Kooperatifler Genel Kurullarının Birleştirilmesini İstiyor.
Bilindiği üzere kooperatifler her yıl genel kurullarını haziran ayı sonuna kadar gerçekleştirmek zorundadır. Süresinde yapılmayan genel kurullar nedeni ile yönetim kurulu ve denetim kurullarının hukuki ve cezai sorumlulukları bulunmaktadır.
Ancak bu yıl Covid-19 Salgını nedeni ile kooperatiflerin genel kurulları 31.07.2020 Tarihine kadar ertelenmiştir.
Erteleme ile ilgili kanun 7224 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ismi ile 16.04.2020 Tarihinde resmi gazetede yayımlanmıştır.
Kanununun “Süre uzatımı, toplantı erteleme ve uzaktan çalışma” başlıklı 2.maddesinin d fıkrası aşağıdaki şekildedir.
- d) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları 31/7/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süre, ilgili Bakan tarafından 3 aya kadar uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılır.Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.
Ortalama her yıl 100’e yakın kooperatif genel kuruluna fiilen danışman/müşavir sıfatı ile iştirak etmekteyim.
Mevcut durum ve gelişmeler nedeni ile 31 Temmuz 2020–30 Ekim 2020 arası kooperatif genel kurullarının gerçekleştirilmesinin aşağıdaki nedenlerden dolayı uygun olmadığını, yapılacak düzenlemeler ile 2019 ve 2020 yılı genel kurullarının 2021 yılında genel kurulların birleştirerek yapılması gerektiğini düşünmekteyim.
Ertelenmeyi gerektiren bazı nedenleri aşağıda sıraladım.
1-Toplantı Salonlarının Durumu
Sağlık bakanlığının Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi isimli kapsamlı raporuna göre kapalı alanlarda toplantı yapılacak ise çok kısa süreli ve az sayıda katılım ile yapılması önerilmektedir.
Ancak bilindiği üzere kooperatif genel kurulları büyük toplantı salonlarında. veya otellerde havalandırmanın yetersiz olduğu genellikle küçük alanlarda kalabalık insan topluluğu ile gerçekleştirilmektedir.
2-Kooperatif Ortakların Yaş Ortalaması
Kooperatiflerin ortaklarının yaş ortalamaları yüksektir. Her yıl katıldığım bir çok kooperatifin genel kurulda bu durumu gözlemlemekteyim.
Genel olarak son yıllarda tekrar kooperatifçiliğe ivme kazandırmaya çalışılan düzenlemeler olsa da bugün Türkiye’nin bilinen ve ortak sayısı en fazla olan kooperatifleri kooperatifçiliğin altın çağları olan 1980 ve 90 lı yıllarda kurulmuş ve ortak kayıt etmeye başlamıştır.
Salgının artmaması için 65 yaş üzeri vatandaşlarımızı uzun süre evden çıkartmayıp, şimdi kooperatif genel kurullarına çağırmak kendi içinde çelişen bir düzenleme olmayacak mıdır ?
3-Ortaklar cetvellerinin imzalanması, sosyal mesafe ve ortak kullanım
Yine sağlık bakanlığının Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberinde yönetim kurulu toplantılarında kalemin bileortaklaşa kullanılmaması önerilirken, kooperatif genel kurulu başlamadan önce toplantı ortaklar cetvelinin imzalanması sırasında salgın riski kaçınılmaz hale gelecektir.
4–2020 Yılının Genel Kurullarının da çok kısa süre sonra yapılması gerektiği
Kooperatifler 2020 yılının genel kurulunu 2021 yılının ilk altı ayı içinde yapmak zorundadır.
2019 Yılı genel kurullarını ise en geç Ekim ayı sonuna kadar gerçekleştirmek zorundadır. Bu durumda 4–5 aylık ara ile iki genel kurul gerçekleştirilmesi gerektiği anlamına gelecektir.
Kooperatiflerde genel kurul çağrısının sadece tebliğ masrafları bile son derece yüksek tutarlara ulaşabilmektedir. Bu masraf dışında genel kurullarda bir çok ek masraf da söz konusudur. ( Otel kiralama, genel kurul tescil, personel güvenlik fazla mesai v.b.)
5-Bir çok Genel Kurulda Toplantı Nisabının Sağlanamayacak olması.
