir.
2- Tasfiye süresince kooperatif unvanı “Tasfiye Halinde” ibaresi ilave edilerek kullanılır.
3- Kooperatif genel kurulu aksine karar vermiş olmadıkça tasfiye memurları menkul malları pazarlık veya açık arttırma usulüyle satabilir. Gayrimenkullerin satılma şekli genel kurul kararıyla belirlenir.
4- Tasfiye memurları, göreve başladıkları zaman, kooperatifin dağılma kararının verildiği tarihteki durumunu inceleyerek varlıkları, alacakları, borçları gösterir bir envanter defteri ile açılış bilançosu hazırlar; ayrıca kooperatifin mevcut ortakları ile bunların alacak ve borç durumlarını gösterir bir cetvel tanzim edilir.
5- Kooperatifin eskiden başlamış olup da henüz bitirilmemiş işlerinden tamamlanması mümkün olanlar tamamlanır, taahhütler yerine getirilir, alacaklar ve gerektiğinde ödenmemiş sermayeler tahsil edilir.
6- Kooperatif borçlarının mevcutlarından fazla olması halinde tasfiye memurları durumu mahkemeye bildirir.
7- Tasfiye sırasında tasfiye kurulu kararlarının yer alacağı bir tasfiye defteri tutulur. Tasfiyenin yönetim kurulunca yürütülmesi halinde yönetim kurulu karar defteri tasfiye defteri olarak kullanılır.
8- Tasfiyenin uzun sürmesi halinde her yılsonu için ara bilançolar ile tasfiye sonunda kesin bilanço hazırlanır ve genel kurula sunulur.
9- Tasfiye süresince yapılacak genel kurul toplantılarında aranacak toplantı nisabı hakkında 33’ncü maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır.
10- Kooperatiften alacaklı oldukları bilinenlerin alacak tutarları ile muaccel ve tartışmalı olan borçlara karşılık düşen meblağ Notere tevdi olunur.
11- Kooperatifin borçlarının ve pay bedelinin ödenmesinden sonra kalan miktar dağılma anında kayıtlı ortaklar veya hukuki halefleri arasında eşit olarak dağıtılır.
12- Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanın sicilden silinmesi tasfiye memurlarınca sicil memurluğundan talep edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Bakanlık ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Denetimi:
Madde 85- Kooperatif Bayındırlık ve iskan Bakanlığının denetimine tabidir. Bakanlık; kooperatif üst kuruluşların, ilgili müesseseleri ve bağımsız denetim kuruluşlarını kooperatifi denetlemekle görevlendirilebilir.
Kredi veren kamu kurum ve kuruluşları da; kredilerin açılış gayesine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı, plan ve projesine uygunluğu, teknik özellikleri ve kalite açısından kooperatifi denetleyebilirler.
Kooperatif görevlileri; kooperatife ait mal ve para hükmündeki kağıtları ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiğinde müfettişlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluşlarının denetim görevlilerine göstermek, saymasına ve incelemesine yardımda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.
Kanun Hükümlerini Uygulanması:
Madde 86- Bu anasözleşmede açıklık olmayan hallerde 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlere ait hükümleri uygulanır.
İlk Yönetim Kurulu Üyeleri:
Madde 87- İlk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere, aşağıdaki kurucu ortaklar yönetim kurulu üyeliğine seçilmişlerdir.
1-
2-
3-
İlk Denetim Kurulu Üyeleri:
Madde 88- İlk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere, aşağıdaki kimseler denetim kurulu üyeliğine seçilmişlerdir.
1-
2-
Kurucular:
Madde 89- Aşağıdaki isimleri, tabiiyetleri, ikametgah adresleri, taahhüt ve tediye ettikleri sermaye payları ile imzaları bulunan:
1- Kurucu ortaklar, bu anasözleşmenin 10’ncu maddesinde belirtilen ortaklık şartlarını taşıdıklarını,
2- İlk yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyeleri, bu ana sözleşmenin 43’ncü ve 53’ncü maddelerinde belirtilen seçilme şartlarını taşıdıklarını, beyan ederler.
| Sıra No | Adı Soyadı | TC Kimlik No | Tabiiyeti | Adresi | Sermaye Taahhüdü | Ödediği Sermaye | İmza |
| 1 | |||||||
| 2 | |||||||
| 3 | |||||||
| 4 |
|
|
|||||
| 5 | |||||||
| 6 |
|
|
|||||
| 7 | |||||||
| 8 |
|
|
Konut Yapı Kooperatifi Anasözleşmesi 2012
KONUT
YAPI KOOPERATİFİ
ANA SÖZLEŞMESİ
KONUT YAPI KOOPERATİFİ ANASÖZLEŞMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KURULUŞ, TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ, UNVAN, MERKEZ, SÜRE, AMAÇ VE FAALİYET KONULARI
KURULUŞ:
Madde 1– Bu anasözleşmede isimleri, tabiiyetleri, ikametgah adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye payları gösterilen kimseler tarafından, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu bir konut yapı kooperatifi kurulmuştur.
TÜZEL KİŞİLİĞİN KAZANILMASI VE ANASÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ:
Madde 2- Kooperatif Ticaret Siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Tescilden önce kooperatif namına iş ve işlem yapanlar bunlardan şahsen ve zincirleme olarak sorumludurlar. Anasözleşmede yapılacak değişiklikler kuruluştaki usule tabidir.
UNVAN:
Madde 3- Kooperatifin unvanı Sınırlı Sorumlu
…………………………………………………………………………………..Konut Yapı Kooperatifidir.
MERKEZ:
Madde 4- Kooperatifin merkezi,………………………………………………………………………………………..
SÜRE:
Madde 5- Kooperatifin süresi,………………………….. yıldır.
AMAÇ VE FAALİYET KONULARI:
Madde 6- Kooperatifin amacı ortaklarının konut ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu amaçla kooperatif:
1- Arsa ve arazi satın alır, birleştirir, imar planına uygun biçimde böldürerek altyapı, plan, proje ve maliyet hesapları hazırlar ve ortaklarına konut yaptırır.
2- Yaptırılan konutların mülkiyetini bu anasözleşmede yazılı esaslara göre ortaklarına aktarır.
3- Ortaklarının sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri kurar, bunları ortaklarına aktarabilir.
4- Yukarıdaki fıkralardaki yazılı hususları sağlamak üzere, ilgili kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalarda bulunabilir, gayrimenkul ve menkulleri iktisap eder, kiralar, kiraya verir, satar ve benzeri tasarruflarda bulunur, ayni haklar tesis eder.
5- Kooperatifin kredi ihtiyacının karşılanması amacı ile ilgili finansman kuruluşlarına başvurur, borçlanır, açılan kredinin zamanında ve amacına uygun kullanılmasını sağlayıcı tedbirleri alır.
6- Konut yapımının imkansızlaşması halinde, kooperatife ait arsayı parselleyerek, genel kurulca karara bağlanması şartıyla kura ile ortaklarına dağıtır.
7- Konut yapı kooperatifleri üst kuruluşlarına katılır.
8- Gerektiğinde ortaklar ve personel için yardım fonları oluşturur, konusu ile ilgili eğitim, yayın, araştırma ve benzeri faaliyetlerde bulunur.
İKİNCİ BÖLÜM
SERMAYE VE PAYLAR
SERMAYE:
Madde 7- Kooperatifin sermayesi, ortakların taahhüt ettikleri payların toplam tutarlarından ibaret olup, değişkendir. Ancak, sermayenin en az haddi ………………………….. ……..………. liradır. Kuruluşta bu sermayenin tamamının taahhüt edilmesi ve 1/4’ünün peşin ödenmesi zorunludur.
Ayni sermaye konamaz.
PAYLAR:
Madde 8- Bir ortaklık payının değeri 100.-TL’dir. Ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Ancak, her ortağın en az ……………… pay taahhüt etmesi zorunludur.
Ortaklık payları, bu anasözleşmenin 19’uncu maddesine göre düzenlenen ortaklık senedinde gösterilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 100.-TL üzerinden itibar olunur.
PAYLARIN ÖDENMESİ:
Madde 9- Ortakların taahhüt ettikleri pay bedellerinin en az 1/4’ü peşin, geri kalanı ise yönetim kurulunca belli edilecek eşit aylık taksitler halinde ve en fazla bir yıl içinde ödenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ORTAKLIK İŞLEMLERİ
ORTAKLIK ŞARTLARI:
Madde 10- Kooperatife ortak olabilmek için aşağıdaki nitelik ve şartların varlığı gereklidir.
1- Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi olmak.
2- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak veya yabancı uyruklu olmakla birlikte 2644 Sayılı Tapu Kanunu veya yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre Türkiye’de gayrimenkul edinmesine imkan sağlanmış kişilerden bulunmak,
3- 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 9’uncu maddesinde sayılan tüzel kişilerden olmak.
ORTAKLIĞA KABUL:
Madde 11- Gerekli şartları taşıyıp da, kooperatife ortak olmak isteyenler yazılı olarak yönetim kuruluna başvururlar. Bu başvuruda, anasözleşmenin tüm hükümlerinin ve getirilen yükümlülüklerin kabul edildiği açıkça belirtilir.
Ortaklığa kabul yönetim kurulunun kararı ile gerçekleşir.
Yönetim kurulu, ortaklar ile ortak olmak için başvuranların 10’uncu maddede gösterilen şartları taşıyıp taşımadığını araştırmak zorundadır.
Ortaklığa kabul veya ret kararı, ilgiliye 15 gün içinde yazı ile bildirilir. İstekli, ortaklığa alındığı takdirde, kararın kendisine bildirildiği tarihten itibaren bir ay içinde sermaye taahhüdünün diğer ortaklarca ödenmiş taksiti ile diğer ortakların her birinin o tarihe kadar ödemiş oldukları paylara eşit meblağı bir defada öder.
17’nci madde uyarınca devir yolu ile ortaklığa alınanlar hariç olmak üzere daha sonra ortaklığa kabul edileceklerden, yukarıdaki fıkrada belirtilen meblağın üzerinde para talep edilmesi, genel kurulun bu hususta karar alması halinde mümkündür.
Yedek üye ve benzeri şekilde ortak kaydı yapılamaz. Bu amaçla para tahsil edilemez.
ORTAK SAYISI:
Madde 12- Kooperatifin ortak sayısı en az 7 kişidir. Ortak sayısı, arsa ve konut imkanlarına göre genel kurulca belirlenir.
Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaştırılan sayının üzerinde ortak kaydedemez.
ORTAKLIKTAN ÇIKMA:
Madde 13- Her ortak, hesap senesi sonundan en az bir ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurmak suretiyle ortaklıktan çıkabilir. Yönetim kurulu bu hükme uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, yazılı başvurunun kooperatif kayıtlarına girişinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçınırsa, ortak, çıkma dileğini noter aracılığı ile yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.
ORTAKLIKTAN ÇIKARMA:
Madde 14- Durumları aşağıda gösterilen hallere uyanlar yönetim kurulu kararı ile ortaklıktan çıkarılır.
1- 10’uncu maddede yazılı ortaklık şartlarını kaybedenler.
2- Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden on gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere yine aynı kurulca ikinci ihtar yapılır. İkinci ihtarı takip eden bir ay içerisinde de yükümlülüklerini yerine getirmeyenler.
3- Kura çekimi sonunda kendilerine düşen konutları kabul etmeyenler.
4- Tapuda kendi adlarına tescilinden önce konutlarında yaptıkları tahribat veya tadilatı yazılı ihtara rağmen düzeltmeyenler.
5- Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı mahkum olanlar.
Çıkarma kararı gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararın onaylı örneği, çıkarılan ortağa tebliğ edilmek üzere 10 gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çıkarma kararının tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracılığı ile tebliğ ettirilecek bir yazı ile yapılır. Genel kurula itiraz edildiği takdirde, yönetim kurulunun çıkarma kararı aleyhine iptal davası açılamaz. İtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karşı iptal davası hakkı saklıdır.
Üç aylık süre içinde genel kurula veya mahkemeye başvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çıkarma kararları kesinleşir.
Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamazlar.
Haklarındaki çıkarma kararı kesinleşmeyen ortakların yerine yeni ortak alınamaz. Bu kişilerin ortaklık hak ve yükümlülükleri, çıkarma kararı kesinleşinceye kadar devam eder.
ORTAKLIĞI SONA ERENLERLE HESAPLAŞMA:
Madde 15- Devir dışında bir nedenle ortaklığı sona erenlerin sermaye ve diğer alacakları, o yılın bilançosuna göre hesaplanarak, bilanço tarihinden itibaren bir ay içinde geri verilir.
Ancak ortaklığı sona erenlerin yerine yeni ortak alınması halinde eski ortağın 21’inci madde uyarınca ödediği gider taksitleri derhal geri verilir.
Ayrılan ortaklar kooperatifin yedek akçeleri üzerinde bir hak iddia edemezler.
Ortaklığı sona erenlerin alacak ve hakları, bunları isteyebilecekleri günden itibaren beş yıl geçmekle zaman aşımına uğrar.
ÖLEN ORTAĞIN DURUMU:
Madde 16- Ferdi münasebete geçilmeden önce ölen ortağın kanuni mirasçılarının üç ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder.
Mirasçıların temsilci tayin etmemeleri veya ortaklığa devam etmek istememeleri halinde, ölen ortağın alacak ve borçları 15’inci madde hükümlerine göre tasfiye edilir.
ORTAKLIĞIN DEVRİ:
Madde 17- Ortaklık, yazılı olarak yönetim kuruluna bildirmek suretiyle 10’uncu maddedeki ortaklık şartlarını taşıyan kişilere devredilebilir.
