T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı
Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdürlüğü

SAYI : B.07.1.GİB.4.07.16.01/KVK.2009.ÖZ.57

KONU : Kooperatife ait dükkanların gerçek usul mükelleflere kiraya verilmesi durumunda vergilendirme

İLGİ : ………………………………..

………………..Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifi tarafından Başkanlığımıza verilen 09.10.2009 tarihli dilekçenin incelenmesinden; 1163 sayılı Kooperatifler Kanuna göre kurulmuş esnaf sanatkarlar kredi kefalet kooperatifi oldukları, kooperatiflerinin ticari, sınai ve diğer kazancı bulunmadığı ve aktiflerinde kayıtlı bulunan dükkanları gerçek usulde gelir vergisine tabi kişilere kiraya verdikleri belirtilerek, bu kiralama işleminden dolayı kooperatiflerinin kurumlar vergisi ve katma değer vergisine tabi olup olmadığı ve belge düzeninin nasıl olacağı konularında özelge talep edildiği anlaşılmıştır.

Bilindiği üzere, 21.06.2006 tarih ve 26205 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01.01.2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun “Muafiyetler” başlıklı 4’ üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde; “ Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri”nin kurumlar vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan “Vergi Kesintisi” başlıklı 15. maddesinin birinci fıkrasında; Kamu idare ve kuruluşlarının, iktisadî kamu kuruluşlarının, sair kurumların, ticaret şirketlerinin, iş ortaklıklarının, derneklerin, vakıfların, dernek ve vakıfların iktisadî işletmelerinin, kooperatiflerin, yatırım fonu yönetenlerin, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabının, ziraî kazançlarını bilânço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin; kurumlara avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben yaptıkları bu maddede sayılan ödemeler üzerinden istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben % 15 oranında kesinti yapmak zorunda olduğu hükmüne yer verilmiş olup, maddenin (b) bendinde ise kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden 03.02.2009 tarih ve 27130 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre % 20 oranında tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 14. maddesinin 5 numaralı bendinde; “Kooperatiflerin gelirlerinin vergi kesintisine tabi tutulan taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde, bu gelirler için beyanname verilmez” hükmüne yer verilmiştir.

Konuyla ilgili açıklamaların yapıldığı 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “Kooperatif gelirlerinin sadece taşınmaz kira gelirlerinden ve mevduat faizlerinden oluşması halinde beyan” başlıklı 14.5 bölümünde; “Kooperatiflerin taşınmazlarını kiraya vermeleri ortak dışı işlem olarak değerlendirileceğinden, kurumlar vergisi mükellefiyetlerinin tesis edilmesi gerekmektedir. Ancak, anılan kooperatiflerin başkaca gelir getirici faaliyetinin bulunmaması ve gelirlerinin sadece vergi kesintisine tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirleri ile vergi kesintisine tabi tutulan mevduat faizlerinden ibaret olması halinde, kurumlar vergisi beyannamesi (geçici vergi beyannameleri dahil) vermelerine gerek bulunmamaktadır. Yapılan vergi kesintileri nihai vergileme olacaktır.
Kesintiye tabi tutulmuş taşınmaz kira gelirleri ile mevduat faizleri yanında diğer gelirleri de bulunan kooperatifler, kurumlar vergisi beyannamesi vermek zorunda olduklarından, taşınmaz kira gelirlerini ve mevduat faizlerini de bu beyannameye dahil edeceklerdir. Ancak, kira gelirleri ile mevduat faizleri üzerinden Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesi uyarınca kesinti yoluyla ödenmiş olan vergiler, hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.
Öte yandan, kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan bu kooperatiflerin beyanname verme dışında mükellefiyetle ilgili diğer ödevlerini yerine getirecekleri tabiidir.” açıklamaları yapılmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre; kooperatifin taşınmaz kiralamalarında, kooperatife yapılan kira ödemeleri üzerinden, ödemeyi yapanlar tarafından % 20 oranında tevkifat yapılarak sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi gerekmekte olup, kooperatif gelirlerinin sadece taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması durumunda bu gelirler için beyanname verilmeyecektir.
Adı geçen kooperatifle ilgili olarak Serik Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından yapılan tespit sonucunda düzenlenen yoklama fişinden kooperatifin aktifinde kayıtlı dükkanları gerçek usulde gelir vergisi mükelleflerine kiraya verdiği anlaşılmış olup, gelirlerinin sadece taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması nedeniyle bu gelirler için kurumlar vergisi mükellefi olmasına gerek bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, söz konusu dükkanların basit usulde gelir vergisi mükelleflerine kiraya verilmesi halinde ise kurumlar vergisi mükellefiyetinin olması gerekeceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.