Yapı kooperatiflerinin, arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir
işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem olarak kabul edilmeyecektir.

– Yapı kooperatifi tarafından inşa edilen işyeri ve konutlarda yaşayan
insanların sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sosyal tesislerin kat
karşılığı inşa ettirilmesi de ortak dışı işlem sayılmayacaktır. Bu tesislerin
yapımını müteakip, kooperatif tarafından işletilmesi halinde, işletilmeye
başlandığı tarihte muafiyet şartı ihlal edilmiş sayılacaktır.
–
Kooperatiflerin konut inşa etmek üzere kum, çimento, demir v.b. malzeme satın
alması, söz konusu inşaata finansman sağlamak üzere üçüncü kişilerden kredi
temin etmesi de ortak dışı işlem olarak değerlendirilmeyecektir.
– İşyeri
veya konut inşa etmek üzere kurulan bir yapı kooperatifinin ortaklarından
topladığı paraları değerlendirerek nemalandırması halinde, söz konusu nemaların
Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesine göre vergilendirilmiş olması ve
ortaklara dağıtılmayarak kooperatif amaçları doğrultusunda harcanması şartıyla,
ortak dışı işlem sayılmayacaktır.
– Kooperatife ait taşınmazların, ortaklara
veya ortak olmayanlara kiraya verilmesi veya kooperatifin inşa ettiği konut veya
işyerlerinin ortaklara dağıtımından sonra elinde kalan işyeri, konut veya
arsaların satılması ortak dışı işlem sayılacaktır.
– Kooperatifin amacını
gerçekleştirmesinden sonra elinde kalan malzeme, alet ve edevatın satılması
ortak dışı işlem olarak değerlendirilmeyecektir.
– Öte yandan, bazı
kooperatiflerin ana sözleşmelerinde, “ortakların sosyal, kültürel ekonomik
ihtiyaçlarını karşılamak üzere gerekli tesisleri kurmak, işletmek veya kiraya
vermek ….” hükmü yer alabilmektedir. Ana sözleşmelerinde söz konusu hüküm olsa
dahi fiilen söz konusu tesislerin kurulup bizzat işletilmesi veya kiraya
verilmesi ortak dışı işlem olarak değerlendirilecektir. Bu hükmün, ana
sözleşmede yer alması tek başına mükellefiyet için yeterli olmayacaktır.