Kooperatifler Bağış yapabilir mi ?

Detaylı bilgi için [email protected]

Ana sözleşmeleri kapsamında genel kurul kararı alarak veya almayarak kooperatiflerin bağış yapması mevzuata uygun mudur ?

 

“10.3.2.5. Türkiye Kızılay Derneğine yapılan bağış veya yardımlar

5904 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen ve 3/7/2009 tarihinden itibaren yürürlüğe giren (f) bendi ile kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdî bağış veya yardımların tamamı, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebilecektir.

Anılan Derneğe yapılacak aynî bağış ve yardımlar ise Tebliğin “10.3.2.1. Kurum kazancının %5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar” bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilecektir.

Diğer taraftan, anılan Derneğin iktisadi işletmelerine yapılan bağış veya yardımların kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi mümkün değildir.

2.7.Genel kurul toplantılarına Bakanlık Temsilcisinin iştirak etmemesi halinde yapılması gereken işlemler nelerdir?
Yönetim kurulunca usulüne uygun olarak başvuru yapıldığı halde temsilci toplantıya katılmaz ise toplantıyı yürütmek üzere mahalli idare amirine durum yazılı olarak bildirilir, buna rağmen temsilci gelmez ise bir saat beklendikten sonra toplantıya başlanır(KK Md.87).

Genel kurula katılma hakkına sahip olan ortaklar toplantı tarihinden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde taahhütlü mektupla gerektiğinde gazete, gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve adete göre ilan yoluyla toplantıya davet edilir.Davet yazıları elden imza karşılığı da ortaklara teslim edilebilir(Örnek Anas. Md. 28).
Yönetim kurulunca belirlenen gündem, toplantı çağrısına ve ilana yazılarak genel kurul toplantısından önce yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço, gelir gider tablosu, tahmini bütçe, Hazirun(Ortaklar) Cetveli tanzim edilir. Ortaklara gönderilen davet yazılarına, vekaleten oy kullanacak ortaklar için matbu vekalet belgeleri eklenebilir.
Dörtten az olmamak üzere kayıtlı ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur(KK Md.46/2).
Ortakların bilgi edinmelerini sağlamak açısından Bilanço, gelir gider tablosu ile denetim kurulu raporu olağan genel kurul toplantısından en az 15 gün önce ve bir yıl süre ile kooperatif merkezinde asılı bulundurulur.Talep eden ortaklara da bilanço ile gelir gider tablosunun bir örneği verilir(KK Md.24).
Ayrıca toplantı tarihi, yeri ve gündemi toplantıdan en az 15 gün önce ilgili bakanlığa(İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü’ne) yazılı olarak bildirilir(KK Md.45/4).
Bu bildirime, Bakanlıkça tespit edilen miktardaki temsilci ücretinin ilgili Maliye veznesine yatırıldığını gösteren belge eklenerek toplantıda temsilci bulundurulması talep edilir(Anas.Md.30).
Temsilci ücretleri,
-Ankara dahil(İstanbul hariç) il merkezlerinde Defterdarlık Muhasebe Müdürlüklerine;
-İstanbul’da Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü’nün yazısı üzerine ilgili Malmüdürlüğüne,
-İlçelerde ve ilçelere bağlı yerleşim yerlerinde Malmüdürlüklerine yatırılır.
Talep edilip ücreti de ödenmesine rağmen temsilcinin gelmemesi halinde Kooperatifin başvurusu üzerine, ödediği temsilci ücreti kooperatife iade olmaktadır.

1.20. Bir ortağın şahsi alacaklısı o ortağa ait ortaklık payını haczettirebilir mi?
Bir kooperatif ortağından şahsi olarak alacaklı bulunanlar ancak,
-Kooperatif tarafından o ortağa verilecek faizi,
-Ortağa dağıtılacak olumlu gelir-gider farkını,
-Kooperatifin dağılması halinde ortağa ödenecek payı, diğer bir ifadeyle kooperatifin tasfiyesinden ortağa isabet edecek tasfiye miktarını,
haczettirebilecek, fakat o ortağa ait ortaklık payı üzerine haciz konulmasını talep edemeyeceklerdir.(KK Md.19/6 İİK Md. 82/1).

1.15.Bir paya birden fazla ortak sahip olabilir mi?
Esas itibariyle bir ortağın en az bir ortaklık payı alması zorunlu bulunmakla birlikte, bir paya birden fazla şahsın sahip olması halinde sermaye payı kooperatife karşı bölünemeyeceğinden hissedarlar aralarından seçebilecekleri ortak bir temsilci aracılığıyla ortaklık haklarını kullanabileceklerdir(KK Md.98 TTK Md.400).
Bir paya birlikte sahip olan şahısların aralarında yapmış oldukları anlaşmalar kooperatifi bağlamamakla birlikte bu durumdaki kişiler müşterek bir temsilci tayin etmedikleri takdirde kooperatif tarafından bunlardan birine yapılacak tebliğ hepsi hakkında geçerli olacaktır.

