Kooperatiflerde Dış Denetçilerin Dikkat Etmesi Gereken 9 Konu

Bilindiği üzere kooperatiflerin dış denetime tabi oldukları halde söz konusu denetimi yaptırmamaları durumda finansal tabloları, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporları ve ibra konularında alınan genel kurul kararları geçersiz olmaktadır.

Kooperatiflerde hali hazırda bir denetim kurulu bulunmasına rağmen ayrıca dış denetçinin de artık zorunlu olması nedeni ile bazı tereddütler hasıl olmuştur.

1-Dış Denetçi ile Mevcut Kooperatif Denetim Kurulunun arasındaki fark nedir?

• Kooperatiflerde her ne kadar denetim kurulu üyesi seçilebilmek için asgari lise mezunu olma şartı getirilse de dış denetçinin mesleki bilgisi farklı alanlarda olabilmekte, mali ve hukuki konularda yeterince tecrübe sahibi olmadığı için etkin bir denetim yapılması zaman zaman söz konusu olamamaktaydı

Dış denetçiler için ise durum bu şekilde olmayıp, kanunen dış denetçi olabilmek için;

• En az lisans düzeyinde diploma sahibi olmak kaydıyla 3568 sayılı Kanun hükümleri uyarınca ilgili meslek odasına kayıtlı serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir unvanına sahip olmak
• bu unvanları haiz olma koşulu hariç bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında öngörülen diğer niteliklere sahip olmak koşuluyla denetim yetkisi verilen birlik/merkez birliğinde denetimle görevli personel olmak gereklidir.

Görüldüğü üzere dış denetim mevcut denetim kurulunun yapmış olduğu denetim göre çok daha kapsamlı ve teknik bir çalışma olması gerekmektedir.

2-Kooperatiflerde Dış Denetçi Seçimi Nasıl Yapılır?

• Kooperatiflerde dış denetçi seçimi kooperatifin genel kurulunda yapılır.
• Kooperatif dış denetçisi seçimi için kooperatif genel kurulunda ağırlaştırılmış nisap aranmaz.
• Kooperatif dış denetçi belirlenmesi hususunda yönetim kuruluna yetki devri yapılamaz.
• Kooperatif dış denetçisine ödenecek ücret ile ilgili de genel kurulda karar alınması gerekmektedir.
• Kooperatiflerin dış denetçi seçimi için genel kurul gündemlerine madde eklemeleri gereklidir.

3-Kooperatiflerde seçilen dış denetçi ticaret sicile tescil edilmek zorunda mıdır?

Evet. Dış denetçinin seçimi ile görevden alınması veya ayrılması ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ettirilir. Dış denetçinin tescilinde aşağıdaki belgeler ticaret sicili müdürlüğüne sunulur:

• Dış denetçinin seçimine ilişkin genel kurul kararının bir örneği.
• Dış denetçi ile yapılan denetim sözleşmesinin bir örneği.
• 6102 sayılı Kanunun 400 üncü maddesinde sayılan denetçiliğe engel hallerden birinin kendisinde bulunmadığına ilişkin dış denetçinin yazılı beyanı.

4–Her Kooperatif Dış Denetçi Seçmek Zorunda mıdır?

Hayır. Aşağıdaki kooperatifler dış denetçi seçmesi gerekmektedir.

• Tarım satış, tarım kredi, esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet, pancar ekicileri kooperatifleri.
• Yapı ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 100 veya daha fazla olan yapı, turizm geliştirme ve gayrimenkul işletme konularında faaliyet gösteren kooperatifler.
• Faaliyet konusuna bakılmaksızın 30 milyon Türk lirası ve üstü net satış hasılatı olan kooperatifler.
• Faaliyet konusuna bakılmaksızın 2.000 ve daha fazla ortağı bulunan kooperatifler.

5-Kooperatifin mali müşaviri aynı kooperatifin dış denetçisi olabilir mi?

• Hayır olamaz. 
• Görevi süresince, dış denetim işlemleri dışında kendisi veya başkası namına, bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamelesi bulunulmaması ve dış denetçi ile denetim yapılacak kooperatif arasında, denetçinin tarafsızlığını ortadan kaldıran bir nedenin de olmaması gerekmektedir.
• Ayrıca dış denetçi, dış denetimini yaptığı kooperatife, vergi danışmanlığı ve vergi denetimi dâhil, danışmanlık veya hizmet veremez.
• Ek olarak; dış denetim yapanlar, denetimini yaptıkları kooperatiflerin faaliyet konuları ile ilgili olarak denetim faaliyetinin yapıldığı dönemde ve bu dönemi takip eden bir yıl içinde ticari faaliyetlerde bulunamaz, bu konularda faaliyet gösteren ticari teşekküllerde yönetici olamaz.

6-Dış Denetçinin kooperatifteki görevi nedir?

Dış denetçinin ana görevi denetim raporu hazırlamaktadır.Dış denetim raporu ortakların denetim faaliyetleri ve sonuçları hakkındaki bilgilere tam ve doğru bir şekilde ulaşmasını sağlayacak ayrıntıda hazırlanır. Dış denetçi denetim raporunda; olumlu görüş, sınırlı olumlu görüş, olumsuz görüş bildirebilir veya şartların gerektirmesi halinde görüş bildirmekten kaçınabilir.

