Tasfiye sürecinde dahi olsa kooperatifin yevmiye defterinin yıl sonu kayıt kapatmasının yasal süre olan yılın ilk ayı sonuna kadar yapılmaması Tasfiye memuru konumundaki yönetim kurulu üyelerinin TTK 67/3 gereğince cezalandırılmasını gerektirir.
(Karar Tarihi : 07/12/2011)
T.C. EDREMİT 2. SULH CEZA MAHKEMESİ

DOSYA NO : 2011/204
KARAR NO : 2011/1102

GEREKÇELİ KARAR TÜRK MİLLETİ ADINA

DAVACI : K.H.
SANIKLAR :
1- A…A…
2- B….B…
3- C….C….

SUÇ : 1163 sayılı Kanuna Aykırılık

SUÇ TARİHİ / SAATİ : 2010

SUÇ YERİ KARAR TARİHİ : BALIKESİR/EDREMİT : 07/12/2011

Yukarıda açık kimliği yazılı sanıklar hakkında mahkememizde yapılan duruşma sonunda:

İDDİA: Edremit C.Başsavcılığının 23/03/2011 tarih ve 2011/775 esas sayılı iddianamesi ile şüphelilerin yönetim kurulunda oldukları S.S. …. Konut Yapı Kooperatifinin 29/05/2010 tarihinde yapılan olağan genel kurul toplantısına ilişkin ihbar edene gönderilen evrakların incelenmesinde bahis konusu kooperatifin yevmiye defterinin 2009 yılı kayıt kapatmasının yasal süresinde yani takip eden yılın ilk ayı sonuna kadar yapılması gerekirken yaptırılmadığı,

Eylemin bu vasfı ile 6762 Sy. Yasanın 67/3 md. TCK’nun 75. md. 6762 Sy. Yasanın 66/1-1. 70/son. 1163 Sy. Yasanın 98. md. 5252 Sy. 5/1 maddesi uyarınca ön ödeme kapsamında kaldığı ve şüpheli B…. B…..’ın ön ödeme tebliğini yapılmasını istemediğini belirterek tebliğden imtina ettiği, şüpheli C….C…..’m ön ödeme tebliği yapılmak üzere çağrıldığına dair tebliği aldığı ancak ön ödeme tebliğinden imtina ederek ön ödeme tebliği yaptırtmadığı şüpheli A…. A….’a ise 08/11/2010 tarihinde yapılan ön ödeme tebliğine rağmen yasal süresinde yerine getirilmediği, uyap ortamında kayıtlı nüfus ve adli sicil kaydı ile ekli tüm soruşturma evrakı kapsamından anlaşılmakla;
Şüphelilerin yargılamalarının yapılarak yukarıda yazılı sevk maddeleri uyarınca ayrı ayrı cezalandırılmalarına karar verilmesi talebi ile mahkememize açılan kamu hukuku davasında :

SAVUNMA: Sanık C….C…..’m Kadıköy 5. Sulh Ceza Mahkemesince talimat ile alınan savunmasında:”Savunma beyanımı yazılı olarak hazırladım.Ekinde de emsal bir karar ile birlikte mahkemeye sunuyorum dedi.

2 sayfadan ibaret belge alındı. 14T0/2011 tarihli savunma beyanı ile sekinde Edremit C.Başsavcılığının kovuşturmaya yer olmadığına dair karar suretinin bulunduğu görüldü. Okundu.

Sanık savunma beyanına devamla:Yazılı savunmamı tekrar ederim ,beraatimi isterim.Kooperatif 2009 da tasfiye sürecine girmişti dedi.

CMK’nun 231.maddesi gereğince ,Sanığa hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının şartları ve sonuçları anlatılarak suçunun sabit olması ve koşullarının oluşması halinde hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına muvafakat edip etmeyeceği soruldu.

Sanık beyanında:muvafakatım vardır ” şeklinde savunmada bulunduğu görülmüştür.

Sanık B…. B…..’ın Kadıköy 5. Sulh Ceza Mahkemesince talimat ile alınan savunmasında : ” Ben de savunma beyanımı yazılı olarak hazırladım.Ekinde de emsal bir karar ile birlikte mahkemeye sunuyorum dedi.

2 sayfadan ibaret belge alındı. 14/10/2011 tarihli savunma beyanı ile sekinde Edremit C.Başsavcılığının kovuşturmaya yer olmadığına dair karar suretinin bulunduğu görüldü. Okundu.

