3903
HARÇLAR KANUNU (1)x
Kanun Numarası : 492
Kabul Tarihi : 2/7/1964
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 17/7/1964 Sayı : 11756
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 3 Sayfa : 2760
Bu Kanunun yürürlükte olmayan hükümleri için bakınız
“Yürürlükteki Bazı Kanunların Mülga Hükümleri Külliyatı”
Cilt: 1 Sayfa: 733
Kanunun şümulü:
Madde 1 – Bu kanuna göre alınacak harçlar aşağıda gösterilmiştir:
1. Yargı harçları,
2. Noter harçları,
3. (Değişik: 21/1/1982 – 2588/1 md.) Vergi Yargısı Harçları,
4. Tapu ve Kadastro harçları,
5. Konsolosluk harçları,
6. Pasaport, ikamet tezkeresi vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik harçları,
7. Gemi ve liman harçları,
8. İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları,
9. Trafik harçları.
BİRİNCİ KISIM
Yargı Harçları
BİRİNCİ BÖLÜM
Mükellefiyet
Mevzuu:
Madde 2 – Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanları, yargı harçlarına tabidir.
Ceza mahkemelerinde şahsi hukuka ait hakların hüküm altına alınması halinde de, celse harçları hariç olmak üzere (1) sayılı tarifeye göre harç alınır.
Hakem kararları:
Madde 3 – Hakem kararlarının infazı lazım geldiğine dair mahkeme başkanı veya hakim tarafından verilen şerhlerden, hakem kararının mahiyetine göre, karar ve ilam harcı alınır.
Yabancı hakem kararları ile, kanun gereğince tahkim yolu ile halli mecburi olan davalardan da aynı suretle harç alınır.
____________
(1) Bu Kanunda, 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu hükümlerine aykırılık bulunması durumunda, 5302 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı, söz konusu Kanunun 70 inci maddesi ile hüküm altına alınmıştır.
Sayfa 1
3904
Yabancı mahkeme ilamları:
Madde 4 – Yabancı bir mahkeme tarafından verilen ilamların tenfizi için açılacak davalardan, bu ilamlarda hükmolunmuş şeyin değeri, nevi ve mahiyetine göre (1) sayılı tarife gereğince harç alınır.
Bölge idare mahkemeleri ile Danıştay işlemleri:
Madde 5 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/2 md.)
Bölge İdare Mahkemeleri ile Danıştay’da açılacak davalardan (1) sayılı tarife gereğince harç alınır.
Ancak, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezalarla ilgili olup Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay’ın görevi içinde bulunan işlemler (3) sayılı tarifeye göre harca tabidir.
Karşılık davalar ve davaya müdahale :
Madde 6 – Karşılık davalar, müstakil davalar gibi harca tabidir.
Davaya müdahale eden kimse, kanun yollarına müracaat ederse iltihak ettiği taraftan alınan harca eşit harcı ödemek mecburiyetindedir.
Yeniden harç alınması:
Madde 7 – Muameleden kaldırılan dosya, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda belirtilen süre içinde yenilenmediği takdirde, davanın görülebilmesi yeniden harç verilmesine bağlıdır.
Hükmün bozulması:
Madde 8 – Bir hükmün bozulmasını mütaakıp verilecek hükümlerden yeni bir hüküm gibi karar ve ilam harcı alınır ve bozulan hükümden evvelce alınmış olan karar ve ilam harcı, mütaakıp hükme ait harçdan mahsup olunur.
Tashihi karar:
Madde 9 – Tashihi karar talebinin kabulü üzerine temyiz olunan hüküm tasdik edilirse, temyiz olunan hükümden alınmış olunan harç kadar yeniden harç alınır.
İadei muhakeme:
Madde 10 – İadei muhakemenin kabulü üzerine cereyan edecek davalar, yeni davalar gibi harca tabidir. İadei muhakeme talebinde bulunan neticede haklı çıkarsa evvelce alınan harç mahsup edilir.
Mükellef:
Madde 11 – Genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca mevzu olan işlemin yapılmasını istiyen kişiler ödemekle mükelleftir.
Vasinin hesabının görülmesi dolayısiyle alınacak harçlar, vesayet altındaki şahsa izafeten vasiden alınır.
Herhangi bir istek olmaksızın resen yapılacak işlemlere ait harçlar, aksine hüküm yoksa, lehine işlem yapılan kişilerden alınır.
Celse harçlarında mükellef:
Madde 12 – Hukuk ve ticaret mahkemelerinde celse harcı, muhakeme tarafların talep ve muvafakatleri üzerine talik edilmiş ise taraflardan ve evvelce yapılması mümkün olan bir işlemin yapılmamış olmasından dolayı talik edilmişse, talike sebebiyet veren taraftan alınır.
Her iki halde talike vekiller sebebiyet vermişse celse harcı vekillere yüklenir.
Vekil veya taraflara yüklenilen celse harcı mütaakıp iki celsede ödenmezse bir misli fazlasiyle alınır. Ödenmediği takdirde harcın bu miktar üzerinden tahsili için Maliyeye tezkere yazılmasına karar verilir.
