1 Temmuz 2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete’de 7033 No.lu “Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yayımlandı.

Kanun ile temel olarak; ülke sanayisinin canlanması, yerli ve yabancı yatırımcılar için yeni sanayi alanları oluşturulması, mevcut sanayi alanlarının genişletilmesi, yatırımların bürokratik süreçlere takılmadan hızla hayata geçebilmesi, organize sanayi bölgeleri (OSB), endüstri bölgeleri (EB), teknoloji geliştirme bölgeleri (TGB), sanayi siteleri (SS) ve serbest bölgelere (SB) ilave Devlet teşviklerinin verilmesi amaçlanmaktadır.

Bu sirkülerimizde söz konusu Kanunun, vergi kanunları ile diğer bazı kanunlarda yaptığı değişikliklere yer vermekteyiz.

A) Vergi Kanunlarında ve Diğer Bazı Kanunlarda Yapılan Düzenlemeler

1) Arsaların tahsisine ilişkin sözleşme ve taahhütnamelerin damga vergisi istisnası kapsamına alınması

Bilindiği üzere, Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisinden müstesnadır.

Bu Kanunun 7 nci maddesiyle, Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı Tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümüne eklenen fıkra ile; organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde bulunan arsaların tahsisine ilişkin sözleşme ve taahhütnameler damga vergisi istisnası kapsamına alınmıştır.

2) Arsaların tahsisi nedeniyle şerhi gerektiren işlemleri, bu arsa ve üzerine inşa edilen binaların tahsis sözleşmeleri uyarınca tahsis edilenlere devir ve tescil işlemleri ve bu arsa üzerine inşa edilen binaların cins değişikliği işlemlerinin harç istisnası kapsamına alınması

Bilindiği üzere, Harçlar Kanunu’nun 59 uncu maddesinde harçtan müstesna tutulan işlemlere yer verilmektedir.

Bu Kanunun 8 inci maddesiyle, Harçlar Kanununun 59 uncu maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi değiştirilerek; işletmelerin organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde bulunan arsaların tahsisi nedeniyle şerhi gerektiren işlemleri, bu arsa ve üzerine inşa edilen binaların tahsis sözleşmeleri uyarınca tahsis edilenlere devir ve tescil işlemleri ve bu arsa üzerine inşa edilen binaların cins değişikliği işlemleri harç istisnası kapsamına alınmıştır.

3) Organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde yer alan binaların emlak vergisinden muaf tutulması

Bilindiği üzere, Emlak Vergisi Kanunu’nun 4 üncü maddesinde, emlak vergisinden daimi olarak muaf tutulan binalara yer verilmektedir.

Bu Kanunun 10 uncu maddesiyle, Emlak Vergisi Kanunu’nun 4 üncü maddesinin (m) fıkrası değiştirilerek; organize sanayi bölgeleri, serbest bölgeler, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri ve sanayi sitelerinde yer alan binalar emlak vergisinden muaf tutulmuştur.

4) Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kazançlarının gayri maddi hakların satılması, devri veya kiralanmasından elde edilmesi halinde, istisnadan yararlanılmasına bazı standartlar getirilmesi hususunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmesi

Bilindiği üzere, teknoloji geliştirme bölgelerinde uygulanmakta olan kazanç istisnası 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2 nci maddesinde düzenlenmiştir.

Bu Kanunun 64 üncü maddesiyle, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2 nci maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen fıkra ile; teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kazançlarının gayri maddi hakların satılması, devri veya kiralanmasından elde edilmesi halinde, istisnadan yararlanılmasına bazı standartlar getirilmesi hususunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.

Buna göre, Teknoparkta faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu kazançlarının gayri maddi hakların satılması, devri veya kiralanmasından elde edilmesi halinde, istisnadan yararlanılmasını;

Bu hakların ilgili mevzuat çerçevesinde tescil, kayıt veya bildirim şartına bağlamaya, mükellefin gayri maddi hak geliri ve varsa bağlı olduğu grubun satış hasılatına göre tescil şartına bağlı olmaksızın belgelendirme usulüne tabi tutmaya,

İstisnadan yararlanacak kazancı; bu kazancın elde edilmesine yönelik faaliyetler kapsamında gerçekleştirilen nitelikli harcamaların toplam harcamalara oranına isabet eden kısmı ile sınırlandırmaya, bu oranı toplam harcama tutarını aşmamak üzere yüzde 30’una kadar artırımlı uygulatmaya,

Nitelikli ve toplam harcamaları tanımlamaya

Bakanlar Kurulu, bu kapsamda uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

5) TRT bandrol ücretleri uygulamasında değişiklik yapılması

Bu Kanunun 27 nci maddesiyle, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununda yapılan değişikliklerle TRT bandrol ücretleri uygulamasında değişiklik yapılmıştır.

Buna göre;

Görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlardan bandrol ücreti alınabilecektir.