Yönetim kurulu, bu şekilde ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabulden kaçınamaz.
Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer, kooperatifçe, bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca bir ödemede bulunmaları istenemez.
ORTAKLIĞA TEKRAR GİRME:
Madde 18- Ortaklığı sona erenler, ayrılma nedenlerinin ortadan kalkması halinde yeniden ortaklığa kabul edilebilirler.
Bu anasözleşmenin 14’üncü maddesinin 5’inci bendi gereğince çıkarılanlar kooperatife tekrar alınamazlar.
ORTAKLIK SENEDİ:
Madde 19- Her ortağın üyelik haklarının, ada yazılı ortaklık senedi ile temsil olunması şarttır. Bu senede kooperatifin unvanı, sahibinin adı ve soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife girdiği ve çıktığı tarihler yazılır. Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafından imzalanır. Ortağın yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırası ile kaydedilir. Bu kayıtlar kooperatifin ödediği paralara ait ise ortak imza eder. İmzalı ortak senedi makbuz hükmündedir. Mezkur senet anasözleşmeyi ihtiva etmek şartıyla ortaklık cüzdanı şeklinde de düzenlenebilir. Ortaklık senetleri kıymetli evrak niteliğinde olmayıp sadece ispat vesikası hükmündedir.
ORTAKLARIN ŞAHSİ SORUMLULUKLARI:
Madde 20- Her ortak, kooperatifin borçlarına karşı, taahhüt ettiği pay tutarı kadar sorumludur.
Kooperatiften ilişkisi kesilen ortağın sorumluluğu, ayrıldığı tarihten itibaren iki yıl devam eder.
Kooperatife giren her ortak, girişinden önce doğmuş olan kooperatif borçlarından dolayı diğer ortaklar gibi sorumlu olur.
Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin sorumlulukları hakkındaki hükümler saklıdır.
ORTAKLIK PAYI DIŞINDAKİ ÖDEMELER:
Madde 21- Ortaklar, taahhüt ve tediye ettikleri ortaklık payı bedelleri dışında, kooperatif amaçlarının gerçekleşmesini sağlamak üzere genel kurulca kararlaştırılacak miktarlardaki, arsa, altyapı, inşaat ve benzeri gider taksitlerini ödemek zorundadırlar. Bu kararlarda anasözleşmenin 33’üncü maddesinin 2’nci fıkrasında gösterilen nisap aranır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KOOPERATİFİN ORGANLARI VE YÖNETİMİ
KOOPERATİFİN ORGANLARI:
Madde 22- Kooperatifin organları şunlardır:
1- Genel Kurul,
2- Yönetim Kurulu,
3- Denetim Kurulu,
GENEL KURUL
Görev ve Yetkileri:
Madde 23- En yetkili organ olan Genel Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:
1- Bilanço, bilanço hesaplarının dökümü, gelir-gider farkı hesapları ile yönetim kurulu ve denetçiler tarafından verilen raporları inceleyerek kabul veya reddetmek.
2- Yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerini seçmek, ibra etmek veya sorumluluklarına karar vermek, gerektiğinde bunları azletmek.
3- Yönetim ve denetim kurulu üyelerine verilecek aylık ücret, huzur hakkı ve yolluk miktarı ile bütçeyi görüşerek karara bağlamak,
4-Yönetim kurulu tarafından verilen ortaklıktan çıkarma kararlarına yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak,
5- Kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal edilip edilmeyeceği konusunda karar vermek,
6- Ortaklardan tahsil edilecek taksit miktar ve ödeme şartlan ile gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek.
7- Üst kuruluşa girme kararı vermek ve bu kuruluşta görevlendirilecek temsilcileri seçmek,
8- Anasözleşmede yapılması öngörülen değişiklikler hakkında karar vermek,
9- Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulun niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulun asgari fiyatını belirlemek.
10- İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yönetimini kararlaştırmak,
11- Kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut sayısını tespit etmek,
12- Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek.
13- Kanun ve anasözleşme ile genel kurula tanınmış olan diğer konular hakkında karar vermek,
Genel kurul, yukarıdaki görev ve yetkilerini devir ve terk edemeyeceği gibi, kooperatifin amaçları ile ilgili her türlü işler hakkında da karar verebilir.
Oy Hakkı ve Temsil :
Madde 24- Bütün ortaklar genel kurula katılma hakkına sahiptir. Her ortak yalnız bir oya sahip olup, yazı ile izin verilmek suretiyle bir ortak diğer bir ortağın oyunu kullanmak üzere temsilci tayin edebilir.
Kooperatifin ortak sayısı 1000’i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak üzere birden fazla ortağı temsil edebilir. Ancak, ortak sayısı 500’den fazla olması halinde, yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimleri, gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. Bu durumda her ortak, en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir.
Eş ve birinci derece (ortağın; çocuğu, anne ve babası, eşinin annesi ve babası) akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz.
Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kılınılan kimseler vekaleten oy kullanamazlar.
Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifin işlerinin görülmesine herhangi bir suretle katılmış olanlar yönetim kurulunun ibrasına ait kararlarda oylamaya katılamazlar. Bu hüküm denetçiler hakkında uygulanamaz. Denetçiler kendi ibralarında oy kullanamazlar.
Hiçbir ortak; kendisi, eşi veya usul ve füruğu ile kooperatif arasında ortaklık ilişkileri dışındaki şahsi bir işe veya uyuşmazlığa ait görüşmelerde oy kullanamaz.
Toplantı Şekilleri ve Zamanı:
Madde 25- Genel kurul, olağan ve olağanüstü olmak üzere iki şekilde toplanır. Olağan genel kurul toplantısının, her yılın ilk altı ayı içinde yapılması zorunludur.
Olağanüstü genel kurul, kooperatif işlerinin ve anasözleşme hükümlerinin gerektirdiği zaman ve surette toplanır.
Toplantı Yeri:
Madde 26- Genel kurul, kooperatif merkezinin bulunduğu yerde toplanır.
Çağrıya Yetkili Organlar:
Madde 27- Genel kurul, yönetim kurulunca toplantıya çağrılır.
Gerekli hallerde denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Genel kurul yukarıdaki şekilde toplanamadığı takdirde Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca toplantıya çağrılabilir.
Ayrıca, 4 ortaktan az olmamak kaydıyla toplam ortak sayısının 1/10’unun isteği halinde, genel kurul 10 gün içinde yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır.
Bu başvurunun, müştereken ve noter tebligatı ile yapılması gerekir.
Yönetim kurulunca bu isteğin zamanında yerine getirilmemesi ve sırasıyla denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına aynı şekilde yapılan başvurulardan da bir sonuç alınamaması durumunda, istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak genel kurulu bizzat toplantıya çağırma izni alabilirler.
Çağrının Şekli:
Madde 28- Olağan ve olağanüstü toplantılara çağrı; taahhütlü mektupla, ayrıca gerektiğinde gazete ile gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve adete göre ilan yolu ile yapılır. Çağrının sadece yazılı olarak imza karşılığında yapılması da mümkündür.
Çağrının, toplantı gününden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde yapılması, toplantının gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin bildirilmesi zorunludur.
Çağrıda, birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak olan sonraki toplantıların tarihi, saati ve yeri açıklanarak yeni bir bildirime gerek kalmaksızın bir defada ortaklara duyuru yapılabilir. Toplantılar arasında en az 7, en fazla 30 gün süre bulunması gerekir.
Sürelerin hesabında duyuru ve toplantı günleri hesaba katılmaz.
Anasözleşmenin değiştirilmesi söz konusu ise, yapılacak duyuruda değiştirilecek maddelerin numaralarının yazılması ile yetinilir.
Bütün Ortakların Hazır Bulunması:
Madde 29- Kooperatifin bütün ortaklarının veya temsilcilerinin hazır bulunması ve itirazın olmaması halinde, genel kurul toplantılarına ilişkin diğer hükümler saklı kalmak şartı ile toplantıya çağrı hakkındaki hükümlere uyulmamış olsa da kararlar alınabilir. Ancak, kararların muteber olabilmesi için, toplantıda Bakanlık Temsilcisi bulundurulması hususunda gerekli işlemlerin yapılmış olması şarttır.
Yukarıdaki fıkraya göre alınan kararlar, tüm ortaklar ve ortakların toplantıda oy birliği ile seçecekleri temsilciler tarafından imzalanacak bir tutanağa bağlanır.
Bakanlığa Müracaat ve Gönderilecek Belgeler:
Madde 30- Genel kurul tarihi ile yeri ve gündemi, toplantıdan en az 15 gün önce, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki Valiliğe ( Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü) yazılı olarak bildirilir.
Bu bildirime, Bakanlıkça tespit edilen miktardaki temsilci ücretinin ilgili Maliye Veznesine yatırıldığını gösteren belge eklenerek toplantıda temsilci bulundurulması talep edilir.
Gündem :
Madde 31- Olağan genel kurul gündemine aşağıdaki hususlar yazılır.
1-Yönetim ve denetim kurulları tarafından verilen raporların okunması,
2-Bilanço, envanter ve gelir- gider farkı hesaplarının incelenmesi, onanması veya reddi,
3-Yönetim kurulu ile denetim kurulu üyelerinin ibrası,
4- Süresi biten yönetim ve denetim kurulu üyelerinin yerine yenilerinin seçilmesi,
5- Gelecek yılın bütçe ve çalışma programının görüşülmesi ve karara bağlanması,
6- Gerekli görülen diğer hususlar.
Olağanüstü genel kurul gündemi, çağrının amacına göre tayin ve tespit olunur.
Dörtten az olmamak üzere ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantı tarihinden en az 20 gün önce müştereken ve noter tebligatı ile bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüşülemez. Ancak, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10’nun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı teklifte bulunmaları halinde, hesap tetkik komisyonun seçilmesi, bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağrılması ve kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulu ile gündeme alınır.
Ortaklar Cetveli :
Madde 32- Yönetim kurulu; her genel kurul toplantısından önce, tüm ortakların ortak numaraları, isim ve ikametgahları ile asaleten ve vekaleten imzalanacak yerleri gösterir yönetim kurulunca imzalı bir ortaklar cetveli hazırlamakla yükümlüdür.
Bu cetvel toplantıya katılanlar ile genel kurul başkanı ve Bakanlık Temsilcisi tarafından isim yazılarak ayrıca imzalanır.
Görüşme ve Karar Nisabı :
Madde 33- Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/4’nün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şarttır. İlk ve müteakip toplantılarda aynı nisap aranır.
Genel kurulda kararlar, ortakların en az 1/4’nün hazır olması şartıyla oylama sırasındaki mevcudun yarıdan fazlasının oyu ile alınır.
Ancak, kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya anasözleşmede değişiklik yapılması ile ilgili kararlar ortaklar cetvelinde imzası bulunanların 2/3 çoğunluğu ile verilir.
Kamu kuruluşlarından alınan kredi miktarının arttırılmasından yararlanmak üzere alınacak kararlarda, ikinci fıkra hükmü uygulanır.
Toplantının Açılması ve Başkanlık Divanı :
Madde 34- Genel kurul toplantısı; Bakanlık Temsilcisi bulundurulması hususunda usulüne uygun başvurunun ve 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’nun değişik 87’nci maddesine göre işlem yapıldığının tespiti ile toplantı nisabının sağlanması üzerine ve çağrıyı yapan organca yetkili kılınan kimseler tarafından açılır. Müteakiben bir genel kurul başkanı ile kararlaştırılacak sayıda sekreter üye ve gerektiğinde oy toplayıcı üye seçilir.
Bu seçimde en çok oy alan adaylar seçilmiş sayılır.
Genel kurul başkan ve üyelerinin, ortaklardan veya kooperatifin üst kuruluşlarının temsilcileri arasından seçilmesi şarttır.
Oy Kullanmanın Şekli :
Madde 35- Oylamalar el kaldırmak sureti ile yapılır. Ancak, genel kurula katılanların yarıdan fazlasının talebi halinde gizli oya başvurulur.
Bilançonun Tasdiki ve İbra :
Madde 36- Bilançonun tasdikine dair olan genel kurul kararı, yönetim kurulu ile denetim kurulunun ibrasını da kapsar. Ancak, bilançoda bazı hususlar gösterilmemiş veya bilanço yanlış olarak düzenlemiş ise bilançonun tasdiki ile bu organlar ibra edilmiş olmazlar.
Denetim raporunun okunmasından önce bilanço ile hesapların kabulu hakkında verilen kararlar geçerli değildir.
İbra edilmeyen yönetim ve denetim kurulu üyeleri, bu organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemezler.
İbra edilmeyen yönetim kurulu aleyhine tazminat davası açılabilmesi için, bu konuda genel kurulca karar verilmiş olması gereklidir. Kooperatif denetçileri genel kurul karar tarihinden itibaren bir ay içinde dava açmaya mecburdur. Bu müddetin geçirilmesi ile dava hakkı düşmez. Davanın reddi halinde, yönetim kurulu üyeleri tazminat talebinde bulunamazlar.
Kararların Tesiri:
Madde 37- Kanun ve anasözleşmeye uygun surette toplanmış genel kurulda alınan kararlar, toplantıda bulunmayanlar veya aleyhte oy kullananlar hakkında da geçerli ve bağlayıcıdır.
Kararların İptali :
Madde 38- Aşağıda yazılı kimseler kanuna, anasözleşme hükümlerine ve iyi niyet esaslarına aykırı olduğu iddiası ile genel kurul kararları aleyhine, toplantıyı izleyen günden başlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemeye başvurabilirler.
