Site yönetim planı mı yoksa kat mülkiyeti kanunu mu geçerlidir?-Kemal Özmen

Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık; tapuda mesken niteliği ile kayıtlı bulunan dava konusu bağımsız bolümün, Yönetim Planının 5. maddesi hükmü karşısında, avukatlık bürosu olarak kullanılıp kullanılamayacağı noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümünde öncelikle, kat mülkiyetli bir yapıda Yönetim Planının hukuksal niteliği üzerinde durmak gerekir,
634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK)’nun 28. maddesinin birinci fıkrasında; “Yönetim plan yönetim tarzını, kullanma maksat ve şeklini yönetici ve denetçilerin alacakları ücreti ve yönetime ail diğer hususları düzenler. Yönetim planı, bütün kat maliklerini bağlıyan bir
sözleşme hükmündedir.” denildikten sonra, İkinci fıkrasında; “Yönetim planında hüküm bulunmıyan hallerde, anagayrimenkulün yönetiminden doğacak anlaşmazlıklar bu kanuna ve genel hükümlere göre karara bağlanır.” hükmü öngörülmüştür. Bu hüküm karşısında; kat mülkiyetli yapının yönetiminin, sözleşme hükmünde olan Yönetim Planı gereğince yapılacağı; çıkan anlaşmazlıklarda Yönetim Planında hüküm bulunduğu
takdirde, öncelikle Yönetim Planında yer alan hükümlerin, aksi takdirde Kat Mülkiyeti Kanunu ve gene hükümlerin uygulanması gerektiği kuşkusuzdur, Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında; avukatlık bürolarının 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK)’nun 24/1 maddesinde düzenlenen yasak işler kapsamına girmediği benimsenmiştir. Ne var ki, 634 sayılı KMK.nun 28. maddesi karşısında ana gayrimenkulün yönetim tarzı,
kullanma maksat ve şekline ilişkin anlaşmazlıkların çözümünde KMK’nun 24.maddesinden önce, yönetim planı hükümlerinin uygulanması gerekir.
Somut olayda Yönetim Planında yer alan, bağımsız bölümlerin münhasıran mesken olarak kullanılacağı hükmü karşısında dava konusu bağımsız bölümün avukatlık bürosu olarak kullanılması mümkün değildir. Yönetim planında sadece doktor muayenehaneleri için bu
kurala istisna getirilmiş olup; bu istisna da yorum yoluyla genişletilemez. O halde Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

4572 sayılı Tanm Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunda değişiklik-KEMAL ÖZMEN

MADDE 16- 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayılı Tanm Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrası ile beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bu Kanunun amacı; tanm satış kooperatif ve birliklerine ilişkin hükümleri düzenlemek, bu kuruluşlann kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarjk** yönetilmelerini, özerk, güçlü ve bağımsız mali yapıyla piyasa koşullannda etkin, verimjf^©

sürdürülebilir bir şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak ve tanm satış kooperatifçiliğini güçlendirmektir.”

“Kooperatif ve birliklerdeki ortaklık paylan rehin ve haciz edilemez. Ortaklık paylannın devri örnek anasözleşmede belirtilen şartlarla yapılabilir.”

 

MADDE 17- 4572 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Çalışma konulan ve çalışmalarda uyulacak esaslar

MADDE 3- Kooperatif ve birlikler; ortaklann ve gerektiğinde diğer üreticilerin ürünlerini daha iyi şartlarla değerlendirmek, mesleki faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlannı karşılamak ve ekonomik menfaatlerini korumak konulannda çalışırlar. Bu Kanun hükümlerine göre kurulmuş olan kooperatifler ve birlikler, üreticilere verilen desteklerde aracı olarak kullanılabilir ve Devletçe kooperatiflere sağlanan desteklerden yararlanabilirler.

Kooperatif ve birliklerin çalışma konulan ile ürün alım ve değerlendirme işlemlerine, ürün alım bedelini hesaplama ve ödeme şekline, kredi kullanmalanna, yatmmlanna, gelir-gider farklannın dağıtımına ve giderlerin paylaşımına ilişkin ‘usul ve esaslar örnek anasözleşmede gösterilir. Anasözleşmeyle, ortaklara elde ettiği ürünün tamamını veya belirli bir kısmım teslim etme ya da teslim edilmesi zorunlu asgari ürün miktan şartı getirilebilir.

Kooperatif ve birliklerin birbirleri ve ortaklan ile üretim girdisi temini ve ürünlerin değerlendirilmesi amacıyla yaptıklan her türlü muamele, alım ve satım amaçlı işlem olarak değerlendirilemez. Bu işlemler, ortaklar arası muamele sayılır.

Kooperatif ve birlik organlan ile temsile yetkili personeli, tüm faaliyet ve kararlannda, iş ve işlemlerinde genel kabul görmüş rasyonel işletmecilik uygulamalan ile kurumsal yönetim ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alır, bu kuruluşlann kuruluş amaçlan doğrultusunda hareket eder; varlıklanm, mali yapışım ve rekabet gücünü koruyup geliştirme yönünde gerekli titizliği gösterir ve basiretli bir tacir gibi davranırlar.

Bu Kanunda açıkça belirtilen nisaplar saklı kalmak üzere, birlik ve kooperatiflerde toplantı ve karar nisapları örnek anasözleşmede düzenlenir. Taşınmaz alım ve satımı ile imalat ve inşaat işlerinin yaptınlma yöntemi örnek anasözleşmede düzenlenir.

Bakanlık, kanunlann emredici hükümlerine ve bu Kanunun amacına aykın olmamak şartıyla, bu Kanunda örnek anasözleşmeyle düzenleneceği belirtilen hususlar ile kooperatif ve birliklerin çalışmalanna ilişkin gerekli gördüğü konularda düzenleme yapmaya ve kurumsal yönetim ilkeleri belirlemeye yetkilidir. Kooperatif ve birlikler, Bakanlık tarafından istenilecek bilgi ve belgeleri doğru, eksiksiz ve süresi içinde vermekle; oluşturulan elektronik veri tabanlanna Bakanlıkça istenen verilerin girişini sağlamakla yükümlüdür.”