Sayfa 2
3905
İKİNCİ BÖLÜM
İstisna ve Muaflıklar
Harçdan müstesna işlemler:
Madde 13 – Aşağıda yazılı mevzular harçdan müstesnadır:
a) (Değişik: 20/3/1981 – 2430/1 md.) Değeri 50 Yeni Türk Lirasını geçmeyen dava ve takipler (Ticari senetlere ait takipler hariç),(1)
b) Vasi tayini ve azli, hakimin reddi talebinin kabulü ve hakimin istinkafına ait kararlar,
c) (Değişik: 30/12/1980 – 2366/1 md.) Ayda 100 Yeni Türk Lirasını geçmeyen nafakalara ait dava ve takipler, “Birden fazla kişiler lehine nafakaya hükmedilmesine dair ilamlarda her kişi lehine hükmedilen miktar müstakil olarak nazara alınır.,(1)
d) İcra ve iflas dairelerinin kusuru yüzünden yanlış yapılmış olan işlemlerin ıslahı ve iptaline dair tetkik mercileri kararlariyle, bu iptal veya ıslah dolayısiyle yeniden yapılacak işlemler,
e) Ticaret sicilinde re’sen yapılan düzeltmeler,
f) İcra tetkik mercilerinin cezaya mütedair kararlariyle bu kararların temyizi işlemleri.
g) İcra ve İflas Kanununun 270 nci maddesine göre yapılacak defter tutma işlemleri,
h) Yetkili makamların istiyecekleri ilam ve sair evrak suretleri,
i) Kamu adına C. savcıları tarafından Hukuk mahkemelerine açılan davalar ve kanun yolu başvuruları ile ceza mahkemelerinden verilen kararlara karşı kanun yolu başvuruları, (2)
J) (Ek: 21/1/1982 – 2588/3 md.) Genel Bütçeye dahil idarelerin bu Kanunun 1 ve 3 sayılı tarifelerine giren bütün işlemleri.
(Yukarıdaki işlemlerin hesaplanacak harçlarının, Genel Bütçeye dahil idarelerin haklılığı nispetinde karşı taraftan tahsiline ilgili merciince karar verilir.)
Harçtan muaf olanlar:
Madde 14 – Erler ve ihtiyaçları Devlet tarafından deruhde ve temin olunan onbaşı ve çavuşlar adliye işlemlerinden ötürü harçtan muaftırlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Harç Alma Ölçüleri ve Nispetleri
Harç alma ölçüleri:
Madde 15 – Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev’i ve mahiyetine göre maktü esas üzerinden alınır.
Değer esası:
Madde 16 – Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Müdahelenin men’i tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taallük eden davalarda gayrimenkulün değeri nazara alınır.
Gayrimenkulün aynına taallük eden davalarda ecrimisil ve tazminat gibi taleplerde de bulunulduğu takdirde harc, gayrimenkulün değeri ile talebolunan tazminat ve ecrimisil tutarı üzerinden alınır.
Değer tayini mümkün olan hallerde dava dilekçelerinde değer gösterilmesi mecburidir. Gösterilmemişse davacıya tesbit ettirilir.Tesbitten kaçınma halinde, dava dilekçesi muameleye konmaz.
Noksan tesbit edilen değerler hakkında 30 uncu madde hükmü uygulanır.
___________________
(1) 30/12/2004 tarihli ve 5281 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, 13 üncü maddenin (a) fıkrasında geçen “2 500 lirayı” ibaresi “50 Yeni Türk Lirasını”; (c) fıkrasında yer alan “5 000 lirayı” ibaresi “100 Yeni Türk Lirasını” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 31/3/2011 tarihli ve 6217 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle, bu bentte yer alan “açılan davalar” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve kanun yolu başvuruları ile ceza mahkemelerinden verilen kararlara karşı kanun yolu başvuruları,” ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 3
3906
Tahliye davalarında değer:
Madde 17 – Gayrimenkulün tahliyesi davalarında, yazılı mukavele olsun veya olmasın bir yıllık kira bedeli üzerinden karar ve ilam harcı alınır.
Gayrimenkul veya gemilerin tahliye ve teslimi:
Madde 18 – Bir gayrimenkulün veya bir geminin tahliye ve teslimine dair olan icra takiplerinde tahsil harcı;bir yıllık kira bedeli, yoksa bu süreye göre takdir edilecek bir bedel üzerinden hesaplanır.
Menkullerin teslimi:
Madde 19 – Bir menkulün teslimine dair olan icra takiplerinde tahsil harcı; menkulün ilamda veya takip talebinde gösterilen değeri, bu yoksa takdir edilecek değer üzerinden hesaplanır.
İcra takiplerinde faiz:
Madde 20 – İcra takiplerinde takipten sonra işliyecek olan faizler, harcın hesabında nazara alınmaz.
Harcın nispeti:
Madde 21 – Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır.
Davadan feragat, davayı kabul veya sulh:
Madde 22 – Davadan feragat veya davayı kabul veya sulh, muhakemenin ilk celsesinde vuku bulursa,karar ve ilam harcının üçte biri, daha sonra olursa üçte ikisi alınır.
İcra takibinden vazgeçme:
Madde 23 – Her ne sebep ve suretle olursa olsun, icra takibinden vazgeçildiğinin zabıtnameye yazılması için vazgeçilen miktara ait tahsil harcının yarısı alınır. Ancak haczedilen mal satılıp paraya çevrildikten sonra vazgeçilirse tahsil harcı tam olarak alınır.
Gayrimenkul veya gemilerin tahliye ve tesliminde tahsil harcı nispeti:
Madde 24 – Gayrimenkul veya gemilerin tahliye veya teslimine dair icralarda Tahsil Harcı (1) sayılı tarifede yazılı miktarların yarısı nispetinde alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Harcın Ödenmesi
Ödeme usulü:
Madde 25 – Yargı harçları makbuz karşılığında ödenir.(1)
Ödeme yeri:
Madde 26 – Yargı harçları harca konu olan işlemleri yapan mahkeme veya daire tarafından alınır.
Kanunlarda aksine hüküm varsa bu madde yerine o hüküm uygulanır.
Maktu harçlarda ödeme zamanı:
Madde 27 – (1) sayılı tarifede yazılı maktu harçlar ilgili bulunduğu işlemin yapılmasından önce peşin olarak ödenir.
Mahiyetleri icabı işin sonunda hesap edilip alınması gerekenler, harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir.