1.12.Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortaklara yapılacak iade ve ödemeler ile bu ödentilerin yapılacağı süre nedir?
Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kooperatif varlıkları üzerindeki hakları anasözleşmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır.
Bu ortakların alacak ve hakları bunları isteyebilecekleri günden başlayarak 3 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Çıkan veya çıkarılan ortakların sermaye veya mevduatından kısmen veya tamamen yoksun kalacağı yönündeki kısıtlamaların hükmü yoktur(KK Md.17).

1.7.Kooperatifteki payını devir eden ortaktan devir işlemi nedeniyle herhangi bir bedel alınabilir mi?
Payını devir etmek suretiyle kooperatiften ayrılan ortaklardan bu devir işlemi nedeniyle herhangi bir fark veya ücret alınması yasal değildir.

1.5.Kooperatiflerde yedek ortak alımı yapılabilir mi?
Kooperatiflerde yedek ortak adı altında ortaklık kaydı yapılamayacağı gibi yapılacak konut ve işyeri ile alınacak ortak sayısı genel kurulca belirlenir(KK Md.42).
Yönetim kurulu genel kurulca kararlaştırılan sayının üzerinde ortak kaydedemez(KK Md.8/3).

1.4.Kooperatife girmek isteyen ortakların talepleri nasıl değerlendirilir?
Kooperatife girmek isteyen ortaklar bu taleplerini belirten bir yazı ile yönetim kuruluna başvuruda bulunur, yönetim kurulunca yapılan değerlendirme sonucunda yasa ve ana sözleşmede belirtilen şartları taşıyan ortakların kabulü veya reddi ile ilgili yönetim kurulu kararı alınarak ilgiliye 15 gün içinde yazılı olarak bildirilir(KK Md.8 Örnek Anas.Md.11).

1.3.Yabancı uyruklu kişiler kooperatife ortak olabilir mi?
Gerek Kooperatifler Kanunu ve gerekse Bakanlığımızca hazırlanan tip ana sözleşmelerde yabancı uyruklu kişilerin kooperatif ortağı olmalarını engelleyen herhangi bir hüküm bulunmamakla birlikte, bu hususta yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de taşınmaz mal edinmeleri hakkındaki hükümler saklıdır.Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye’de taşınmaz edinmeleri, Tapu Kanununun 35’inci Maddesinde düzenlenmiş, bu maddede 2005 yılı sonlarında yapılan ve 2006 yılı başında yürürlüğe giren değişiklikle, yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde bu ülkelerin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketlerinin Ülkemizde taşınmaz edinimlerine ilişkin yeni esaslar getirilmiştir.Buna göre, Yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, Türkiye’de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılıp tescil edilen taşınmazları edinebilirler.Yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri, ancak özel kanun hükümleri çerçevesinde taşınmaz mülkiyeti ve taşınmazlar üzerinde sınırlı ayni hak edinebilirler.
Diğer yandan, yabancı uyruklu olup Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçmemiş ortakların kooperatif yönetim ve denetim kurulu üyeliğine seçilmeleri imkanı bulunmamaktadır(KK Md.56, 65).

1.2.Kooperatife alınacak ortaklarda aranacak şartlar nedir?
Kooperatife ortak olmak için;
1-Medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip olmak(18 yaşını tamamlamış, akli yeterliliğe sahip ve kısıtlı olmayan kişiler medeni hakları kullanma ehliyetine diğer adıyla fiil ehliyetine sahiptir.)
2-Ortak olmak isteğini belirten bir yazı ile yönetim kuruluna başvurmak(Varsa şahsi sorumluluk ve ek ödemeleri ayrıca kabul etmek),
3-Gerekli sermaye payını taahhüt etmek ve dörtte birini peşin ödemek,
4-Anasözleşmede belirtilen diğer şartları taşımak,
gerekmektedir(KK Md.8).
Yönetim kurulu üyeleri, mevcut ortaklar ile ortak olmak için başvuranların ana sözleşmede yazılı ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırmakla yükümlüdür(KK Md.8/2).

1-YÖNETİM KURULU ÜYELERİ TARAFINDAN ORTAKLARLA İLGİLİ OLARAK GERÇEKLEŞTİRİLECEK İŞLEMLER
1.1.Kooperatife kimler ortak olabilir?Kooperatifleri oluşturan gerçek ve tüzel kişiler “Üye” olarak adlandırılabilir mi?
Kooperatife tüm gerçek ve tüzel kişiler(Ticaret şirketleri, Dernekler, Vakıflar, Belediyeler, Kooperatifler vs.) ortak olabilir(KK Md.8, 9).
Yukarıda madde metninden de anlaşılacağı üzere, (gerek kuruluşta ve gerekse daha sonraki süreçlerde) Kooperatifi kuran veya kooperatifi oluşturan kişiler “Ortak” olarak adlandırılmakta, dolayısıyla, kooperatif ortaklarının “Üye” olarak nitelendirilmemesi gerekmektedir.