1- Toplantıda hazır bulunup da kararlara muhalif kalarak keyfiyeti tutanağa geçirten veya oyunu kullanmasına haksız olarak müsaade edilmeyen yahut toplantıya çağrının usulü dairesinde yapılmadığı veyahut gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini yahut da genel kurul toplantısına katılmaya yetkili olmayan kimselerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri;
2- Yönetim kurulu;
3- Kararların yerine getirilmesi yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin şahsi sorumluluklarını mucip
olduğu takdirde bunların her biri.
Bozma davasının açıldığı ve duruşmanın yapılacağı gün yönetim kurulu tarafından usulen ilan olunur.
Bir kararın bozulması, bütün ortaklar için hüküm ifade eder. Bozma kararının kesinleşmesi halinde, bu husustaki ilam tescil ve ilan ettirilir.
Genel Kurul Tutanağı:
Madde 39- Genel kurul toplantılarının muteber olması için, ortaklar tarafından yapılan beyanlar ile muhalif kalanların muhalefet sebeplerini, yapılan seçimler ile verilen kararları içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta, toplantıya asaleten ve vekaleten katılanların sayısı ile kullanılan oy sayısı ayrıca gösterilir.
Genel kurul tutanağının altı, genel kurul başkan ve üyeleri ile Bakanlık Temsilcisi tarafından imzalanır.
Genel Kurul Kararlarının Tescil ve İlanı :
Madde 40- Toplantıya çağrının usulüne uygun yapıldığını gösteren belgeler ile ortaklar cetveli ve genel kurul tutanağı toplantı tarihinden itibaren 15 gün içinde Ticaret Sicili Memurluğuna verilmekle birlikte gerekli tescil ve ilan işlemi yaptırılır.
Bakanlığa Gönderilecek Belgeler :
Madde 41 – Toplantı gününden itibaren en geç bir ay içinde, yönetim ve denetim kurulları raporları ile bilanço ve gelir-gider cetvelleri genel kurul toplantı tutanağı ile ortaklar cetvelinin ve istenebilecek diğer belgelerin onaylı birer örneği, kooperatifin ticaret siciline tescil edildiği yerdeki İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüğüne tevdi edilir.
YÖNETİM KURULU
Seçimi ve Süresi :
Madde 42- Yönetim kurulu, genel kurulca en az bir, en çok dört yıl için seçilir ve en az üç üyeden oluşur. Genel kurulca böyle bir süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır.
Yönetim kuruluna seçilen üye sayısı kadar da yedek üye seçilir.
Yönetim kurulunun asil ve yedek üyeleri genel kurulda en çok oy alanlar arasından sıra ile belirlenir. Oylarda eşitlik halinde kuraya başvurulur.
Süresi sona eren üyeler yeniden seçilebilir. Genel kurul lüzum görürse yönetim kurulu üyelerini her zaman değiştirebilir.
Seçilme Şartları :
Madde 43- Yönetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır.
1- Kooperatif ortağı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak
2- Türk vatandaşı olmak,
3- Başka bir konut yapı kooperatifinde yönetim kurulu üyesi olmamak,
4- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak.
5-Aynı zamanda kooperatifte denetçi olmamak,
Yönetim kurulu üyeliğine seçilen tüzel kişiler, yukarıdaki şartları taşıyan gerçek kişiler vasıtasıyla temsil edilirler.
Seçilme şartları denetim kurulu tarafından araştırılır. Bu şartları taşımadıkları halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle birlikte yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamı hakkında karar alınmak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Görev ve Yetkiler:
Madde 44-Yönetim kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organıdır.
Yönetim Kurulunun başlıca görev ve yetkileri şunlardır:
1- Kooperatifin amaçlarına, ortakların menfaatlerine ve genel kurulca belirlenen esaslara uygun arsa bulmak, arsa alımına ilişkin işlemleri yürütmek, arsayı tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesi ile satın almak, imar planı ile arsaların parselasyonunu yaptırmak,
2- Yıllık bilanço ile gelir-gider hesabının hazırlanmasını sağlamak,
3- Ortaklar ile ortak olmak için başvuranların anasözleşmede belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak,
4- Alınan arsada yaptırılacak konutlar ve diğer tesisler için gerekli plan, proje ve haritalar yaptırmak, kooperatifin amaçlarının gerçekleşmesinde kullanılmak üzere ilgili kuruluşlardan borç para almak,
5- Kredi alma işlerinde, kooperatife kredi açacak müesseselere olan taahhüt ve vecibelerinden ortakları haberdar etmek,
6- Satın alınacak arsa ile bunlar üzerinde yapılacak konutların bedellerini gerek sermaye mevcudundan, gerekse ortakların veya kredi kuruluşlarının verdikleri paralardan ödemek,
7- Kooperatife yapılan bağışları kooperatif amacına uygun işlerde kullanmak,
8- Bakanlıkça istenecek her türlü evrak ve vesaiki ibraz etmek, bilgi vermek ve denetim için gönderilen yetkili elemanlara gerekli kolaylığı göstermek,
9- Kooperatifi resmi dairelerde mahkemelerde ve üçüncü şahıslara karşı temsil etmek,
10- İbra etmek, dava açmak, sulh olmak veya davadan vazgeçmek,
11- Genel kuruldan karar almak şartı ile kooperatifin taşınır ve taşınmaz mallarını satmak, rehine koymak veya mülkiyetlerini aktarmak,
12- Doğacak sorumluluk yönetim kuruluna ait olmak üzere kendi ortakları arasından veya hariçten bir veya birkaç kişiyi kooperatifi ilzam edecek tasarruflarda bulunmaya veya muayyen işlerde kooperatifi temsil etmeye yetkili kılmak,
13- Kamu kaynaklı kredi kullanımı için kooperatif gayri menkullerini ipotek ettirmek,
Görev Bölümü ve Toplantılar :
Madde 45- Yönetim kurulu üyeleri; seçimi takiben yapacakları ilk toplantıda aralarından bir başkan, bir ikinci başkan, gereğine göre de birer katip ve muhasip üye seçerek görev bölümü yaparlar.
Yönetim kurulu, başkanın bulunmadığı zamanda ikinci başkanın çağrısı ile toplanır. Toplantı en az ayda bir defa ve en az yarıdan fazla üyenin katılmasıyla yapılır. Kararlar toplantıda bulunanların çoğunluğu ile verilir. Oyların eşitliği halinde keyfiyet gelecek toplantıya bırakılır. Onda da eşitlik halinde söz konusu teklif reddedilmiş sayılır.
Toplantılarda bulunmayan üyeleri temsilen oy kullanılamaz. Üyeler, şahsi menfaatlerini ilgilendiren hususların görüşülmesi sırasında toplantıya katılamazlar.
Özürsüz olarak üst üste üç toplantıda hazır bulunmayan üye çekilmiş sayılır.
Toplantılar kooperatif merkezinde yapılır. Ancak, üyelerin çoğunluğunun tasvibi ile başka herhangi bir yerde de yapılabilir,
Alınan kararlar tarih ve numara sırasıyla yönetim kurulu karar defterlerine işlenir. Tüm üyelerin isimleri kararın baş tarafına yazılır ve alt tarafı toplantıya katılanlarca isim yazılarak imzalanır.
Verilen karara karşı olanlarla çekimser kalan üyeler, karşı olma veya çekimser kalma sebeplerini kararın altına yazarak imzalarlar.
Kooperatifin Temsil ve İlzamı :
Madde 46- Kooperatif adına düzenlenecek evrakın muteber olması veya kooperatifi ilzamı için, kooperatif unvanı altında temsile yetkili olanlardan ikisinin imzası gereklidir.
Yönetim kurulu, kooperatifi temsil ve kooperatif adına imza atmaya yetkili şahısları kararla tespit eder ve bu kararın noterlikçe onaylanmış bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ticaret Sicili Memurluğuna verilir.
Gerektiğinde, yukarıdaki fıkra hükmüne göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kimseler değiştirilebilir.
Üyeliğin Boşalması :
Madde 47- Yönetim kurulu üyeleri, istifa etmek suretiyle her zaman çekilebilirler.
Herhangi bir sebeple yönetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde, yönetim kurulunca aldıkları oy sırasına göre yedek üyeler çağrılır. Eşit oy alanlar arasında kura çekilir.
Yönetim kurulu toplantı nisabını kaybederse boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu tarafından geciktirilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağrılır.
Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamaması halinde, eğer yönetim kurulu toplantı nisabını kaybetmemişse, Türk Ticaret Kanunu’nun 315’inci maddesinin birinci fıkrasına göre hareket olunur. Yönetim kurulu toplantı nisabının altına düşmüşse, denetim kurulu tarafından seçimler yapılmak üzere derhal genel kurul toplantıya çağrılır.
Sorumluluk ve Yasak Muameleler:
Madde 48- Yönetim kurulu, kooperatif işlerinin yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarf eder.
Üyeler, yönetim kurulundaki faaliyetleri sırasında öğrendikleri ticaret veya işletme sırlarını saklamakla yükümlüdürler.
Yönetim kurulu, gerekli defter ve belgeler ile genel kurul evraklarının ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından ve gelir-gider hesabı ile yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp incelenmek üzere denetçilere verilmesinden sorumludur.
Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif memurları ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili şahıslar, genel kurulun devredemeyeceği yetkilerini kullanamaz.
Yönetim kurulu üyeleri, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan müteselsilen sorumlu olup, kooperatife tazmin etmekle yükümlüdürler.
Kusurlu olmadığını ispat eden üyeler ile, karara muhalif kalıp durumu hemen denetim kuruluna yazılı olarak bildiren veya özrü nedeniyle toplantıda hazır bulunmayan üyeler sorumluluktan kurtulurlar.
Görevi sora eren üyenin iş gördüğü zamana ait sorumluluğu ayrılış tarihinden itibaren beş yıl devam eder.
Yönetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri :
Madde 49- Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile murahhas üyelere bu sıfatla yapacakları hizmet için aylık ücret veya katılacakları her toplantı için bir huzur hakkı ve yapacakları görev seyahatleri için yolluk ödenir. Ödemenin miktar ve şekli genel kurulca kararlaştırılır.
Yönetim kurulu üyelerine, genel kurulca kararlaştırılan yukarıdaki nev’i ve miktarların dışında hiç bir ödeme yapılamaz.
Murahhas Üye :
Madde 50- Yönetim kurulu kararı ile, üyelerden bir veya bir kaçı kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.
Murahhas üyelerin seçilmesi ve değiştirilmesi ticaret siciline tescil ettirilir.
Müdür ve Diğer Personel :
Madde 51- Yönetim kurulu, kooperatifin mali ve idari işlerini yürütmek üzere kendi arasından veya hariçten bir müdür ile kooperatif işlerinin gerekli kıldığı diğer personeli istihdam edebilir. Bunlar kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludur.
İstihdam edilecek personelin nitelik ve görevleri yönetim kurulu kararı ile belirlenir. Bütçede belirtmek şartı ile bu personele yönetim kurulunca tespit edilecek ücret verilir.
DENETİM KURULU
Seçimi ve Süresi :
Madde 52- Genel Kurulca, en az bir yıl için ortaklar arasından veya dışarıdan en az iki veya daha fazla denetim kurulu üyesi ile bir o kadar da yedeği seçilir. Genel kurulca süre tespiti yapılmaması halinde bir yıl için seçilmiş sayılır. Süreleri biten üyeler tekrar seçilebilir.
Bu Anasözleşmenin 42’nci maddesinin 3’üncü ve 4’üncü fıkraları hükümleri Denetim kuruluna üye seçiminde de uygulanır.
Seçilme Şartları :
Madde 53- Denetim kurulu üyelerinde aşağıdaki şartlar aranır:
1- Türk vatandaşı olmak ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
2- Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkum olmamak.
3-Aynı zamanda kooperatifte yönetim kurulu üyesi, kooperatif personeli veya yönetim kurulu üyeleriyle üçüncü derece dahil kan ve sıhri hısım (kendisinin ve eşinin, anne, baba, çocuk, büyükanne, büyükbaba, torun, amca, hala, dayı, teyze, kardeş, kardeş çocuğu) olmamak, yönetim kurulu üyeleriyle aralarında iş ortaklığı bulunmamak.
Görev ve Yetkileri :
Madde 54- Denetim kurulunun başlıca görevleri ve yetkileri şunlardır:
1- Yıllık bilanço ve sonuç hesaplarını inceleyerek bu husustaki görüşlerini birlikte veya tek başına genel kurula bir raporla bildirmek,
2- Kooperatif işlemlerinden bilgi edinmek ve gerekli kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlamak amacıyla en az üç ayda bir defa kooperatifin defterlerini incelemek,
3- En az üç ayda bir defa kooperatifin nakit mevcudu ile menkul değerlerini kontrol etmek,
4- Bütçe, bilanço ve gelir-gider cetvelini denetlemek,
5- Yönetim kurulunun ihmali halinde genel kurulu olağan veya olağanüstü toplantıya davet etmek,
6- Yönetim kurulu üyelerinin kanun ve anasözleşme hükümleri ile iyi niyet esaslarına uygun davranmalarına nezaret etmek,
7- Yönetim kurulu üyelerinin gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarını araştırmak, toplantı nisabının kaybedilmesi halinde boşalan bu üyeliklere geciktirmeksizin yeteri kadar yedek üye çağırmak,
8- Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin usulüne uygun yürütülmesini teminen bunlarla ilgili hesap ve işlemleri denetlemek.
