6102 Sayılı Türk Ticaret kanunu kapsamında kooperatiflerde birleşme

Bilindiği üzere Ticaret şirketlerinin birleşmelerine, bölünmelerine ve tür değiştirmelerinde 6102 Sayılı Türk Ticaret kanununun 134 ilâ 194 üncü maddeleri uygulanır.  Kanunun 124. maddesinde kooperatiflerde ticaret şirketleri arasında sayılmıştır.

Kanunun geçerli birleşmeler başlıklı 137. Maddesine göre (3-a) kooperatifler, kooperatifler ile birleşebilirler.

Birleşme kanunun 136. Maddesine göre iki şekilde gerçekleşebilir

1. Bir şirketin diğerini devralması, teknik terimle “devralma şeklinde birleşme”
2. Yeni bir şirket içinde bir araya gelmeleri, teknik terimle “yeni kuruluş şeklinde birleşme”

İlgili maddenin uygulamasında kabul eden şirket “devralan”, katılan şirket “devrolunan” diye adlandırılır.

Devralan şirket ( Kooperatif )                  : ……

Devrolunan şirket ( Kooperatif)                :

Birleşme, devrolunan şirketin ( Yapı kooperatifi ) malvarlığı karşılığında, bir değişim oranına göre devralan şirketin (Gayrimenkul işletme kooperatifi ) paylarının devrolunan şirketin  ( Yapı kooperatifinin) ortaklarınca kendiliğinden iktisap edilmesiyle gerçekleşir. Birleşmeyle devrolunan şirket ( Yapı kooperatifi ) sona erer ve ticaret sicilinden silinir.

Devrolunan şirketin ortaklarının, mevcut ortaklık paylarını ve haklarını karşılayacak değerde, devralan şirketin payları ve hakları üzerinde istemde bulunma hakları vardır. Bu nedenle yapı kooperatifi ortaklarının pay oranları , gayrimenkul işletme kooperatifin de de aynen korunacaktır. Bazı durumlarda devrolunan şirket (Yapı kooperatifi) ortaklarına ortaklık payı yerine ayrılma akçesi de önerilmesi mümkündür. Ancak bizim durumumuzda ayrılma akçesi önerilmesi planlanmamaktadır.

Devralma yoluyla birleşmede, devralan şirket, sermayesini, devrolunan şirketin ortaklarının haklarının korunabilmesi için gerekli olan düzeyde, artırmak zorundadır. Bu nedenle gayrimenkul işletme kooperatifinin genel kurulunda ortaklık sayısı yapı kooperatifinin ortak sayısı kadar belirlenecektir.

Birleşme sözleşmesinin imzalandığı tarih ile bilanço günü arasında altı aydan fazla zaman geçmişse veya son bilançonun çıkarılmasından sonra, birleşmeye katılan şirketlerin malvarlıklarında önemli değişiklikler meydana gelmişse, birleşmeye katılan şirketler bir ara bilanço çıkarmak zorundadır.  Bilanço günü 31.12.2015 dir. Birleşme sözleşmesi de en geç 6 ay sonuna kadar imzalanmak zorundadır.

 

Birleşme sözleşmesi yazılı şekilde yapılır. Sözleşme, birleşmeye katılan şirketlerin, yönetim organlarınca imzalanır ve genel kurulları tarafından onaylanır.

Birleşme Sözleşmesinde

1. Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanlarını, hukuki türlerini, merkezlerini; yeni kuruluş yolu ile birleşme halinde, yeni şirketin türünü, ticaret unvanını ve merkezini,
2. Şirket paylarının değişim oranını, öngörülmüşse denkleştirme tutarını; devrolunan şirketin ortaklarının, devralan şirketteki paylarına ve haklarına ilişkin açıklamaları,
3. Devralan şirketin, imtiyazlı ve oydan yoksun payların sahipleriyle intifa senedi sahiplerine tanıdığı hakları,
4. Şirket paylarının değiştirilmesinin şeklini,
5. Birleşmeyle iktisap edilen payların, devralan veya yeni kurulan şirketin bilanço karına hak kazandığı tarihi ve bu isteme ilişkin bütün özellikleri,
6. Gereğinde 141 inci madde uyarınca ayrılma akçesini
7. Devrolunan şirketin işlem ve eylemlerinin devralan şirketin hesabına yapılmış sayılacağı tarihi,
8. Yönetim organlarına ve yönetici ortaklara tanınan özel yararları,
9. Gereğinde sınırsız sorumlu ortakların isimlerini, içermesi zorunludur.

Birleşme sözleşmesi ile beraber birleşme raporu da hazırlanır. Rapor ayrı ayrı hazırlanabileceği gibi iki kooperatif tarafından tek bir rapor da hazırlanabilir.

Raporun içeriğinde aşağıdaki hususların olması zorunludur.

