KOOPERATİFLERE KİMLER NASIL ORTAK OLABİLİR ?-MALİ MÜŞAVİR EVREN ÖZMEN
Yapı kooperatiflerine aşağıdaki şekillerde ortak olunmaktadır.
1.1. Kooperatifin kurucu ortağı olarak ortak olunması,
1.2. Kooperatifin kurulmasından sonra ortak olunması,
1.3. Ortaklığın devir alınması yoluyla ortak olunması,
1.4. Veraset yoluyla ortak olunması.
1.5. Taşınmaz mal veya işletme karşılığı ortak olunması.
1.1. Kooperatifin Kurucu Ortağı Olarak Ortak Olunması
Yapı kooperatifleri en az 7 kişinin bir araya gelmesi ile kurulmaktadır. Bu kişiler uygulamada kurucu ortak olarak ifade edilmektedir.
Kooperatifin kurucu ortakları Kooperatif Anasözleşmesinin sonundaki ilgili bölüme adı, soyadı, tabiiyeti, adresi, sermaye taahhüdü, ödediği sermaye ve imzaları belirtmek suretiyle kooperatif kayıtlarına intikal etmiş olmaktadırlar.
Kooperatifin kuruluşunda kooperatif anasözleşmesi notere onaylattırıldığından, bu onay sırasında noter kurucu ortakların kimlik tespitini yaptığı gibi, ayrıca kurucu ortakların nüfus kayıt örnekleri ile ikametgah belgeleri kuruluşa izin veren makama verilmektedir.
Her ne kadar ortaklığa kabul, yönetim kurulu kararıyla gerçekleşeceğine dair kooperatif anasözleşmesinde hüküm yer almakta ise de, kurucu ortaklar için bu koşul aranmamaktadır. Yetkili Makam, kooperatifin kuruluşuna izin vermiş olmakla kurucu ortakların ortak olarak kabulünü de yapmış olmaktadır. Başka bir anlatımla kurucu ortakların ortak olması için yönetim kurulu kararı koşulu aranmamaktadır. İşlemin yasal dayanağı KK’nın 1. maddesidir.
Kurucu ortakların medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip gerçek kişi olmaları, T.C. vatandaşı olmaları veya yabancı uyruklu olmakla birlikte 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun veya yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre Türkiye’de taşınmaz mal edinmesine olanak tanınan ülkelerin vatandaşı olması zorunludur.
Ancak, T.C. vatandaşı olmadığı halde, Türkiye’de taşınmaz mal edinme hakkı verilen ülkelerin vatandaşları kooperatife ortak olmakla birlikte kooperatif organlarında görev almaları mümkün değildir.
Kurucu ortak olacak tüzel kişiler ise, kamu ve özel hukuk tüzel kişileridir.
1.2. Kooperatifin Kurulmasından Sonra Ortak Olunması
Bu konu kooperatif ana sözleşmesinde hüküm altına alınmış olup, yukarıda da açıklanmıştır. Kooperatife ortak olmak isteyen kişiler yazılı olarak başvuruda bulunup ortaklık koşullarını taşıdıklarına ilişkin belgelerini bu dilekçelerine eklemek durumundadırlar.
Yönetim kurulu ortak olmak isteyen kişilerin ortaklık koşullarını taşıyıp taşımadığını araştırmak zorundadır.
Ortaklık yönetim kurulu kararıyla gerçekleşir.
Uygulamada her ortağa bir ortaklık numarası verilmesi birtakım iş ve işlemlerden dolayı zorunlu olmaktadır. Kooperatifçilik mevzuatında ortaklık numarasının ortaklığa giriş tarihine göre verilmesi gerekmektedir. Ancak, ortaklık numarasının kişi esas alınarak mı, yoksa işyeri ya da konut esasına göre mi verileceği hususu duraksama yaratmaktadır.
1.3. Ortaklığın Devir Alınması Yoluyla Ortak Olunması
3476 sayılı yasa ile 25 Ekim 1988 tarihinden itibaren ortaklığın devri serbest bırakılmıştır. Ortaklığı devralan ve devreden kişilerin birlikte kooperatife müracaatı halinde devre mani herhangi bir hususun olmaması durumunda yönetim kurulu ortaklığın devrine karar almaktadır.
Devirde eski ortağın bütün hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer. Yeni ortağın devir sırasında ortaklık koşullarını taşıması ve konut veya işyerinin adına tescil edilmesine kadar bu koşulların bulunması zorunludur.
Yönetim kurulu ortaklığın devri konusunda başvuruda bulunan kişinin ortaklığını uygun gördüğü taktirde karar almak suretiyle devir işlemini kabul eder.
Devir sadece devralan kişinin ortaklık koşullarını taşımaması halinde yerine getirilemez. Ayrıca ortaklığı devreden kişinin ihraç edilmiş olması veya büyük miktarda borcunun bulunmuş olması durumunda da ileride bir anlaşmazlığın oluşmaması için bu hususlara da (devir yapılmadan önce) çözüm getirilmesi gerekmektedir.
İhracı kesinleşen kişilerin ortaklığı devir hakları bulunmamaktadır.
1.4. Veraset Yoluyla Ortak Olunması
Veraset yoluyla da ortak olunması olanaklıdır. Kooperatif ana sözleşmesine göre ferdi ilişkilere geçilmeden önce vefat eden ortağın hakları yasal mirasçılarına geçer. Yasal mirasçıları 3 ay içinde durumu kooperatife bildirmeleri koşuluyla ortaklık hakları mirasçıları lehine devam eder.
Mirasçılardan biri, veraset ilamını dilekçeye eklemek suretiyle vefat eden ortağın ortaklık haklarının varislere intikalini isteyebilir. Ayrıca varis sayısı birden fazla ise, varisler arasından birini temsilci olarak görevlendirilmesi gerekir. Temsilci belgesinin yazılı olması şarttır.
1.5. Taşınmaz Mal veya İşletme Karşılığı Ortak Olunması
Uygulamada görülmemekle beraber Kooperatifler Kanunu taşınmaz mal veya işletme karşılığı ortak olunabileceğine dair hüküm içermektedir. KK’nın konuya ilişkin “görev veya hizmetin bitmesi, taşınmaz mal veya işletme karşılığı ortaklık” başlığın taşıyan 15. madde hükmü aynen aşağıdaki şekildedir:
“Madde 15-Ortaklık sıfatı bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine bağlı ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklık sıfatı kalkar. Bu halde anasözleşmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklığın devamı sağlanabilir.
Hata: İletişim formu bulunamadı.