___________________
(1) 30/12/2004 tarihli ve 5281 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu maddede geçen “ilgili kâğıt ve belgelere harç pulu yapıştırılmak suretiyle” ibaresi, “makbuz karşılığında” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 4
3907
Harç peşin veya süresinde ödenmemiş ise, mütaakıp muamelelere ancak harç ödendikten sonra devam olunur.
Nispi harclarda ödeme zamanı:
Madde 28 – (1) sayılı tarifede yazılı nispi harçlar aşağıdaki zamanlarda ödenir.:
a) (Değişik: 23/7/2010-6009/18 md.) Karar ve ilam harcı,
Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın verilmesinden itibaren iki ay içinde ödenir. Şu kadar ki, ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın oranı yirmide bir olarak uygulanır. Bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olması, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konulmasına ve kanun yollarına başvurulmasına engel teşkil etmez.
b) İcra Tahsil Harcı,
İcra takiplerinde Tahsil Harcı alacağın ödenmesi sırasında, ödeme yapılmayan hallerde harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenir.
Harç alacağı icranın yerine getirilmesiyle doğar.
Konunun değeri üzerinden alınacak İflas Harclarında da bu bent hükümleri uygulanır.
c) Depozito, defter tutma ve miras işlerine ait harclar,
(1) Sayılı tarifenin (D) bölümünde yazılı depozito defter tutma ve miras işlerine ait harclar işin sonundan itibaren 15 gün içinde ödenir.
İlamsız takiplerde peşin harc:
Madde 29 – İlama dayanmıyan takip isteklerinden alacak miktarının binde beşi peşin alınır.
Peşin harclar takip sonunda alınacak asıl harca mahsup olunur.
İlama dayanmıyan takiplerde alacaklı mahkemeye müracaata mecbur kalırsa, peşin alınan harç kendisine iade olunur. Veya alacaklının isteği üzerine mahkeme harclarına mahsup edilir.
Noksan tesbit edilen değer üzerinden harcın ödenmesi:
Madde 30 – Muhakeme sırasında tesbit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 409 uncu maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.
Peşin alınan karar ve ilam harclarının geri verilmesi:
Madde 31 – Peşin alınan Karar ve İlam Harcı işin hitamında ödenmesi gerekenden fazla olduğu anlaşılırsa fazlalık istek üzerine geri verilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Harcı ödenmiyen işlemler:
Madde 32 – Yargı işlemlerinden alınacak harclar ödenmedikçe mütaakıp işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmiyen harcları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.
İşçi alacaklarının takibi:
Madde 33 – İş mahkemeleri tarafından işçiler lehine hükme bağlanmış olan hak ve alacakların takibinde işçilerden hiç bir harç alınmadan gerekli işlem yapılır. Bu harclar işçi haklı çıktığı takdirde takip sonunda hesap edilerek ayrıca bir hükme hacet kalmadan borçludan tahsil olunur.
Sayfa 5
3908
Yol giderleri ve tazminatı :
Madde 34 – (Mülga : 8/5/1991 – 3717/3 md.)
İstinabe yoliyle icra takiplerinde giderler:
Madde 35 – Diğer bir icra ve iflas dairesinden istinabe suretiyle bir işlemin yapılması istendiği zaman bu işlemlere ait lüzumlu giderler o dairelere gönderilir.
Paraların bankalara ve mal sandıklarına yatırılması:
Madde 36 – Mahkemeler, hakimler, C. savcıları ve icra iflas daireleri tarafından adli ve idari işlemlerle takip işlemlerinden dolayı herhangi bir sebeple alınmış olan paraların bankaya yatırılması halinde bu paralara ait faiz, ikramiye ve sair menfaatleri Devlete aittir.
Şüyuun giderilmesi neticesinde hasıl olan para ve tereke paraları ile kısıtlı veya gaip adına bankaya yatırılan paralar yukarıki fıkra hükmünden müstesnadır.
Paraların bankaya ve malsandıklarına yatırılması için ilgililerden gider adı ile bir şey alınmaz.
Paraların alacaklıya gönderilme giderleri alacaklıya aittir.
İlgilinin hak ettiği parayı, hak etme tarihinden itibaren on yıl içinde almak için müracaat etmemesi halinde, bu paralar Hazineye gelir kaydolunur.
Sayfa 6
3909
Süresinde ödenmiyen harclar:
Madde 37 – Bu kanunda ödeme zamanı gösterilen harclardan süresinde ödenmiyenleri, ilgili mahkeme ve daireler tarafından sürenin sonundan itibaren onbeş gün içinde bir yazı ile o yerin vergi dairesine bildirilir ve harclar vergi dairesince tahsil olunur.
Yazıda harcın nevi ve mahiyeti, miktarı, mükellefin soyadı ve adı ve en son ikametgah adresi açık olarak gösterilir.
İKİNCİ KISIM
Noter Harçları
BİRİNCİ BÖLÜM
Mükellefiyet ve Muaflık
Mevzuu :
Madde 38 – Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir.
Pey akçesi, zamanı rücü, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir akdin müeyyidesi kabilinden olan taahhütlerden, başlı başına bir akde konu olmadıkça harç alınmaz.
(Ek:13/7/1967 – 903/5 md.) Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların kuruluş muameleleriyle bu vakıflara yapılacak bağışlamalar harca tabi tutulmaz.
Yetkili makamların istiyecekleri suretler:
Madde 39 – Kamu hukuku ile ilgili işlerde yetkili makamların istiyecekleri suretlerden harç alınmaz.
Mükellef:
Madde 40 – Noter harclarını, harca mevzu olan işlemin yapılmasını istiyen kişiler ödemekle mükelleftirler.
İKİNCİ BÖLÜM
Harç Alma Ölçüleri ve Nispetleri
Harç alma ölçüleri:
Madde 41 – Noter harcları (2) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.