3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen diğer cihazlar içerisinde yer almakta olan cep telefonları, bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar, taşıtlar, uydu alıcıları ve set üstü medya kutuları Kanunda ismen sayılarak, bu hususta alınmış Bakanlar Kurulu Kararına istinaden yapılan uygulamayı açıklığa kavuşturmak üzere bandrol oranları ile birlikte kanun metnine alınmıştır. Düzenlemeye göre bandrol oranları;

Cep telefonları için %6,

Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar için %2,

Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazların ayrı ayrı tevsik edilememesi halinde, imalatta taşıtın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı, ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı üzerinden;

a. Kara taşıtları için %0,4,

b. Diğer taşıtlar için %0,01

-“Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya kutuları dahil) için %10,

Yukarıda sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlar için %10

olacaktır.

Cihaz kavramının tanımı yapılarak, bandrol ücretinin, cihazların içerisinde yer alan radyo-televizyon alıcısı kısmına isabet eden bedel üzerinden değil, cihazın tamamının bedeli üzerinden hesaplanacağı hususu açıklığa kavuşturulmuştur.

Ayrıca, taşıtların üzerinde yer alan cihazların bedellerinin ayrı ayrı tevsik edilememesi halinde taşıta ilişkin bandrol ücretinin hesaplanabilmesi için taşıtın özel tüketim vergisi hariç katma değer vergisi matrahına esas bedeli üzerinden bandrol ücreti hesaplanacağı hususu açıklığa kavuşturulmuştur.

Öte yandan, sanayi siciline kayıtlı işletmelerin maliyet yüklerinin azaltılması amacıyla üretime yönelik elektrik kullanımlarından kesilen Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu payı kaldırılmıştır.

Son olarak, bu Kanunun 28 inci maddesiyle, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “cihazın satış bedeli kadar” ibaresi “hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında” şeklinde değiştirilerek ve aynı fıkranın ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılarak; bandrolsüz cihaz satışı yapanlara kesilen cihaz bedeli tutarındaki idari para cezasının bandrol ücretinin iki katı olarak düzenlenmesi ve bu cihazları satın alanlara kesilen idari para cezalarının kaldırılması sağlanmıştır.

B) Yapılan Diğer Düzenlemelerden Öne Çıkan Bazı Hususlar

Sanayi işletmelerinin her yıl hafta tatili günlerinde çalışabilmek için belediyelerden, hafta sonu çalışma ruhsatı alma zorunluluğu kaldırılmıştır.

Sanayi Sicili Kanununda yer alan sanayici tanımına bilişim teknolojisi ve yazılım üreten işletmeler de dahil edilmiştir.

Yeni kurulan sanayi işletmelerinin takibi ve üretim faaliyetine başlamadan önce yükümlülükleri konusunda bilgilendirilmesi amacıyla ön kayıt sistemi getirilmiştir.

Yeni açılan sanayi işletmeleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tanzim kılınacak beyannameleri faaliyete başladıkları tarihten itibaren doldurup 2 ay içinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına elektronik ortamda gönderecektir.

Faaliyette olup olmadığına bakılmaksızın sanayi işletmelerinden sanayi siciline kaydolmayanlardan 01.07.2017 tarihinden itibaren 1 yıl içinde (01.07.2018) sanayi siciline kaydolup sanayi sicil belgesi alanlar hariç, bu tarihe kadar kaydolmayanlar hakkında idari para cezası uygulanacaktır.

KOSGEB hesaplarına yatırılan aidat tutarlarının doğruluğunun tespitinde yıllık gelir kavramına açıklık getirilerek bu gelirin yıllık safi gelir üzerinden alınması düzenlenmiştir.

OSB alanı içinde Hazine veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazilerin bulunması hâlinde; bu araziler, talep edilmesi ve başkaca bir sakıncası bulunmaması durumunda, 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un kapsamındaki illerde bedelsiz devredilecektir. Diğer illerde ise 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun harca esas değerleri üzerinden peşin veya taksitle ödenmek üzere OSB’lere satılacaktır.

OSB’lerin su, elektrik ve doğalgaz gelirleri haczedilemeyecek ve amacı dışında kullanılamayacaktır.

OSB vermekle yükümlü olduğu hizmetlerle ilgili olarak katılımcılardan bağış adı altında bedel talep edemeyecektir.

Katılımcılar hakkında mahkemelerce verilen iflas erteleme ihtiyati tedbir ve iflas erteleme kararları, katılımcının bu madde uyarınca OSB’ye olan elektrik, su ve doğalgaz borçlarının ifasını, takibini ve tahsilini durdurmayacak ve yükümlülüklerini yerine getirmesine engel oluşturmayacaktır.

OSB’lere faaliyetleri için gerekli olan ve Bakanlıkça uygun görülecek projeler için kredi verilebilecektir. Ayrıca kullandıkları krediler için Bakanlıkça kredi faiz desteği verilebilecektir.