9- Kooperatif ortaklarının, yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli hakkındaki şikayetlerini incelemek ve inceleme sonucu yıllık raporunda açıklamak,
10- Uygun gördükleri teklifleri yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları gündemlerine koydurmak.
Denetim kurulu üyeleri, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun ve anasözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanları bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdür.
Denetim kurulu üyeleri, kendilerine kanun ve anasözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabilirler.
Denetim kurulu üyeleri, yönetim ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak, yönetim kurulu toplantılarında oy kullanamazlar.
Sorumluluk:
Madde 55- Denetim kurulu üyeleri, kanun ve anasözleşme ile kendilerine yükletilen görevleri hiç veya gereği gibi yapmamalarından doğan zararlardan dolayı kusursuz olduklarını ispat etmedikçe müteselsilen sorumludurlar.
Bunlar, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif veya ortaklar için zarar umulan hususları açıklayamazlar.
Ayrıca, ortaklık işlemleri dışında kendi şahıslarını ilgilendiren hususlarda kooperatifle iş yapamazlar.
Denetim Kurulu Üyeliğinin Boşalması :
Madde 56- Denetim kurulu üyeleri istifa etmek suretiyle her zaman görevlerinden çekilebilirler.
Kanun ve anasözleşmede belirtilen şartları taşımadıkları veya sonradan kaybettikleri anlaşılanların üyelikleri kendiliğinden sona erer.
Üyeliğin herhangi bir nedenle boşalması halinde yerlerine en çok oy alan yedekleri geçer. Yedeklerle beraber üye sayısı genel kurulca belirlenen sayının altına düştüğü takdirde, mevcut üye veya üyeler ilk genel kurula kadar görev yapmak üzere yerine birisini seçerler. Yedekler de dahil toptan boşalma olursa, T. Ticaret Kanunu’nun 351’inci maddesinin son cümlesine göre hareket edilir.
Denetim Kurulu Üyelerinin Ücretleri :
Madde 57- Denetim kurulu üyelerine verilecek ücretin miktarı ile ödeme şekli, genel kurul tarafından tespit olunur.
BESİNCİ BÖLÜM
ARSA VE KONUTLAR
ARSA ALIMI :
Madde 58- Arsa alımında takip edilecek usul ile alınacak arsanın niteliği, yeri ve azami fiyatı genel kurulca tespit edilir.
Arsa alımının, tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek bir satış vaadi sözleşmesi ile yapılması ve alınacak arsanın kooperatifin amacına uygun olması şarttır.
Yapılacak Konutlar ve Diğer Tesislerin Belirlenmesi :
Madde 59- Konutlar; arsa durumuna, projeye, ortakların ihtiyaç ve tercihlerine göre değişik tip ve gruplar halinde planlanabilir. Yaptırılacak konutlar ile 61. maddede belirtilen genel hizmet tesislerinin sayı, cins ve özellikleri, kooperatifin amacına ve ortakların ihtiyaçlarına uygun olarak genel kurulca belirlenir.
Bu belirleme sırasında, konutların gerek tip ve gruplar, gerekse diğer özellikleri itibari ile; ortakların isteklerine göre dağıtılması esası da kararlaştırılabilir.
Kooperatifçe, konut inşaatlarının devamı sırasında veya tamamlanmasından sonra değişik yer ve zamanlarda yeniden arsa alınması ve ortak kaydedilmesi şeklinde faaliyette bulunulamaz.
Proje, Altyapı ve İnşaat İşleri :
Madde 60-Alınan arsaya ilişkin proje, altyapı ve inşaat işlerinin yaptırılma usulü genel kurulca tespit edilir.
Yukarıdaki işlerin yaptırılmasında; ihale veya emanet usulünden hangisinin uygulanacağı, ihale usulünün kabulu halinde bunun kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü veya yarışma usulü suretiyle yürütüleceği, ihale komisyonunun nasıl teşkil edeceği, emanet usulünün tercih edilmesi halinde ise emanet komisyonunun kimlerden oluşturulacağı hususları genel kurul kararında belirtilir.
Sözü geçen işlerin belirlenen usule, proje, şartname ve iş programlarına göre yürütülüp sonuçlandırılmasından yönetim kurulu üyeleri müteselsilen sorumlu olup, denetim kurulu üyeleri de buna ilişkin hesap ve işlemleri tetkik ve denetlemekle yükümlüdür.
Konut Bedellerinin Tespiti :
Madde 61- Arsa bedeli ile yapı masrafları ve yol, su, elektrik gibi müşterek tesis masrafları, okul, kütüphane, satış mağazaları, bahçe ve spor alanı gibi genel hizmet tesis bedellerinden her konuta düşecek olan miktar ile genel giderler ve yönetim masraflarından ortaklara düşecek paylar hesaplanmak suretiyle konutların geçici maliyetleri bulunur. Bundan sonra yönetim kurulu kararı ile oluşturulacak en az üç kişilik bir teknik heyet tarafından konutların yeri, yapı durumu ve sair özelliklerine göre kıymet takdir olunur.
Teknik heyet kararı bir rapora bağlanarak, tanzim tarihi ve imzaların doğruluğu bakımından noterce onandıktan sonra yönetim kuruluna tevdi edilir. Bu rapor, yönetim kurulunca, noter vasıtasıyla, taahhütlü mektupla veya elden imza karşılığında ortaklara tebliğ edilir. Ortaklar tebliğ tarihinden İtibaren 15 gün içinde bu kıymetlere itiraz edebilirler. 15 günün geçmesiyle itiraz hakkı kesin olarak düşer. İtiraz edildiği takdirde, teknik heyet ile yönetim kurulunun kendi üyeleri arasından birer, itirazda bulunan ortaklar tarafından seçilecek bir kişiden oluşan 3 kişilik yeni bir kurul marifetiyle tekrar kıymet takdir olunur. Bu heyet tarafından takdir olunan fark, geçici maliyet bedellerine eklenir veya bu bedelden indirilir. Geçici maliyet tespitinden sonra yapılan masraflar kesinleşen kıymet takdiri ile orantılı olarak bölünerek kesin maliyet bulunur.
İtiraz taksitlerin ödenmesini geciktiremez. Her ortak kendisine düşen konutu kesin maliyet bedeli üzerinden kabule mecburdur. Ortaklar, yönetim kuruluna yazı ile bilgi vermek şartıyla kendilerine düşen konutları diğer ortakların konutları ile değiştirebilirler.
Konutların Ortaklara Dağıtımı :
Madde 62- Konutlar, maliyet bedelleri kesinleştikten sonra ortaklar veya temsilcilerinin katılımıyla noter önünde çekilecek kura ile dağıtılır.
Ancak, 59. maddenin 2. fıkrası uyarınca, konutların ortaklara önceden dağıtılması halinde kuraya başvurulmaz.
Kuranın yer ve zamanı en az 15 gün önce taahhütlü mektupla veya imza karşılığı ortaklara bildirir. Konut Bedellerinin Ödenmesi :
Madde 63- Ortağın, bu anasözleşmenin 21’inci maddesi uyarınca yatırdığı paraların toplamı, konutun kesin maliyet bedelinden indirilerek geri kalanı genel kurulca kararlaştırılan taksitlere bağlanır. Bu taksitler için ortaklardan bono alınır.
Kredi Borçları ve Konutların Mülkiyeti :
Madde 64- Yapılan konutlar ortaklara dağıtıldıktan ve kesin maliyetle ödenecek taksitler de belli olduktan sonra, kooperatifin aradan çekilmesi ve borç miktarı kadar kredi veren kuruluş lehine ipotek tesisi suretiyle, konutların mülkiyetleri de ortaklara aktarılarak ferdi münasebete geçiş muamelesine başlanır. Muamelenin tamamlanması ve kendi borcunu kabullenmiş olması ile ortağın artık kredi borcu bakımından kooperatifle ilgisi kesilmiş olur.
Yapı kullanma izninin alınmasını müteakip en çok bir yıl içinde, ortakların Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre ferdi münasebet işlerinin sonuçlandırılması şarttır.
Konutların Sigorta Ettirilmesi :
Madde 65- Kredi veren kuruluşça yaptırılmadığı takdirde, kooperatif, bedeli tamamen ödeninceye kadar, genel kuruldan karar almak suretiyle bütün konutları, kesin maliyet bedeli üzerinden yangına karşı sigorta ettirebileceği gibi, ayrıca lüzum görülürse su baskını, deprem ve yıldırıma karşı da sigorta ettirilebilir. Bu takdirde ortaklar paylarına düşen sigorta primini, 63’üncü maddeye göre tespit edilen taksitlerle birlikte ödemek zorundadırlar.
Konutlarda Tadilat :
Madde 66- Ortaklar teslim aldıkları konutlarda Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine uygun olmak ve yapının hüviyetini bozmamak şartı ile değişiklik yapabilirler (Kredi veren kuruluşların hüküm ve şartları saklıdır).
Konutların Bakımı :
Madde 67- Konutların bakımı, bunların Kat Mülkiyeti Kanunu’na tabi olması halinde bu konudaki mevzuat esasları dahilinde yapılır.
Münferit konularda ise yönetim kurulunun tespit edeceği esaslara göre yürütülür. Bu takdirde müşterek elemanlar kullanılarak bunların masrafları ortaklara bölünebilir.
Her ortak borcunu tamamen ödeyinceye kadar konutunu ve arsasını iyi bir surette muhafaza etmekle mükelleftir. Konutun tamire muhtaç kısımlarını derhal onarmak ortağa aittir. Bunu yerine getirmeyen ortağa yönetim kurulunca tebliğ edilecek bir yazı ile, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde tamirin yaptırılması ihtar olunur.
Bahse konu tamir; ortak tarafından yaptırılmadığı takdirde kooperatifçe yapılır. Tamir bedeli ile tahsil masrafları ve devlet tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere genel kurulca tespit edilecek faizi ile birlikte ortaktan alınır.
ALTINCI BÖLÜM
KOOPERATİFİN HESAPLARI VE DEFTERLERİ
HESAPLARI :
Hesap Dönemi, Bilanço ve Netice Hesapları :
Madde 68- Kooperatifin hesap dönemi takvim yılıdır. İlk faaliyete geçildiği yıldaki hesap dönem kooperatifin kurulduğu tarihten başlar ve aynı yılın 31 Aralık tarihinde sona erer.
Yönetim kurulu her yıl 31 Aralık tarihi itibariyle envanter yapar, bilançoyu ve gelir gider farkı hesapların hazırlayıp genel kurul toplantısından en az bir ay önce denetim kurulu üyelerine verir. Denetim kurulu üyeleri bunları en çok 10 gün içinde inceleyerek müştereken düzenleyecekleri raporla birlikte yönetim kuruluna iade ederler. Bilanço ve netice hesapları genel kurul toplantısından en az 15 gün önce kooperatif merkezinde ortakların incelemesine sunulur ve isteyenlere birer sureti verilir.
Muhasebe Usulü :
Madde 69- Kooperatifin hesaplan, genel kabul görmüş muhasebe prensip ve usullerine uygun olarak tutulur ve mali durum tabloları buna uygun şekilde hazırlanır.
Gelir – Gider Farkı ve Dağıtımı :
Madde 70- Gelir- gider farkı genel kurulca onaylanan yıllık bilançoya göre tespit edilir.
Yönetim ve denetim kurulu üyelerine gelir-gider farkından pay verilemez ve kooperatif yalnız ortakları ile işlem yapar.
Ortaklarla yapılan işlemlerden doğmuş bulunan gelir-gider müspet farkının tamamı yedek akçe olarak ayrılır. Yedek akçeler ortaklara dağıtılamaz, sermaye üzerinden kazanç dağıtılamaz.
Gelir-gider farkı menfi olduğu takdirde, ortaya çıkan açık yedek akçelerden, bunun yetmemesi halinde ortak sermaye paylarından ve 71. maddeye göre oluşturulan özel fondan karşılanır.
Özel Fon :
Madde 71– Kooperatif ortak dışı işlemlerde bulunmuş ise 70’nci madde gereğince fon için ayırım yapıldıktan sonra, geri kalan müspet farkın tamamı kooperatifin gelişmesine yarayacak işlerde kullanılmak üzere özel bir fon hesabında toplanır. Bu fonda toplanan hasılanın kullanımına ilişkin esaslar genel kurulca kararlaştırılır.
Borç Senetlerinin Takibi :
Madde 72- Kooperatifçe, borç taksitleri veya ara ödemeleri karşılığında ortaklardan alınan borç senetleri için, ortaklara, bunların ödenme tarihi ve tutarlarını gösteren imzalı ve mühürlü bir alındı belgesi verilir.
Bu senetler, muhasebe kayıtlarına geçirilir. Senetlerin ciro edilmesinde basiretli bir tacir gibi davranılır.
Devir Teslim Tutanağı :
Madde 73- Yönetim kurulu üyeleri ve memurları, görev devir ve teslimleri sırasında, sorumlulukları altındaki para, mal, defter, belge ve diğer kooperatif varlıklarını bir tutanakla yeni görevlilere teslim etmekle yükümlüdürler.
Avanslar ve Ödemeler:
Madde 74- Kooperatifin amaç ve işleri dışında avans verilemez ve ödeme yapılamaz. Her türlü ödemelerin geçerli belgelere dayandırılması şarttır.
Verilecek avansın sebebi, miktarı, süresi, geri alınma şartları, kapatılması şekli ile kasada günlük olarak bulundurulacak azami para miktarı ve kooperatif parasının amaçlara uygun şekilde değerlendirilmesi usulü yönetim kurulu tarafından belirlenir.
