T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
İstanbul Defterdarlığı
Katma Değer Vergisi Gelir Müdürlüğü
Tarih: 20.08.2001
Sayı : KDV.MUK.B.07.4.DEF.0.34.16.3982
Konu : Konut Devrindeki KDV Oranı Hakkında
S.S. ……… KONUT YAPI KOOPERATİFİ
İlgide kayıtlı dilekçenizde; …….. Konut Yapı Kooperatifinin ……. Konut Yapı Kooperatifine devir edilerek birleşmesinin sağlanacağı belirtilerek, …….. Konut Yapı Kooperatifinin mevcut üyeleri ve arsanın …………. Konut Yapı Kooperatifine aktif pasifi ile devri çerçevesinde ……….Konut Yapı Kooperatifinin kendisinin mevcut arsanın yanı …….. Konut Yapı Kooperatifinden birleşme-devir nedeni ile intikal eden arsa üzerine yaptığı ve yapacağı net kullanım alanı 150 m2’nin altında kalan daireleri ………. Konut Yapı Kooperatifinden intikal eden üyelerle birlikte …………..Konut Yapı Kooperatifi üyelerine teslim etmesi halinde gerek ……….. Konut Yapı Kooperatifinin gerekse ……… Konut Yapı Kooperatifinin gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi karşısındaki durumu sorulmaktadır.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde “Aşağıda yazılı kurumların kazançları Kurumlar Vergisi’ne tabidir.
Sermaye şirketleri,
Kooperatifler,
İktisadi kamu müesseseleri,
Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler,
İş ortaklıkları
Bu Kanun’un tatbikatında sendikalar dernek, cemaatler vakıf hükmündedir.
Kurum kazancı, Gelir Vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından terekküp eder” hükmü yer almaktadır.
Öte yandan aynı Kanun’un 7. maddesinin 2362 sayılı Kanun’la değişik 16 numaralı bendinde, kooperatiflerin; esas mukavelelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtmamaları, idare meclisi başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse vermemeleri, ihtiyat akçelerini ortaklara dağıtmamaları ve münhasıran ortaklarla iş görmeleri şartlarının yazılı bulunması şartı ile (4369 sayılı Kanun’un 81/D-7 maddesiyle değiştirilen parantez içi hüküm) (Esas mukavelelerinde yukarıdaki şartlar mevcut olmakla beraber fiilen bu kayıt ve şartlara uymayan kooperatifler ile faaliyete geçen üst kuruluşlara girmeyen kooperatifler muafiyetten yararlanamaz.) Kurumlar Vergisi’nden muaf tutulacakları hükme bağlanmıştır.
Ayrıca, kooperatife ait anasözleşmenin incelemesinden Kurumlar Vergisi Kanunu’nun yukarıda belirtilen muafiyet şartlarının 70. maddede yazılı olduğu anlaşılmıştır.
Anasözleşmelerinde muafiyet şartları yazılı bulunan ve fiilen de bu şartlara uyan kooperatiflerin, anasözleşmelerine “ortak dışı işlemlerde bulunulması halinde işlemlerden doğan gelir-gider farkının özel bir fon hesabında tutulmasına” ilişkin bir hüküm koymaları muafiyet şartlarını bozmayacaktır.
Diğer taraftan, anasözleşmenin 6. maddesinin 3 ve 4. bendinde yer alan “Ortaklarının sosyal, kültürel ve ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri kurar, bunları ortaklarına aktarabilir.” ve “Yukarıdaki fıkralardaki yazılı hususları sağlamak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalarda bulunabilir. Gayrimenkul ve menkulleri iktisap eder, kiralar, kiraya verir, satar ve benzeri tasarruflarda bulunur, ayni haklar tesis eder.” hükümleri kooperatifin muafiyetini ihlal edici nitelikte değildir.
Ancak kooperatifinizin söz konusu tesisleri kurup işletmesi veya kiraya vermesi halinde bu işlemlerin yapıldığı tarihten itibaren Kurumlar Vergisi muafiyeti sona erecektir.
Bu durumda adı geçen kooperatifiniz fiiliyatta da muafiyet şartları dahilinde faaliyet göstermesi halinde, dilekçe ekinde bir üst kuruluştan alınarak Defterdarlığımıza ibraz edilen belgeden, 09.11.1995 tarihinde bir üst kuruluşa üye olduğunuz anlaşıldığından bu tarihten itibaren (üst birliğe üyeliğinin devam etmesi halinde) Kurumlar Vergisi’nden muaf tutulması gerekir.
Öte yandan 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 36. maddesinde “Bir veya birkaç kurumun diğer bir kurumla birleşmesi, birleşme sebebiyle infisah eden kurumlar bakımından tasfiye hükmündedir. Ancak, birleşmede tasfiye karı yerine birleşme karı vergiye matrah olur.
Tasfiye karının tespiti hakkındaki hükümler, birleşme karının tespitinde de caridir. Şu farkla ki, münfesih kurumun veya kurumların ortaklarına veya sahiplerine birleşilen kurum tarafından doğrudan doğruya veya vasıta ile verilen değerler, kurumun tasfiyesi halinde ortaklara dağıtılan değerler yerine geçer.
Birleşilen kurumdan alınan değerler Vergi Usul Kanunu’nda yazılı esaslara göre değerlenir.
…………………
37. maddesinde “Aşağıda yazılı şartlar dahilinde vaki olan birleşmeler devir hükmündedir.
1- Birleşme neticesinde infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanuni veya iş merkezleri Türkiye’de bulunacaktır.
2- Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerlerini birleşilen (Devralan) kurum, kül halinde devralacak ve aynen bilançosuna geçirecektir.
Kurumların yukarıdaki şartlar dahilinde şekil değiştirmeleri de devir hükmündedir”,
4684 sayılı Kanun’un (Yürürlük; 03.07.2001) 18. maddesiyle değişik 39. maddesinde de “Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilip, doğrudan doğruya birleşmeden doğan karlar hesaplanmaz ve vergilendirilmez.
1- Münfesih kurum ile birleşilen kurum, müştereken imzalayacakları bir devir beyannamesini, birleşme tarihinden itibaren 15 gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler ve bu beyannameye devir bilançosunu bağlarlar.
2- Birleşilen kurum münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer vecibelerini yerine getireceğini devir beyannamesine bağlı bir beyanname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.” ………..hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre Kooperatifiniz birleşme tarihine kadar (yukarıda belirtilen şartları taşımanız kaydıyla) Kurumlar Vergisi’nden muaf olacaktır .Vergi kanunları bakımından S.S. Çengelköy Doktorlar Sitesi Konut Yapı Kooperatifi ile de birleşmenizde bir sakınca bulunmamakta olup, Kurumlar Vergisi muafiyetinin birleşme tarihinde de cari olması durumunda Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre bir vergilendirilmeden de bahsedilemeyecektir.
3065 Sayılı KDV Kanununun 1/1 inci maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 17/4c maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunun 37 ve 39 . maddelerinde belirtilen işlemler KDV’den istisna edilmiştir.
4/k maddesinde ise organize sanayi bölgeleriyle, küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleriyle, konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri KDV’nden istisna edilmiştir.
Buna göre, Kooperatifinizin Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 37 ve 39 uncu maddeleri çerçevesinde …………. Konut Yapı Kooperatifi ile birleşme/devir işlemi Katma Değer Vergisine tabi olmayacaktır.
Yine, birleşmeden sonra kooperatifinizin gerek kendi üyelerine gerekse birleşen kooperatifinizin üyelerine konut teslimleri de KDV ‘ne tabi olmayacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.