OSB’lerde tahsis edilen arsaların tapuları, katılımcı tarafından tahsis bedelinin tümüyle ödenmesi veya tahsis bedelinden kalan borç için teminat mektubu verilmesi ve OSB’nin kesin olarak belirleyeceği arsa bedelleri ile yapılacak diğer yatırımlara itirazsız olarak katılacağına ilişkin noter tasdikli taahhütname vermesi koşullarının gerçekleşmesi hâlinde tesisi üretime geçenlere geri alım hakkı şerhi konulmadan, tesisi üretime geçmeyenlere ise geri alım hakkı şerhi konularak verilecektir.

OSB tüzel kişiliklerinin veya Türkiye’de yerleşik şirketlerin yetkili organlarınca karar alınması hâlinde yurtdışında OSB kurulmasına, kurulmuş olanlara ortak olunmasına ve bu OSB’lerin işletilmesine Bakanlar Kurulunca izin verilebilecektir.

OSB’ler, yönetim ve hisse çoğunluğu OSB tüzel kişiliğinde olmak ve münhasıran OSB’lerde faaliyet göstermek şartıyla gayrimenkul yatırım ortaklıkları kurabilecektir.

Mer’i plana göre yapılaşan sanayi tesislerinin bulunduğu alanlar için 01.07.2017 tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde yapılan başvuruların, valilikçe uygun görülmesi hâlinde söz konusu alanlar OSB olarak değerlendirilebilecektir.

01.07.2017 tarihinden önce tüzel kişilik kazanan ve hiçbir taşınmaz mülkiyeti edinmemiş OSB’lere, kamulaştırma işlemlerine başlamaları ve uzlaşılamayan parseller hakkında tespit ve tescil davası açmaları için 2 yıl süre tanınacaktır. Sürenin bitiminde uzlaşılamayan tüm parseller için tespit ve tescil davası açmayan veya tüm parseller için açılan davalar neticesinde belirtilen süreler içerisinde bedeli ödemeyen OSB’lerin tüzel kişilikleri tasfiye süreci başlatılarak Bakanlık tarafından resen terkin edilebilecektir.

01.07.2017 tarihinden önce OSB olarak seçilen alan içinde kalan ve OSB tarafından katılımcıya devri gerçekleştirilen taşınmazların yatırım yapılmayarak boş kaldığının tespit edilmesi hâlinde taşınmaz malikine yapı ruhsatını alması ya da OSB’nin uygun gördüğü yatırımcıya taşınmazı devretmesi için 01.07.2017 tarihinden itibaren 1 yıl süre tanınacaktır. Bu süre içinde taşınmazın OSB’nin uygun göreceği bir yatırımcıya devredilmemesi ya da yapı ruhsatı alınmaması veya yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren 2 yıl içinde üretime geçilmemesi hâllerinde, taşınmaz kimin tasarrufunda olursa olsun tahsis için ödenen tutar toplamının tahsis tarihinden sonraki yıllar için Maliye Bakanlığı tarafından 213 sayılı Kanun uyarınca açıklanan yeniden değerleme oranlarına göre güncellenmesi ile elde edilen tutarın ilgilinin banka hesabına yatırılmasını müteakip OSB adına tescil edilecektir.

01.07.2017 tarihinden önce maliki bulunduğu taşınmazı OSB olarak seçilen alan içerisinde kalan ve bu taşınmazı üzerinde yatırım yapmayarak boş hâlde bulunduran taşınmaz malikine, yapı ruhsatını alması ya da OSB’nin uygun gördüğü yatırımcıya taşınmazı devretmesi için bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl süre tanınacaktır. Bu süre içinde taşınmazın OSB’nin uygun göreceği bir yatırımcıya devredilmemesi ya da yapı ruhsatı alınmaması veya yapı ruhsatı alınmış ise yapı ruhsatı tarihinden itibaren 2 yıl içinde üretime geçilmemesi hâllerinde taşınmaz, kamulaştırma yoluyla iktisap edilecektir.

Orta ve yüksek teknolojili yerli ürünlere %15 oranında fiyat avantajı sağlanarak bu konuda kamu kurumlarınca yapılacak farklı uygulamaların önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca Kanun kapsamına yazılım ve yapım işleri de dahil edilmiştir.

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, kurum ve kuruluşların veya yönetici şirketin başvurusuna istinaden veya resen yer seçimi yapmak suretiyle endüstri bölgelerinin kurulması önerisinde bulunabilecektir.

Endüstri bölgesi olarak ilân edilen alanlardaki araziler kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilecektir ve Maliye Bakanlığı tarafından endüstri bölgesi olarak kullanılmak üzere Bakanlığa tahsisi yapılacaktır.

Endüstri bölgelerinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Bakanlığa başvurusu üzerine, ön yer tahsisi yapılacaktır. Ancak altyapı ile ilgili giderlerin yönetici şirket tarafından karşılandığı endüstri bölgelerinde yer alacak yatırımcılar, ön yer tahsisi için yönetici şirkete başvuracaktır. Yönetmelikte düzenlenen esaslar çerçevesinde yönetici şirket tarafınd