 

MADDE 18- 4572 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 4- Birlik ve kooperatif organlan genel kurul ve yönetim kuruludur. Yönetim kurulu asıl ve yedek üyeleri genel kurulca seçilir. Birliklerde genel müdür, kooperatiflerde ise müdür veya vekilleri yönetim kurulunun doğal üyesidir. Genel müdür dışındaki birlik yönetim kurulu üyelerinin en az ikisi dört yıllık yükseköğretim kurumlanndan mezun olanlar arasından, örnek anasözleşmede belirtilen niteliklere sahip kişiler arasından seçilir.

Genel kurul toplantılarına katılma hakkına sahip ortaklarda aranan şartlar ile birliklerin genel kurullarım teşkil eden kooperatiflerin temsilcilerinin sayısı, nitelikleri, görev süreleri ve seçilme esaslan, kooperatif ve birlik yönetim kurulu üyelerinin sayısı ve bu üyelerde aranan şartlar örnek anasözleşmede belirlenir. Yönetim kurulu üyelerinin görev süresi en fazla dört yıl olup, süresi dolan yönetim kurulu üyelerinin görevleri, altı ayı geçmemek üzere, yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar devam edebilir. Görev süresi sona erenler yeniden^ seçilebilir. Yönetim kurulu ayda bir kez olağan olarak toplanır. Kooperatif ve birlik işlerinin

zorunlu kıldığı durumlarda, gerekçeli olarak, olağanüstü toplanabilir. Yönetim kurulu üyelerine ayda en fazla iki toplantı için huzur hakkı ve harcırah ödenebilir.

Haklarında 1163 sayılı Kanunda sayılan ve göreve seçilmelerine engel teşkil eden suçlar veya görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle adli makamlarca dava açılması, Bakanlıkça 1163 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesi gereği görevlerine tedbiren son verilmesi, 5 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında yapılan denetim sonucunda düzenlenen raporda ibra edilmemeleri yönünde görüş belirtilmesi veya genel kurula katılma hakkına sahip olanların beşte üçünün gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce yazılı olarak talepte bulunması halleri dışmda, yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri dolmadan azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurul toplantısı gündemine alınıp görüşülemez. Yukarıdaki hususların varlığı halinde ise, yönetim kurulu üyelerinin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesine ilişkin kararlar, hazinin cetvelinde imzası bulunanlann yandan fazlasının oyuyla alınır.

Birlik yönetim kurulu, karar organı olarak kanun, anasözleşme ve genel kurul kararlan doğrultusunda birlik faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin ilke ve esasları saptar, yıllık iş programlan, politika ve stratejiler ile personel politikasını belirler, iş ve işlemlerin bunlara uygun yürütülmesini gözetir, genel kurul ve yönetim kurulu kararlannın yerine getirilmesini denetler ve açıkça genel kurulun yetkisinde tanımlanan hususlar dışında birliğin işletme konusunun ve amacının gerçekleştirilmesi için gerekli olan kararlan alır.

Birliklerin işleri kanun, anasözleşme ve diğer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlanna uygun olarak, genel müdürün yönetim ve koordinasyonunda genel müdürlük tarafından yürütülür. Birlik genel müdürü, birlik faaliyetlerinin yönetilip yönlendirilmesinden sorumlu olup; kanun, anasözleşme, genel kurul ve yönetim kurulu kararlan ile yıllık iş programlan, politika ve stratejik hedefler doğrultusunda birlik faaliyetlerinin yürütülmesi için uygun idari yapıyı oluşturur, yönetir ve yönlendirir, yönetim kurulu tarafından belirlenen politikalar çerçevesinde ürün alım ve değerlendirme faaliyetlerini koordine eder ve personel planlaması yapar. Birliğin iş programı, politika ve stratejilerini hazırlar ve yönetim kurulu kararına sunar.

Birlik genel müdürü ve varsa genel müdür yardımcılan, en az dört yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun, kamu kurum ve kuruluşlannda ya da kooperatif ve birliklerde veya özel kuruluşlarda yönetim, pazarlama, ürün ticareti, denetim, finansman veya bu kuruluşlann faaliyet konulannda en az sekiz yıl çalışmış, 1163 sayılı Kanunda sayılan ve yönetim kurulu üyelik görevine seçilmeye engel teşkil eden suçlar veya görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle mahkum olmayan kişiler arasından yönetim kurulunca atanır. Birlik genel müdürü ve genel müdür yardımcılan, yönetim kurulu tarafından birliğin amaç ve faaliyet konulanmn zorunlu kıldığı makul, kabul edilebilir ve objektif gerekçelere dayanılarak görevden alınabilir.

Kooperatiflerin işleri kanun, anasözleşme ve diğer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlanna uygun olarak müdürler tarafından yürütülür.

Kooperatif ve birliklerde temsil yetkisinin kimler tarafından ve ne şekilde kullanılacağı örnek anasözleşmede gösterilir. Ancak, bu kuruluşlan taahhüt altına koyabilmek için örnek anasözleşmede belirtilen imzaya yetkili kişilerden en az ikisinin müşterek imzalan ve bu müşterek imzalardan birinin, birliklerde genel müdüre, kooperatiflerde ise müdüre veya bulunmadığı durumlarda vekillerine ait olması şarttır.

Kooperatif ve birliklerde istihdam edilen müdür ve diğer personelde aranan şartlar ile atama, nakil, terfi, görevden alma, kadro ve özlük haklan ile sair esaslar, birlik yönetim kurulunca hazırlanan ve genel kurulca kabul edilen yönetmelikte gösterilir. Birlik ortağı olmayan kooperatiflerde söz konusu yönetmelik, yönetim kurulu tarafından hazırlanır ve

genel kurulun onayı ile yürürlüğe girer. Kooperatiflerde müdürün yükseköğretim en az dört yıllık kurumlanndan mezun olması şarttır.”

MADDE 19- 4572 sayılı Kanunun 5 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Denetim ve alınması gerekli tedbirler

MADDE 5- Bakanlıkça, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslar dikkate alınarak belirlenen birlikler, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerine göre bağımsız denetime tabidir.

