6-KOOPERATİFLERİN BİRLEŞMESİ, BÖLÜNMESİ VE TÜR DEĞİŞTİRMESİ
1163 sayılı Kanunun 81. maddesinde bir kooperatifin diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devir alınması, dağılma sebepleri arasında sayılmıştır. 84. maddesinde ise, bir kooperatifin bütün aktif ve pasifleriyle diğer bir kooperatif tarafından devralınmak suretiyle dağıldığı takdirde hangi hükümlerin uygulanacağı etraflıca düzenlenmiş, 85. maddesinde ise, bir kamu tüzel kişiliği ile kamuya yararlı bir dernek veya topluluk tarafından da kooperatifin devralınması hükme bağlanmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, birleşme, bölünme ve tür değiştirme bakımından ticaret şirketleri ve dolayısıyla kooperatifler bakımından 134-194. maddeleri arasında yeni düzenlemeler getirmiştir. Ayrıca, diğer kanunların, bu Kanunun 135 ila 194. maddelerine aykırı olmayan hükümlerinin saklı olduğunu da açıkça belirtmiştir. Dolayısıyla, kooperatifin birleşmesi, bölünmesi ve tür değiştirmesinde 1163 sayılı Kanun hükümleri, düzenleme olmadığı takdirde 6102 sayılı Kanun hükümleri ve diğer mevzuattaki hükümleri dikkate alınacaktır.
Error: Contact form not found.
Yeni Türk Ticaret Kanunun 135-194 maddelerinin düzenlenmesinde esas olarak İsviçre’nin ‘Birleşme, Bölünme, Tür Değiştirme ve Mal varlığı Devrine İlişkin Federal Kanun’ dikkate alınmıştır.
135. maddede birleşme, bölünme ve tür değiştirmeyle ilgili kavramlar açıklanmıştır.
6102 sayılı Kanunun 136. maddesine göre birleşme, bir şirketin diğerini devir alması veya birden ziyade şirketin bir şirket içinde bir araya gelmesi şeklinde mümkündür. Aynı Kanunun 137. maddesine göre de, kooperatifler, kooperatiflerle, sermaye şirketleri(anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüş komandit) ile ve devralan şirket olmaları şartıyla, şahıs şirketleriyle birleşebilirler. Ancak, şirket tasfiye aşamasına girmiş ise, malvarlığının dağıtılmasına başlanmamış ve devir olunan şirket olması şartıyla, birleşmeye katılabilir. Birleşmede ortaklık payları ve akıbetlerinin ne olacağı 140 ve devamı maddelerde düzenlenmiştir. 6102 sayılı Kanunun 143. maddesinde özellikle yeni kuruluş yoluyla birleşmede bu Kanun ile 1163 sayılı Kanunun ayni sermaye konulmasına dair düzenlemeleri ve asgari ortak sayısına ilişkin hükümleri dışındaki maddeleri yeni şirketin kuruluşuna uygulanacağını hükme bağlamıştır.
Yeni Kanunun 145 ve devamı maddelerinde ise, birleşme sözleşmesinin nasıl yapılacağı, sözleşmenin içeriği, birleşme raporu, bu sözleşme ve raporun denetlenmesi etraflıca düzenlenmiştir. Birleşme kararının nasıl alınacağı 151. maddede açıklanmış, yönetim organının genel kurula birleşme sözleşmesini sunması, (d) bendinde kooperatiflerde, verilen oyların üçte ikisinin çoğunluğuyla; ana sözleşmede ek ödeme ve başka bir edim yükümlülükleri ya da sınırsız sorumluluk kabul edilmiş veya bunlar mevcut olup da genişletilmişse kooperatife kayıtlı tüm ortakların dörtte üçünün kararıyla onayıyla olacağını belirtmiştir. Birleşme kararları ticaret sicil gazetesinde yayınlanması zorunlu kararlardandır.
Bölünme, bir hukuki kurum olarak ilk defa 6102 sayılı Kanun ile mevzuatımıza girecektir. Bölünme, anılan Kanunun 159. maddesinin gerekçesinde, sermaye şirketlerinin ve kooperatiflerin malvarlıklarının tamamen veya kısmen kendilerinden ayırarak tasfiyesiz olarak ve kısmi külli halefiyet yoluyla başka sermaye şirketlerine veya kooperatiflere devretmeleri ve bunun karşılığında bölünen şirketin ortaklarının devralan şirketlerde ortak konumun kendiliğinden (ipso iure) elde etmeleridir.
Bölünme, tam ve kısmi bölünme olmak üzere, iki türlüdür.
Tam bölünmede bölünen şirketin mal varlığının tümü bölünür ve mevcut veya yeni kurulacak en az iki şirkete geçer. Bölünen şirket ortadan kalkar. Bölünen şirketin ortakları devralan şirketin ortakları olurlar.
Kısmi bölünme ise, şirketin bir veya birkaç mal varlığı bölünmeye tabi tutulur. Mevcut veya yeni kurulan başka bir şirkete veya ortaklara devredilir. Bölünen şirket ortadan kalkmaz, ortaklar bölünen ve devralan şirketlerde ortaklıklarına devam eder. Bir diğer kısmi bölünme şekli ise, yavru şirket kurma şeklindedir. Şirket bir veya birkaç mal varlığını başka bir şirkete ayni sermaye olarak koyabilir.
6102 sayılı Kanunun 160. maddesine göre, sermaye şirketleri ve kooperatifler sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler. Bu düzenleme sermaye şirketinin sermaye şirketine veya kooperatifin kooperatife bölüneceği şeklinde anlaşılmamalıdır. Şüphesiz ki, kooperatifin diğer sermaye şirketine bölünmesi mümkündür.
Bölünmede şirket paylarının ve haklarının nasıl korunacağı 161. maddede, uygulanacak hükümler ile gerçekleşme aşamaları 162 ve devamı maddelerinde, alacaklıların korunması ise 174 ve devamı maddelerinde etraflıca düzenlenmiş durumdadır.
Kooperatif bölünmelerinde 6102 sayılı Kanunun 473 ve 474. maddeleri uygulanmayacaktır.
6102 sayılı Kanunun 180. maddesine göre, bir şirket hukuki şeklini değiştirebilir. Yeni türe dönüştürülen şirket, eskisinin devamıdır. 181.maddesinde açıkça da bir kooperatifi bir sermaye şirketine dönüşebileceğini hükme bağlamıştır. 183. maddesinde şirket paylarının ve haklarının nasıl korunacağı, 184 ve devamı maddelerinde ise tür değiştirmenin aşamaları düzenlenmiş durumdadır.
