- ÜYELERİN TİTİZLİK DERECESİ VE SORUMLULUKLARI
MADDE 62 – Yönetim Kurulu, kooperatif işlerinin yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarf eder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanakları ile Genel Kurul tutanaklarının, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup, saklanmasından ve işletme hesabı ile, yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurları, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunların suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve malları bilanço, tutanak, rapor ve başka evrak, defter ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı (Değişik ibare: 5728 Sa.Ka. 339 – 23.1.2008 ) “kamu görevlisi gibi cezalandırılır.”
EK MADDE 2 – (Değişik: 5728 Sa.Ka. 340 – 23.1.2008 ) 1. 8 inci maddenin üçüncü fıkrasına, 16 ncı maddenin beşinci fıkrasına, 56 ncı maddenin altıncı fıkrasına, 59 uncu maddenin dördüncü, altıncı, yedinci ve sekizinci fıkralarına ve 90 ıncı maddenin beşinci fıkrasına aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri ve memurları üç aydan iki yıla kadar hapis ve elli günden beşyüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.
İlgili bakanlık, kooperatifler ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurları hakkında görevlerine ilişkin olarak işledikleri suçlardan dolayı açılan kamu davalarına katılma talebinde bulunabilir
- 56 ncı maddenin ikinci ve dördüncü fıkralarına, 66 ve 67 nci maddeye aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının denetim kurulu üyeleri bir aydan altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu`nun “anonim şirket hükümlerine atıf” başlıklı 98 inci maddesi uyarınca bu Kanunda aksine açıklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki anonim şirketlere ait hükümler uygulanır.
Davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu`nun anonim şirket yöneticilerinin sorumluluğuna ilişkin 336 ncı maddesine göre yönetim kurulu üyeleri şirket adına yapmış oldukları sözleşme ve işlemlerden dolayı, kural olarak şahsen sorumlu değil iseler de gerek Kanunun ve gerek anasözleşmenin kendilerine yüklediği diğer görevlerin kasden veya ihmal neticesi olarak yapılmaması halinde sorumludurlar ( m.366/5 ).
Sorumluluk davası aynı Kanun`un 341 inci maddesinde düzenlenmiş olup, buna göre sorumluluk davası açılması genel kurulun bu yönde vereceği karara bağlıdır ( m.341/I ). Bu dava kural olarak denetçiler tarafından açılır ( m.341/II ).
Yeri gelmişken belirtilmelidir ki, bu denetçiler 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu`nun 65. ve devamı maddeleri uyarınca görevlendirilen denetçiler olacaktır.
Davanın denetçiler tarafından genel kurul kararı ile açılabileceği hususları sorumluluk davası bakımından dava şartı niteliğinde ise de bunların eksikliği sonradan giderilebilir. Sorumluluk davası açılmasına dair genel kurul kararının bulunmaması ve davanın denetçilerce açılmamış olması hallerinde mahkemece davacı yana ( dava tarihinde yürürlükte bulunan ) HUMK`nın 39 ve 40 ıncı maddeleri ( ve Hukuk Genel Kurulunun inceleme yaptığı tarih itibariyle yürürlükte bulunan HMK`nın 115/2 nci maddesi ) uyarınca süre verilerek, davalılar hakkında sorumluluk davası açılmasına ya da açılan bu davaya muvafakat verilmesine ilişkin bir genel kurul kararı ibrazına ve davanın gelindiği aşamada görevde olan denetçilerin denetleme kurulu üyesi sıfatıyla davayı açan vekile vekâletname vermesine olanak tanınması ile verilen süre içerisinde bu koşullar yerine getirilemez ise davanın ( anılan yasal düzenleme çerçevesinde ) reddine karar verilmesi gerekir.
Kooperatif anasözleşmesinin 43/k maddesinde, Yönetim Kurulunun, kooperatif müdürü, diğer memurlar ve personel tayin etmek yetkisine sahip bulunduğu, 50. maddesinde ise, idari ve mali işleri yürütmek üzere kendi arasında yada dışarıdan müdür, müdür yardımcısı ve işlerin ge-rektirdiği kadar personel istihdam edebileceği, müdüre yapılacak işlerin niteliğine göre 984 ve 1262 sayılı Yasaların öngördüğü sorumluluk görev ve yetkilerin verilebileceği belirtilmiştir.
Ana sözleşme
Müdür ve Diğer Personel : Madde 51- Yönetim kurulu, kooperatifin mali ve idari işlerini yürütmek üzere kendi arasından veya hariçten bir müdür ile kooperatif işlerinin gerekli kıldığı diğer personeli istihdam edebilir. Bunlar kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludur. İstihdam edilecek personelin nitelik ve görevleri yönetim kurulu kararı ile belirlenir. Bütçede belirtmek şartı ile bu personele yönetim kurulunca tespit edilecek ücret verilir.