Kooperatifin Aczi Halinde Yapılacak İşler:
Madde 75- Kooperatifin aczi halinde bulunduğunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise, yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder. Son yılın bilançosu veya daha sonra yapılan bir tasfiye bilançosu veyahut da yukarıda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun borçlarını artık karşılayamayacağını gösteriyorsa yönetim kurulu Bayındırlık ve İskan Bakanlığına durumu bildirerek genel kurulu derhal olağanüstü toplantıya çağırır. Son yılın bilançosunda kooperatif varlığının yarısı karşılıksız kalırsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantıya çağırarak durumu ortaklara arz eder. Aynı zamanda ilgili mahkeme ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bilgi verir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde yönetim kurulunun veya alacaklılardan birinin isteği üzerine mahkeme iflasın açılmasını erteleyebilir. Bu takdirde, mahkeme mevcutlar defterinin tutulması, yönetim memuru (yediemin) atanması gibi kooperatif varlığının korunmasına ve devamına yarayan tedbirler alır.
DEFTERLER
Tutulacak Defterler:
Madde 76- Kooperatifte aşağıdaki defterlerin tutulması zorunludur.
1-Yevmiye Defteri,
2-Defteri Kebir,
3-Envanter Defteri,
4-Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Karar Defterleri,
5-Ortaklar Defteri,
Kooperatifte bu defterlerden başka, kasa defteri ile işin mahiyet ve öneminin gerektirdiği diğer defterler de tutulur.
Yevmiye Defteri :
Madde 77- Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin belgelerden çıkarılarak tarih sırasıyla ve madde halinde düzenli olarak yazılmasına mahsus defterdir.
Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır.
a) Madde sıra numarası, (Makine ile tutulan muhasebelerde zorunlu değildir)
b) Tarih,
c) Borçlu hesap,
d) Alacaklı hesap,
e) Meblağ, (yardımcı hesaplara taksim edilenlerin, izahat sütununda gösterilmesi şarttır.)
f) Her kaydın dayandığı belgenin türü, tarihi ve numarası,
Yevmiye defterine geçirilecek kayıtlar haklı sebep olmaksızın on günden fazla geciktirilemez. Yevmiye defteri yeni senenin en geç Ocak ayı sonuna kadar notere ibraz edilip, son kaydın altına noterce (görülmüştür) sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirilmek şarttır.
Defteri Kebir:
Madde 78- Defter-i kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir surette hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
Defteri kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmesi şarttır.
a) Tarih,
b) Yevmiye defteri madde numarası,
c) Meblağ,
d) Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri.
Envanter Defteri :
Madde 79- Envanter defterine, kooperatifin açılış tarihinde ve müteakiben her hesap dönemi sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kaydolunur.
Kanunda aksine hüküm olmadıkça, hesap dönemi sonu için çıkarılacak envanter ve bilançoların ertesi hesap döneminin ilk üç ayı içinde tamamlanmış olması gerekir.
Envanter defterine geçirilen envanter ve bilanço yönetim kurulunca imza ve notere ibraz olunur. Noterce son kaydın altına (görülmüştür) sözü yazılarak mühür ve imza ile tasdik ettirilmek şarttır.
Karar Defteri :
Madde 80- Karar defterine genel kurul ve yönetim kurulu tarafından görüşmeler sonucunda verilen kararlar yazılır.
Yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul karar defteri olarak ayrı ayrı tutulur.
Genel kurul karar defterine yönetim kurulunca aslına uygunluğu tasdik edilmiş olarak genel kurul tutanakları yazılır veya yapıştırılır.
Ortaklar Defteri :
Madde 81- Ortaklar defterine, her ortağın adı-soyadı, iş ve konut adresi, kooperatife giriş ve çıkış tarihleri ile yatırdığı veya çektiği paralar tarih sırasıyla yazılır.
Çıkarılan ortaklarla ilgili çıkarma kararının gerekçeli olarak bu deftere yazılması ve çıkarma işleminin kesinleştiği tarihin gösterilmesi gerekir.
Defterleri Tasdik Ettirme Yükümlülüğü :
Madde 82- Kooperatifin tutmak zorunda olduğu yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve her iki karar defteri kullanılmaya başlanılmadan önce Notere ibraz olunur. Noter bu defterleri mühür ve imzasıyla tasdik eder.
Defter ve Belgelerin Saklanması :
Madde 83- Kooperatifle ilgili yazı, mektup, telgraf, fatura, cetvel, senet, makbuz, tutanak, şartname proje, hakediş, fiş gibi belgelerle ödemeleri gösteren belgeler, mukavele, taahhüt, kefalet, sair teminat senetleri ve mahkeme ilamları gibi belgeler muntazam bir şekilde dosya halinde muhafaza edilir.
Bu belgelere defterler son kayıt tarihinden itibaren on yıl geçinceye kadar saklanır. Kooperatifin sona ermesi halinde ilgili belgeler saklanmak üzere Türk Ticaret Kanunu’nun 68’inci maddesi uyarınca noter veya ortakların birine tevdi olunur.
YEDİNCİ BÖLÜM
DAĞILMA VE TASFİYE
Birleşme ve Devir :
Madde 84- Genel kurul, kooperatifin konu ve amaçları ile ilgili diğer bir kooperatifle birleşmesine veya bir kamu tüzel kişisine, ya da herhangi bir derneğe devredilmesine karar verebilir. Bu hallerde 1163 Sayılı Kanunun 84’ncü ve 85’nci maddelerine göre işlem yapılır.
Dağılma Sebepleri :
Madde 85- Kooperatif:
1-Ortak sayısının 7’den aşağı düşmesi üzerine,
2-Genel kurul kararıyla,
3-İflasın açılmasıyla,
4-Kanunlarda öngörülen diğer hallerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının mahkemeden alacağı karar üzerine,
5-Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle,
6-Üç yıl olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde,
7-Amacına ulaşma imkanının kalmadığının Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca tespiti halinde mahkemeden alacağı kararla dağılır.
Ayrıca, kooperatif anasözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılır ve dağılır. Ancak, tescil tarihinden itibaren altı ay içerisinde usulüne uygun şekilde anasözleşme değişikliği yapılarak kooperatifin amacının ve türünün değiştirilmesi halinde dağılmaya ilişkin hüküm uygulanmaz.
Kooperatif amacına ulaşılarak dağılma sürecine girmiş olması halinde, kooperatiflerden çıkan veya çıkarılan ortağın konutu çıkma veya çıkarılma sebebiyle geri alınamaz; ancak, bu eski ortaklar daha sonra oluşabilecek tasfiye masraflarına katılırlar.
Tasfiye Kurulu :
Madde 86- Tasfiye kurulu genel kurul tarafından seçilecek en az iki kişiden oluşur. Genel kurul bu hususta yönetim kurulunu da görevlendirilebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir seçim veya görevlendirme yapılmadığı takdirde, tasfiye işlerini yönetim kurulu yürütür. Bunlar genel kurulca her zaman azil ve yerlerine yenileri tayin olunabilir.
Tasfiye kurulunun yukarıdaki fıkraya göre oluşturulmasına imkan bulunmaması halinde ortaklardan birinin başvurusu üzerine mahkemece tasfiye memurları atanabileceği gibi, ortağın talebine istinaden, tasfiyeye memur kimselerin haklı sebepler dolayısıyla azli ile yerlerine yenilerinin atanmasına da karar verilebilir.
1163 sayılı Kanunun değişik 56’ncı maddesinin 1’inci fıkrasının 3’üncü bendi ile 62’nci maddesi hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkında da uygulanır.
Tasfiye kurulu üyelerini tayin eden merci tarafından tespit edilecek miktarda ücret ödenir. Yönetim kurulu, tasfiye memurlarını ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.
Tasfiye Kurulunun Görevleri ve Tasfiyenin Yürütülmesi :
Madde 87- Tasfiye kurulu, tasfiye işlerinin bir an önce bitirilmesi için çalışmakla yükümlü olup tasfiye işlemlerine ilişkin görevlerini aşağıdaki şekilde yürütür.
- Dağılma, yönetim kurulunca Ticaret Siciline tescil ettirilir ve Ticaret Sicili Gazetesi ile mahalli bir gazetede birer hafta arayla üç defa yaptırılacak ilanla alacaklılar tasfiyeden haberdar edilerek bir yıl içinde alacaklarını beyana davet edilir.
- Tasfiye süresince kooperatif unvanı “Tasfiye Halinde” ibaresi ilave edilerek kullanılır.
- Kooperatif genel kurulu aksine karar vermiş olmadıkça tasfiye memurları menkul malları pazarlık veya açık arttırma usulüyle satabilir. Gayrimenkullerin satılma şekli genel kurul kararıyla belirlenir.
- Tasfiye memurları, göreve başladıkları zaman, kooperatifin dağılma kararının verildiği tarihteki durumunu inceleyerek varlıkları, alacakları, borçları gösterir bir envanter defteri ile açılış bilançosu hazırlar; ayrıca kooperatifin mevcut ortakları ile bunların alacak ve borç durumlarını gösterir bir cetvel tanzim edilir.
- Kooperatifin eskiden başlamış olup da henüz bitirilmemiş işlerinden tamamlanması mümkün olanlar tamamlanır, taahhütler yerine getirilir, alacaklar ve gerektiğinde ödenmemiş sermayeler tahsil edilir.
- Kooperatif borçlarının mevcutlarından fazla olması halinde tasfiye memurları durumu mahkemeye bildirir.
- Tasfiye sırasında tasfiye kurulu kararlarının yer alacağı bir tasfiye defteri tutulur. Tasfiyenin yönetim kurulunca yürütülmesi haline yönetim kurulu karar defteri tasfiye defteri olarak kullanılır.
- Tasfiyenin uzun sürmesi halinde her yıl sonu için ara bilançolar ile tasfiye sonunda kesin bilanço hazırlanır ve genel kurula sunulur.
- Gayrimenkul satışının görüşüleceği toplantılar hariç olmak üzere, tasfiye süresince yapılacak genel kurul toplantılarında toplantı nisabı aranmaz,
- Kooperatiften alacaklı oldukları bilinenleri alacak tutarları ile muaccel olmayan ve tartışmalı olan borçlara karşılık düşen meblağ Notere tevdi olunur.
- Kooperatifin borçlarının ve pay bedellerinin ödenmesinden sonra kalan miktar dağılma anında kayıtlı ortaklar veya hukuki halefleri arasında eşit olarak dağıtılır.
- Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanının sicilden silinmesi tasfiye memurlarınca sicil memurluğundan talep edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Bakanlık ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Denetimi :
Madde 88- Kooperatif Bayındırlık ve İskan Bakanlığının denetimine tabidir. Bakanlık; kooperatif üst kuruluşlarını, ilgili müesseseleri ve bağımsız denetim kuruluşlarını kooperatifi denetlemekle görevlendirebilir.
Kredi veren kamu kurum ve kuruluşları da; kredilerin açılış gayesine uygun olarak kullanılıp kullanmadığı, plan ve projesine uygunluğu, teknik özellikleri ve kalite açısından kooperatifi denetleyebilirler.
Kooperatif görevlileri; kooperatife ait mal, para ve para hükmündeki kağıtları ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiğinde müfettişlere, kontrolörle ve kredi kuruluşlarının denetim görevlilerine göstermek, saymasına ve incelenmesine yardımda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeğe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doğru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.
İlan ve Reklamlar:
Madde 89- Kooperatifçe tanıtım ve ortak kaydı amacıyla yapılacak ilan, reklam ve açıklamalar eksik ve gerçeğe aykırı olamayacağı gibi yanıltıcı bilgi ve unsurları taşıyamaz .
Kanun Hükümlerinin Uygulanması :
Madde 90- Bu anasözleşmede açıklık olmayan hallerde 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere ait hükümleri uygulanır.
İlk Yönetim Kurulu Üyeleri :
Madde 91- İlk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere, aşağıdaki kurucu ortaklar yönetim kurulu üyeliğine seçilmişlerdir.
1)…………………………………………………………………………………………………………………..
2)…………………………………………………………………………………………………………………..
3)…………………………………………………………………………………………………………………..
İlk Denetim Kurulu Üyeleri :
Madde 92- İlk genel kurul toplantısına kadar görev yapmak üzere, aşağıdaki kimseler denetim kurulu üyeliğine seçilmişlerdir.
1)………………………………………………………………………………………………………………………
2)……………………………………………………………………………………………………………………..
Kurucular:
Madde 93-Aşağıda isimleri, tabiiyetleri, ikametgah adresleri, taahhüt ve tediye ettikleri sermaye payları ile imzaları bulunan :
1- Kurucu ortaklar, bu anasözleşmenin 10’uncu maddesinde belirtilen ortaklık şartlarını taşıdıklarını,
2- İlk yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyeleri, bu anasözleşmenin 43’üncü ve 53’üncü maddelerinde belirtilen seçilme şartlarını taşıdıklarını, beyan ederler.
| Sıra No | Adı Soyadı | TC Kimlik No | Tabiiyeti | Adresi | Sermaye Taahhüdü | Ödediği Sermaye | İmza |
| 1 | |||||||
| 2 | |||||||
| 3 | |||||||
| 4 |
|
|
|||||
| 5 | |||||||
| 6 |
|
|
|||||
| 7 | |||||||
| 8 |
|
|
Kooperatif KURULUŞ İZNİ BAŞVURU FORMU-2012
Kooperatif KURULUŞ İZNİ BAŞVURU FORMU
………… VALİLİĞİNE
(Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü)
Merkezi ………………………… olmak üzere “S.S. ………………………………… KOOPERATİFİ” ünvanı altında bir kooperatif kurmak istiyoruz.