Değer esası:
Madde 42 – Değer veya ağırlık ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (2) sayılı tarifede yazılı değer veya ağırlıklar esastır.
(Değişik ikinci fıkra: 4/6/2008-5766/11 md.) Menkul ve gayrimenkul mallar hakkında alım, satım, taahhüt ve rehinle ilgili her nevi mukavele, senet ve kâğıtlarda değer gösterilmesi mecburidir. Rehin bordroları ile kamu idarelerine verilmek üzere ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uyulacağına ilişkin olarak düzenlenen taahhütnameler hakkında bu hüküm uygulanmaz.
Çeşitli İşlemlerde değer:
Madde 43 – Tarifede yazılı nispi harcların hesabında, sulh işlemlerinde sulh olunan bedel, rehin işlemlerinde rehin bedeli, kiralarda mukaveledeki süreye göre kira karşılığının toplamı, süre belli değilse bir yıllık kira tutarı,hizmet akdinde süreye göre verilecek ücretin toplamı, süre belli değilse bir yıllık ücret tutarı, sermaye şirketlerinde konulması ve ileride konulması taahhüt edilen sermayenin toplamı, kaydı hayatla, irat bağlanmasında bir yıllık irat tutarı, harca esas olur.
Kiralamanın devir ve feshinde geri kalan süreye, sermayenin artırılmasında yalnız artırılan kısma ve sermaye paylaşılmasında mevcut miktara göre harç alınır.
(Ek:15/12/1990 – 3689/10 md.) Motorlu kara taşıtları ile ilgili alım,satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer; işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, model, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamaz. Türkiye Sigorta ve Reasü-
Sayfa 7
3910
rans Şirketleri Birliğince düzenlenen listelerde yer almayan eski model taşıtların asgari değeri; o taşıtların listede yer alan en eski modelleri için belirlenen değerinden her model yılı için % 10 indirim yapılmak suretiyle tespit edilir. Birlikçe düzenlenen listelerde yer almayan taşıtların değerleri, emsali taşıtların değerlerinden aşağı olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir. (1)
Kişilerin, imzaların, birden çok olması:
Madde 44 – Bir kişinin birden çok kişiyi temsil etmesi harcın artırılmasını gerektirmez.
Şu kadar ki, bütün imzaların tasdiki kanunen şart olan muamelelerde vekaleten imza edilmesi halinde,vekilin imzasının tasdikinden alınacak harç temsil ettiği kişilerin sayısınca çoğaltılır.
Bir işte müştereken hareket eden vekillerin ve bir borca kefalet eden müteselsil kefillerin bir kağıda koyacakları birden çok imzalar bir imza sayılır.
Ancak mümessil, haiz olduğu birden fazla sıfatlara dayanarak imza ederse sıfatları sayısınca harç çoğaltılır. Bir kişi hem kendisi için ve hem başkalarını temsil suretiyle imza ederse kendisi için ayrı, başkaları için de yukarıki fıkralara göre ayrı harç alınır.
Birden ziyade kimseler, bir kağıda ayrı ayrı işler için imza atıyorlarsa her birinden imza ettikleri kısım için ayrı ayrı harç alınır.
Harcın nispeti:
Madde 45 – Noter harcı, (2) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır.
Bir arada yapılan işler:
Madde 46 – Birbiriyle ilgili işler bir arada bulunursa en yüksek harç alınmasını gerektiren iş üzerinden bir harç alınır.
Yarı harca tabi işler:
Madde 47 – Sürenin uzatılması ve vadenin yenilenmesi halinde asıl senet, mukavele ve kağıtlardan alınmış olan harcın yarısı alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Harcın Ödenmesi
Madde 48 – (Mülga: 18/1/1972 – 1512/208 md.)
Ödeme zamanı:
Madde 49 – Noter harcları, ilgili işlemin hitamından önce peşin olarak alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Sorumluluk:
Madde 50 – Düzenleme ve tasdik işlemleri noterlerin kusurlarından dolayı, mahkeme tarafından hükümsüz addolunursa noter aldığı harç ve ücretler tutarını şahsen tazmin ile mükelleftir.
Harç ve ücretlerin tazmin ettirilmiş olması, ilgililerin genel hükümler dairesinde noterden ayrıca zarar ve ziyan istemelerine engel teşkil etmez.
Noterlere verilecek ücretler ve beyiyeler:
Madde 51 – (Mülga: 18/1/1972 – 1512/208 md.)
——————————
(1) Bu fıkranın uygulanma usul ve esasları ile ilgili 17 Seri Nolu Tebliğ 26/12/1990 tarih ve 20737 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır.
Sayfa 8
3911
ÜÇÜNCÜ KISIM
Vergi Yargısı Harçları
BİRİNCİ BÖLÜM
Mükellefiyeti
Mevzuu:
Madde 52 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/4 md.)
Vergi yargısı işlemlerinden bu Kanuna ekli (3) sayılı tarifede yazılı olanlar, vergi yargısı harçlarına tabidir.
Mükellef:
Madde 53 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/5 md.)
Vergi yargısı harçları, harca mevzu olan işlemlerden dolayı Vergi Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay’a başvuranlar tarafından ödenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Harcın Ölçüsü, Ödenmesi ve Geri Verilmesi
Harç alma ölçüleri:
Madde 54 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/6 md.)
Vergi yargısı harçları (3) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.
Harcın ödenmesi:
Madde 55 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/7 md.)
Vergi yargısı harçlarından, “Başvurma harcı” dava dilekçesi verilmesi sırasında makbuz karşılığında ödenir.(1)
Nispi ve maktu harçlar, ihbarname esasına göre, ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde ilgili vergi dairesine ödenir.
Harcın geri verilmesi:
Madde 56 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/8 md.)
