KOOPERATİFLERİN GENEL KURULLARININ ERTELENMESİNE AİT MEVZUAT VE YAŞANAN SÜREÇ

Kemal Özmen

Kooperatiflerin genel kurullarının ertelenmesi ile ilgili bugüne kadar çıkarılan mevzuatla ilgili bilgiler aşağıdadır.

 

1.erteleme:

7244 sayılı  Kanunun 2/d maddesi ile kooperatiflerin genel kurullarının yapılması 31/07/2020 tarihine kadar ertelenmiş ve bu tarihten itibaren üç ay içinde  yapılmasına, erteleme sonrası genel kurul yapılıncaya kadar kooperatifin  organlarının görev, yetki ve sorumluluklarının  devam edeceği ifadesine yer verilmiştir. (Ek.1-7244 sayılı Kanun, md.2/d)

 

2.erteleme:

Ticaret Bakanlığı başta işletme kooperatifleri olmak  üzere  kuruluş, işleyiş ve denetimi kendi Bakanlığına bağlı olan kooperatiflerin genel kurullarının yapılmasını 31/10/2020 tarihine kadar ertelemiş olup, yine kanunda olduğu üzere bu tarihten itibaren genel kurulların üç ay içinde yapılmasına ve genel kurul yapılıncaya kadar kooperatif organlarının görev, yetki ve sorumluluklarının  devam edeceğine dair ifadeye yer vermiştir. (Ek.-Ticaret Bakanlığı’nın Genelgesi)

 

3.erteleme:

Bu erteleme pandemi nedeniyle etkinliklerin kısıtlanması kapsamında İçişleri Bakanlığı’nın Genelgesine istinaden yapılmış olup, bu genelgeye dayalı olarak İstanbul Valiliği İl Hıfzıssıhha Meclis Kararı oluşturulmuş, İl Müdürlüklerine tebliğ edilmiş ve İl Müdürlükleri kooperatiflere genel kurulların 01/12/2020 tarihine kadar ertelendiğini, bu tarihe kadar genel kurulların yapılamayacağını ve Bakanlık temsilcisi görevlendirilemeyeceğini belirtmiştir.  Ancak  ertelemeden sonra genel kurulun ne kadar süre içinde yapılacağını ve kooperatif organlarının görev, yetki ve sorumluluklarının devam edeceğine dair herhangi bir bilgi yer almadığından çok sayıda kooperatif 01/12/2020 tarihinden 31/12/2020 tarihine kadar genel kurul yapılması ile ilgili ortaklarına duyuru vs diğer  çalışmaları yapmak zorunda kalmışlardır.  (Ek.3-İç İşleri Bakanlığı Genelgesi, İl Hıfzıssıhha Kurulu Kararı, İl Müdürlüğü yazısı)

 

4.erteleme:

Bu ertelemede yine İçişleri Bakanlığının pandemi nedeniyle etkinliklerin kısıtlanması kapsamında çıkarılan genelge ile  yapılmış olup, bu genelgede açıkça “kooperatif” ifadesine yer verilerek  genel kurulların yapılması 01/03/2021 tarihine kadar ertelenmiştir. Bu genelge doğrultusunda Valilik Hıfzıssıhha Meclisi Kararı almış ve durumu İl Müdürlüklerine bildirmiştir. Kısıtlama kapsamında çıkarılan bu genelgede de, genel kurulların erteleme tarihi olan 01/03/2021 tarihinden sonra ne kadar süre içinde yapılacağı ile kooperatif organlarının görev, yetki ve sorumluluklarının devam edeceğine dair herhangi bir bilgiye yer verilmemiştir. (Ek. İçişleri Bakanlığı Genelgesi, Valilik Hıfzıssıhha Meclis Kararı)

 

Kısaca; pandemi nedeniyle bugüne kadar kooperatiflerin genel kurullarının ertelenmesi ile ilgili  biri kanun, biri Ticaret Bakanlığı Genelgesi ve ikisi de İçişleri Bakanlığı’nın genelgesi olmak üzere 4 kez erteleme yapılmıştır. Ancak bu erteleme mevzuatında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birinci erteleme olan kanun dışında diğer ertelemelerde doğrudan bir genelge çıkarması söz konusu olmamıştır. Bu nedenle birinci ertelemede kanunla belirlenen 31/10/2020 tarihinden önce görev süresi sona eren yapı kooperatiflerinin Ticaret Sicil yetki belgesini gerektiren iş ve işlemleri yetki belgesi alınamadığından yapılamamıştır. Diğer taraftan Ticaret Bakanlığı işletme kooperatifleri ile ilgili süreyi 31/10/2020 tarihinden itibaren üç ay ifadesine yer vererek 31/01/2021 tarihine kadar uzatmış ise de, bu işlemin bir genelge ile yapılmış olması nedeniyle bankalar başta olmak üzere bazı kurumları nezdinde yapmış olduğu işlerden dolayı tereddüt hasıl olmuş ve zorlamalar yaşanmıştır. Ayrıca  kanunda ve Ticaret Bakanlığının erteleme genelgesinde kooperatif organlarının görev, yetki ve sorumluluklarının  devam edeceğine dair ifadeye açıklık getirilmesi gerekmektedir. Zira  ortakların yapacakları ödemeler konusu genel kurula ait bir yetki olması nedeniyle, uygulamada  çoğu kooperatifte ödemeler aksadığından iş ve hizmetlerin aksamasına neden olunmuştur.

 

Ertelemede en büyük sorun, kooperatifler arasında bu konuda bir uygulama birliği oluşturulmamasından kaynaklanmaktadır. Zira her ne kadar 2011 yılında 5983 sayılı yasa kapsamında bir protokolle yapı kooperatifleri  Ticaret Bakanlığından alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlanmış ise de, iki bakanlık arasında yapılan protokolde genel konularda birlikte hareket edileceğine dair hükme yer verilmiştir. Kaldı ki, Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminde birlikte ve bir bütünlük içinde uygulama yapılması esastır.  Yapı kooperatiflerinin çoğu inşaatını tamamlamış olmakla birlikte, henüz işletme kooperatifine geçme prosedürünü yerine getirmemiş, çalışması itibariyle işletme kooperatifi gibi  olduğundan bu durumda olan yapı kooperatifleri ile  işletme kooperatifleri arasında ortak bir uygulama oluşturulması gerektiği görülmektedir.