Birinci fikra kapsamı dışında kalan birlikler ve kooperatifler; hesap, işlem ve varlıkları ile mali tablolarını denetçilere denetlettirmek zorundadırlar. Denetçiler, Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikte belirlenen şart ve niteliklere sahip, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre ruhsat almış yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir unvanını taşıyan kişiler ile birlik, kooperatif veya Bakanlıkta en az on yıl denetim elemanı olarak görev yapmış olanlar veya bunların hissesinin en az yüzde ellisine sahip oldukları denetim kuruluşları arasından genel kurulca seçilir. Denetim dönemi, denetçilerin denetim hizmetlerini yürütme şekli, görevlendirilme esasları, denetim ücret tarifeleri, yapılacak denetimlerin kapsamı, düzenlenecek belge ve raporlar ile denetimle ilgili diğer hususlar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. Denetim giderleri ilgili birlik ve kooperatif tarafından karşılanır. Denetim yaptırılmadan, genel kurulda ibra karan alınamaz.

Denetçiler görevlerini doğru ve tarafsız yapmak ve sır saklamakla yükümlüdürler. Bunlar, görevleri sırasında öğrendikleri ticari ve işletme sırlarım yetkili merciler dışında kimseye açıklayamazlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenler, birlik ve kooperatifin bundan dolayı oluşan zararından sorumludurlar. Denetçiler, hazırlanan raporlardaki kendi kusurlarından kaynaklanan yanlış ve yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle birlik _ ve kooperatifin, ortakların ve alacaklıların uğradıkları zararlardan da ayrıca sorumludurlar. Zarar veren kişi birden fazla ise sorumluluk müteselsildir. Bu sorumluluk, sözleşmeyle ortadan kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz. Denetçinin bu maddeden doğan sorumluluğuna ilişkin istemler rapor tarihinden başlayarak beş yılda zamanaşımına uğrar. Bu kapsamda sorumluluğu tespit edilen denetçiler, Bakanlık tarafından ilan edilir ve birlik ve kooperatiflerde denetçilik görevini yapamazlar.

Yönetim kurulu, doğrudan ya da Bakanlıkça yapılan denetim veya bu madde kapsamında yapılacak denetim sonucunda bir görüş olarak bildirilmiş ise, birlikte ve bir birliğe bağlı olmayan kooperatiflerde üst üste üç dönemin menfi gelir-gider farkı ile sonuçlanması veya her halükarda menfi gelir-gider farkının toplam aktif değerlerin yüzde onuna tekabül etmesi veya borç ödemede ve giderlerin karşılanmasında sorun yaşanması durumlarında, birlik ve ortak kooperatiflerin veya kooperatifin varlığım, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, gerekli önlemlerin alınması ve riskin yönetilmesi amacıyla derhal uzmanlardan bir komite kurmak ve komitenin sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere her türlü tedbiri almakla yükümlüdür. Uzman komitesi raporu, düzenlenmesini takip eden ilk genel kurul toplantısında, gündemde olmasa bile ayrı bir gündem maddesi olarak görüşülür. Genel kurulda, birlik veya kooperatifin varlığını ve faaliyetlerini geliştirip sürdürmesi için gerekli telafi edici tedbirlere ilişkin kararların alınması zorunludur.

Birlik, denetim sonuçlarım da gözeterek, etkinliği ve verimliliği azalmış veya varlıklarının yansı karşılıksız kalmış ortak kooperatiflerden durumlannın düzeltilmesini ister ve iki yıldan fazla olmamak üzere verilen sürede bir başka kooperatifle birleşme dahil, gerekli tedbirleri almayan kooperatifleri ortaklıktan çıkanr.

Kooperatifler, bağlı bulunduklan birliğin mevzuata, anasözleşmelere ve genel kabul görmüş kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine aykın olmamak koşuluyla faaliye konulanyla ilgili olarak belirleyeceği ilke ve esaslara uymak zorundadır.”

MADDE 20- 4572 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan “cins ve nev’i, isim ve unvan değişiklikleri ile tashihleri” ibaresi “her nev’i cins, kayıt, tashih, ifraz, taksim, birleştirme ve ruhsatlandırma işlemleri, depo, hizmet ve üretim tesisi inşaatları” şeklinde değiştirilmiştir.

 

MADDE 21- 4572 sayılı Kanunun 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 7- Kooperatif ve birliklerin örnek anasözleşmeleri, birliklerin görüşü alınarak Bakanlıkça hazırlanır. Bakanlıkça, bu Kanunda açıkça örnek anasözleşmelerde düzenleneceği belirtilen hususlara ilişkin hükümlerde, birliklerin görüşü de alınarak doğrudan veya birliklerin yandan bir fazlasının yönetim kurullannın bu konudaki müşterek isteği ve Bakanlığın oluru ile değişiklik yapılabilir. Birliklerin yandan bir fazlasının müştereken değişiklik için başvurması halinde, Bakanlık başvuruyu en geç üç ay içinde değerlendirerek sonuçlandınr. Anasözleşmelerin diğer hükümlerindeki değişiklikler genel usullere göre yapılır. Örnek anasözleşmeler, ürün gruplanna göre de hazırlanabilir.

Kooperatif ve birlikler, yönetim kurulu karanyla anasözleşmelerinin örnek anasözleşme değişikliklerine intibakım sağlar ve tescile tabi hususlan karar tarihinden itibaren bir ay içinde ticaret siciline tescil ettirerek Bakanlığa bildirir. Anasözleşme intibakı ilk genel kurulda ortaklann bilgisine sunulur. Anasözleşmelerini en çok altı ay içerisinde intibak ettirmeyen kooperatif ve birlikler dağılmış sayılır.”

 

MADDE 22- 4572 sayılı Kanunun 8 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “18/11/1960 tarihli ve 132 sayılı Türk Standardlan Enstitüsü Kuruluş Kanununun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi kooperatif ve birlikler hakkında uygulanmaz.”