Vergi Mahkemelerince verilen nihai kararlar üzerinden alınan nispi ve maktu harçlar (Başvurma harcı hariç) Bölge İdare Mehkemelerince veya Danıştayca mükellef lehine karar verilmesi halinde mükellefçe kazanılan miktar üzerinden, kesin kararın tebliği tarihinden itibaren bir yıl içinde geri verilir veya istek üzerine vergi borcuna mahsup edilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Tapu ve Kadastro Harçları
BİRİNCİ BÖLÜM
Mükellefiyet
Mevzuu:
Madde 57 – Tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tapu ve kadastro harclarına tabidir.
Mükellef:
Madde 58 – (Değişik birinci cümle: 21/1/1982 – 2588/9 md.) Tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli tarifede belirtilen kişiler; tarifede belirtilmeyen işlemlerde taraflar aksini kararlaştırmamış ise, aşağıda yazılı kişiler ödemekle mükelleftir.
___________________
(1) 30/12/2004 tarihli ve 5281 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu maddede geçen “dava dilekçesine pul yapıştırılmak suretiyle peşin olarak” ibaresi, “dava dilekçesi verilmesi sırasında makbuz karşılığında” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 9
3912
a) Mülkiyet ve mülkiyetten gayrı ayni hakları iktisap edenler, (İktisap eden kişiler birden fazla ise harcları hisseleri oranınca öderler)
b) İpotek tesisinde ipoteği tesis edenler,
c) Kadastro işlerinde adlarına tescil yapılanlar,
d) Miras sebebiyle çıplak mülkiyetin mirasçı adına tescilinde, çıplak mülkiyet sahibi olanlar,
e) Rücülarda rücü eden taraf,
f) Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar.
İKİNCİ BÖLÜM
İstisnalar
Harçtan müstesna tutulan işlemler:
Madde 59 – (Degişik: 21/1/1982 – 2588/10 md.)
Aşağıda yazılı işlemler harçtan müstesnadır:
a) Genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerin iktisap edecekleri gayrimenkullerin vesair ayni hakların tescili, şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri, (1)
b) Kamu menfaatlerine yararlı dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi gerektiren işlemleriyle bu dernek ve vakıflara ait tesislerin ve bu tesislerin sonradan iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri ve şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri.
c) İlgililerin kusurları olmaksızın tapu ve kadastro idareleri tarafından yapılacak hataların tashihleri,
d) Mahkemeler, icra ve iflas daireleri ve diğer resmi dairelerce istenecek kayıt ve belge suretleri,
e) Karşılıklı olmak şartıyla yabancı devletlerin diplomatik veya konsolosluk ihtiyaçları için iktisap edecekleri gayrimenkullerin ve sair ayni hakların tescilleri, şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinleri,
f) Arkeolojik araştırmalar için yapılan iktisaplar ile ilgili tescil, şerh ve terkinler (Bu istisna hükmünün uygulanması şartları Milli Eğitim Bakanlığının görüşü alınarak Maliye Bakanlığınca tespit ve Resmi Gazete ilk ilan olunur),
g) 7269 sayılı Kanuna göre yaptırılacak meskenlere, 4753 sayılı Kanuna göre yapılan iktisaplara ve 3202 sayılı Kanun uyarınca T. C. Ziraat Bankası kredilerinden istifade suretiyle yapılmış bulunan hayvan barınak yerlerine ilişkin tescil, şerh ve terkinler,
h) Deprem, su basması, yangın gibi tabii afetlerin vukubulduğu bölgelerde (Bu bölgeler Maliye ve İmar ve İskan Bakanlıklarınca müştereken tespit olunur) bu afetlerin vukubulduğu yılı izleyen yıldan itibaren en çok beş yıl içinde arsa üzerinde inşa veya binaya ilave suretiyle meydana getirilen binalar, bağımsız bölümler veya katlar için yapılan tescil, şerh ve terkinler,
i) Tersane yapımı için Devlet Planlama Teşkilatınca verilmiş Teşvik Belgesini haiz tüzel kişilerce bu maksatla iktisap edilen gayrimenkuller ve bu yerlerde inşa veya binaya ilave suretiyle meydana getirilen binalar için yapılan tescil, şerh ve terkinler,
j) a, e ve f bentlerinde belirtilen şekilde iktisap olunan gayrimenkullerin herhangi bir şekilde başkalarına devir ve ferağı,
––––––––––––
(1) 4/6/2008 tarihli ve 5766 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle; bu bentte yer alan “Genel ve katma bütçeli dairelerle” ibaresi “Genel ve özel bütçeli idarelerle” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 10
3913
k) (Ek: 4/12/1985 – 3239/91 md.) Beden Terbiyesi Teşkilatına dahil derneklerin münhasıran sporla uğraşmak üzere kurulan anonim şirketlere sermaye olarak koydukları gayrimenkuller ile bu şirketlere devrettikleri gayrimenkullerle ilgili devir ve iktisap işlemleri.
l) (Ek: 30/7/2003-4962/13 md.) 2985 sayılı Toplu Konut Kanununa 10.5.1990 tarihli ve 3645 sayılı Kanunla eklenen ek 2 nci maddesi kapsamında kullandırılacak kredilerle ilgili ipotekler ile bu konutların hak sahipleri adına tapuya tescili. (1)
m) (Ek: 14/7/2004-5226/20 md.) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının devir ve iktisabına ilişkin işlemler.
n) (Ek: 30/12/2004-5281/9 md.) Organize sanayi, endüstri veya teknoloji geliştirme bölgelerinde yer alan gayrimenkullerin ifraz veya taksim veya birleştirme işlemleri.
o) (Ek: 21/2/2007-5582/31 md.) Konut finansmanı kuruluşları ve ipotek finansmanı kuruluşları tarafından 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı kapsamında tesis olunacak ipotek işlemleri,
p) (Ek: 21/2/2007-5582/31 md.) 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinde tanımlanan konut finansmanı amacıyla yapılacak finansal kiralamalarda kiralanan konutların kiracıya devri,
r) (Ek: 21/2/2007-5582/31 md.; Mülga: 4/6/2008-5766/11 md.)
