T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Sakarya Vergi Dairesi Başkanlığı

Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü

 

 

SAYI	:	B.07.1.GİB.4.54.15.01/KV –
KONU	:	Konut Yapı Koop. Muafiyeti

 

Sayın ……………………

SAKARYA

 

İlgide kayıtlı yazınız ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanuna göre  kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmeleri için üst birliğe girme şartının 01/01/2006 tarihinden itibaren aranılmayacağı, ancak 1163 sayılı Kooperatifler Kanunun 93. maddesinde yer alan bazı vergi ve harç muafiyet ve istisnalarından yararlanabilmesi için üst birliğe girilmesinin zorunlu olduğu belirtilerek, Konut Yapı Kooperatifleri Birliğine üye olmayan kooperatifler için uygulamanın nasıl yapılacağı konusunda Başkanlığımız görüşü istenilmektedir.

 

5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nu ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldıran 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda kooperatifler kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmıştır.

 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde; Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf oldukları hükme bağlanmıştır.

 

Aynı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (8) numaralı fıkrasında ise geçiş dönemine ilişkin olarak “2006 yılının sonuna kadar bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde yazılı şartları sağlayamayan yapı kooperatiflerinin muafiyeti 01/01/2006 tarihi itibarıyla sona ermiş sayılır.” hükmüne yer verilmiştir.

 

Diğer taraftan, 5 Nolu 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirkülerinin 3 üncü bölümünde; kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olabilmesi için ana sözleşmelerinde;  

– Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması,

– Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi,

– Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması,

– Sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz)

ilişkin hükümler bulunması ve bu hükümlere fiilen de uyulması gerektiği,

 

Öte yandan, yapı kooperatiflerinde yukarıda belirtilen şartların yanı sıra; kuruluşundan, inşaatın  sona  erdiği  tarihe  kadar  yönetim  ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya sayılan bu kişiler ile işçi işveren ilişkisi bulunan kişilere yer vermemesi ve yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması şartlarının da  aranılacağı,

 

Buna göre, öteden beri faaliyette bulunan ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre kurumlar vergisinden muaf olan yapı kooperatifleri ile 2006 yılı içinde kurulmuş olan yapı kooperatiflerinin 31/12/2006 tarihine kadar yukarıda belirtilen şartların tamamını sağlamalarının gerektiği,

 

Belirtilen tarihe kadar söz konusu şartları yerine getirmeyen yapı kooperatifleri hakkında, Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 1 inci maddesinin 8 inci fıkrası gereğince 01/01/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesi gerektiği, açıklanmıştır.

 

Diğer taraftan, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 93 üncü maddenin 4 üncü fıkrasında; kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatifler merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluşlara girmedikleri takdirde, Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin 16 numaralı bendinde yazılı kurumlar vergisi muaflığından yararlanmayacakları hükme bağlanmıştır.

 

Bu hükümler uyarınca kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden faydalanabilmeleri için;

 

1-Kurumlar Vergisi Kanununun 7/16 ncı maddesindeki muafiyet şartlarının kooperatif ana sözleşmelerinde yazılı bulunması,

 

2- Ana sözleşmede muafiyet şartları yazılı olmakla beraber fiiliyatında da bu kayıt ve şartlar dahilinde faaliyet göstermeleri,

 

3-Kooperatiflerin faaliyet gösterdikleri alanda varsa bir üst kuruluşa girmiş olmaları,

 

gerekmektedir.

 

Ancak, 01/01/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren 5520 sayılı Kurumlar Vergisi ile kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetine ilişkin değişiklikler yapılmış, tüketim ve taşımacılık kooperatiflerinin muafiyetine son verilmiştir. Yapı kooperatiflerinin muafiyetten yararlanabilmesi için de özel şartlar belirlenmiş olup, daha önce muafiyetten yararlanılabilmesi için aranan koşullardan biri olan, üst birliğe girme koşuluna 5520 sayılı Kurumlar Vergisinde yer verilmemiştir.

 

Buna göre, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda üst birliğe üye olma şartına yer verilmediğinden, kooperatiflerin muafiyetten yararlanabilmesi için artık (01/01/2006 tarihinden itibaren) üst birliklere üye olmaları gerekmemektedir.

 

Bu kooperatifler için, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 1’inci maddesinin 10’uncu fıkrasında bu Kanunun yürürlüğünden önceki dönemler itibariyle 5422 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı hüküm altına alındığından, 01.01.2006 tarihinden önceki dönemler için 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri uygulanacaktır.

 

Ayrıca, kooperatiflerin 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 93 üncü maddesinde yazılı diğer vergi, resim ve harç muafiyetinden yararlanabilmeleri için üst birliğe üye olma şartı halen devam etmektedir.

 

Bilgilerinizi rica ederim.

 

                                                                            Recep ALP

                                                                            Vergi Dairesi Başkanı