Bilindiği üzere yapı ve işletme kooperatiflerinde genel kurul nisabı 1/4 dür. Ortaklar cetvelinde ismi bulunan ortakların en az 1/4 ünün toplantıya asil veya vekil olarak katılması gerekmektedir.
Pandemi süreci öncesinde de bu nisaba ulaşılmasında zorluk yaşanmaktaydı.
Erteleme neticesinde Ağustos ve Eylül ayları özellikle ortak sayısı fazla olan kooperatiflerin genel kurullarını gerçekleştirmeyecek ve Ekim ayına sarkacaktır. ( Normal dönemlerde de son ay olan Haziran ayı içinde yapıldığı gibi )
Ekim ayına yığılan genel kurullar nedeni ile bakanlıklar tarafından temsilci atama noktasında da yoğunluk oluşacaktır.
Kaldı ki Ekim ayı içinde genel kurul yapılmak istense dahi nisap bulunamayacaktır. Yapı kooperatiflerinde ilk ve devam eden toplantılarda hep 1/4 nisap aranacağı için devam eden toplantılarda da nisap sağlanamayabilecek ve bir çok kooperatifte çözümsüz durumlar devam edecektir.
7244 Sayılı kanun ile Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam etse de genel kurulda nisap bulunamadığı takdirde organlar yetkisiz hale düşecektir.
Bu noktada bankalar tarafından ödeme işlemleri yapılmayacak ve kooperatifin iş ve işlemleri kitlenecektir.
Zaten hali hazırda 7244 sayılı Kanun’un hükümleri açık ve net iken bile kooperatifler banka işlemlerinde zorluk ve yetki sorunu yaşanmaktadırlar
6-Kooperatif Genel Kurullarının Birleştirilerek Yapılması Önündeki Engel Nedir ?
Her ne kadar mevcutta kooperatiflerin genel kurullarını birleştirerek yapmasına imkan veren düzenleme olsa da mevcut durumda ihtiyaca cevap vermemektedir.
Şöyle ki ilgili düzenlemeye göre;
- Daha öncesinde genel kurullarda birleştirilerek yapılabilmesinin kabule edildiği bir genel kurul kararı olması gereklidir.
- Kooperatifin üst birliğe bağlı olması gerekmektedir.
Bir çok kooperatifte bu şekilde bir karar bulunmamaktadır.
Zaten bulunsa dahi yönetim ve denetim kurulu görev sürelerinin daha uzun süreyi kapsayacak şekilde genel kurullar birleştirilemez hükmü gereği de bu durum mümkün değildir.
Sonuç ve Öneri
Bu süreçte bir çok kooperatif tarafından bağlı bulundukları bakanlıklara başvurular yapılarak veya kooperatif ortakları tarafından Cimer üzerinden kooperatif genel kurullarının 2021 yılında 2019 ve 2020 yılları birleştirilerek yapılması yönünde talepler iletilmiştir.
Özellikle kooperatiflerin yoğun olarak bulunduğu Dudullu ve İkitelli bölgesinden başvurular yapılmıştır.
Yapılacak kanuni düzenleme ile genel kurullarının birleştirilerek 2021 yılında yapılmasının önünün açılması gerekmektedir. Çünkü zaten bu yıl bir çok kooperatif bu tarihler içerisinde genel kurullarını gerçekleştiremeyecek ve bile bile boşuna masraflara katlanacaktır.
Ayrıca bir taraftan 2019 yılının genel kurulunu yapmaya çalışırken yetki tartışmaları arasında 2020 yılı genel kurulunun süresi de gelecektir.
Sonuç olarak kooperatiflerin toplum sağlığını ilgilendiren bu önemli ve gerçekçi talebinin göz önüne alınması gerektiğini düşünüyorum.
Saygılarımla
Ek olarak Anonim Şirketlerin Genel Kurul toplantılarına Bakanlık Temsilcisi görevlendirilmesi taleplerinin MERSİS üzerinden elektronik ortamda yapılmasına imkan sağlayan Genel Kurul Modülü, tüm Ticaret İl Müdürlüklerinde uygulamaya alınmıştır ancak kooperatifler için bu imkan geçerli değildir.
Kooperatifler için de bakanlık temsilcisi talebi online ortamda yapılmasının önü açılmalıdır.