Yukarıda yer alan istisnalara ilave olarak özel kanunlarda yer alan muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümler saklıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Harç Alma Ölçüleri ve Nispetleri
Harç alma ölçüleri:
Madde 60 – Tapu ve kadastro harcları, (4) sayılı tarifede yazılı işlemlerden, işlemlerin nevi ve mahiyetine göre, değer esası üzerinden nispi veya maktu olarak alınır.
Değer esası:
Madde 61 – Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (4) sayılı tarifede yazılı değerler esastır.
İpotekli gayrimenkuller:
Madde 62 – Rehin ile takyidedilmiş bir gayrimenkulün bağışlanmasında bagışlama yapıldığı anda bakiye kalan rehinli borç miktarı gayrimenkulün mukayyet kıymetinden indirilir.
Kayıtlı değer, emlak vergisi değeri): (2)
Madde 63 – (Değişik: 3/4/2002-4751/5 md.)
Bu Kanunda sözü edilen “kayıtlı değer” veya ” emlâk vergisi değeri” deyimi; 1319 sayılı Emlâk Vergisi Kanununun 29 uncu maddesine göre belirlenen vergi değerini ifade eder.
(Değişik ikinci fıkra: 4/6/2008-5766/11 md.) Gayrimenkul devir ve iktisaplarında tapu ve kadastro harcı, emlak vergisi değerinden az olmamak üzere, beyan edilen devir ve iktisap bedeli üzerinden hesaplanır.
(Ek fıkra: 18/2/2009-5838/16 md.) Kat irtifaklı gayrimenkul devir ve iktisaplarında harç, devir ve iktisap bedelinin tamamı üzerinden hesaplanır.
(Değişik üçüncü fıkra: 4/6/2008-5766/11 md.) Tapuda yapılan işlemden sonra, emlak vergisi değerinden daha düşük bir bedel üzerinden harç ödendiğinin veya beyan edilen devir ve iktisap bedelinin gerçek durumu yansıtmadığının tespit edilmesi halinde, aradaki farka isabet eden harç ikmalen veya re’sen tarh edilir. Bu suretle tarh edilecek tapu ve kadastro harcı için, 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan vergi ziyaı cezası % 25 nispetinde uygulanır. Takdir komisyonu kararlarına istinaden bu fıkra uyarınca tarhiyat yapılamaz.
Harcın hesabında 10 Yeni Türk Lirasına kadar olan matrah kesirleri dikkate alınmaz.(3)
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir.
——————————
(1) 4/6/2008 tarihli ve 5766 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle; bu bentte yer alan “ek 1 inci” ibaresi “ek 2 nci” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) Bu madde başlığı “Kayıtlı değer” iken, 11/8/1999 tarih ve 4444 sayılı Kanun ile metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(3) 30/12/2004 tarihli ve 5281 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu maddede geçen “on milyon liraya” ibaresi, “10 Yeni Türk Lirasına” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 11
3914
Harcın nispeti:
Madde 64 – Tapu ve kadastro harcları (4) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır.
Muhtelif işlemler aynı zamanda yapılırsa her işlem ayrı ayrı harca tabidir. Şu kadar ki ifrazen yapılan taksimlerde bu fıkra hükmü uygulanmaz.
Çıplak mülkiyet ve intifa haklarına ait harcların hesabında, kayıtlı değerin üçte biri çıplak mülkiyete, üçte ikisi de intifa hakkına ayrılır.
Tashih harcı:
Madde 65 – Tapu sicilinde kayıtlı arsa ve arazi üzerinde yeniden inşa olunacak bina ve sair tesislerin tescilinde veya her nevi vasıf değişikliklerinde tashih harcı alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Harcın Ödenmesi
Ödeme usulü:
Madde 66 – Tapu ve kadastro harcları, makbuz karşılığında ödenir.
Bunun şeklini Maliye Bakanlığı düzenlemeye yetkilidir.
Ödeme yeri:
Madde 67 – (Değişik: 21/1/1982 – 2588/11 md.)
Tapu ve kadastro harçları, işlemin yapıldığı yerin vergi dairesine ödenir. Maliye Bakanlığınca yetki verilmesi halinde ilgili kuruluşlar tarafından da tahsil olunabilir.
Kadastro ve tapulama harçlarında ödeme zamanı :
Madde 68 – (Değişik: 4/12/1985 – 3239/92 md.)
Kadastro ve tapulama harçları tahakkukundan itibaren (ihtilaflı işlerde hükmün kesinleştiği tarihi takip eden aybaşından itibaren) bir sene içinde ödenir.
İştirak halindeki mülkiyetlerde tahakkuk ettirilen harcın tamamı, diğer şeriklere rücu hakkı mahfuz kalmak şartıyla, o gayrimenkule fiilen zilyed bulunan şerikten ve birden ziyade şerik fiilen zilyed bulunuyorsa bunlardan herhangi birinden tahsil olunur.
Ancak, kadastro ve tapulaması yapılan gayrimenkul bu süre içinde tedavül ederse, harç yeni malik adına yapılacak tescilden önce ödenir.
Tapulama Kanununun 71 inci maddesi hükmü mahfuzdur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Harcın teminatı:
Madde 69 – Tapulama Kanununa göre tahakkuk etmiş olup tapu kütüğünde kayıtlı bulunan gayrimenkuller kadastro harclarında harcın teminatıdır ve maliki değiştiği takdirde yeni malikten dahi tahsil olunur.