 

MADDE 23- 4572 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 3- Bu maddenin yayımı tarihi itibanyla kooperatif ve birliklerin kesinleşmiş en son bilançolanndaki açıklan yedek akçelerden ve fonlardan karşılanamadığı takdirde, bu bilanço açıklannı kapatmak üzere ve bilanço açıklanyla sınırlı olmak kaydıyla ortaklara, en fazla sermaye taahhüt tutarlan kadar, ek ödeme yükümlülüğü getirilir. Ek ödeme yükümlülüğü, ortaklığın çıkma veya çıkanlma nedeniyle sona ermesi hallerinde ödenecek sermaye paylanndan düşülür ve ödenmiş sermaye payını aşan ek ödeme tutan tahsil edilir. Ölüm nedeniyle ortaklık sona ermiş ise, ek ödeme yükümlülüğünün tahsili iade edilecek sermaye payı ile sınırlı tutulur.

Ortak başına tekabül eden ek ödeme tutan; bilanço açığı, değişken ve sabit giderler, ortaklann teslim ettikleri ürün miktarlan ve ortak sayısı gibi kriterler gözetilerek örnek anasözleşmede belirlenecek usul ve esaslara göre hesaplanır. Bu şekilde hesaplanan ek ödeme tutarlan, her yıl, yine örnek anasözleşmede belirlenen usul ve esaslara göre güncellenir. Ek ödemelerin tahsili bu güncel tutarlar üzerinden yapılır,

Ek ödeme tutarlan kooperatif ve birlik gelir hesaplan ile ilişkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında izlenir ve bu fon hesabında izlenen tutarlar kooperatif ve birliklerin bilanço açıklannın kapatılmasında kullanılır.

GEÇİCİ MADDE 4- Bakanlıkça bu maddenin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde 7 nci madde çerçevesinde örnek anasözleşmeler hazırlanır. Anasözleşme değişiklikleri tescil ettirilinceye kadar mevcut anasözleşmelerin bu Kanuna aykın olmayan hükümleri uygulanır.

4 üncü maddenin birinci ve ikinci fıkralannda yer alan birlik ve kooperatif yönetim

kurulu üyelerine ilişkin hükümler ilk yönetim kurulu seçimlerinden itibaren uygulanır.

4   üncü maddenin dokuzuncu fıkrasında yer alan kooperatiflerde müdürlerin en az dört yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartı, mevcut kooperatif müdürleri için ilk yönetim kurulu seçimlerine kadar uygulanmaz.

5   inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen yönetmelik bir yıl içerisinde yürürlüğe konulur. Kooperatif ve birliklerin mevcut denetim kurulları ile üyelerinin görevleri denetçilerin seçilmesiyle kendiliğinden sona erer.”

 

MADDE 24- 4572 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan “örnek anasözleşme” tanımı ile aynı Kanunun geçici 1 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

Resmi Defter kapanışlarının tarihi değişiyor–KEMAL ÖZMEN

MADDE 59- 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 64 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının dördüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayımn sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayımn sonuna kadar notere yaptınlır.”

Üyemizin Özeti 1163 sayılı Kanun m.17/1 ve kooperatif anasözleşmesinin 15. maddesinde, kooperatiften ayrılan ortağın, ödemiş olduğu aidatın tamamını değil ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanacak olan masraf hissesi düşüldükten sonra bakiyesinin iadesini talep hakkını haiz olduğu öngörülmekle bu yasal düzenlemeye uyulması gerekir. Aksine uygulama, diğer ortakların aleyhine olacağı gibi davacının da sebepsiz zenginleşmesine yol açar.

1163 sayılı Kanun m.17/1 ve kooperatif anasözleşmesinin 15. maddesinde, kooperatiften ayrılan ortağın, ödemiş olduğu aidatın tamamını değil ayrıldığı yıl bilançosuna göre hesaplanacak olan masraf hissesi düşüldükten sonra bakiyesinin iadesini talep hakkını haiz olduğu öngörülmekle bu yasal düzenlemeye uyulması gerekir. Aksine uygulama, diğer ortakların aleyhine olacağı gibi davacının da sebepsiz zenginleşmesine yol açar.

Yapı kooperatifinin yeni kurulacak olan işletme koperatifi ile birleşmesi hk. Tarih 09/02/2012

Başlık Yapı kooperatifinin yeni kurulacak olan işletme koperatifi ile birleşmesi hk.
Tarih 09/02/2012
Sayı B.07.1.GİB.4.35.16.01-176300-153
Kapsam

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

Sayı

:

B.07.1.GİB.4.35.16.01-176300-153

09/02/2012

Konu

:

Yapı kooperatifinin yeni kurulacak olan işletme koperatifi ile birleşmesi

İlgide kayıtlı özelge talep formunda; … Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün … vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefi olduğunuz, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 81 inci madde hükümlerine uygun olarak konutların ortaklar adına tescil ettirildiği, ancak mahkemeler sebebiyle 6 aylık süre geciktirilmiş olduğundan aynı madde gereğince yapı kooperatifini işletme kooperatifine dönüştürme hakkınızı kaybettiğiniz, yapı kooperatifini tasfiye etmek yerine bütün aktif ve pasifi ile birlikte yeni kurulacak işletme kooperatifi ile birleştireceğiniz belirtilerek, söz konusu birleşmenin kurumlar vergisi ve katma değer vergisine tabi bir işlem olup olmadığı ile vergiye tabi bir işlem olması halinde bu vergiye ilişkin mükellefiyetin hangi kooperatife ait olduğu hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Devir, Bölünme, Hisse Değişimi” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrasında;

” Bu Kanunun uygulanmasında aşağıdaki şartlar dahilinde gerçekleşen birleşmeler devir hükmündedir:

a) Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanunî veya iş merkezlerinin Türkiye’de bulunması.

b) Münfesih kurumun devir tarihindeki bilânço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilânçosuna geçirilmesi.”

hükmüne yer verilmiştir.

Yine aynı Kanunun “Devir, bölünme ve hisse değişimi hallerinde vergilendirme” başlıklı 20 nci maddesinin birinci fıkrasında;

“(1) Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan kârlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;

1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.

b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.”

hükmü yer almıştır.

Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-c maddesinde, “Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri (Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz. İşlem sonunda faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler, faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılır.)” katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; kooperatifiniz ile yeni kurulacak işletme kooperatifi arasında gerçekleştirilecek birleşme işleminin Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında “devir” olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup, söz konusu devir işleminin anılan Kanunun 19 ve 20 nci maddelerinin birinci fıkraları çerçevesinde gerçekleşmesi durumunda ise, devir işlemlerinden doğan kârlar hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir.