Sanık savunma beyanına devamla Yazılı savunmamı tekrar ederim,beraatimi isterim.Kooperatif 2009 da tasfiye sürecine girmişti dedi.

CMK’nun 231.maddesi gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının şartlan ve sonuçları anlatılarak suçunun sabit olması ve koşullarının oluşması halinde hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına muvafakat edip etmeyeceği soruldu.

Sanık beyanında:muvafakatım vardır ” şeklinde savunmada bulunduğu görülmüştür. Sanık A…. A…..’ın Gönen SCM ‘nce talimat ile alman savunmasında
: “Ben S.S …. Yapı Kooperatifinde yönetim kurulu üyesiydim. Görevim 2010 yılının Haziran ayına kadar devam etti. Tarihini hatırlamadığım bir tarihte Yapı Kooperatif işlemini tamamladığı için kendi fes etti. Kooperatifle ilgili defter işlemlerini bizim muhasebecimiz takip ediyordu. Tahminen 2009 defterlerinin kapanışını süresinden 2 aydan sonra yaptırmış. Ben üzerime atılı suçlamayı kabul etmiyorum. Beraatimi talep ediyorum. Ayrıca benzer bir olay ile ilgili olarak Edremit Cumhuriyet Başsavcılığının kovuşturmaya yer olmadığına dair kararını mahkemenize ibraz ediyorum. Dedi.
Sanığın sunmuş olduğu 1 adet karar sureti alındı. Okundu, dosyasına koyuldu.

Sanığın talimat evrakına ekli beyanı olmadığından okunamadı.
Sanığa 6008 sayılı yasa ile değişik 5271 sayılı CMK 231 5,6 hükümleri gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının hukuki neticeleri hatırlatılarak üzerine atılı suçun subutu ve CMK 231/5 ve devamı maddelerindeki diğer koşulların gerçekleşmesi halinde hakkında hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına karar verilmesini isteyip istemediği soruldu:

Sanık beyanında: hükmün açıklanmasının geriye bırakılması hukuki müessesini kapsam ve sonuçlarını anladım, öncelikle beraatime karar verilmesini, mahkeme aksi kanaatte ise hakkımda uygulanmasını kabul ederim” şeklinde savunmada bulunduğu görülmüştür.

DELILLER:İddia, ihbar yazıları, sanıkların talimat ile alınan savunmaları, sanıkların nüfus ve adli sicil kayıtları, sanıkların sosyal ve ekonomik durum araştırma müzekkeresi kurumlar arası yapılan ilgili yazışmalar, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamından.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: İddia, ihbar yazıları, sanıkların talimat ile alman savunmaları, sanıkların nüfus ve adli sicil kayıtları, sanıkların sosyal ve ekonomik durum araştırma müzekkeresi kurumlar arası yapılan ilgili yazışmalar, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre, suç tarihi itibarıyla S.S. …. Konut Yapı Kooperatifinin yönetim kurulu olan sanıkların 2009 yılı kayıt kapatmasının yasal süresinde yani takip eden yılın ilk ayı sonuna kadar 6762 Sayılı Yasa uyarınca yaptırması gereken onay işlemlerini yaptırmadıkları anlaşılmakla bu şekilde üzerlerine atılı suç sabit görülmekle tüm dosya kapsamına göre aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM : Yukarıda açıklanan gerekçe ve tüm dosya kapsamına göre; Sanıkların üzerine atılı suçu işledikleri anlaşıldığından eylemine uyan Türk Ticaret Kanununun 67 3. Maddesi gereğince: suçun işleniş biçimi, suç sebep ve saikleri dikkate alınarak takdiren ve tercihen 450.00 TL Adli Para Cezası ile CEZALANDIRILMASINA,

Sanıkların dosyaya yansıyan hal ve tavırları, fiilden önceki ve sonraki davranışları lehine taktiri indirim sebebi kabul edilerek TCK 62/1 maddesi gereğince cezasından 1/6 oranında indirim yapılarak 375.00 TL Adli Para Cezası ile CEZALANDIRILMASINA, Sanıklar hakkında başkaca yasal artırım ve indirime takdiren yer olmadığına, Sanıklara verilen cezanın miktarı ve sanığın dosya kapsamından anlaşılan ödeme güçleri nazara alınarak sanığa verilen adli para cezasının TCK nun 52/4 maddesi gereğince taktiren 1 er ay ara ile ve 10 eşit taksitte sanıktan alınmasına ve taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adli para cezasının hapse çevrileceği hususlarının sanığa ihtar edilmesine (ihtar edilemedi)