Sayfa 12
3914-1
Gönderilecek listeler ve sorumluluk :
Mükerrer Madde 69 – (Ek: 2/1/1982 – 2588/12 md.)
Tapu ve kadastro idareleri, devredenin ve iktisap edenin adı ve adresi ile gayrimenkulün harca esas tutulan değerini ve vasıflarını, noterler de düzenledikleri veya tastik ettikleri gayrimenkullerin zilyetlik devir sözleşmelerinin birer örneğini şekli ve muhtevası Maliye Bakanlığınca tespit edilecek listelerle birlikte işlemin yapıldığı tarihi izleyen ay başından itibaren en geç 15 gün içinde ilgili vergi dairesine bildirmekle mükelleftirler.
Bu Kanuna göre bildirme mecburiyetini yerine getirmeyenler hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 150 nci maddesinin 1, 2 ve 3 üncü bentlerinde yazılı olanlar için uygulanan ceza hükmolunur.
(Değişik: 4/12/1985 – 3239/93 md.) Belediyeler ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının ilgili memurları arsa, arazi veya bina üzerine yeniden inşa edilen binalarla ilgili yapı kullanma iznini (iskan belgesini) vermeden önce, vergi dairesine gerekli harcın ödendiğini gösterir belgeleri talep etmeye mecburdurlar.
Akdin daire dışında yapılması :
Madde 70 – (Değişik birinci fıkra: 4/12/1985 – 3239/94 md.) Tapu memurlarının istek üzerine bir hakkı tesis, tadil veya terkin gibi tapu işlemleri için daire dışına gitmeleri halinde birinci derecede Devlet memurunun aldığı geçici görev yolluğunun 2/3’ü tazminat olarak emaneten mal sandığına yatırılır. Görevin tamamlanmasından sonra bu miktarın yarısı Hazineye gelir kaydedilir. Diğer yarısı tazminat olarak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce hazırlanacak yönetmelikte belirtilen esaslara göre ilgili memurlar arasında dağıtılır. İstenen yere gidilmekten vazgeçilirse emaneten alınan para ilgilisine geri verilir. Mutad ulaştırma aracının sağlanması iş sahiplerine aittir.
İfraz, taksim, yüzölçümü gibi işler için harice gidildiği takdirde, ilgili memurlara Harcırah Kanunu hükümleri gereğince yollukları verilir.
Sayfa 13
3915
BEŞİNCİ KISIM
Konsolosluk Harçları
BİRİNCİ BÖLÜM
Mükellefiyet
Mevzu:
Madde 71 – Türkiye Cumhuriyeti muvazzaf ve fahri konsoloslukları tarafından yapılacak konsolosluk işlemlerinden bu kanuna bağlı (5) sayılı tarifede yazılı olanları, konsolosluk harclarına tabidir. İcabında Türkiye menfaatlerini deruhte eden yabancı devlet muvazzaf ve fahri konsoloslukları tarafından yapılacak konsolosluk işlemlerinden yukardaki fıkrada belirtilmiş olanları da bu Devletin kabul etmesi halinde konsolosluk harclarına tabidir.
Konsoloslarca yapılacak noter işlemleri:
Madde 72 – (Değişik: 18/1/1972 – 1512/207 md.)
Konsoloslar tarafından yapılacak noter işlemlerinde,kanunun noter harçlarına ait hükümleri uygulanır.
Mükellef:
Madde 73 – Konsolosluk harclarını, harca mevzu olan işlemin yapılmasını istiyen kişiler ödemekle mükelleftirler.
İKİNCİ BÖLÜM
İstisnalar
Harçdan müstesna işlemler:
Madde 74 – Aşağıdaki mevzular harcdan müstesnadır:
a) Yabancı memleketlere tedavi maksadiyle gidenlere ait işlemler,
b) Yabancı memleketlerde öğrenim ve inceleme için bulunan öğrencilerle, resmi bir göreve veya Devletçe tedavi veya hava dağişimine gönderilmesi sebebiyle, bulunduğu sırada ölen Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Hükümet üyeleri, askeri ve sivil memurlar, subaylar ve erlerin ve Türk mürettebatının terekeleriyle ilgili bütün işlemler,
c) Doğum ve ölüm ilmuhaberleri,
d) Konsoloslukların yetkilerine giren askeri işlemlere ait her türlü kağıtların düzenlenmesi veya onaylanması,
e) Öğrenci müfettişliği bulunmıyan yerlerde müfettişlik görevi yapan konsoloslukların bu işlere ilişkin olarak düzenliyecekleri ve onaylıyacakları kağıtlar.
f) (Ek: 28/12/2001-4731/6 md.) Türkiye’deki kurum ve kuruluşlara hibe olarak yardım amacıyla gönderilecek mal, malzeme, araç ve gereçler için konsolosluklarda düzenlenecek hibe senetleri.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Harç Alma Ölçüleri ve Nispetleri
Harç alma ölçüleri:
Madde 75 – Konsolosluk harçları, (5) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer veya ağırlık ölçüsüne göre nispi işlemin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.
Harcın nisbeti:
Madde 76 – (Değişik: 29/7/1970 – 1318/104 md.)
Konsolosluk harçları (5) sayılı tarifede yazılı nisbetler üzerinden alınır.
(Değişik: 10/4/1985 – 3180/1 md.) Konsoloslar tarafından yapılacak noter işlemlerinde (2) sayılı tarifede yazılı nispetler uygulanır.
Sayfa 14
3916
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Harcın Ödenmesi
Ödeme usulü:
Madde 77 – Konsolosluk harçları, makbuz karşılığında ödenir.(1)
Ödeme zamanı:
Madde 78 – Konsolosluk harçları, ilgili işlemin sona ermesinden önce peşin olarak ödenir.
