g. Yönetim kurulunun toplantı nisabını kaybetmesi halinde yedek yönetim kurulu üyesi çağırmak:Kooperatifler Kanunu’nun 56. maddesinde belirtilen sebeplerle veya kooperatifin ana sözleşmesinde gösterilen diğer bir sebeple yönetim kurulunun toplantı nisabını kaybetmesi halinde, boşalan yönetim kurulu üyeliklerine denetçiler tarafından geciktirilmeksizin yeteri kadar yedek üye çağrılması gerekmektedir (KK m.56, f.4).

h. Açıklama yapma yükümlülüğü:

Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açıklama yapılmasını istemeye yetkilidirler (KK m.66).

Buna göre, ortaklar, denetçilere bir şikayette bulunabileceği gibi denetçilerden bir hususun aydınlatılmasını da isteyebilirler. Böyle bir talep halinde denetçiler konuyu incelemek durumundadırlar.

Ortakların, denetçilerin kooperatifle ilgili olarak dikkatini çekebileceği konularda bir sınırlamaya gidilmezken, ortakların açıklama yapılmasını isteyebilecekleri hususlar Kooperatifler Kanunu’nun 25. maddesinde belirlenmiştir.

Bu itibarla, denetçilerin hukuki ve cezai sorumlulukları açısından Kooperatifler Kanunu’nun belirlediği sınırları dikkate almaları yerinde olacaktır.

ı. Yıllık rapor düzenleme yükümlülüğü:

Denetçiler her yıl yazılı bir raporla beraber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar (KK m.67, f.1).

Kooperatifin ortakları, kooperatifin yapısının, faaliyetlerinin, işlemlerinin ve hesaplarının, kanun, ana sözleşme, yönetmelik hükümleri, genel kurul kararları ve iyi niyet esaslarına uygun olup olmadığını, eksiklik, yanlışlık, tutarsızlık veya çelişki bulunup bulunmadığını denetçi raporları aracılığıyla öğrenmektedirler.

Denetçi raporları, yönetim ve denetçilerin ibrasında, bilançonun kabulünde etkili olmaktadır. Denetçi raporu okunmadan genel kurulun bilanço hakkında bir karar vermesi mümkün değildir (TTK m.354).

Denetçilerin tanzim edecekleri rapor genel kurulun yıllık toplantısının en az 15 gün öncesinden ve bu tarihten itibaren bir yıl süre ile kooperatif merkezinde ve varsa şubelerinde ortakların incelemesine hazır tutulur (KK m.24).

Bu itibarla, denetçilerin, raporlarını olağan genel kurul tarihinden en az 15 gün öncesinden hazır etmeleri gerekmektedir.

Denetçi raporlarıyla ilgili daha geniş bilgiye ileride yer verilecektir.

i. Noksanlık ve kanun veya ana sözleşmeye aykırılıkları haber verme yükümlülüğü:

Denetçiler, görevleri çerçevesinde işlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlıkları, kanun veya ana sözleşmeye aykırı hareketleri bundan sorumlu olanların bağlı bulundukları organa ve gerekli hallerde aynı zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler (KK. m.67, f.2).

Denetçiler incelemeleri sırasında noksanlık ya da mevzuata aykırılıklarla karşılaşabilirler. Bu durumda denetçiler, bu bulguya sebep olan ya da olanları, örneğin kooperatifin çalışanı, müdürü, genel müdürü ya da yönetim kurulu üyesini, bunların bağlı olduğu organa, örneğin, müdür, genel müdür, yönetim kurulu ya da yönetim kurulu başkanına, bildirmekle yükümlüdürler. Ayrıca denetçiler, bu durumu, gerekli hallerde, genel kurula da haber vermek durumundadırlar.

Bu durumda, konunun önemine yönelik olarak ya genel kurulun derhal toplanmasının sağlanması ya da genel kurulun yıllık toplantısında ilgili hususun denetçi raporlarında konu edilmesi suretiyle genel kurul bilgilendirilebilir.

Denetçiler, bu noksanlığın ya da mevzuata aykırılığın talimat vermek suretiyle giderilmesini isteyemezler.

j. Toplantılara katılma yükümlülüğü:

Denetçiler, yönetim ve genel kurul toplantılarına katılırlar. Ancak, yönetim kurulunda oy kullanmazlar (KK m.67, f.3).

Denetçiler, yönetim kurulunun toplantılarında yönetim kurulunun mevzuat hükümlerine uygun hareket edip etmediklerini, bu yönde karar alıp almadıklarını takip edebilirler. Bu itibarla, toplantının yeri ve zamanının yöneticiler tarafından denetçilere önceden bildirilmesi yerinde olacaktır.

Denetçiler, yönetim kurulu toplantılarıyla birlikte, kooperatifin olağan ve olağanüstü toplantılarına da katılmak durumundadırlar.

k. Sır saklama yükümlülüğü:

Denetçiler, görevleri sırasında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatifin veya ortakların şahısları için zarar umulan hususları kooperatif ortaklarına ve üçüncü şahıslara açıklayamazlar (KK m.68).

Bu itibarla, denetçilerin görevleri sırasında kooperatif veya ortakları hakkında öğrendikleri ve açıklanmasında kooperatif ve ortakları açısından zarar umulan hususları açıklamamaları gerekmektedir.