1. a) Birleşmenin amacı ve sonuçları,
   b) Birleşme sözleşmesi,
   c) Şirket paylarının değişim oranı ve öngörülmüş ise denkleştirme akçesi; devrolunan şirketlerin ortaklarına devralan şirket nezdinde tanınan ortaklık hakları,
   d) Gereğinde ayrılma akçesinin tutarı ve şirket pay ve ortaklık hakları yerine ayrılma akçesi verilmesinin sebepleri,
   e) Değişim oranının belirlenmesi yönünden payların değerlemesine ilişkin özellikler,
   f) Gereğinde devralan şirket tarafından yapılacak artırımın miktarı,
   g) Öngörülmüş ise, devrolunan şirketin ortaklarına, birleşme dolayısıyla yüklenecek olan, ek ödeme ve diğer kişisel edim yükümlülükleri ile kişisel sorumluluklar hakkında bilgi,
   h) Değişik türdeki şirketlerin birleşmelerinde, yeni tür dolayısıyla ortaklara düşen yükümlülükler
2. i) Birleşmenin, birleşmeye katılan şirketlerin işçileri üzerindeki etkileri ile mümkünse bir sosyal planın içeriği,
   j) Birleşmenin, birleşmeye katılan şirketlerin alacaklıları üzerindeki etkileri,
   k) Gerekiyorsa, ilgili makamlardan alınan onaylar,

hukuki ve ekonomik yönden açıklanır ve gerekçeleri belirtilir.

Birleşme kararı alınacak olan genel kuruldan en az 30 gün önce her iki kooperatifte ortakların incelemesine sunulmak üzere (inceleme hakkı) kooperatif merkezinde aşağıdaki belgeleri hazırlar. Belgelerin nerede inceleneceği hususu tevdiden en az 3 iş günü önce ticaret sicil gazetesinde yayınlanır.  Yani genel kuruldan en az 33 gün önce inceleme hakkı ile ilgili yazı sicil gazetesinde yayınlanmalıdır. İsteyen ortaklara birer nüsha verilir.

1. a) Birleşme sözleşmesini,
2. b) Birleşme raporunu
3. c) Son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporlarını, gereğinde ara bilançolarını,

Genel kurulda birleşme kararının alınabilmesi için hangi nisabın gerektiği konusunda Türk Ticaret kanununda yer alan nisap ¾ dür. Ancak bizim ana sözleşmemizde ise 2/3 dür.  Her ne kadar bakanlıktan gelen cevapta 2/3 yazılmış olsa dahi, bizim genel kurulumuzda oy birliği ile bu kararı almamız menfaatimize olacaktır.

Genel kurullar tarafından birleşme kararı alınır alınmaz, bu durum ticaret sicil gazetesinde ilan ettirilir. Devrolunan şirket (Yapı kooperatifi ) birleşme kararını tescil ettirmeden devralan şirket (İşletme kooperatifi ) birleşme kararını tescil ettiremez. Birleşme, birleşmenin ticaret siciline tescili ile geçerlilik kazanır. Devrolunan şirket, birleşmenin ticaret siciline tescili ile infisah eder.

Tescil anında, devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan şirkete geçer.
Devrolunan şirketin ortakları devralan şirketin ortağı olur.

Birleşmeye katılan şirketler; alacaklılarına, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde, yedişer gün aralıklarla üç defa yapacakları ilanla ve ayrıca internet sitelerine konulacak ilanla haklarını bildirirler. Alacaklılara yapılacak ilk ilanların birleşme kararının tesciline ilişkin ilanlarla birlikte aynı sicil gazetesinde yayımlanması zorunludur. Her iki kooperatif içinde birinci ilan metni ile genel kurul tescili aynı gün gazetede yayınlanmalıdır.

Birleşmenin vergisel boyutu

Kurumlar Vergisi Kanunu yönünden;

5520 Sayılı kurumlar vergisi kanununun “Devir, bölünme ve hisse değişimi hallerinde vergilendirme” başlıklı 20 nci maddesine  göre kurumlar vergisi iki kooperatif açısından da doğmayacaktır.

Katma Değer vergisi yönünden;

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-c maddesinde, “Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Harçlar kanunu yönünden

492 sayılı harçlar kanununda anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev’i değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemlerin bu kanunda yazılı harçlardan müstesna olduğu hükmüne yer verilmiştir. İşletme Kooperatifi ile … Yapı Kooperatifi arasında gerçekleştirilecek birleşme işlemine ilişkin olarak gerek 492 sayılı Harçlar Kanununda gerekse 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda her hangi bir muafiyet hükmüne yer verilmediğinden, devir işlemine ilişkin düzenlenecek kağıtların noter harcından ve tapuda yapılacak işlemlerin tapu harçlarından müstesna tutulması mümkün görünmemektedir.

Bilgilerinize Sunarız

Saygılarımızla
zgeçebilirler. (1)