Yabancı para ile tahsil edilecek harçların hesabı:
Madde 79 – (Değişik: 10/4/1985 – 3180/2 md.)
Konsolosluk harçları ile Türkiye Cumhuriyeti Muvazzaf ve Fahri Konsolosluklarının yaptıkları her türlü işlemlere ait harçlar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit ve ilan edilecek döviz kurlarına göre ve bu işlemlerle ilgili tarifelere ayrı ayrı veya birlikte emsal uygulanmak suretiyle hesap edilerek tahsil edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Dışişleri Bakanlığının yetkisi :
Madde 80 – Yabancı devletler konsolosluklarınca Türklerden alınan konsolosluk harçları, (2) ve (5) sayılı tarifelerde yazılı harçlardan fazla olduğu takdirde, Dışişleri Bakanlığı mukabele bilmisil olarak o devletler uyruklarından aynı miktarda Konsolosluk harçları almaya yetkilidir.
Zaruri giderler:
Madde 81 – Kanuna göre alınması icabeden harçlardan başka muhafaza ücreti, hakem, hesap görme, bilirkişi, yolluk ve saire gibi, harca tabi işlemler için yapılması zaruri giderler ilgililer tarafından peşin olarak ödenir.
(Ek fıkra:17/9/2004-5234/6 md.) Elçilik ve konsolosluklarda yapılacak konsolosluk işlemleri için zorunlu gider olarak alınacak posta ve haberleşme ücretleri, her ülkenin mahalli şartları da dikkate alınarak Dışişleri ve Maliye bakanlıklarınca birlikte belirlenir. Alınan bu tutarların harcanmayan kısmı ilgilisine iade edilir. Mali yıl sonuna kadar ilgilisine iade edilemeyenler bütçeye gelir kaydedilir.
Kırtasiye veya diğer büro giderleri için masraf adiyle bir şey alınmaz.
Harçların konsolosluk giderlerine tahsisi:
Madde 82 – Konsolosluk harçlarından yapılacak tahsilat tutarının, konsolosluk giderlerine karşılık tutulması veya diğer bir dış temsilciliğine gönderilmesi veya memlekete getirtilmesi hususları, Maliye ve Dışişleri Bakanlıklarınca beraberce kararlaştırılır.
ALTINCI KISIM
Pasaport, İkamet Tezkeresi, Vize ve Dışişleri Bakanlığı Tasdik Harçları
BİRİNCİ BÖLÜM
Mükellefiyet
Mevzu:
Madde 83 – Pasaport, ikamet tezkeresi, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik işlemlerinden bu kanuna bağlı (6) sayılı tarifede yazılı olanlar harca tabidir.
Mükellef:
Madde 84 – Pasaport, ikamet tezkeresi ve tasdik harçlarını, harca mevzu olan işlemin yapılmasını istiyen kişiler ödemekle mükelleftir.
____________________
(1) 30/12/2004 tarihli ve 5281 sayılı Kanunun 43 üncü maddesiyle, bu maddede geçen “işle ilgili kağıt ve belgelerin konsolosluklarda kalacak nüshalarına, kalmıyan hallerde asıllarına pul yapıştırılmak suretiyle” ibaresi, “makbuz karşılığında” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
Sayfa 15
3917
İKİNCİ BÖLÜM
İstisna ve Muaflıklar
Harçtan müstesna işlemler:
Madde 85 – Pasaport Kanunu hükümlerine uygun olarak verilecek aşağıda yazılı pasaportlar, ikamet tezkereleri ve tasdik işlemleri harçtan müstesnadır:
a) Diplomatik pasaportlar, hususi pasaportlar ve hizmet pasaportları,
b) Yabancı memleketlere münhasıran öğrenim için gideceklere gerek Türkiye’den çıkarken ve gerekse yabancı memleketlerde öğrenimlerini tamamlayıncaya kadar verilecek pasaportlar,
c) Yabancı memleketlerde yoksul kalmış oldukları sabit olan Türk vatandaşlarına, Türkiye Cumhuriyeti konsoloslukları tarafından münhasıran Türkiye’ye dönüş yolculuğu için muteber olmak ve veriliş tarihinden itibaren en fazla üç ay içinde kullanılmak üzere verilecek pasaportlar,
d) Seyahatleri Türkiye için kültürel, ticari veya sosyal bir fayda sağlıyacak mahiyette bulunduğu sabit olanlarla, Milli Eğitim Bakanlığının izni ile ilmi incelemelerde bulunmak veya yabancı memleketlerde yapılacak, spor temas ve müsabakalarına katılmak üzere toplu halde gezi yapacak öğretmen, öğrenci ve sporculara verilecek pasaportlar,
e) Yabancı memleketlerde, Türk konsoloslukları tarafından düzenlenen veya tasdik olunan evrakın Dışişleri Bakanlığınca tasdikı,
f) Türkiye’deki yabancı konsolosluk müstahdemleriyle, bu konsoloslukların meslekten olan memurları yanında ikamet etmek suretiyle hizmetlerinde bulunan yabancılara verilecek ikamet tezkereleri (Karşılıklı olmak şartiyle).
g) (Ek: 11/8/1999 – 4444/11 md.) Dışişleri Bakanlığınca mütekabiliyet esası gözönünde tutularak belirlenecek ülkeler uyruklarına verilecek ikamet tezkereleri (1)
Harçtan muaf olanlar:
Madde 86 – (Değişik: 20/3/1981 – 2430/2 md.)
İş ve İşçi Bulma Kurumu aracılığı ile çalışmak üzere yabancı memleketlere giden işçilere yalnız iki yıllık süre için verilen pasaportlar ile aynı süre içinde bu pasaportların refakat hanesinde kayıtlı olanlar veya kayıt edilecekler pasaport harcından muaftır.