Koşulları oluşmadığından TCK’nun 53 . maddelerinin uygulanmasına yer olmadığına,

Sanıklara hükmedilen cezanın sanıkların daha önceden kasıtlı suçtan tekerrüre esas mahkumiyetinin olmaması, sanığın kişiliği, duruşmadaki tutum ve davranışları , yeniden suç işlemeyeceği hususunda mahkememize olumla kanaat hasıl olduğundan sanık hakkında verilen hükmün CMK. 231/5 maddesi gereğince HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASINA

Sanıkların CMK. 231/8 maddesi gereğince 5 yıl süre ile denetim sürecine tabi tutulmasına, tedbire hükmedilmesine takdiren yer olmadığına,

Sanıkların denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemediği ve denetimli serbestlik tedbirine uygun davrandığı takdirde, hükmün ortadan kaldırılıp davanın düşürülmesine karar verileceğinin CMK. 231/10 mad. gereğince sanığa ihtarına (ihtar edilemedi)
Sanıkların denetim süresinde kasıtlı bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine uymaması halinde mahkumiyet hükmünün açıklanacağının CMK. 231/11. maddesi gereğince sanığa ihtarına (ihtar edilemedi)

Yargılama gideri 3 davetiye gideri 15.00 TL ile 5.00 TL posta müzekkere gideri olmak üzere toplam 20.00 TL nin sanıklardan eşit olarak, alınmasına.

Dair, yokluğunda karar verilen sanıklar yönünden kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde mahkememize verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek üzere zabıt katibine beyanda bulunulmak suretiyle itiraz mercii olan Edremit Nöbetçi Asliye Ceza Mahkemesi nezdinde İTİRAZ yasa yolu yolu açık olmak.üzere ve kanun yollarına başvurulmadığı taktirde hükmün kesinleşeceği hususu ihtar olunarak verilen karar, açıkça okundu ve usulen anlatıldı. 07/12/2011
İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Ticaret Kanunu MADDE 67 :II- MESULİYET:

Bir tacirin defter tutma mükellefiyetini yerine getirmeye salahiyetli kıldığı kimsenin bu defterlere geçirdiği kayıtlar, o tacirin kendisi tarafından tutulmuş kayıtlar hükmündedir.

Ticari defterlerin kısmen veya tamamen mevcut olmamasından yahut kanuna uygun surette tutulmamasından veyahut saklanması mecburi olan defter ve kağıtların gereği gibi saklanmamasından doğan mesuliyet doğrudan doğruya işletme sahibine ve hükmi şahıslarda idare organının azalarına veya idare işlerine salahiyetli olan kimselere ve hükmi şahsiyeti olmıyan ticari işletme ve teşekküllerde onları idareye salahiyetli olan kimselere aittir. Bunlar, kusuru memur ve müstahdemlerine yükleterek bu mesuliyetten kurtulamazlar.

66 ncı maddenin birinci fıkrasının 1 ila 3 üncü bentlerinde sayılan defterleri tutma mükellefiyetini hiç veya kanuna uygun şekilde yerine getirmeyip de ikinci fıkraya göre mesul olanlar üç milyon liradan otuz milyon liraya kadar adli para cezasiyle cezalandırılır. Defterlerin kanuna uygun şekilde tutulmaması halinde, bunları tutmakla vazifelendirilmiş olan kimseler dahi aynı cezaya mahkum edilirler. Diğer kanunlarda bulunan cezai hükümler mahfuzdur.

Hakimler, noterler, sicil memurları ve diğer memurlar resmi muameleler dolayısiyle bir tacirin defter tutma mükellefiyetine aykırı hareket ettiğini öğrenince keyfiyeti müddeiumumiliğe bildirmeye mecburdurlar.