Kuruluş evrakı yazımız ekinde sunulmuştur.
Kooperatif tescil ve ilanla tüzel kişiliği kazandıktan sonra, Kooperatifin kooperatifimizin kuruluş sermayesinin en az 1/4’ü, kooperatif hesabına yatırılmak üzere Kurucu yönetim kurulu üyesi ……………………..…’a verilmiştir.
Kooperatifimizin kuruluşuna izin verilmesini arz ederiz. …… / …… / ……….
EKLER :
EK-1) Kuruluş evrakı (1 takım)
EK-2) ………………………
EK-3) ………………………
. .
KOOPERATİFİN
ÜNVANI : ……………………………………………………….
ADRESİ : ……………………………………………………….
TELEFONU : ……………………………………………………….
KURUCU ORTAK SAYISI: ……………………………………………………….
YÖNETİM KURULU ASİL ÜYELERİNİN:
|
ADI SOYADI |
TC KİMLİK NO |
BABA ADI |
DOĞUM YERİ-TARİHİ |
ADRESİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
YÖNETİM KURULU YEDEK ÜYELERİNİN:
|
ADI SOYADI |
TC KİMLİK NO |
BABA ADI |
DOĞUM YERİ-TARİHİ |
ADRESİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
DENETİM KURULU ASİL ÜYELERİNİN:
|
ADI SOYADI |
TC KİMLİK NO |
BABA ADI |
DOĞUM YERİ-TARİHİ |
ADRESİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
DENETİM KURULU YEDEK ÜYELERİNİN:
|
ADI SOYADI |
TC KİMLİK NO |
BABA ADI |
DOĞUM YERİ-TARİHİ |
ADRESİ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kurucu ortaklar adına
İmza İmza
KOOPERATİFLERİN BAKANLIK TEMSİLCİSİ TALEPLERİNE İLİŞKİN İL MÜDÜRLÜKLERİNE VERMELERİ GEREKEN YAZI ÖRNEĞİ
Sayı : …/…/…
Konu : Temsilci İsteği
………… VALİLİĞİNE
(Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü)
Kooperatifimizin ………… yılı olağan/olağanüstü genel kurul toplantısı; …/…/…. günü, saat …’de …… adresinde yapılacaktır.
Toplantının yukarıda belirtilen gün ve saatte yapılmaması durumunda, Bakanlığınızdan yeniden temsilci isteminde bulunulacaktır.
Bilgi edinilmesini, genel kurul toplantısında Bakanlığınızdan …… adet temsilcinin hazır bulundurulmasını arz ederim.
Çağrıya Yetkili Kişilerin
İsim ve İmzaları
(En Az 2 Kişi)
KOOPERATİFİN :
UNVANI :
TİCARET SİCİL NO :
VERGİ NO :
ORTAK SAYISI :
TELEFON :
YAZIŞMA ADRESİ :
EKLERİ :
1-Çağrı için alınan kararın örneği,
2-Çağrıyı yapanların yetkili olduklarını gösterir belge,
3-Toplantı gündemi,
4-Vezne alındısı,
5-Yönetim Kurulu yıllık çalışma raporu (11.06.2008 tarih ve 26903 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kooperatifler Ve Üst Kuruluşları Yönetim Kurulu Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Sunacakları Yönetim Kurulu Yıllık Çalışma Raporunun Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ” hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş olacaktır.),
6-Denetim Kurulu raporu (11.06.2008 tarih ve 26903 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kooperatifler Ve Üst Kuruluşları Denetim Kurulu Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Sunacakları Denetim Kurulu Raporunun Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ” hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş olacaktır.),
7-Gerekli görülen diğer belgeler.
Kooperatifin Nev\\\\\\\’i değiştirerek Anonim Şirkete dönüştürülmesinde damga vergisi ve harç uygulaması hk
KANUNLAR GEREKÇELER B.K.K. YÖNETMELİKLER TEBLİĞLER İÇ GENELGELER GENEL YAZILAR ÖZELGELER SİRKÜLER
Kanun Son güncelleme:14/02/2012
Madde:
Başlangıç: / / Bitiş: / /
Başlık Kooperatifin Nev\\\\\\\’i değiştirerek Anonim Şirkete dönüştürülmesinde damga vergisi ve harç uygulaması hk.
Tarih 29/12/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.06.17.02-155[9-2011/1886]-1183
Kapsam
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)
Sayı :B.07.1.GİB.4.06.17.02-155[9-2011/1886]-1183 29/12/2011
Konu : Kooperatifin Nev’i Değiştirerek
Anonim Şirkete Dönüştürülmesinde Damga Vergisi ve Harç Uygulaması.hk.
…
İlgi : …. evrak kayıt sayılı özelge talep formu.
İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, kooperatifinizin anonim şirkete dönüştürülmesi işlemine ilişkin olarak şirket ana sözleşmesinin noterde tasdik ettirilmesi esnasında harç, damga vergisi ve kurumlar vergisi istisnası uygulanıp uygulanmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
A – KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Muafiyetler” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde; tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu itibarla, adı geçen kooperatifinizin maddede belirtilen şartları taşıması halinde kurumlar vergisinden muaf tutulması gerekmektedir.
Diğer taraftan; Kanunun 19 uncu maddesinde;
“(1) Bu Kanunun uygulanmasında aşağıdaki şartlar dahilinde gerçekleşen birleşmeler devir hükmündedir:
a) Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanunî veya iş
merkezlerinin Türkiye’de bulunması.
b) Münfesih kurumun devir tarihindeki bilânço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından
bir bütün halinde devralınması ve aynen bilançosuna geçirilmesi.
(2) Kurumların yukarıdaki şartlar dahilinde tür değiştirmeleri de devir hükmündedir.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun “Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Hallerinde Vergilendirme ” başlıklı 20 nci maddesinde de;
“(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:
a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;
1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,
2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.
b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.”
hükmüne yer verilmiştir.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “19” ve “20” numaralı bölümlerinde konu ile ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
Bu çerçevede; kooperatifinizin devir tarihindeki bilanço değerlerinin, nev’i değişikliği suretiyle kurulacak anonim şirket tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilançosuna geçirilmesi kaydıyla söz konusu devir işlemi 5520 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi kapsamında gerçekleştirilen bir devir işlemi olarak kabul edilecektir.
Öte yandan, söz konusu nev’i değişikliğinde, 5520 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde belirtilen şartlara uyulduğu takdirde devir nedeniyle doğan kârlar hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir.
Bu çerçevede, kooperatifiniz genel kurulunun nev’i değişikliği kararı alması üzerine anonim şirkete dönüşüm süreci başladığından, bu tarih itibariyle kurumlar vergisi mükellefiyetinizin tesis ettirilmesi ve devir tarihi itibarıyla hazırlanan ve müştereken imzalanan kooperatifinize ait kurumlar vergisi beyannamesinin nevî değişikliğinin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde bağlı bulunduğunuz vergi dairesine verilmesi gerekmektedir. Ayrıca, nevî değişikliği sonucu kurulacak anonim şirket, kooperatifinizin tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini beyanname ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt edecek ve söz konusu taahhütname ile birlikte devre ilişkin bilanço ve gelir tablosu da verilecektir.
B – DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu; 9 uncu maddesinde, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisinden müstesna olduğu, Kanuna ekli (2) sayılı tablonun “IV -Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün (17) numaralı fıkrasında ise, Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan birleşme, devir ve bölünmeler nedeniyle düzenlenen kâğıtların damga vergisinden müstesna olduğu hükme bağlanmıştır.
Buna göre, nev’i değişikliği nedeniyle devir işleminin Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesindeki şartlar dahilinde devir hükmünde değerlendirilmesi gerektiğinden, Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılacağı anlaşılan nev’i değişikliği işlemine ilişkin olarak düzenlenen şirket ana sözleşmesinin, 488 sayılı Damga Vergisi Kanuna ekli (2) sayılı tablonun IV/17 fıkrası hükmüne göre damga vergisinden istisna edilmesi gerekmektedir.
C- HARÇLAR KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde, anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemlerden harç alınmayacağı belirtilmektedir.
Buna göre, anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemlerinin harçtan istisna tutulması gerekmektedir. Ancak, 492 sayılı Kanunun 123 üncü maddesinde kooperatiflere yer verilmediğinden, kooperatifin nev’i değişikliğine ilişkin olarak yapılan işlemlerden harç alınması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Vergi Dairesi Başkanı a.
Grup Müdürü V.
Yapı Ruhsatı Konut Yapı Kooperatifi Adına Olmayan İnşaatlar İçin Kooperatife Yapılan Teslimlerde ve Kooperatifin Üyelerine Konut Teslimlerinde Uygulanacak KDV Oranı Hk.
KANUNLAR GEREKÇELER B.K.K. YÖNETMELİKLER TEBLİĞLER İÇ GENELGELER GENEL YAZILAR ÖZELGELER SİRKÜLER
Kanun Son güncelleme:14/02/2012
Madde:
Başlangıç: / / Bitiş: / /
Başlık Yapı Ruhsatı Konut Yapı Kooperatifi Adına Olmayan İnşaatlar İçin Kooperatife Yapılan Teslimlerde ve Kooperatifin Üyelerine Konut Teslimlerinde Uygulanacak KDV Oranı Hk.
Tarih 21/07/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.45.15.01-KDV-53-38-64
Kapsam
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
MANİSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Vergi ve Anlaşmalar Uygulama Müdürlüğü
Sayı
:
B.07.1.GİB.4.45.15.01-KDV-53-38-64
21/07/2011
Konu
:
Yapı Ruhsatı Konut Yapı Kooperatifi Adına Olmayan İnşaatlar İçin Kooperatife Yapılan Teslimlerde ve Kooperatifin Üyelerine Konut Teslimlerinde Uygulanacak KDV Oranı Hk.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ile, … Vergi Dairesinin … vergi numaralı mükellefi olduğunuz ve kooperatifinize ait 6 (altı) bloktan oluşan inşaatın, 3 bloğunun yapı ruhsatının 31.03.2009, diğer 3 bloğun yapı ruhsatlarının 03.07.2009, 05.08.2009 ve 16.11.2009 tarihli oldukları belirtilerek, kooperatifinizin katma değer vergisi (KDV) mükellefi olmasının gerekip gerekmediği hususunda görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-k maddesindeki “konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri” ibaresi, 5904 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin (b) bendi ile 03.07.2009 tarihi itibariyle madde metninden çıkartılmış ve aynı tarih itibariyle, 5904 sayılı Kanununun 16 ncı maddesiyle, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na Geçici 28 inci maddesinin “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerince, üyelerine yapılan konut teslimleri katma değer vergisinden müstesnadır.” hükmü yürürlüğe girmiştir.
Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde katma değer vergisi istisnası ve indirimli katma değer vergisi oranı uygulamasına ilişkin açıklamalara, 49, 66, 106 ve 113 Seri numaralı KDV Genel Tebliğleri ile 5, 56 ve 58 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Sirkülerinde yer verilmiştir.
Konu ile ilgili olarak yayımlanan 113 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin, A/4 bölümünde;
“…
Buna göre, 5904 sayılı Kanunun yayımlandığı 03.07.2009 tarihinden itibaren bina inşaat ruhsatını almış olan konut yapı kooperatifleri tarafından, üyelerine yapılacak konut teslimleri, söz konusu konutlar için belirlenen oranlarda KDV’ye tabi tutulacaktır.
Dolayısıyla, 03.07.2009 tarihinden itibaren bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatifleri adına, bina inşaat ruhsatının alındığı tarihten itibaren KDV mükellefiyeti tesis edilecek, vergiye tabi işlemleri bulunmasa dahi sözü edilen konut yapı kooperatifleri tarafından takvim yılının üçer aylık dönemleri itibariyle KDV beyannamesi verilecektir.
Öte yandan, 03.07.2009 tarihinden önce veya sonra kurulan konut yapı kooperatifleri adına bina inşaat ruhsatı alınmadığı müddetçe KDV mükellefiyeti tesis edilmesine gerek bulunmamaktadır.
03.07.2009 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerince üyelerine yapılan konut teslimlerinde ise istisna uygulaması devam edecek olup, bu kooperatifler bakımından daha önce yayımlanan KDV genel tebliğlerinde yer alan açıklamalar geçerli olacaktır.” şeklinde açıklama getirilerek istisna uygulamasına yön verilmiştir.
Sözkonusu tebliğ ile yapılan belirlemelerin açıklanmasına ilişkin olarak yayımlanan 58 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinin (3.2.) bölümünde;
“…
Bu çerçevede, 5904 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 03.07.2009 dan önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine yapacakları konut teslimleri m2 büyüklüğüne bakılmaksızın KDV den istisna olacaktır. Ancak, 03.07.2009 tarihinden sonra inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatiflerinin net alanı 150 m2 ye kadar konut teslimleri % 1, diğer taşınmaz teslimleri ile 150 m2 nin üzerindeki konut teslimleri ise % 18 oranında KDV ye tabi tutulacaktır.
Öte yandan, 3/7/2009 dan önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerinin üyeleri dışındaki kişilere yapacakları konut dahil taşınmaz satışları Kanunun istisna ve oran hükümleri de dikkate alınarak KDV ye tabi tutulacaktır.” şeklinde açıklama getirilmiştir.
