kooperatifinize denetim yaptırmak için [email protected]

I. DENETİMİN TARİFİ, FELSEFESİ, YARARLARI VE TÜRLERİ

1. Denetim ve Denetim Kavramı:

Belirlenmiş kurallar gereğince, görevlendirilen kişilerin görevlerini gereği gibi yapıp yapmadığı veya görevleriyle ilgili kurallardan ayrılıp ayrılmadıklarının araştırılmasına, dar anlamda denetim denir.

Geniş anlamda denetim ise, yapılanların ilke ve kurallara uygun olup olmadığının belirlenmesinin yanında, bu ilke ve kuralların gerektiğinde değiştirilmesine yönelik önerilerde bulunulması, denetlenen kişilere rehberlik edilmek yoluyla eğitici olunması, suç oluşturan tutum ve davranışları olanlar hakkında mevzuat hükümlerinin uygulanması olarak tanımlanabilir.

Denetim kavramı revizyon, kontrol, murakabe, teftiş ve araştırma gibi alt başlıklar halinde incelenebilir. Bu kavramlar yakın anlam taşımakla birlikte farklılıklarıyla birlikte şu şekilde tanımlanabilirler:

a. Teftiş: Resmi bir otoritenin varlığını içeren teftiş araştırmak ve soruşturmak anlamlarına gelmektedir. Bir şeyin aslını, doğrusunu veya işlerin iyi yürütülüp yürütülmediğini anlamak için yapılan inceleme anlamında da kullanılmaktadır.

b. Revizyon (inceleme): Gözden geçirmek, tekrar incelemek gibi anlamlar taşır. Bir kişi ya da bir kuruluşun faaliyetlerinin ayrıntılarını anlamaya çalışmak, bir konunun her yönüyle açıklanması olarak da anlaşılmaktadır. Bu kavram daha çok muhasebe içerikli incelemelerde kullanılmaktadır.

c. Kontrol (murakabe): Karşıt belge ya da kayıt aracılığıyla bir şeyin doğruluğunu incelemek ve araştırmaktır. Kontrol en geniş tanımıyla bir amaca varılıp varılmadığının veya hangi ölçüde varılmış olduğunun incelenmesidir.

Kontrol, yalnız araştırma ve inceleme ile sınırlı değildir. Denetime esas olacak ölçütleri, işlemlerin sonuçları, bu işlemlerin hedeflerinden sapmalarını ve bu sapmaların düzeltilmesi için gerekli olan önlemleri de gösterir.

d. Araştırma: Bir konunun belirlenen bir yöntem ile en ince detayına kadar her yönüyle incelenmesidir.

2. Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları:

Genel Denetim Standartları, denetçilerin görevini gerektiği biçimde yapılması için gereken kişisel özellikleri kapsamaktadır. Amaç, denetçinin görevini gereği gibi yapabilmesi ve saygınlığının korunmasıdır. Genel kabul görmüş denetim standartlarını şu şekilde sınıflandırılabilmektedir;

a. Mesleki eğitim ve yeterlilik: Denetim, uzman olarak gerekli teknik eğitim ve yeteneğe sahip bulunan kişi ya da kişilerce yapılmalıdır. Denetçi, denetçilik görevini ve sorumluluğunu yerine getirebilecek eğitim ve mesleki yeterliliğe sahip olmalıdır. Gerekli eğitim ve mesleki yeterlilik öğrenim hayatında edinilen bilgi, meslekte edinilen deneyim, eğitim programları, kurs ve seminer yolları ile elde edilebilir.

b. Bağımsızlık: Denetçi veya denetçiler, denetim görevi ile ilgili bütün konularda bağımsız davranmalıdır. Denetçiler görevleri sırasında kooperatif ortaklarının veya yöneticilerin ya da herhangi üçüncü bir kişinin etkisi altında kalmamalıdırlar.

c. Mesleki özen: Denetçi veya denetçiler, denetim yapılmasında ve raporun hazırlanmasında gereken mesleki titizliği göstermelidir. Denetçilerin sadece teknik açıdan yeterli ve bağımsız olması yeterli değildir. Denetim faaliyetleri denetçi tarafından dikkatli ve titiz bir biçimde yürütülmeli ve denetlenenle ilgili konular faaliyetin önemine göre ele alınmalıdır.