Yönetim kurulu, kooperatifi temsil ve idare eden organ olması nedeniyle, kooperatifin vergi ve sigorta ile ilgili yükümlülüklerini titizlikle takip ederek usulüne uygun olarak yerine getirmekle mükelleftir.
1.Kooperatif ve üst kuruluşlarının gerek birbirlerinden gerekse kendi ortaklarından aldıkları faiz ve komisyonlar ile ortaklarına kefalet etmeleri dolayısıyla bunlardan aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaftır.
2.Kooperatif ve üst kuruluşların, gerek kuruluş sırasında ve gerekse faaliyeti devam ettiği sürece tutulması zorunlu olsun veya olmasın her türlü defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile ara tasdikleri her türlü harç ve damga vergisinden muaftır.
3.Kooperatif ve üst kuruluşlarının, sahip oldukları kendi hizmet binaları bina vergisinden muaftır.
4.Ortakların kooperatiflerine, kooperatiflerin veya birliklerin de üst kuruluşlarına temlik edecekleri taşınmaz mallar veraset ve intikal vergisinden muaftır.
5.Bir ortağın ana sözleşmeye uygun olarak yapacağı isteğe rağmen yönetim kurulunun ortağın istifasını kabulden kaçınması halinde ortağın çıkma isteğini kooperatife bildirmesine ilişkin olarak noter vasıtasıyla yapacağı bildirim(KK Md.13) damga ve harçtan muaftır.
6.Kooperatifler kurumlar vergisi mükellefi olmakla birlikte, bir Kooperatifin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için;
-Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,
-Yönetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi,
-Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması,
-Sadece ortakları ile iş görmesi
Şartlarını taşıması ve fiilen de bu şartlara uyması gerekmektedir.
Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olmaları için yukarıda belirtilen hususlara ek olarak,
-Kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermemeleri(Kooperatif yönetim ve denetim kurulu üyelerinin kooperatif ile ticari ilişki içine girmemeleri),
-Yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması şartları aranmaktadır.
Kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmeleri için üst kuruluşa girme zorunluluğu bulunmamaktadır.
7.Üretim, Tüketim ve Kredi kooperatifleri Risturn istisnasından yararlanabileceklerdir.Tüketim kooperatiflerinde, ortakların kooperatiften alacakları kişisel ve ailevi ihtiyaçları ile ilgili gıda ve giyecek ürünlerinden sağlanan risturnlar; Üretim kooperatiflerinde ortağın kendisinin üretip kooperatife sattığı ve üretiminde kullanmak üzere kooperatiften satın aldığı malların değerine göre hesaplanan risturnlar, kredi kooperatiflerinde ise ortakların kullandıkları kredilere göre hesaplanan risturnlar kurumlar vergisinden muaftır.
8.Kooperatif ortaklarından (genel) yönetim gideri olarak tahsil edilen tutarlardan harcanmayarak ortağa iade edilen tutarlar kurumlar vergisinden muaftır.
9.Kooperatiflerin en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmaz mal satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
10.Kooperatiflerin ortaklarından toplayarak bankaya yatırdıkları aidat bedellerinden mevduat faiz geliri elde etmeleri durumunda, elde edilen bu faiz vergi tevkifatına tabi tutulacaktır.
11.Kooperatiflerin sahibi oldukları taşınmazı 3. kişilere veya ortaklarına kiraya vermesi ortak dışı işlem niteliğinde olup, kurumlar vergisi muafiyetini ortadan kaldırır.
Kooperatifin taşınmazı, tevkifat yapmakla yükümlü gerçek ve tüzel kişilere kiralaması halinde bu kişiler kooperatife ödedikleri kira bedeli üzerinden ödeme sırasında vergi sorumlusu olarak tevkifat yapmak ve ilgili vergi dairesine beyan edip ödemek zorundadır.
Taşınmazın, tevkifat yapmakla sorumlu olmayanlara kiralanması halinde kira geliri tevkifata tabi tutulmadan tahsil edilecektir.Kooperatif bu geliri varsa o yılın diğer gelirleri ile birlikte beyan edip vergilendirecektir.
12.Kooperatifler,
-Çalıştırdıkları personele yaptıkları ücret ve ücret sayılan ödemeler ile yönetim ve denetim kurulu üyelerine yaptıkları ücret/huzur hakkı gibi ödemelerden,
-Kooperatife yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden(Muhasebeci, Avukat gibi),
-Birden fazla takvim yılına yayılı inşaat ve onarım işleri dolayısıyla bu işleri yapan gerçek ve tüzel kişilere nakden ve hesaben ödenen istihkak bedelleri üzerinden (avans olarak ödenenler dahil),
-Yaptıkları kira ödemelerinden,
-Ortak dışı işlemlerden elde edilen olumlu gelir gider farkının sermaye payları oranında ortaklara dağıtılması halinde dağıtılan bu paylardan,
-Yönetim kurulu başkan ve üyelerine olumlu gelir gider farkından ödenen paylardan,
-Çiftçilerden alınan zirai mahsullerden,
-Esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet karşılığı yapılan ödemelerden,
Gelir vergisi kesintisi yaparak ilgili vergi dairesine bildirmekle mükelleftir.
13.Kooperatifler ve kooperatiflerin imalat işlerini üstlenen müteahhit veya taşeronlar inşaat malzemesi alımı yaptıkları esnada Katma Değer Vergisi ödemekle mükellef olup, bu suretle ödedikleri KDV’nin iadesini talep edemezler.
14.İnşaat ruhsatını 29/07/1998 tarihinden önce alan konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri KDV’den muaf olmakla birlikte, inşaat ruhsatını anılan tarihten sonra temin eden konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat ve taahhüt işleri % 1 KDV’ne tabi olacaktır.
15.Konut yapı kooperatiflerince yaptırılan konutların ortaklara teslimi Katma Değer Vergisi’nden istisnadır.

