KOOPERATİFLERİN GENEL KURULLARINDA TOPLANTI VE KARAR YETER SAYISI

 

Kemal Özmen

Danışman

 

 

Hukuki ifadesi ile “nisap” olarak adlandırılan yeter sayı konusunda kooperatif genel kurullarında tereddütler ve anlaşmazlıklar yaşandığından, hatta bazen de genel kurul kararının yada kararlarının bu yüzden  yargıya taşındığı görüldüğünden, özellikle  ortak sayısı 500’ü geçen  kooperatiflerin  yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçiminin  gizli oy açık tasnif yöntemi ile yapılması (KK. 48) ve bu şekilde yapılan seçimlerde    bir ortağın en fazla bir vekalet kullanabilmesi (KK. 49), 1000’den fazla ortağı olan kooperatiflerde  bir ortağın dokuza kadar vekalet  kullanması  söz konusu olduğu halde, seçimlerde  bu vekaletnamelerden sadece birini kullanabilmesi nedenleri ile  ortak sayısı 1000’in üzerinde olan kooperatiflerin  genel kurullarında  toplantı ve karar yeter sayısının  belirlenmesindeki bu hususun bu durumda olan, yani  ortak sayısı 1000’den fazla olan kooperatiflerin  genel kurullarında toplantı ve karar sayısının belirlenmesine katkı sağlamak amacı ile bu konuda açıklama gereği duyulmuştur.

 

Bilindiği üzere  yapı kooperatifleri ile işletme kooperatiflerinin bütün iş ve işlemleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu ile bu kanunun 88.maddesine göre Bakanlıkça hazırlanan anasözleşmeye ve Bakanlıkça bu mevzuata göre çıkarılan Bakanlık Genelgelerine tabidir. Kooperatifler mevzuatında  aksine açıklama olmayan hallerde de Türk Ticaret Kanunundaki anonim şirketlere ait hükümler uygulanmaktadır.

 

Kooperatiflerin bütün iş ve işlemlerinde olduğu üzere genel kurul ile ilgili iş ve işlemlerinde de Kooperatifler Kanunu, Kooperatif Anasözleşmesi ile  Bakanlık Genelgelerine göre uygulama yapılması  gerekmektedir. Ancak  kooperatifler mevzuatında  aksine açıklama olmayan hallerde  Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketlere ait  hükümlerinden yararlanılmaktadır. Kooperatifler mevzuatında  (Kooperatifler Kanunu, Kooperatif Anasözleşmesi ve Bakanlık Genelgeleri) kooperatif genel kurullarında toplantı ve karar yeter sayısı ile ilgili  hükümleri  gözden geçirecek olursak aşağıdaki gibi olduğu görülecektir.

 

Kooperatifler Kanunu’nun 45.maddesinde “Toplantı nisabı anasözleşmede gösterilir.”  denilmektedir. Kooperatifler Kanunu’nun 51.maddesinde ise “Kanun veya anasözleşmede  aykırı hüküm bulunmadıkça Genel Kurul kararlarında ve seçimlerde oyların yarıdan bir fazlasına itibar olunur.” hükmünü içermektedir.

 

Bu hükümlerin yollaması ile toplantı ve karar yeter sayısının  anasözleşmedeki hükümlerini incelememiz  gerekmektedir. Zira  aynı şekilde Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 01/05/2008 E. 2007/3983, K. 2008/587 sayılı kararı ile HGK’nun 20/03/1996 E. 1995/11/1113, K. 173 sayılı kararlarında  anasözleşmeye yollama yapılarak ve anasözleşme hükümlerine bakılarak değerlendirme yapılması gerektiğini belirtmiştir.

 

Gerek kanunun (KK. 45, 51) ve gerekse Yargıtay İçtihatları yollaması gereği, anasözleşmeyi ve bu konuya ilişkin Bakanlığın  2019/11 sayılı “Genel Kurullarda Bakanlık Temsilcisinin Görevlendirilmesi” Genelgesini incelediğimizde;

 

-Anasözleşmenin 34.maddesinde başkanlık divanı seçiminde en çok oy alan adayların seçilmiş sayılacağı,

 

-Anasözleşmenin 42.maddesinde yönetim kurulunun asıl ve yedek üyelerinin genel kurulda  en çok oy alanlar arasından sıra ile belirleneceği,

 

-Anasözleşmenin  52.maddesinde de denetim kurulu üyelerinin seçiminde yönetim kurulunda olduğu gibi 42.maddenin uygulanacağı,

 

-Konu ile ilgili Bakanlığın 2019/11 no’lu Genelgesinin “Temsilcinin toplantı  sırasındaki görev, yetki ve sorumlulukları” başlığını taşıyan 14.maddesinin 8. ve 9.fıkralarında aynen aşağıdaki açıklamaya yer verilmiştir.

 

(8) Ortak sayısı 1000’in üstünde olan kooperatiflerde 1 ortak 9 ortağı  temsil edebildiğinden; tüm gündem maddeleri için toplantı nisabı asaleten katılan ve temsil edilen ortakların toplamı üzerinden değerlendirilir. Ancak, sadece organ seçimlerinde toplantı nisabı korunmak şartıyla bir ortak en çok bir ortağı temsilen oy kullanabilir. Toplantı nisabı organ seçimlerinde kullanılan oy toplamı üzerinden değerlendirilmez.

 

(9) Toplam ortak sayısı 500’den fazla olan kooperatif ve üst kuruluşların genel kurul toplantılarındaki yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimlerinin gizli oy açık tasnif esasına göre yapılması sağlanır.

 

Yukarıdaki maddelerde de görüleceği üzere; 5983 sayılı kanunla 3/6/2010 tarihinden itibaren ortak sayısı 500’den fazla olan kooperatiflerde yönetim ve denetim kurulu üyelerinin  seçiminin  gizli oy, açık tasnif esasına göre  yapılmış olması ve  ortak sayısı 1000’i geçen kooperatiflerde de bir ortağın 9 adede kadar vekaletname kullanması mümkün olduğu halde, yönetim ve denetim kurulu üye seçiminde  bu  vekaletnameden ancak birini kullanabilmesi ve seçimlerde  ortakların  oy kullanmaya mecbur  tutulamaması nedenleri ile seçimler konusunda anasözleşmeye  uygulanabilir  hükümler konularak bu yüzden  kooperatiflerdeki yaşanması muhtemel seçimle ilgili  tereddütler ve anlaşmazlıklar  giderilmiş  ve böylece  kooperatifin  faaliyetini engelleyen  durumlar  ortadan kalkmış olmaktadır.