Ayrıca bu devir işleminin katma değer vergisinden istisna tutulması ve infisah eden konut yapı kooperatifi tarafından yüklenilen ve indirilmeyen vergilerin devralan işletme kooperatifi tarafından indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

TURİST REHBERLİĞİ MESLEK YÖNETMELİĞİ

23 Şubat 2013 CUMARTESİ
Resmî Gazete
Sayı : 28568

YÖNETMELİK

Kültür ve Turizm Bakanlığından:

TURİST REHBERLİĞİ MESLEK YÖNETMELİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, turist rehberliği mesleğinin icrasına, meslek kuruluşlarının işleyişine, Bakanlık ile meslek kuruluşları arasındaki işbirliğine ve meslek kuruluşlarının denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

(2) Bu Yönetmelik; turist rehberliği mesleğine kabule, meslek içi eğitime ve mesleğin icrasına, turist rehberleri odaları ile turist rehberleri odaları birliklerinin kuruluşuna, organlarının niteliklerine ve seçimlerine, organlık niteliğini yitirme durumu ve usullerine, görev ve yetkilerine, çalışma usullerine, üyeleri ile olan karşılıklı hak ve yükümlülüklerine, gelir ve giderlerine, Kültür ve Turizm Bakanlığının mesleğe ilişkin görev ve yetkilerine, meslek kuruluşlarıyla işbirliğine ve turist rehberliği meslek kuruluşlarının Bakanlıkça denetlenmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 7/6/2012 tarihli ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu gereğince hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Aday: Ülkesel veya bölgesel turist rehberliği mesleğe kabul seçme sınavına katılanları,

b) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,

c) Bölgesel turist rehberi: Ruhsatnamesinde ve çalışma kartında belirtilen coğrafi bölge veya bölgelerde çalışma hak ve yetkisine sahip olan turist rehberlerini,

ç) Birlik: 7/6/2012 tarihli ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında kurulan turist rehberleri odaları birliklerini,

d) Çalışma kartı: Eylemli turist rehberlerine, kayıtlı oldukları oda tarafından bir yıl süreyle geçerli olmak üzere mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin verilen ve rehberlik hizmeti verilmesi esnasında görünür bir şekilde taşınan izin belgesini,

e) Eylemli turist rehberi: Çalışma kartı sahibi olup fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip turist rehberini,

f) Eylemsiz turist rehberi: Ruhsatname sahibi olup çalışma kartı olmayan turist rehberini,

g) Genel Müdürlük: Bakanlık Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünü,

ğ) Kanun: 7/6/2012 tarihli ve 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanununu,

h) Katılımcı: Ülkesel veya bölgesel turist rehberliği sertifika programına katılanları,

ı) Meslek: Turist rehberliği mesleğini,

i) Meslek kuruluşları: Turist rehberleri odaları ve birliklerini,

j) Oda: Turist rehberleri odalarını,

k) Ruhsatname: Mesleğe kabul koşullarını taşıyan turist rehberlerine Bakanlık tarafından verilen belgeyi,

l) Seçme sınavı: Sertifika programına katılacakların seçilmesine ilişkin sınavı,

m) Sertifika programı: Bu Yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlığın gözetimi ve denetimi altında birlikler tarafından düzenlenen dersler, konferanslar ve uygulama gezilerinden oluşan ülkesel veya gerektiği hallerde belirlenen bölge ya da bölgelerde düzenlenecek bölgesel turist rehberi yetiştirme programlarını,

n) Turist rehberi: Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri uyarınca mesleğe kabul edilerek turist rehberliği hizmetini sunma hak ve yetkisine sahip olan gerçek kişiyi,

o) Turist rehberliği hizmeti: Seyahat acentalığı faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup hâlindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dil kullanılarak ülkenin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleri ile varlıklarının kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acentaları tarafından düzenlenen turların gezi programının seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımladığı ve tüketiciye satıldığı şekilde yürütülüp acenta adına yönetilmesini,

ö) Ülkesel turist rehberi: Ruhsatnamesinde ve çalışma kartında ülke genelinde çalışma hak ve yetkisine sahip olduğu belirtilen turist rehberini,

p) Yabancı dil yeterliliği: Yabancı dil yeterlilik belgesine sahip olmak veya bu Yönetmelik kapsamında belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlığın gözetim ve denetimi altında yapacağı veya konusunda uzmanlaşmış kamu kurum veya kuruluşlarına yaptıracağı sözlü yabancı dil sınavında başarılı olmayı veya aynı esaslar kapsamında yapılacak yazılı ve sözlü yabancı dil sınavlarında başarılı olmayı,

r) Yabancı dil yeterlilik belgesi: Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından alınan en az (B) düzeyinde belgenin veya eşdeğer belgenin aslı veya onaylı örneğini,

s) Yerleşim yeri: 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 19 uncu maddesinde tanımlanan yerleşim yerini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Turist Rehberliği Sertifika Programı
Sertifika programı açma yetkisi ve seçme sınavı

MADDE 4 – (1) Turizm sektörünün ihtiyaçları dikkate alınarak, Birliklerin ve Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB)’nin ortak önerileri ve Bakanlığın onayıyla belirlenen dillerde, gerektiği hâllerde belirlenen bölgelerde, Bakanlığın gözetimi ve denetimi altında birlikler tarafından ülkesel veya bölgesel turist rehberliği sertifika programları düzenlenebilir.

(2) Birlikler ve TÜRSAB, hangi dillerde sertifika programı açılacağına ilişkin ortak önerilerini yazılı olarak Bakanlığa iletir. Sertifika programı açılacak diller, önerilen diller arasından turizm sektörünün ihtiyaçları da gözetilerek Bakanlık tarafından karara bağlanır ve karar birliklere bildirilir.

(3) Birlikler dışında hiçbir kurum ve kuruluş turist rehberliği sertifika programı düzenleyemez. Düzenleyenler hakkında Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrası uygulanır.

(4) Seçme sınavında başarılı olanlar, 6 ncı maddedeki şartları taşımaları halinde sertifika programına kabul edilirler.