9.3.Yönetim kurulu üyelerinin Hukuki Sorumluluk Halleri Nelerdir?
Yönetim kurulu üyeleri ile kooperatif memurları, kendi kararlarına ilişkin tutanakların, genel kurul toplantı tutanaklarının, gerekli defterlerin, ortak listelerinin düzgün olarak hazırlanıp, tutulup, saklanmasından; işletme hesabıyla yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanmasından ve incelenmek üzere denetim kuruluna verilmesinden sorumlu bulunmaktadır(KK Md. 62/2,3).
Bununla birlikte, kooperatifin yönetimi ve temsili genel kurul veya yönetim kurulu kararıyla kısmen veya tamamen bir veya birkaç üyeye bırakılmış ise bu üyenin kendi kusurundan meydana gelen zararlardan o üye sorumlu olacaktır(TTK Md.336/2).
Ayrıca, yeni seçilen yönetim kurulu üyeleri kendilerinden önce görev yapan yönetim kurulu üyelerinin belli olan yolsuz işlemlerini denetçilere bildirmekle mükelleftir(TTK Md.337).
Kooperatifin göreve ilk seçilen yönetim kurulu üyeleri kooperatifin kurulmasında yolsuzluk olup olmadığını incelemekle yükümlüdürler.
Bunun yanında yönetim kurulu üyeleri,
-Ortaklar tarafından yapılan ödemelerin doğru olmaması,
-Dağıtılan ve ödenen gelir gider farklarının doğru olmaması,
-Kanunen tutulması gereken defterlerin mevcut olmaması veya bunların düzensiz olarak tutulması,
-Genel kurul kararlarının sebepsiz olarak yerine getirilmemesi,
-Kanun ve ana sözleşmeyle yönetim kuruluna yüklenilen diğer görevlerin kasten veya ihmal neticesi olarak yapılmaması gibi hallerden gerek ortaklara gerekse kooperatif alacaklılarına karşı sorumludurlar(TTK Md.336).

8.2.Kooperatiflerdeki belge düzeni ile tutulacak muhasebe defterlerinde kayıt düzeni nasıl olmalıdır?
Yönetim kurulu ortaklardan tahsil ettiği tüm aidatlar veya senetler için kooperatifin unvanının basılı olduğu tahsilat makbuzu düzenlemeli ve düzenlenen bu makbuzların bir örneğini ödemeyi yapan ortağa teslim etmeli, kooperatifte kalan koçanları da kayıt altına alınması amacıyla muhasebeye intikal ettirmelidir.
Sağlanan tüm mal ve hizmetler karşılığında vergi kanunlarında belirtilen fatura, serbest meslek makbuzu gibi belgeler mutlaka alınmalı, vergiye tabi olmayan kişilere yaptırılan geçici işler için kooperatif tarafından bastırılan “Gider Pusulası” kullanılmalıdır.
Kooperatifin amaçları dışında avans verilmemeli ve her türlü avansın verilme nedeni, geri alınma biçimi ve koşulları ile kapatılması gibi hususlar ile kooperatif kasasında günlük olarak bulundurulacak azami para miktarı yönetim kurulunca alınacak bir kararla tespit edilmelidir(Örnek Anas.Md.74).
Vergi kanunları karşısında bilanço esasına göre defter tutmakla mükellef tüzel kişiler olmaları nedeniyle kooperatifteki muhasebe kayıtları Tekdüzen Hesap Planına göre tutulmalı, bu kapsamda genel kurulda aidatların belirlenmesini takiben muhasebe kayıtlarında gerekli tahakkuk kayıtları, ortaklar ödemeleri gerçekleştirdikçe tahsilat kayıtları yapılmalı ve muhasebe programı da ortak ödentilerini isim bazında gösterecek şekilde kullanılmalıdır.
Muhasebe kayıtları, makine(bilgisayar) veya mürekkeple yazılmalı, ifadeler Türkçe olmalı ve sayısal değerler Türk Lirası ile temsil edilmelidir.Yevmiye defterine geçirilecek kayıtlar haklı bir sebep olmaksızın on günden fazla geciktirilmemelidir(TTK Md.66, 75 VUK Md.215).
Ayrıca, muhasebe kayıtlarında meydana gelecek yanlışlıklar üzeri çizilmek veya silinmek suretiyle iptal edilmemeli, bu tür maddeler, yapılacak yeni bir doğru kayıtla geçersiz kılınmalı, kayıt yapmaya müsait satırlar boş geçilmemeli ve atlanmamalıdır(KMY Md.5 VUK md.216, 217, 218, 219).
Muhasebe kayıtlarına esas tüm belgeler dosyalar içinde özenle ve titizlikle muhafaza edilmeli, tüm kayıtların belgeli ve somut verilere dayandırılmasına muhakkak surette özen gösterilmelidir.