Kooperatif Yönetim Kurulu üyelerinin sorumlulukları; 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 62. maddesinde düzenlenmiştir.
Madde 62 – “Yönetim Kurulu, kooperatif işlerinin yönetimi için gereken titizliği gösterir ve kooperatifin başarısı ve gelişmesi yolunda bütün gayretini sarfeder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanakları ile Genel Kurul tutanaklarının, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazırlanıp, tutulup saklanmasından ve işletme hesabıyla, yıllık bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazırlanıp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurları kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunların suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve malları ile bilanço, tutanak, rapor ve başka .evrak, defter ve belgeler üzerinde işledikleri suçlardan dolayı (Devlet Memurları) gibi ceza görürler.”
Maddenin 1 ve 2. fıkrasında Yönetim Kurulu üyelerinin hukuki, 3. fıkrasında ise cezai sorumlulukları hükme bağlanmıştır. Kooperatif yönetim kurulu üyeleri ile memurlarının devlet memuru gibi cezalandırılacak fiil ve hareketleri, kooperatifin yönetimiyle ilgili olanlardır. Yönetimle ilgisi olmayan fiil ve hareketler ise madde kapsamı dışında olup genel hükümlere tâbidir. Hangi fiil ve davranışların kooperatif yönetimi ile ilgili olacağını, kooperatifler mevzuatı ile ana sözleşme hükümleri belirler.
Kanun; devlet memurları gibi cezalandırmayı gerektirir fiil ve davranışları tahdidi olarak belirtmemiş, bunlardan önemli olanlarını emsal olarak açıklamakla yetinmiştir. Bu husus, fıkrada genel ifadeden sonra ve özellikle” sözcüğüyle vurgulanmıştır.
Kooperatif yönetimiyle ilgili fiil ve davranışların hangi hallerde hangi suçları oluşturacağı hususunda Kooperatifler Kanununda bir hüküm bulunmamakta bu konuda kanun, ceza kanununa gönderme yapmaktadır.
Kooperatif yönetimiyle ilgili ve suç sayılan fiil ve davranışlarda devlet memuru gibi cezalandırılan kooperatif yönetim kurulu üyeleri ve memurları, , Devlet memurları gibi görevi ihmal ve suistimal suçlarını da işleyebilirler. Ancak özel kasıtla işlenebilen bu suçlarda, devlet memurları gibi, kooperatif yönetici ve memurlarının da bu özel kasıtla hareket edip etmediklerinin açık ve seçik bir şekilde belirlenmesi gerekir.
Dosyanın tüm ekleriyle birlikte emekli Sayıştay uzman denetçilerinden oluşturulacak yeni bir heyete tevdii ile suça konu dönemde kooperatifin gelir gider ve mevcutlarının karşılaştırılması suretiyle sanıkların uhdelerinde kalan bir miktarın bulunup bulunmadığına dair rapor alınmasından sonra 3568 sayılı Kanun`un 47. maddesi, 1163 sayılı Kanun`un 62. maddesi ve 5237 sayılı TCK`nın 212. maddesi de nazara alınıp davaya konu belgelerin düzenlenmesi nedeniyle “memurun resmi belgede sahteciliği” suçunun unsurlarının oluşup oluşmadığı da değerlendirilerek sanıkların hukuki durumunun tayin ve takdir edilmesi gerektiği gözetilmeden ve sanıkların fikir ve irade birliği içinde hareket ettiklerine ilişkin delillerin nelerden ibaret olduğu karar yerinde gösterilip tartışılmadan yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi,
Ancak;
5237 sayılı Yasadaki kamu görevlisi kavramının “devlet memuru” kavramını da içermesi, aynı yasanın 5.maddesinin yürürlüğünün 5560 Kanun ile 31 Aralık 2008 tarihine ertelenmiş bulunması, 5252 sayılı Türk Ceza Kanunun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 3/1.maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 62.maddesinin “Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif memurları, kendi kusurlarından ileri gelen zararlardan sorumludurlar. Bunların suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve malları, bilanço, tutanak, rapor ve başka evrak, defter ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan dolayı devlet memuru gibi ceza görürler.” hükmü karşısında, kooperatif yönetim kurulu üyesi olan sanığın oluşa uygun olarak işlediği kabul edilen kooperatife ait 5.000.000.000 TL.yi 32 gün süreyle kullanıp iade etme eyleminin 5237 sayılı TCK.nun 247/3. maddesine uyan kullanma zimmeti suçunu oluşturduğu gözetilmeden suç niteliğinde yanılgıya düşülerek güveni kötüye kullanmaktan mahkumiyetine karar verilmesi,
- 5237 sayılı Tck 212- Memurun Resmi Belgede sahteciliği
- 5237 sayılı Tck 247-3 Zimmet