Seçme sınavlarının duyurusu

MADDE 5 – (1) Sertifika programları, seçme sınavının yapılacağı tarihten en az bir ay önce birliğin resmi internet sitesinde ve gerekli görüldüğü hallerde diğer iletişim kanalları ile duyurulur. Duyuruda programa hangi yabancı dillerde ve en fazla kaç katılımcı kabul edileceği, programın en az kaç katılımcıyla yapılacağı, programın hangi il veya illerde yürütüleceği, ülkesel veya bölgesel olduğu, hangi bölge veya bölgeler için katılımcı kabul edileceği, program ücretleri ile gerekli görülen diğer hususlar belirtilir.

Sertifika programına kabul

MADDE 6 – (1) Sertifika programlarına kabulde aşağıdaki koşullar aranır:

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,

b) Başvuru tarihi itibariyle onsekiz yaşını doldurmuş olmak,

c) Üniversitelerin turist rehberliği bölümü dışındaki diğer bölümlerinden en az lisans düzeyinde mezun olmak,

ç) Yabancı dil yeterliliğine sahip olmak,

d) Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde sayılan suçların herhangi birinden mahkum olmamak,

e) Daha önce meslekten çıkarılmamış olmak.

Başvuru ve belgelerin incelenmesi

MADDE 7 – (1) Başvuru, sertifika programını düzenleyen birlik tarafından hazırlanan form doldurularak, aşağıdaki belgeler ile birlikte sertifika programını düzenleyen birliğe bizzat veya posta yoluyla süresi içinde yapılır.

a) Diplomanın, geçici mezuniyet belgesinin veya öğrenimini yabancı ülkelerde yapmış olanlar için yetkili kurumlardan alınacak denklik belgesinin aslı veya onaylı örneği,

b) Dört adet renkli vesikalık fotoğraf,

c) Var ise, Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından alınan en az (B) düzeyinde belgenin veya eşdeğer belgenin aslı veya onaylı örneği,

ç) 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu uyarınca düzenlenmiş mavi kartların aslı veya onaylı örneği ile yurtiçi ve/veya yurtdışı yerleşim yeri belgesi,

(2) Adayların başvuru formunda; T.C. kimlik numarasına, sabıka kaydına, sağlık ile ilgili mesleğini devamlı olarak yapmasına engel bir durumunun olmadığına ilişkin bölümleri doldurması zorunludur.

(3) Başvuruyu teslim alan görevli, belgelerin asılları ibraz edilmek kaydıyla örneklerinin aslına uygunluğunu altına isim ve unvanını yazarak ücretsiz olarak tasdik eder. Başvuru formu, birlik yetkilisi tarafından kontrol edilerek onaylanır.

(4) Bizzat yapılan başvurular sırasında, anında giderilebilecek eksiklikler yazışmaya gerek kalmadan tamamlatılır. Posta yoluyla gönderilen belgelerde tespit edilen eksiklikler ile bizzat yapılan başvurularda sonradan tespit edilen eksiklikler, bir hafta içinde tamamlattırılır. Eksikliklerin verilen süre içinde tamamlanmaması halinde başvuru reddedilir, ilgiliye yazılı olarak bildirilir.

(5) Öngörülen koşulları taşıyan ve gerekli belgeleri ibraz eden adaylara, birlik tarafından düzenlenen fotoğraflı sınav giriş belgesi verilir. Bu belgeyi kimlik belgesi ile birlikte ibraz etmeyenler sınava alınmaz.

(6) Aranan koşulları taşımadığı tespit edilen adaylara ise bu durum, yazılı olarak bildirilir. Bu adaylar sınava alınmaz. Gerçeğe aykırı beyanda bulunduğu tespit edilenlerin başvuruları geçersiz sayılır, sertifika programı ile ilişikleri kesilir ve hiçbir hak talebinde bulunamazlar. Bunlar hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerine göre birliklerce Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

(7) Seçme sınavına başvuranlardan birlik yönetim kurulu tarafından belirlenen sınav ücreti alınır.

Seçme sınavı

MADDE 8 – (1) Seçme sınavları sırasıyla aşağıdaki aşamalarda yapılır:

a) Genel kültür,

b) Yabancı dil sözlü,

c) Yabancı dil yazılı,

ç) Mülakat.

(2) Seçme sınavı komisyonları sınavı yapan birlik tarafından aşağıda belirtilen şekilde oluşturulur:

a) Genel kültür sınav komisyonu, birlik yönetim kurulunca görevlendirilen en az sekiz yıldır eylemli turist rehberi olan, lisans mezunu üç üyeden oluşur. Komisyon başkanı birlik yönetim kurulu tarafından belirlenir.

b) Her yabancı dil için ayrı sınav komisyonu oluşturulur.Yabancı dil sınav komisyonu, birlikçe görevlendirilen üç üyeden oluşur. Komisyon üyelerinin Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavından (A) düzeyinde veya eşdeğer belgesinin olması gereklidir. Ancak, o dilin eğitimini veren öğretim üyeleri ile öğretim görevlilerinde yabancı dil yeterlilik belgesi aranmaz. İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Arapça ve Rusça dışındaki dillerde komisyon oluşturulmasında güçlükle karşılaşıldığında, komisyon, daha az üyeden oluşturulabilir.

c) Mülakat sınavı komisyonu, genel kültür sınav komisyonu başkanının başkanlığında genel kültür sınav komisyonu üyeleri, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğinden bir temsilci ile bir psikologdan oluşur.

(3) Sınav komisyonlarının çalışmalarını izlemek ve denetlemek üzere, Bakanlık tarafından bir yetkili görevlendirilir.

