Oy Hakkı
Kooperatifler Kanunu’nun 48’inci maddesine göre ortaklık payı adedi ne olursa olsun, genel kurulda yapılacak oylamada her ortak bir oy hakkına sahiptir. Bu hak ana sözleşmeye konulacak bir madde ile de olsa artırılamaz. Örneğin, bir ortak kooperatif ortaklık paylarının %80’ine diğer 10 ortak da kalan %20’sine sahip olsa, genel kurulda yapılacak oylamada %80 ortaklık payına sahip olan ortak da, diğerleri de birer oy kullanacaklardır.
Resim 3.4: Kooperatiflerde oy hakkı en temel haktır.
Öte yandan, ortak sayısı fazla olan kooperatiflerde toplantı ve karar nisaplarını sağlamanın güçlüğü dikkate alınarak, mektupla oy verme ya da temsilciler aracılığıyla oy kullanma hakkı da ortaklara tanınmıştır (KK.m.54). Ortak sayısı 1000 den fazla olan kooperatiflerde ana sözleşmede hüküm bulunması halinde ortakların mektupla oy verme imkânı vardır. Gelen mektuplar yönetim kurulu ve bakanlık temsilcisi önünde açılarak incelenir ve içeriğinin neden ibaret olduğu tespit edilerek bir tutanak düzenlenir. Hazır bulunanlar tarafından imzalanan tutanağa göre verildiği anlaşılan kararlar yürürlüğe girer.
Oy hakkında ilişkin bir düzenleme de, esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri hariç olmak üzere ortak sayısı 500’den fazla olan kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarındaki yönetim ve denetim kurulu belirleme seçimlerinin gizli oy açık tasnif usulü yapılması, bu organ seçimlerinde her ortağın en fazla 1 ortağı temsilen oy kullanması hususunda getirilmiştir(KK.m.48).
Her ortağın bir oy hakkı olmasına rağmen, bazı durumlarda, kooperatif ortaklarından bazıları oy kullanma hakkını kullanamaz. Kooperatif ortaklarından biri kooperatif işlerinin görülmesinde herhangi bir suretle katılmışsa, bu ortak yönetim kurulunun ibrası için yapılacak oylamada oy kullanamaz. Örneğin, kooperatif ortaklarından biri inşaat malzemeleri satım işiyle uğraşıyor ise ve kooperatif inşaat malzemesi alımlarını bu ortaktan yapmış ise, bu ortak genel kurulda yönetim kurulunun ibrası (aklanması, temize çıkarılması) için yapılacak oylamada oy kullanamayacaktır. Yine ortaklardan hiç biri kendisi, eşi veya kendisine kan bağı ile bağlı olan akrabaları ile kooperatif arasında kişisel bir iş veya davaya ilişkin görüşmelerde oy kullanamayacaktır.