4.4.Emanet komisyonuna seçilmiş yönetim kurulunun çalışma biçimi nasıl olmalıdır?
Yönetim kurulu, yapılacak çalışmaları belgelemek ve takip edebilmek amacıyla noter tasdikli bir “Emanet Komisyonu Defteri” ihdas etmeli, bu deftere, sırasıyla alınan teklifler ve yapılan değerlendirmelerle ilgili olarak özet bilgiler yazılarak komisyon üyelerince imzalanır.
Ayrıca,
-Alımı yapılacak malzemeler ile sağlanacak işçiliğin belirlenmesinde ortakların genel kurul toplantılarında belirttikleri talepler dikkate alınmalı,
-Ortakların menfaati, maliyetlerin minimum seviyede tutulması ve serbest piyasa koşullarının sonucunda oluşan fahiş fiyatlardan korunmak amacıyla, yapımı düşünülen imalat kalemi ile ilgili malzeme ve işçilikler hakkında değişik firma ve şahıslardan teklif alınmalı ve alınan teklifler komisyon tarafından değerlendirildikten sonra sözleşmeye bağlanmalı, tekliflerin özet bilgileri komisyon defterine işlenmeli, ayrıca verilen tüm teklifler ile sözleşmelerin dosyalanmak suretiyle arşivlenmeli,
-Temin edilecek tüm malzeme ve işçilikler vergi ve sigorta mevzuatında belirtilen usul ve esaslara uygun olarak belgelendirilerek kayıt altına alınmalı, imalatların ifası esnasında komisyon üyelerince fiili kontrol ve takip yapılmalı veya görevli teknik elemanlar ile (varsa)sürveyanın çalışmaları ile plan/proje veya sözleşmeye aykırı hususların olup olmadığı gözetilmeli, bunun yanında, gerek Kooperatifin doğrudan ve gerekse taşeron vasıtasıyla çalıştırdığı işçilerin iş güvenliği ile ilgili hususlara riayet edip etmedikleri düzenli aralıklarla izlenmeli, İmalatla ilgili geçici ve kesin kabuller titizlikle yerine getirilmelidir.

3.15.Yönetim kurulu üyelerinin arsa alımı ile satımında dikkat edecekleri hususlar nelerdir?
​Kooperatif tarafından alınacak gayrimenkulün alımında izlenecek usul ile gayrimenkulün niteliği, yeri ve azami fiyatı genel kurul tarafından açıkça belirlenir(KK Md.42, 59/8).
​Alınacak gayrimenkulün kooperatifin amacına uygun olması gerekir(KK Md.59/5).
​Alınacak gayrimenkulün tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesi ile temini şarttır(KK Md.59/4).​
Kooperatife ait gayrimenkulün satımında takip edilecek yöntem ile gayrimenkulün asgari satış fiyatı da genel kurulca belirlenmeli, yönetim kurulu bu hususta genel kurula ait yetkiyi kullanmamalıdır(KK Md.42, 59/8).

