KOOPERATİFLERDE HESAP TETKİK KOMİSYONU-MALİ MÜŞAVİR EVREN ÖZMEN

Hata: İletişim formu bulunamadı.

Kooperatifin belirli işlerini görmek üzere kooperatif yetkili organlarınca oluşturulan kurullar komisyon olarak adlandırılmaktadır.
Bu komisyonların bazıları genel kurulca kurulmak zorunda olduğu halde, bazılarını yönetim kurulu oluşturmaya yetkilidir.

Kooperatif mevzuatında genel kurulca oluşturulması gereken komisyonlar hesap tetkik komisyonu, ihale komisyonu ve emanet komisyonudur. Ancak genel kurul kooperatifin en yetkili organı olması nedeniyle gerek gördüğü iş ve işlemlerin yapılması için başka işler içinde komisyonlar oluşturabilir. Örneğin uzlaşma komisyonu gibi.
Kooperatifin işlerinin gereği olarak diğer komisyonlar yönetim kurulu tarafından kurulur. Bu komisyonlar genel olarak geçici kabul komisyonu, kesin kabul komisyonu, kesin hesap komisyonu gibi komisyonlardır.
Yönetim kurulu işlerin yürütülmesi sırasında işin özelliğine göre kendi arasından veya dışardan veya hem kendi arasından, hem de dışardan komisyon oluşturabilir. Örneğin kooperatif sosyal tesislerinin kiralanması söz konusu ise ihale belgelerinin hazırlanması ve kira rayiçlerinin araştırılması için komisyon kurabilir.

Bu komisyonlar kooperatif danışmanlarından ve dışarıdaki uzman kişi ve kuruluşlardan yardım alabilirler.
Genelde komisyonlar yapılması gereken işin adı ile kurulurlar. Örneğin bir muhasebe incelemesi için kurulan komisyon “hesap inceleme komisyonu” ya da daha çok kullanılan ifadesi ile “hesap tetkik komisyonu” olarak adlandırılmaktadır.

Yapılacak iş yüklenicinin yaptığı inşaat işinin teslimi ise komisyonun adı “geçici kabul komisyonu” ya da “kesin kabul komisyonu” olmaktadır. İşin ihalesinde ya da emanet yöntemi ile yapılmasında ise bu komisyonun adı “ihale komisyonu” veya “emanet komisyonu” dur.
Kooperatifin bütün iş ve işlemlerinde geçerli olmak üzere komisyon kurulmasını gerektirdiği halde komisyon kurulmamış ise bu görev ve yetkinin yönetim kurulunda olduğu kabul edilir. Örneğin genel kurulun inşaatın yapımını ihale yöntemi olarak kararlaştırıldığı kooperatiflerde ihale komisyonu kurulmamış ise bu görevi yönetim kurulu yapar.
Bir kurulun komisyon olarak tanımlanması için en az iki veya daha çok kişiden oluşması gerekir. Uygulamada “komisyon” sözcüğü yerine “heyet” ya da “kurul” sözcüğünün de kullanıldığı görülmektedir.

Komisyonların görev ve yetkileri:

Komisyonların görev ve yetkileri komisyonu oluşturan organın (genel kurul veya yönetim kurulu) vermiş olduğu görev ve yetkilerle sınırlıdır.
Komisyonlar bir organ olmadıklarından kooperatifi temsil ve ilzam yetkileri yoktur. Yani kooperatifi bağlayıcı ve taahhüt altına koyacak işlerde imza kullanamazlar. Örneğin ihale komisyonu kooperatifin inşaat ihale sözleşmesini imzalayamaz. Ancak ihale ile ilgili araştırma ve çalışmaları yapıp yönetim kuruluna bildirirler.

Komisyon üyelerinin imzaları tescil ve ilana tabi değildir.
Komisyonlar görev ve yetki aldıkları organa karşı vekalet hükümleri çerçevesinde sınırlı bir sorumlulukları vardır.

Uygulamada hesap tetkik komisyonun görev ve yetkilerine ilişkin anlaşmazlıkların yaşandığı gözlenmektedir. Şöyle ki genel kurulca seçilen hesap tetkik komisyonu üyeleri kendilerini bütün iş ve işlemleri tarih söz konusu olmaksızın incelemeye yetkili görmektedirler.

Ya da kendi kişisel görüşüne göre sınırlı bir inceleme yapmak istemektedirler. Bu nedenle herhangi bir anlaşmazlığa neden olmamak için genel kurulca hesap tetkik komisyonunun hangi iş ve işlemleri incelemek üzere görevlendirildiği, hangi tarihten itibaren inceleme yapabileceği, incelemesini ne kadar sürede tamamlaması gerektiği, komisyon üyelerine ücret ödenecek ise miktarı ve zamanı gibi konuların açıkça kararlaştırılması gerekmektedir.

Diğer taraftan hesap tetkik komisyonu üyeliği özel denetçilik görevi sayıldığından bu komisyonda görev alan kişilerin aynen denetçiler gibi yönetim kurulu üyeleri ile 3. derece dahil kan ve sıhri hısımlıkları ile iş ortaklıklarının bulunmaması gerekir.