(4) Seçme sınavları aşağıdaki usul ve esaslarla yapılır:

a) Genel kültür sınavı: Tarih, coğrafya, edebiyat, genel turizm bilgileri ile aktüel konular ağırlıklı olmak üzere çoktan seçmeli test şeklinde yapılır. Her sorunun kaç puan olduğu soru sayısı yüze bölünerek hesaplanır. Genel kültür sınavında yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan alan aday başarılı sayılır. Genel kültür sınavında başarılı olamayan adaylar elenir ve yabancı dil sınavları ile mülakat sınavına giremez.

b) Yabancı dil sınavı: Önce sözlü, sonra yazılı olarak yapılır. Sözlü sınavdan yüz üzerinden en az seksen puan almak gerekir. Sözlü sınavda başarılı olan adaylar yazılı sınava katılmaya hak kazanırlar. Yazılı sınavda başarılı olabilmek için yüz üzerinden en az seksen puan almak gerekir. Yazılı sınavda başarılı olamayanlar mülakat sınavına katılamaz. Geçerli yabancı dil yeterlilik belgesine sahip olanlar yabancı dil yazılı sınavından muaf tutulur.

c) Mülakat sınavı: Mülakat sınavında üyeler tarafından değerlendirme başarılı veya başarısız şeklinde yapılır ve kararlar oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği halinde başkanın kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış sayılır. Karar mülakat formuna yazılır ve imzalanır.

(5) Sınav soruları ilgili komisyonlarca hazırlanır ve dördüncü fıkrada belirtilen şekilde değerlendirilir. Komisyonların çalışmalarına ilişkin diğer hususlar birlik tarafından belirlenir ve gerekli önlemler alınır.

(6) Yazılı sınava itiraz, sınav sonuçlarının ilanından itibaren en geç on gün içerisinde birliğe yazılı olarak yapılır. Yabancı dil yazılı sınav sonuçlarına itirazların incelenmesi, birlik tarafından oluşturulan yeni bir komisyon tarafından yapılır. Sonuçlar oluşturulan komisyonca en geç on gün içinde açıklanır ve ilgililere yazılı olarak bildirilir.

(7) Seçme sınavlarında başarılı olan aday sayısı, sertifika programı duyurusunda belirtilen katılımcı sayısından fazla ise, sertifika programına kabul edilmede yabancı dil sözlü ve yazılı ile genel kültür sınavlarından alınan toplam puana göre yapılan sıralama esas alınarak asıl ve yedek adaylar belirlenir. Süresi içinde kayıt yaptırmayan asıl adayların yerine sırasıyla yedek adaylar kabul edilir. Seçme sınavı sonuçları ilgili sertifika programı için geçerlidir. Sertifika programına duyuruda belirtilen asgari katılımcı sayısının altında kayıt yaptırıldığı takdirde, başarılı olanların hakları ilk açılacak sertifika programı için geçerlidir.

(8) Sertifika programına kayıt yaptıran adaylar o programın düzenlendiği il veya illerde sertifika programına devam etmek zorundadır. Ancak, aynı birlik tarafından aynı dönemde birden fazla ilde aynı nitelikte program açılması halinde; belgeye dayalı mazaretleri birlik tarafından uygun görülen katılımcıların nakil işlemleri talep ettikleri ildeki programda boş kontenjan bulunması halinde yapılabilir.

(9) Mülakat ve sözlü sınavlar görüntülü ve sesli olarak kayıt altına alınır ve beş yıl süreyle muhafaza edilir.

Sertifika programında okutulacak dersler ve konferanslar

MADDE 9 – (1) Sertifika programında okutulacak dersler.

a) Genel turizm bilgisi ve turizm mevzuatı,

b) Meslek etiği ve meslek dersi,

c) Türkiye’nin turizm coğrafyası,

ç) Genel Türk Tarihi ve Kültürü,

d) Türk Dili ve Edebiyatı,

e) Arkeoloji ve müzecilik,

f) Mitoloji ve ikonografi,

g) Sanat tarihi,

ğ) Dinler tarihi ve sosyoloji,

h) Genel sağlık bilgisi ve ilk yardım,

ı) İletişim becerileri,

i) Anadolu Medeniyetleri Tarihi,

j) Türk halk bilimi ve geleneksel Türk el sanatları,

k) Türkiye’nin flora ve faunası, doğa tarihi.

(2) Birinci fıkrada belirtilen derslere ilave olarak güncel veya gerekli görülen konularda ilgili birlik tarafından belirlenecek dersler de okutulabilir veya ders grupları dışında, müfredata takviye amacıyla turist rehberliği ile ilgili veya mesleğin icrasında yararlı olabilecek konularda, ülkesel sertifika programlarında en az beş, bölgesel sertifika programlarında ise en az iki konferans verilebilir. Derslerin kapsam ve içeriği, bölgesel sertifika programlarında ilgili bölgenin veya bölgelerin özellikleri de dikkate alınarak belirlenir.

Sertifika programının süresi

MADDE 10 – (1) Sertifika programının süresi ülkesel sertifika programlarında en az yediyüz ders saati, bölgesel sertifika programlarında ise bölge başına en az yüzelli ders saatidir. Dersler haftada en az beş gün ve günde kırkbeşer dakikalık en az dört en fazla altı ders saati olarak yürütülür. Konferanslar ise en az iki saat olmak üzere düzenlenir.

(2) Ancak, program ders saatinin aynı kalması şartıyla bu süreden önce de tamamlanabilir.

Devam zorunluluğu

MADDE 11 – (1) Katılımcıların derslere ve konferanslara devam etmeleri zorunludur. Derslere ve konferanslara devam edenler imza karşılığı kayıt altına alınır. Sertifika programına yüzde ondan fazla devamsızlığı olan katılımcıların program ile ilişiği kesilir. Ancak devamsızlık süresi, katılımcının derslere katılımına engel teşkil eden sağlık raporu veya mücbir sebeplere ilişkin belge ibraz etmesi halinde, yüzde onbeşe kadar uzatılabilir.

Eğiticiler ve sertifika programı yöneticisi

MADDE 12 – (1) Sertifika programında ders verecek eğiticiler, en az lisans mezunu olmak kaydıyla alanlarında uzman kişiler arasından, turist rehberliği meslek dersi eğiticisi ise en az sekiz yıldır eylemli turist rehberleri arasından görevlendirilir.