3.10.Genel kurula ait olup yönetim kurulunca hiçbir şekilde kullanılamayacak yetkiler nelerdir?
Yönetim kurulu aşağıda belirtilen ve genel kurula ait olan yetkileri –genel kurulda yetki devri veya görevlendirme yapılmış olsa dahi- kullanamaz.
-Bilanço ve gelir gider hesaplarını inceleyerek kabul veya reddetmek,
-Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimi, ibrası, azli gibi hususlarda karar almak,
-Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin ücretlerini belirlemek,
-Ortaklardan tahsil edilecek tüm aidat ve sair ödentileri belirlemek, gecikme halinde uygulanacak esasları tespit etmek,
-Üst birliğe girmeye ve görevlendirilecek temsilciye karar vermek,
-Gayrimenkul alım ve satımında izlenecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliği, yeri ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek,
-İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini tespit etmek,
-Kooperatifin dağılması hakkında karar vermek, tasfiye kurulunu seçmek.

3.1.Yönetim kurulu üyelerinde aranacak şartlar nelerdir ve bu şartlar kim tarafından araştırılır?
Kooperatif yönetim kuruluna seçilebilmek için kooperatif ortağı olmanın yanı sıra,
-Türk vatandaşı olmak,
-Aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
-Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da bu Kanun(1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu) hükümlerine göre mahkum olmamak,
Şartlarını taşımak gerekmektedir.
Göreve seçilen yönetim kurulu üyeleri yukarıda yer alan şartları taşıdıklarını ispat etmek amacıyla, Nüfus cüzdan fotokopisi, Adli Sicil Belgesi ile aynı türde başka bir kooperatifte yöneticilik görevleri olmadığına dair yazılı beyanlarını kooperatife sunarlar, bu belgeler her yöneticiye ayrı bir dosya açmak suretiyle kooperatifte muhafaza edilir.
Haklarında yukarıdaki suçlarla ilgili olarak kamu davası açılmış olanların görevleri ilk genel kurul toplantısına kadar devam etmekle birlikte, yönetim kurulu tarafından bu durumdaki üyelerin azli veya göreve devamı hakkında karar alınmak üzere yapılacak ilk genel kurul gündemine madde konulur(KK Md.56).
Ayrıca, yönetim kurulu üyeleri ile kooperatif denetçileri arasında 3. dereceye kadar kan veya sıhri hısımlık ile iş ortaklığı bulunmamalıdır(Örnek Anas. Md.53).

Kooperatif anasözleşmesinin değiştirilmesi de kuruluştaki usullere bağlıdır(KK Md.3).
Bu bağlamda, anasözleşmede değişiklik yapılması isteniyorsa;
-Öncelikle anasözleşme değişikliği için yönetim kurulu kararı alınmalı,
-Değişiklik taslağı eski ve yeni maddeler şeklinde beş nüsha olarak hazırlanarak notere tasdik ettirilmeli,
-Tasdikli maddeleri gösterir belgeler izin merciine(Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü’ne) sunularak izin alınmalı,
-Daha sonra değişiklik için genel kuruldan izin alınmalı(Anasözleşme değişikliklerinde fiilen kullanılan oyların 2/3’ünün onayı gerekmektedir),
-Usulüne uygun olarak genel kurulda karar alındıktan sonra genel kurul kararı notere tasdik ettirilerek Ticaret Sicili Memurluğuna verilerek ilan ve tescil ettirilmelidir.

Kooperatifler Bağış yapabilir mi ?

Detaylı bilgi için [email protected]

Ana sözleşmeleri kapsamında genel kurul kararı alarak veya almayarak kooperatiflerin bağış yapması mevzuata uygun mudur ?

 

“10.3.2.5. Türkiye Kızılay Derneğine yapılan bağış veya yardımlar

5904 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen ve 3/7/2009 tarihinden itibaren yürürlüğe giren (f) bendi ile kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdî bağış veya yardımların tamamı, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde gösterilmek şartıyla kurum kazancından indirilebilecektir.

Anılan Derneğe yapılacak aynî bağış ve yardımlar ise Tebliğin “10.3.2.1. Kurum kazancının %5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar” bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilecektir.

Diğer taraftan, anılan Derneğin iktisadi işletmelerine yapılan bağış veya yardımların kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi mümkün değildir.

2.7.Genel kurul toplantılarına Bakanlık Temsilcisinin iştirak etmemesi halinde yapılması gereken işlemler nelerdir?
Yönetim kurulunca usulüne uygun olarak başvuru yapıldığı halde temsilci toplantıya katılmaz ise toplantıyı yürütmek üzere mahalli idare amirine durum yazılı olarak bildirilir, buna rağmen temsilci gelmez ise bir saat beklendikten sonra toplantıya başlanır(KK Md.87).

