Organize Sanayi Bölgesi Genel Kuruluna katılma ve oy hakkını düzenleyen OSB uygulama yönetmeliğinin yasaya aykırılığı…
Mevci Ergün: Ticari İşletme Hukuku,
7033 Sayılı Kanunun 56 ncı maddesiyle değişik 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun (Kısaca ‘OSBK’) 25/1 madde fıkrasına göre; ‘OSB’nin onaylı parselasyon planında yer alan sanayi parselleri ile hizmet ve destek alanındaki toplam parsellerin 1/3’ünün işyeri açma ve ruhsat alması alinde, yapı kullanma izni almış olan katılımcılar temsil ve ilzama yetkili temsilcilerinin kendi aralarında seçecekleri üyeleri vasıtasıyla en geç altı aya içinde müteşebbis heyette temsil edilirler.’
Organize Sanayi Bölgesinin (Kısaca ‘OSB’) kuruluşunda adı ‘müteşebbis heyet’ olan organ, işletme aşamasında ‘genel Kurul’ olarak adlandırılır (OSBK m.6/1.a).
11 Mayıs 2018 tarih ve 30418 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 22 nci maddesiyle değişik, Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinin (Kısaca ‘OSBUY’) 29 (1) madde fıkrası hükmüne göre; ‘Genel kurul yapma hakkını elde etmiş OSB’lerde yapı kullanma izni almış olan her katılımcı, kendisi veya temsil ve ilzama yetkili bir temsilcisi ile genel kurulda temsil edilir. Katılımcılardan gerçek kişi olanların kendisi, tüzel kişi temsilcisi olan gerçek kişiler ise temsil ettikleri tüzel kişinin ticaret sicil tasdiknamesini ibraz etmeleri halinde genel kurula iştirak eder. Tüzel kişilik temsilcisinin OSB organlarına seçilebilmesi için tüzel kişiliğin temsil ve ilzama yetkili olması gerekir.’
Üstteki açıklamalar çerçevesinde, OSB genel kuruluna oy hakkı ve temsil yetkisi olan aşağıda belirtilen kişiler katılabilirler:
1 OSBK düzleminde katılımcının; temsil ve ilzama yetkili temsilcisi.
2. OSBUY düzleminde katılımcının;
a) Gerçek kişi olanının, temsil ve ilzama yetkili bir kendisi,
b) Tüzel kişi olanının; temsil ve ilzama yetkili gerçek kişi olan bir temsilcisi.
OSBK ve OSBUY’de katılımcıların, temsil ve ilzama yetkili temsilcilerinin genel kurula katılma ve oy hakkı olduğu.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda (Kısaca ‘TBK’) bağımlı tacir yardımcıları; ticari temsilci (m.547 vd.), ticari vekil (m.551 vd.) ve pazarlamacı (m.448 vd.) ile diğerleri olarak düzenlenmiştir. Ancak, OSBK ve OSBUY düzleminde belirtilen sadece ‘ticari temsilci’ olduğu açıktır. Bunun dışında, ticari vekil, pazarlamacı veya diğer bağımlı tacir yardımcıları ile bağımsız tacir yardımcıları, OSB genel kuruluna katılma ve oy hakkından yoksundurlar.
Konu, aşağıdaki ikili ayırım halinde incelenebilir:
1. Gerçek kişi tacir işletmesinde
TBK m.547 hükmünde, ‘işletme sahibi’ ibaresi kullanılmış ise de, ticari temsilci tayin edebilmek için, bir kimsenin mutlaka o ticari işletmenin sahibi olması gerekmemektedir. Onu kendi adına işletmesi yeterli olarak kabul edilir.
Ticari işletme sahibi olan gerçek kişi tam fiil ehliyetine sahipse, ticari temsilci atayabilir. TBK m.547/1 fıkra hükmüne göre, ticari temsilci, işletme sahibi tarafından atanır.1
Atanacak olan ticari temsilci, gerçek kişi ya da tüzel kişi olabilir.
2. Tüzel kişi tacirin ticari işletmesinde
Tüzel kişilerden ticari ehliyete sahip olanlar ve olmayanlar vardır (TTK m.16).
Tacir sayılan tüzel kişiler, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun (Kısaca ‘TTK’) 14/1 madde fıkrasında belirtilmektedir. Örneğin; ticaret şirketleri olarak anonim şirket (TTK m.365/1vd.), limited şirket (TTK m.218 vd.) gibi.
Kanundaki ayrık hükümler saklı kalmak üzere, anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur.
Anonim şirkette sadece yönetim kurulu, ticari temsilci atayabilir (TTK m.368/1). Atanacak olan ticari temsilci, gerçek kişi ya da tüzel kişi olabilir.
Yukarıdaki açıklamalar göz önüne alındığında, OSB genel kuruluna katılma ve oy hakkını düzenleyen OSBUY’nin 29 (1) madde fıkrasının hem TTK hem de OSBK hükümlerine uygun olmadığı, katılımcıların hak kaybına sebep olacağı duraksama konusu olmasa gerekir.
Şahsımın görevi sadece uyarmaktır; gerekli düzenlemeler için adım atmak ise, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına aittir.
Yürekten esenlikler ve en içten
saygılarımızı sunarız.
(1) Mevci Ergün: Ticari İşletme Hukuku,
BTSO Yayın No.01, Bursa 2015, s.174