Yine konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat ve taahhüt işlerine ve bu kooperatiflerce yapılan teslimlere ilişkin istisna ve indirimli oran uygulaması konusunda daha önce yayımlanmış bulunan 56 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinin (C) bölümünün son fıkrasında;
“İşin konut yapı kooperatifine yapılmasına ilişkin şartın gerçekleşip gerçekleşmediği, yapı ruhsatının münhasıran konut yapı kooperatifi adına düzenlenmiş olmasına (bir başka deyişle, ruhsatın “yapı sahibi” bölümünde yalnızca konut yapı kooperatifinin adına yer verilmiş olmasına) göre belirlenecektir.” şeklinde, (D) bölümünde de, “Yapı ruhsatının “yapı sahibi” bölümünde adı yer alan konut yapı kooperatiflerine verilecek inşaat taahhüt işleri, bu bölümde başkaca bir gerçek ya da tüzel kişinin adına yer verilmemiş olmak ve yukarıda sayılan diğer şartları taşımak kaydıyla istisna veya indirimli oran uygulamasından yararlanacaktır.
Yapı ruhsatının “yapı sahibi” bölümünde adı bulunmamasına rağmen “yapı müteahhidi” bölümünde adı yer alan bir konut yapı kooperatifine yapılan inşaat taahhüt işlerinde ise “işin konut yapı kooperatifine yapılması”na yönelik şart gerçekleşmediğinden istisna ya da indirimli oran uygulanmayacaktır.
…
Buna göre, yukarıda açıklanan şartlar çerçevesinde, konut yapı kooperatiflerine ifa edilecek inşaat taahhüt işleri, bina inşaat ruhsatının 29/7/1998 tarihinden önce alınmış olması halinde KDV’den istisna tutulacak, bina inşaat ruhsatı bu tarihten sonra alınmışsa %1 oranında KDV’ye tabi olacaktır.
Ancak inşaat yapı ruhsatının münhasıran konut yapı kooperatifi adına düzenlenmediği durumlarda, söz konusu kooperatiflere verilecek inşaat taahhüt işlerinde istisna ya da indirimli oranda KDV uygulanması mümkün bulunmadığından bu kooperatiflere yapılacak teslim ve hizmetler, söz konusu teslim ve hizmetler için belirlenen oranlarda KDV’ye tabi tutulacaktır.” şeklinde açıklama getirilerek yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde katma değer vergisi (KDV) istisnası ve indirimli KDV oranı uygulamasına yön verilmiştir.
Bu bağlamda, ilgide kayıtlı özelge talep formu ekindeki ruhsat ve tapu fotokopilerinin tetkik edilmesi sonucu tapu kayıtlarının arsa sahibi adına olduğu ve yapı ruhsatlarının da yine arsa sahibi adına düzenlendiği görülmüştür.
Yukarıda yer alan kanun maddesi, tebliğ ve sirkülerden de anlaşılacağı üzere, özelge talebinize konu inşaat işlerine ait bina inşaat ruhsatları kooperatifiniz adına olmadığından, KDV mükellefiyeti tesis edilmesine gerek bulunmamakla birlikte, kooperatifinize yapılacak teslim ve hizmetler nedeniyle istisna veya indirimli oranda KDV uygulamasından faydalanmanız mümkün bulunmamaktadır.
Ayrıca kooperatifinizin üyelerine yapacağı net alanı 150 m2 ye kadar olan konut teslimlerinde % 1, diğer taşınmaz teslimleri ile 150 m2 nin üzerindeki konut teslimlerinde ise % 18 oranında KDV uygulanacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Vergi Dairesi Başkanı
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Yapı Denetim Firmalarınca Konut Yapı Koop. verilen hizmetlerde tevkifat uygulaması hk.
Başlık Yapı Denetim Firmalarınca Konut Yapı Koop. verilen hizmetlerde tevkifat uygulaması hk.
Tarih 24/08/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.20.15.01-40-MUK-2010-65-251
Kapsam
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
DENİZLİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ GRUP MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı
:
B.07.1.GİB.4.20.15.01-40-MUK-2010-65-251
24/08/2011
Konu
:
Yapı Denetim Firmalarınca Konut Yapı Koop. verilen hizmetlerde tevkifat uyg.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi kimlik numaralı mükellefi olan konut yapı kooperatifinize verilen yapı denetim hizmetlerinde katma değer vergisi (KDV) tevkifatı uygulanıp uygulanmayacağı konusunda görüş talebinde bulunulmaktadır.
3065 sayılı KDV Kanununun 9 uncu maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile bazı kurum ve kuruluşların bir takım hizmet alımlarında sorumluluk uygulaması getirilmiş, söz konusu Genel Tebliğde uygulamaya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 11/07/2006 tarih ve 26225 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 99 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin “Yapı Denetim Hizmetlerinde Tevkifat Uygulaması” başlıklı (5.1.) bölümünde;
“91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan kurum ve kuruluşlara verilen yapı denetim hizmetleri, 93 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile tevkifat kapsamına alınmıştır.
KDV Kanununun 9 uncu maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak bu Tebliğin yayımını izleyen 3. günde başlamak üzere, yapı denetim kuruluşlarının 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan kurum ve kuruluşların yanı sıra bütün KDV mükelleflerine verdikleri yapı denetim hizmetlerinde aynı Tebliğin (A/5-f) bölümü kapsamında 1/2 oranında KDV tevkifatı uygulanması uygun görülmüştür.” açıklaması yer almıştır.
Bu itibarla, kooperatifinizin gerçek usulde KDV mükellefiyetinin bulunması halinde yapı denetim hizmetleri nedeniyle yapı denetim şirketlerine yapılan ödemelerin 1/2 oranında tevkifata tabi tutulması, gerçek usulde KDV mükellefiyetinizin bulunmaması halinde yapılacak olan ödemelerin tevkifata tabi tutulmaması gerekmektedir.
Hata: İletişim formu bulunamadı.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
Kooperatife ödenen bedellerin değer artışı kazancının beyanında maliyet unsuru olarak gösterilip gösterilemeyeceği
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
Sayı
:
B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK mük.80-748
14/06/2011
Konu
:
Kooperatife ödenen bedellerin değer artışı kazancının beyanında maliyet unsuru olarak gösterilip gösterilemeyeceği.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, … Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün … TC kimlik numarasında kayıtlı mükellefi olduğunuzu, 2005 yılında …. Konut Yapı Kooperatifi’ne üye olduğunuzu, 2006 yılında arsa değeri üzerinden kat irtifaklı tapu tahsisinin yapıldığı, 2008 yılında inşaat bitince kat irtifaklı tapunun, 2009 yılında ise, kat mülkiyeti tapunun yapıldığı belirtilerek, söz konusu gayrımenkulü satmanız halinde, kooperatife ödemiş olduğunuz bedellerin maliyet unsuru olarak değer artış kazancının beyanında gösterip gösteremeyeceğiniz hususunda Başkanlığımız görüşü sorulmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Değer Artış Kazancı” başlıklı mükerrer 80’inci maddesinde, “Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.
…
6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır).
Bu maddede geçen “elden çıkarma” deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.
Bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç, (2010 takvim yılı için) 7.700,00 Türk Lirası gelir vergisinden müstesnadır…” hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, aynı Kanun’un “Safi Değer Artışı” başlıklı mükerrer 81′ inci maddesinde, “Değer artışında safi kazanç, elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunur. Hâsılatın ayın ve menfaat olarak sağlanan kısmının tutarı Vergi Usul Kanununun değerleme ile ilgili hükümlerine göre tayin ve tespit olunur.
Maliyet bedelinin mükelleflerce tespit edilememesi halinde maliyet bedeli yerine; Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, takdir komisyonlarınca tespit edilecek bedel, kazancı bilanço veya işletme hesabı esasına göre tespit edilen işletmelerde ise son bilançoda veya envanter kayıtlarında gösterilen değer esas alınır.
…
Mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen toptan eşya fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak tespit edilir. Şu kadar ki, bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması şarttır.” hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede, kooperatifiniz tarafından kura çekimi sonucu üyelere isabet eden gayrimenkullerin, çekiliş tarihi itibariyle üyelerin fiili kullanımlarına terk edilmesi halinde kura çekiliş tarihinin kooperatif tarafından gayrimenkullerin üyelere tahsis tarihi, üyeler için de söz konusu gayrimenkullerin iktisap tarihi olarak kabul edilmesi gerekir. Aksi taktirde ise söz konusu gayrimenkullerin tahsis tarihi kooperatif tarafından üyelerin fiili kullanımına bırakıldığı tarih olacaktır.
Bu hükümlere göre, … Yapı Kooperatifi tarafından gayrimenkulün tarafınıza tahsis edildiği tarihten itibaren 5 yıl ( tahsis tarihinin 1/1/2007 tarihinden önce olması halinde 4 yıl) içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış kazancı olarak değerlendirilecektir.
Diğer taraftan, maliyet bedeli olarak, aldığınız gayrimenkulünüz için kooperatife yapmış olduğunuz ödemelerin ayrı ayrı endekslenmesi sonucu bulunacak tutar ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve uhdenizde kalan giderler ile ödenen vergi ve harçların eklenmesinden sonra bulunan tutarın, satış bedelinden indirilmesi sonucu kalan kısmın, 2010 yılı için 7.700,00 TL ‘yi aşması halinde aşan kısmın değer artışı kazancı olarak yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Site yönetimince işletilecek sosyal tesis (restorant) işletmesinin mükellefiyeti hk.
KANUNLAR GEREKÇELER B.K.K. YÖNETMELİKLER TEBLİĞLER İÇ GENELGELER GENEL YAZILAR ÖZELGELER SİRKÜLER
Kanun Son güncelleme:14/02/2012
Madde:
Başlangıç: / / Bitiş: / /
Başlık Site yönetimince işletilecek sosyal tesis (restorant) işletmesinin mükellefiyeti hk.
Tarih 28/07/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.07.16.01-GVK.2010.108-231
Kapsam
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANTALYA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü
Sayı :B.07.1.GİB.4.07.16.01-GVK.2010.108-231 28/07/2011
Konu : Site yönetimince işletilecek sosyal tesis (restorant) işletmesinin mükellefiyeti
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; … Vergi Dairesi Müdürlüğünün … (potansiyel) vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellef olduğunuzu, site içerisinde bulunan sosyal tesislerinizde açık havuzla bitişik restoran/kafeterya olarak planlanan mekanda sadece site sakinlerinin faydalanabileceği, ticari amaç gütmeyen bir restoran açmayı yönetim kurulunun …2010 tarihli kararı ile kararlaştırıldığını belirterek, site işletmesinin bu faaliyetinin gelir vergisi, katma değer vergisi ve vergi usul kanunu karşısındaki durumu konusunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
Bilindiği üzere; 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin (ç) bendiyle dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler, vergi mükellefiyetine alınırken, dernek veya vakıflar tüzel kişiliği itibariyle mükellefiyet dışında bırakılmıştır.
Aynı Kanunun 2 inci maddesinde de vakıf veya derneklere ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve sermaye şirketleri ile kooperatifler haricinde kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin, vakıf veya derneklere ait iktisadi işletmeler olduğu, bunların kazanç gayesi gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması, müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği hükme bağlanmıştır.
Sosyal tesislerde su, kahve, çay, meşrubat, hamburger v.s. satışların dernek veya vakıf kurularak yürütülmesi halinde, bu faaliyetler dernek veya vakıflara ait iktisadi işletme sayılarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır. Sözü edilen faaliyetlerin site yönetim kurulunca yapılması halinde ise site yönetim kurulu Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1 inci maddesinin (ç) bendinde sayılan kurumlar arasında yer almadığından kurumlar vergisine tabi olmayıp, adi ortaklık şeklinde değerlendirilerek gelir vergisine tabi olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükme bağlanmıştır.
Ticari faaliyet, bir tür emek-sermaye organizasyonuna dayanmakta olup kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması, böyle bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin “ticari faaliyet” olma niteliğine etki etmemektedir. Ancak, bir faaliyetin “ticari faaliyet” sayılabilmesi için, kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle birlikte faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurlarıyla birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama potansiyeline sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Buna göre, site yönetim kurulunca sakinlerine hizmet vermek amacıyla açılacak olan sosyal tesislerden (restoran/kafeterya) yararlananlara tüketim maddeleri satışı için yapılan giderlerin hizmetten yararlanan malik ve kiracılar arasında aidat veya başka adlarla paylaştırılması, faaliyetin ticari faaliyet olarak nitelendirilmesine engel teşkil etmemektedir. Zira, faaliyeti yürütmek üzere oluşturulan organizasyonun kazanç sağlama potansiyeline sahip olduğu açıktır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, Site yönetimince, siteye ait sosyal tesiste yürütülecek söz konusu faaliyetlerin, adi ortaklık halinde yürütülen ticari faaliyet olarak değerlendirilmesi, adi ortaklık mükellefiyetinin site yönetim kurulu adına tesis edilmesi, site yönetim kurulu üyeleri adına ise gelir vergisi yönünden mükellefiyet tesis edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1 maddesine göre; Türkiye’de ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin, katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Buna göre, ticari kazanç olarak vergiye tabi tutulan siteye ait sosyal tesis işletme faaliyeti nedeniyle katma değer vergisi mükellefiyetinin de site yönetim kurulu adına tesis edilmesi gerekmekte olup, mükellefiyete ilişkin ödevlerin genel esaslar çerçevesinde yerine getirilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Sitenin ortak kullanım alanında bulunan kapıcı dairesinin kiraya verilmesinden dolayı site yönetimi olarak veya kat maliklerince ayrı ayrı beyanname verilip verilmeyeceği hk.
Sitenin ortak kullanım alanında bulunan kapıcı dairesinin kiraya verilmesinden dolayı site yönetimi olarak veya kat maliklerince ayrı ayrı beyanname verilip verilmeyeceği hk.