Genel kurula katılma hakkına sahip olan ortaklar toplantı tarihinden en az 30 gün önce ve en çok iki ay içinde taahhütlü mektupla gerektiğinde gazete, gazete olmayan yerlerde mahalli örf ve adete göre ilan yoluyla toplantıya davet edilir.Davet yazıları elden imza karşılığı da ortaklara teslim edilebilir(Örnek Anas. Md. 28).
Yönetim kurulunca belirlenen gündem, toplantı çağrısına ve ilana yazılarak genel kurul toplantısından önce yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu, bilanço, gelir gider tablosu, tahmini bütçe, Hazirun(Ortaklar) Cetveli tanzim edilir. Ortaklara gönderilen davet yazılarına, vekaleten oy kullanacak ortaklar için matbu vekalet belgeleri eklenebilir.
Dörtten az olmamak üzere kayıtlı ortakların en az 1/10’u tarafından genel kurul toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak bildirilecek hususların gündeme konulması zorunludur(KK Md.46/2).
Ortakların bilgi edinmelerini sağlamak açısından Bilanço, gelir gider tablosu ile denetim kurulu raporu olağan genel kurul toplantısından en az 15 gün önce ve bir yıl süre ile kooperatif merkezinde asılı bulundurulur.Talep eden ortaklara da bilanço ile gelir gider tablosunun bir örneği verilir(KK Md.24).
Ayrıca toplantı tarihi, yeri ve gündemi toplantıdan en az 15 gün önce ilgili bakanlığa(İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü’ne) yazılı olarak bildirilir(KK Md.45/4).
Bu bildirime, Bakanlıkça tespit edilen miktardaki temsilci ücretinin ilgili Maliye veznesine yatırıldığını gösteren belge eklenerek toplantıda temsilci bulundurulması talep edilir(Anas.Md.30).
Temsilci ücretleri,
-Ankara dahil(İstanbul hariç) il merkezlerinde Defterdarlık Muhasebe Müdürlüklerine;
-İstanbul’da Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü’nün yazısı üzerine ilgili Malmüdürlüğüne,
-İlçelerde ve ilçelere bağlı yerleşim yerlerinde Malmüdürlüklerine yatırılır.
Talep edilip ücreti de ödenmesine rağmen temsilcinin gelmemesi halinde Kooperatifin başvurusu üzerine, ödediği temsilci ücreti kooperatife iade olmaktadır.

1.20. Bir ortağın şahsi alacaklısı o ortağa ait ortaklık payını haczettirebilir mi?
Bir kooperatif ortağından şahsi olarak alacaklı bulunanlar ancak,
-Kooperatif tarafından o ortağa verilecek faizi,
-Ortağa dağıtılacak olumlu gelir-gider farkını,
-Kooperatifin dağılması halinde ortağa ödenecek payı, diğer bir ifadeyle kooperatifin tasfiyesinden ortağa isabet edecek tasfiye miktarını,
haczettirebilecek, fakat o ortağa ait ortaklık payı üzerine haciz konulmasını talep edemeyeceklerdir.(KK Md.19/6 İİK Md. 82/1).

1.15.Bir paya birden fazla ortak sahip olabilir mi?
Esas itibariyle bir ortağın en az bir ortaklık payı alması zorunlu bulunmakla birlikte, bir paya birden fazla şahsın sahip olması halinde sermaye payı kooperatife karşı bölünemeyeceğinden hissedarlar aralarından seçebilecekleri ortak bir temsilci aracılığıyla ortaklık haklarını kullanabileceklerdir(KK Md.98 TTK Md.400).
Bir paya birlikte sahip olan şahısların aralarında yapmış oldukları anlaşmalar kooperatifi bağlamamakla birlikte bu durumdaki kişiler müşterek bir temsilci tayin etmedikleri takdirde kooperatif tarafından bunlardan birine yapılacak tebliğ hepsi hakkında geçerli olacaktır.

1.12.Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortaklara yapılacak iade ve ödemeler ile bu ödentilerin yapılacağı süre nedir?
Kooperatiften çıkan veya çıkarılan ortakların kooperatif varlıkları üzerindeki hakları anasözleşmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere ortağın ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanır.
Bu ortakların alacak ve hakları bunları isteyebilecekleri günden başlayarak 3 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
Çıkan veya çıkarılan ortakların sermaye veya mevduatından kısmen veya tamamen yoksun kalacağı yönündeki kısıtlamaların hükmü yoktur(KK Md.17).