• Ticari defterlerin kontrolü: 6102 sayılı Kanunda sayılan ticari defterlerin usulüne uygun bir şekilde tutulup tutulmadığını, gerekli onayların yaptırılıp yaptırılmadığını incelemek.
• En az altı ayda bir kooperatif faaliyetleri hakkında bilgi edinmek: gerekli kayıtların düzenli bir biçimde tutulmasını sağlamak amacıyla kooperatif defterlerini ve diğer evrakını incelemek.
• Risklerin Belirlenmesi: Hatalı finansal raporlama ile kooperatif iş ve işlemlerinde usulsüzlüğe neden olabilecek risk unsurlarını belirlemek ve bu unsurları düzenli aralıklarla kontrol etmek.
• Faaliyet Raporunun Uygunluğun kontrolü: Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarının mali açıdan ilgili mevzuata uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol etmek.
• Envanter işlemleri ile kooperatifin sermayesinin karşılıksız kalıp kalmadığını veya kooperatifin borca batık olup olmadığını kontrol edilmesi, sermaye karşılıksız kalmışsa karşılıksız kalan tutarı belirlenmesi
• Kooperatiflerin gelir gider farklarının dağıtımlarına ve giderlerin paylaşımına ilişkin hususlarda ana sözleşmeye uygun hareket edilip edilmediğini incelemek.
• Ortaklar listesi ile pay defterini kontrol etme görevi:Ortakları şahsen veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak oluşturulup oluşturulmadığını, pay defteri ile uyumlu olup olmadığını incelemek.
• Telafisi güç durumların derhal bildirilmesi görevi:Dış denetçi yaptığı denetim faaliyetleri esnasında kooperatif ortakları veya alacaklılar aleyhine telafisi güç veya imkânsız sonuçlar doğuracak bir hususu tespit ettiğinde, konuyu derhal yönetim kuruluna yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bu hususa dış denetim raporunda ayrıca yer verilir.
• Dış denetçi, gerektiğinde açıklama yapmak üzere genel kurul toplantılarına katılır, ancak oy kullanamaz.

7-Dış Denetçi Kooperatif Çalışanlarından veya kooperatif ile bağlantısı olan 3.kişi ve kurumlardan bilgi ve belge isteyebilir mi ?

• Dış denetçinin kooperatif yönetim kurulundan ve bu kurulun bilgisi dâhilinde diğer kooperatif görevlilerinden, denetim için gerekli olan elektronik ortamdakiler dâhil olmak üzere bütün bilgilerin kendilerine verilmesini ve dayanak oluşturabilecek belgelerin sunulmasını isteme hakkı vardır.
• Ayrıca Denetim çerçevesinde dış denetçinin üçüncü kişilerden fiziki, elektronik veya başka bir ortamda bilgi isteme yetkisi de bulunmaktadır.

8-Dış Denetçinin Raporunu Hangi Tarihe Kadar Göndermesi Gereklidir ? Rapor ortaklara mı yönetim kuruluna mı gönderilecektir?

• Mart Ayı Sonuna Kadar Dış Denetçinin raporunu kooperatif yönetim kuruluna göndermesi gerekmektedir.
• Dış denetim raporu, hesap döneminin sonundan itibaren en geç üç ay içerisinde hazırlanarak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna teslim edilir.
• Ancak genel kurul mart ayından önce yapılacak ise her halde dış denetim raporları, denetimi yapılan kooperatifin genel kurul toplantısı yapmasını engellemeyecek şekilde sunulur.
• Dış denetçi kooperatif denetim dosyasının aslına uygun bir nüshasını 10 yıl boyunca muhafaza etmek ve talep halinde ilgili Bakanlığa ibraz etmesi gereklidir.

9-Dış Denetçi Raporu Koopbis’e yüklenecek ve kooperatif merkezine asılacak mıdır?

• Rapor dış denetçi tarafından yönetim kuruluna teslim edilecektir.
• Yönetim kurulu ise , dış denetim raporunu genel kurul toplantısından en az on beş gün önce, kooperatifin merkez ve şubelerinde ortakların incelemesine hazır bulundurmakla yükümlüdür.
• Ayrıca rapor yönetim kurulu tarafından KOOPBİS’e yüklenmesi gerekmektedir.

Dış denetim raporunun tamamı için bize ulaşabilirsiniz. [email protected]

KOOPERATİF DIŞ DENETİM RAPORU

 İş bu rapor 1 Şubat 2022 Tarih 31737 Sayılı Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Denetimine Dair Yönetmeliğin 25.maddesine istinaden hazırlanmıştır.

 

Kooperatifin Unvanı
Kooperatifin Adresi
Kooperatifin iletişim bilgileri(mail adresi-telefon ve web sitesi)
Kooperatifin Ticaret Sicil Numarası
Kooperatifin Vergi Numarası
Dış Denetim Raporunun Tarihi
Raporun Kapsadığı Dönem
Dış Denetçi olarak seçilen kooperatifin genel kurul tarihi ve tescil edilen Ticaret Sicil Gazetesi Tarih ve Sayısı
Kooperatif Dış Denetçisinin İsim ve Soyadı