T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı

(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

 

 

Sayı	:	B.07.1.GİB.4.38.15.01/KV-20-104/1590	18/06/2007
Konu	:	Kurumlar Vergisi ve K.D.V.

 

 

………………………………………………

 

 

İlgi  :     18/05/2007 tarih ve 300-05-07/Muh/241 sayılı dilekçeniz.

 

İlgide kayıtlı dilekçenizin tetkikinden, üyelerine konut edindirmek amacıyla kurulmuş ve muhtasar yönünden mükellef olduğunuz, yapımı halen devam eden ve üyelerinize teslim edilecek 1004 konutunuzun bulunduğu, bunların dışında yapımı devam eden üyesi bulunmayan satmayı düşündüğünüz 52 adet konut inşaatınızın mevcut olduğu, bu konutların satılması halinde;

 

– Konutların yıl içerisinde satılması durumunda kurumlar vergisi yönünden muafiyet şartlarının satış tarihi itibariyle, katma değer vergisi yönünden ise vergiyi doğuran olayın teslim tarihi itibariyle gerçekleşeceğinden kooperatifinizin dönem içinde elde ettiği faiz gelirlerinin de bulunduğu, bu durumda kurumlar vergisi yönünden muafiyet şartlarını ihlal ettiğiniz tarihten sonraki bütün gelir ve giderleri dikkate alarak kar ya da zararı mı belirleyeceğiniz veya bütün bir yıla ait gelir ve giderleri mi dikkate dikkate alacağınız,

 

– Vergilendirmeye esas olacak dönemde kooperatifin genel yönetim giderlerinin tamamının mı dikkate alınacağı yoksa yapımı devam eden ve diğer üyelere teslim edilecek konutların maliyetine genel yönetim giderlerinden pay vermenin zorunlu olup olmadığı,

 

– Satış tarihinde katma değer vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilip ettirilmeyeceği, yoksa sadece bu satışa münhasır teslim tarihinde mi katma değer vergisi beyanının verileceği, inşaatla ilgili yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı, satış tarihinde katma değer vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi halinde teslim tarihine kadar kooperatifle ilgili bütün katma değer vergisi ödemelerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı,

 

hususlarında görüş talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

 

Konu ile ilgili olarak Başkanlığımızın görüşü aşağıda belirtilmiştir.

 

1- Kurumlar Vergisi Yönünden :

 

Bilindiği üzere, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 1 ve 2’nci maddesinde kooperatiflerin kurumlar vergisi mükellefi olduğu ve bunların elde ettiği kazançların kurumlar vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.

 

Kanunun muafiyetlerle ilgili 4’üncü maddesinin 1/k bölümünde ise tüketim ve taşıma kooperatifleri hariç olmak üzere, kooperatiflerin genel olarak ana sözleşmelerinde;

 

– Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,

– Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi,

– Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması,

– Sadece ortaklarla iş görülmesine (yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.)

 

ilişkin hükümlerin bulunması ve bu hükümlere fiilen uyulması durumunda kurumlar vergisinden muaf olacakları belirtilmiştir.

 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile ilgili yayınlanan 1 seri numaralı genel tebliğin “4.13.1.4.3. Yapı kooperatiflerinde ortak dışı işlemler” başlıklı bölümünde ise işyeri veya konut inşa etmek üzere kurulan bir yapı kooperatifinin ortaklarından topladığı paraları değerlendirerek nemalandırması halinde, söz konusu nemaların Gelir Vergisi Kanununun geçici 67’nci maddesine göre vergilendirilmiş olması ve ortaklara dağıtılmayarak kooperatif amaçları doğrultusunda harcanması şartıyla muafiyet şartlarının ihlal edilmeyeceği belirtilmiştir.

 

Diğer yandan, kooperatife ait taşınmazların ortaklara veya ortak olmayanlara kiraya verilmesi veya kooperatifin inşa ettiği konut veya işyerlerinin ortaklara dağıtımından sonra elinde kalan işyeri, konut veya arsaların satılmasının ortak dışı işlem olduğu ifade edilmiştir.

 

Yine Tebliğin “4.17. Şarta bağlı muafiyetlerin kaybedilmesi veya kazanılması” başlıklı bölümünün ikinci paragrafında da, kurumlar vergisinden belirli şartlara bağlı olarak muaf tutulan bir kurum veya kuruluşun muafiyet şartlarını ihlal etmesi halinde, bu şartların ihlal edildiği tarihten itibaren kurumlar vergisine tabi tutulması, muafiyet şartlarının tekrar kazanılması halinde ise izleyen hesap dönemi başından itibaren muafiyetten yararlandırılması gerektiği açıklanmıştır.

 

Buna göre, kooperatifinizin satmayı düşündüğü 52 adet konutun üye dışı kişilere satılması durumu ortak dışı işlem olacağından satış tarihinden itibaren muafiyet şartlarının ihlali nedeniyle kurumlar vergisi mükellefi olmanız gerekmektedir. Kooperatiflerin amaçları kazanç gayesi gütmeden ortaklarına konut temini olduğundan, kurum kazancının ortak dışı işlemlere göre belirlenmesi gerekmektedir.

 

Kooperatiflerin elde ettiği faiz gelirinin tevkif suretiyle vergilendirilmesi ve kooperatifin ihtiyaçları için kullanılması durumunda muafiyet şartlarını ihlal sayılmayacaktır. Sözkonusu faiz geliri üzerinden kesinti yoluyla ödenen verginin ise genel hükümler çerçevesinde yıllık kurumlar vergisinden mahsup edilebileceği tabiidir.

 

Kooperatifinizin muafiyet şartlarını tekrar kazanması durumunda ise izleyen hesap dönemi başından itibaren muafiyetten yararlandırılmanız mümkün bulunmaktadır.

 

 

2- Katma Değer Vergisi Yönünden :

 

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-k maddesi ile konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri vergiden istisna tutulmuştur. Kanunun 10’uncu maddesinde ise vergiyi doğuran olay; malın teslimi veya hizmetin ifası durumunda meydana geleceği, malın teslimi veya hizmetin ifasından önce fatura veya benzeri belge düzenlenmesi durumunda belgede gösterilen tutar ile sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olayın meydana geleceği belirtilmiştir.

 

Diğer yandan, Kanuna ekli (I) sayılı listenin 11’inci sırasında 150 m2’ye kadar konut teslimlerinin % 1 oranında vergiye tabi olduğu belirtilmiş, 29’uncu maddesinde ise mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirim konusu yapabilecekleri indirim hakkını vergiyi doğuran olayın vukuu bulduğu takvim yılını aşmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği dönemde kullanabilecekleri belirtilmiştir. Yine 30’uncu maddesinde ise vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş işlemlerle ilgili alış vesikalarında gösterilen verginin vergiye tabi işlemlerle ilgili hesaplanan vergiden indirim konusu yapılamayacağı belirtilmiştir.

 

Bu hükümlere göre, üyeleriniz dışındaki kişilere yapacağınız konut teslimlerinde, konutun teslim edilmesi veya konutun tesliminden önce fatura düzenlenmesi durumunda vergiyi doğuran olay meydana gelecek ve katma değer vergisi mükellefiyeti başlayacaktır. Kooperatiflerin üyelerine konut teslimleri vergiden istisna tutulduğu için sadece üye dışı kişilere yapılan konut satışlarına isabet eden katma değer vergisinin takvim yılını geçmemek kaydıyla indirim konusu yapılması gerekir.

 

Bilgi edinilmesini rica ederim.