Tarih 01/08/2011
Sayı B.07.4.DEF.0.53.10.00-GVK-85-12
Kapsam
T.C.
RİZE VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı
:
B.07.4.DEF.0.53.10.00-GVK-85-12
01/08/2011
Konu
:
GMSİ
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; 35 kat/dükkân malikin bulunduğu site yönetimi olarak 2010 yılında sitenin ortak kullanım alanında bulunan 1 adet kapıcı dairesinden 3.150,00-TL kira geliri elde edildiği, elde edilen kira bedelinin, siteye ait banka hesabında muhafaza edildiği belirtilerek, elde edilen kira gelirinden dolayı site yönetimi olarak veya kat maliklerince ayrı ayrı beyanname verilip verilmeyeceği konusunda bilgi istenilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde, bu maddede bentler halinde sayılan mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesi sonucu elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlanmış olup, söz konusu madde hükmüne göre, kat maliklerinin ortak olarak sahip olduğu kullanım alanlarının site yönetimi tarafından kiraya verilmesi nedeniyle elde edilen gayrimenkul sermaye iradının mükellefleri, kat malikleri olacaktır.
Anılan Kanunun 21 inci maddesinde ise, “Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hâsılatın (1.1.2009 tarihinden geçerli olmak üzere) 2.600-TL’si gelir vergisinden müstesnadır. İstisna haddi üzerinde hâsılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanılamaz.
Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanlar bu istisnadan faydalanamazlar.” hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 94 üncü maddesinde; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilânço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” hükmüne yer verilmiş olup, aynı maddenin birinci fıkrasının 5 numaralı bendinin (a) alt bendinde ise; 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben (2006/11449 sayılı B.K.K ile % 20 Yürürlük; 01.01.2007) tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Yine aynı Kanunun “Toplama Yapılmayan Haller” başlıklı 86 ncı maddesinin birinci bendinin (a) alt bendinde; …..kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı, (c) alt bendinde; vergiye tabi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2010 yılı için 22.000-TL) aşmaması koşuluyla, Türkiye’de tevkifata tabi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirlerin beyannameye dâhil edilmeyeceği, anılan bendin (d) alt bendinde de, bir takvim yılında elde edilen ve toplam tutarı (2010 yılı için 1.090-TL) aşmayan, tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için beyanname verilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, 35 hak sahibinin ortak mülkiyeti olan gayrimenkulün, hak sahiplerinin şahsi mülkü olması halinde;
a) Söz konusu gayrimenkulün konut olarak kiraya verilmesi durumunda, hak sahibi başına elde edilen kira bedeli, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesinde belirtilen istisna haddini (2010 yılı için 2.600-TL) aşması halinde beyana dâhil edilecek, aşmaması halinde ise beyana dâhil edilmeyecek, (Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanlar bu istisnadan faydalanamazlar.)
b) Söz konusu gayrimenkulün 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre tevkifat yapma mecburiyetinde olmayanlara kiraya verilmesi (Örneğin, basit usulde vergiye tabi olanlara kiraya verilmesi) söz konusu ise, hak sahibi başına elde edilen kira bedeli, adı geçen Kanunun 86 ncı maddesinin birinci bendinin (d) alt bendinde yer alan tutarı (2010 yılı için 1.090-TL) aşması halinde beyana dâhil edilecek, aşmaması halinde ise beyana dâhil edilmeyecek,
c) Söz konusu gayrimenkullerin, anılan Kanunun 94 üncü maddesine göre tevkifat yapma mecburiyetinde olanlara kiraya verilmesi söz konusu ise, hak sahibi başına elde edilen kira bedeli, yine aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2010 yılı için 22.000.-TL) aşması halinde beyana dâhil edilecek, aşmaması halinde ise beyana dâhil edilmeyecektir.
Diğer taraftan, hak sahiplerinin ortak mülkiyeti olan bu gayrimenkullerin ticari, zirai veya kurumlar vergisine tabi olan işletmelerin aktifinde kayıtlı olması halinde, bu gayrimenkuller, anılan Kanunun 94 üncü maddesinde sayılanlar tarafından kiralanmış olsa bile, ödenen kira bedellerinden ticari, zirai veya kurumlar vergisine tabi işletmelere isabet eden kısım üzerinden herhangi bir gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak olup, hak sahiplerinin elde ettikleri kira gelirlerinin ticari, zirai veya kurum kazancının tespitine müteallik hükümlere göre hesaplanıp, beyan edileceği tabidir.
Öte yandan, kat maliklerinin beyana tabi başkaca bir gelirinin bulunması halinde ise, elde edilen gayrimenkul sermaye iradının beyannameye dâhil edilip edilmeyeceği kat maliklerinin mükellefiyet türlerine göre belirlenecektir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Apartman yönetimi tarafından yaptırılan merdiven temizliği, badana- boya, tamirat işlerinin vergilendirilmesi
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı
:
B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 94-1133
28/07/2011
Konu
:
Apartman yönetimi tarafından yaptırılan merdiven temizliği, badana- boya, tamirat işlerinin vergilendirilmesi.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, apartman yönetimi olarak, vergiden muaf esnaf olan kişilere yaptırılan badana, küçük tamir ve tadilat işleri ile apartman merdivenlerinin temizlikçi bir kadına temizletilmesi halinde, bu kişilere söz konusu işler karşılığı yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda görüş talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergiden muaf esnaf” başlıklı 9 uncu maddesinde;
“Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı şekil ve suretle çalışanlar gelir vergisinden muaftır.
…
2. Bir iş yeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşıryıkayıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı,
…
Ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olanlar ile yukarıda sayılan işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanlar esnaf muaflığından faydalanamazlar.
…
Esnaf muaflığından faydalananlar faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mallara ve giderlerine ilişkin, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden aldıkları belgeleri saklamak zorundadırlar
…
Bu muaflığın, 94 üncü madde uyarınca tevkif suretiyle kesilen vergiye şümulü yoktur.”
hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanunun 61 inci maddesinde;
“Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olmasının veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez…”
hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, Kanunun 23 üncü maddesinin 6 numaralı bendinde de;
“Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dâhil değildir);”
hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu Kanun maddesinin 13 numaralı bendinde de;
“Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden,
a) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde yer alan emtia bedelleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden % 2,
b) Hurda mal alımları için , %2,
c) Diğer mal alımları için, %5
d) Diğer hizmet alımları (“a”, “b” ve “c” alt bentleri hariç olmak üzere mal vehizmet bedelinin ayrılamaması hali de bu kapsamdadır) için %10″
hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre;
– Merdiven temizlik işi yaptırılması karşılığı ödenen bedel ücret olarak değerlendirilecek, ancak sitenizde işyeri bulunmaması kaydıyla ödenen ücret Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 6 ncı bendine göre gelir vergisinden istisna olduğundan tevkifat yapılmayacaktır.
– Yaptırılacak badana, küçük tamir ve tadilat işlerinin esnaf muaflığından yararlananlarca (bir işyerine sahip olmaksızın gezici olarak işyapanlar) yapılması halinde, söz konusu ödemelerin gider pusulası düzenlenerek belgelendirilmesi ve üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94-13/d maddesi uyarınca %10 oranında gelir vergisi tevkifatı hesaplanması gerekmektedir. Diğer taraftan, söz konusu işleri yapan kişilerin gelir vergisi mükellefiyetlerinin bulunması (gerçek usulde veya basit usulde) halinde tarafınızca yapılacak ödemeler karşılığı ilgili kişilerin fatura düzenlemesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Kat karşılığı arsa tesliminde arsa sahibi açısından,vergiyi doğuran olayın ne zaman vuku bulacağı ve teslim olunan katların hangi maliyet esasına göre hesaplanacağı
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı :B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 37-1326 17/08/2011
Konu : Kat karşılığı arsa tesliminde arsa sahibi açısından,vergiyi doğuran olayın ne zaman vuku bulacağı ve teslim olunan katların hangi maliyet esasına göre hesaplanacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, maliki bulunduğunuz gayrimenkulu (arsa) kat karşılığı olarak müteahhide verdiğinizi, ancak dairelerin henüz tamamlanmadığını ve ticari kazanç esaslarına göre mükellef olduğunuzu belirterek, kat karşılığı arsa tesliminde satış yapılması halinde vergiyi doğuran olayın hangi tarihte vuku bulacağı, maliyetin hangi esaslara göre hesaplanacağı ve tarafınıza arsa karşılığı teslimi öngörülen bağımsız bölümlerin kayıtlarınıza hangi tutar üzerinden intikalinin sağlanacağı konusunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükmüne yer verilmiş olup, aynı maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde ise, gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden elde edilen kazancın ticari kazanç sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 38 inci maddesinde; “Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsdeki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari Kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur.” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca ticari kazancın tespitine ilişkin Gelir Vergisi Kanununun 39 uncu maddesinin ikinci fıkrasında; “Elde edilen hasılat, tahsil olunan paralarla tahakkuk eden alacakları; giderler ise, tediye olunan ve borçlanılan meblağları ifade eder.” parantez içi hükmü yer almaktadır.
Kanunda yer alan düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, ticari kazancın tespitinde, dönemsellik ilkesi gereğince işletmenin sürekli kabul edilen ömrü belli dönemlere bölünür ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır. Gelir ve giderler tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilerek hasılat, gelir ve karlar aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılır. Tahakkuk ise gelirin ve giderin miktar ve mahiyet itibariyle kesinleşmesini ifade eder.
Öte yandan, başkasının arsası üzerine inşaat yapanların arsa sahibine vermiş oldukları dairelerin inşası için yapmış oldukları harcamalarla, kendilerine ait daireler için yapmış oldukları harcamaların toplamı inşaat maliyetini verir. Müteahhide ait dairelerin maliyeti, toplam inşaat maliyetinin bu dairelere dağıtımı suretiyle bulunur. İnşaatın toplam maliyetinin arsa sahibine verilen dairelere isabet eden kısmı müteahhidin kendisine ait dairelerin arsa maliyetidir.
Bu itibarla, işletmeniz tarafından müteahhide verilen arsanızın üzerine yapılan dairelerin inşası tamamen bitirilmediği müddetçe inşaat maliyeti oluşmayacağından, inşaatın devamı sırasında yapılan satışlar karşılığında alınan tutarların avans olarak değerlendirilmesi ve söz konusu dairelerin teslim edildiği dönem kazancına dahil edilmesi gerekmektedir. Ancak, dairelerin tamamlanması ile ilgili muvazaalı bir durumun tespit edilmesi durumunda, gerekli cezai işlemlerin uygulanacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
Site yönetim ve denetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemelerinin vergilendirilmesi hk
Site yönetim ve denetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemelerinin vergilendirilmesi hk.
Tarih 08/09/2011
Sayı B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-GVK-94-15-706
Kapsam
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
( Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü )
Sayı
:
B.07.1.GİB.4.06.16.01-2011-GVK-94-15-706
08/09/2011
Konu
:
Site yönetim ve denetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemelerinin vergilendirilmesi
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; sitenizde yönetim ve denetim kurullarında üye olarak görev yapan kişilerin bir kısmının kat maliki olması, bazılarının eşlerinin kat maliki olması, bir kısmının ise kat maliki olmasına karşın yönetime seçildikleri sitede ikamet etmemesi durumunda bu kişilere ödenen ücretten gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 61’inci maddesinde; “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmişbulunması onun mahiyetini değiştirmez.” hükmü yer almış olup, aynı maddenin 4’üncü bendinde ise; Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun ” Tarifler ” başlıklı 2’nci maddesinin a bendinde; “…bağımsız bölümler üzerinde kurulan mülkiyet hakkına (Kat mülkiyeti) ve bu hakka sahip olanlara (Kat maliki)” denileceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 34’üncü maddesinde yönetici tarif edildikten sonra, 35-38’inci maddelerinde bunların görevleri ve sorumlulukları belirtilmiş; 40’ıncı maddesinde ise “…Yönetici, yönetim planında veya kendisiyle yapılan sözleşmede bir ücret tayin edilmemiş olsa bile, kat maliklerinden uygun bir ücret isteyebilir.
Kat malikleri kurulu, kat malikleri arasından atanmış yöneticinin normal yönetim giderlerine katılıp katılmayacağı, katılacaksa, ne oranda katılacağını kararlaştırır. Bu yolda, bir karar alınmamış ise, yönetici yönetim süresince kendisine düşen normal yönetim giderlerinin yarısına katılmaz.” hükmü yer almıştır.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” hükmü yer almış olup, aynı fıkranın 1’inci bendinde ise; hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61’inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç) 103 ve 104’üncü maddelere göre gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, tevkifat uygulamasında “sair kurum” olarak değerlendirilen site yöneticiliklerine kat malikleri arasından seçilen yönetici ve denetçilere (sitenizde yönetim ve denetim kurulu üyesi olarak görev yapan ancak oturdukları daireleri eşlerinin adına kayıtlı bulunan kişiler de kat maliki sayılacağından bu kişiler ile kendisi veya eşi kat maliki olup farklı sitede ikamet edenlere yapılan ödemeler de dahil) yönetim giderlerine katılmama oranında yapılan ödemeler, gerçek ücret olarak kabul edilmemekte ve gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmamaktadır. Bu kişilere yönetim giderlerinin üzerinde bir ödeme yapılması durumunda ise fazla kısmın ücret olarak vergilendirilmesi gerektiğinden bu tutar üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacağı tabiidir.
Ancak, kat malikleri dışından yönetici ve denetçi seçilmesi halinde ise, bu kişilere yapılan ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 61, 94, 103 ve 104’üncü maddelerine göre gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.