(2) Program için birlik tarafından bir program yöneticisi ve yeteri kadar eleman görevlendirilir. Program yöneticisinin görevleri şunlardır:

a) Program öncesinde: Programı ve bütçesini hazırlayıp eğiticiler ile derslerin ve konferansların yapılacağı yerleri belirlemek ve birlik başkanının onayına sunmak; seçme sınavına başvuru, sınav ve sınav sonuçlarına ilişkin idari işler ile kayıt işlemlerini yürütmek; ders ve konferanslar için gerekli eğitim araç ve gereçlerini sağlamak.

b) Program süresince: Katılımcı ve eğitici devam cetvellerini tutmak; gerekli hallerde ders ve konferans programı ile yapılacak yerleri değiştirmek veya yeni eğitici görevlendirilmesi ya da eğiticilerin değiştirilmesi için birlik başkanına öneride bulunmak; birlik başkanının belirlediği bütçe dahilinde program giderleriyle ilgili işlemler ile programın yürütülmesine ve katılımcılara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.

c) Program bitiminde: Bitirme ve bütünleme sınavlarının tarihleri, yerleri ve sınava girmeye hak kazananların dil gruplarına göre listesini hazırlayarak birlik başkanının onayına sunmak; birlik başkanınca onaylanan sınavların yer ve tarihini katılımcılara duyurmak; sınavlara ilişkin iş ve işlemleri yürütmek.

ç) Bitirme veya bütünleme sınavlarından sonra: Sınav sonuçlarını duyurmak; sınav sonuçlarına itiraz başvurularını almak; sınavlarda başarılı olanlara ait sicil fişlerini ve sınav tutanağını sınavların bitiş tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde birlik başkanına sunmak.

Sertifika programı ile ilgili disiplin hükümleri ve cezalar

MADDE 13 – (1) Sertifika programı süresince eğitimin düzenini bozan, aksatan ya da engelleyen katılımcılar cezalandırılır. İhtar cezası, düzenlenen tutanak üzerine sertifika programı yöneticisi tarafından verilir. Sertifika programı süresince toplam üç defa ihtar cezası alan katılımcının programla ilişiği kesilir.

a) İhtar cezası verilmesini gerektiren haller:

1) Genel ahlak kurallarına ve eğitim programının düzenine uymamak veya düzeni bozmak,

2) Sertifika programında kullanılan eşyalara zarar vermek,

3) İçkili olarak eğitime katılmak.

b) Katılımcıların program ile ilişiklerinin kesilmesini gerektiren haller:

1) Üç defa ihtar cezası almak,

2) Yasal belgesi olmadan seyahat acentalığı veya turist rehberliği faaliyetinde bulunmak,

3) Kişilere veya gruplara karşı dil, din, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, mezhep, etnik ve sosyal veya ekonomik duruma dayalı ayrımcılık yapmak,

4) Katılımcılara ve görevlilere fiili saldırıda bulunmak,

5) Sertifika programına başkalarına zarar verebilecek araç ve gereçlerle katılmak,

6) Dersler veya konferanslarda başkasının yerine girmek, yerine başkasını sokmak, imza atmak veya attırmak,

7) Sertifika programında mevzuat uyarınca yasaklanmış madde bulundurmak, kullanmak veya ticaretini yapmak.

Uygulama gezileri

MADDE 14 – (1) Katılımcıların, sertifika programı kapsamında belirlenen tarihi ve turistik alanları tanımak ve bilgi sahibi olmak amacıyla yurtiçi uygulama gezilerine katılmaları zorunludur. Uygulama gezileri, ülkesel veya bölgesel sertifika programları için ayrı ayrı düzenlenir.

(2) Ülkesel yurtiçi uygulama gezi süresi en az kırk beş takvim günü, bölgesel yurtiçi uygulama gezi süresi en az sekiz takvim günüdür.

(3) Uygulama gezilerinin tarihleri, güzergah ve programı önceden belirlenir. Gezide görevlendirilecek görevliler, birlik tarafından belirlenir. Uygulama gezileri, gezinin başlayacağı tarihten en az bir ay önce birliğin resmi internet sitesinde duyurulur. Duyuruda gezi programına ilişkin hususlar belirtilir.

(4) Uygulama gezilerinde, geziye çıkacak araç sayısı kadar rehber, program yöneticisi tarafından rehberlik mesleğini en az sekiz yıldır fiilen icra eden lisans veya lisansüstü eğitime sahip eylemli ülkesel rehberler arasından belirlenerek, birlik başkanının onayına sunulur.

(5) Uygulama gezisine katılanlara, birlik tarafından düzenlenen fotoğraflı katılımcı kimlik kartı verilir, bu kartın uygulama gezisi boyunca görünür şekilde taşınması zorunludur.

(6) Uygulama gezisinde birlik tarafından bir veya birden fazla gezi yöneticisi görevlendirilir. Gezi yöneticisi uygulama gezisinin kurallara uygun yürütülmesini sağlamakla sorumludur.

(7) Birlikler, uygulama gezilerinin tarihlerinin belirlenmesinde ve ilgili diğer hususlarda üniversitelerin turist rehberliği bölümlerinin görüşlerini dikkate alır, koordinasyon ve işbirliği içerisinde hareket eder. Üniversitelerin turist rehberliği bölümü öğrencileri için öngörülen kredi sayısının en az yüzde yetmişbeşini, yüksek lisans programları öğrencilerinin ise ders aşamasını tamamlamış olmaları koşuluyla mezun olmadan da birlik tarafından yapılacak uygulama gezilerine katılabilirler.

(8) Uygulama gezisinin tamamına katılmak zorunludur. Mücbir sebeplere bağlı ve belgeye dayalı mazeretlerinden dolayı gezilere katılamayan katılımcıların, mazeretlerinin birlik tarafından uygun görülmesi halinde ilk açılacak olan sertifika programının uygulama gezisine katılmak ve gezi sonunda yapılacak bitirme ve bütünleme sınavlarına katılma hakları bir defaya mahsus olmak üzere saklıdır.

(9) Uygulama gezisine ilişkin giderler, katılımcılardan alınacak katılım paylarından karşılanır.

Sertifika programı ve uygulama gezisinin denetimi

MADDE 15 – (1) Birliklerce düzenlenen sertifika programları ve uygulama gezileri, Bakanlığın gözetim ve denetiminde yapılır. Denetimi yapan personel denetim esnasında tespit etmiş olduğu eksiklik ve aksaklıkların giderilmesine yönelik tedbirleri belirleyerek bunları sertifika programı yöneticisine bildirir. Sorunlar giderilemediği takdirde denetim sonucunda hazırlayacağı raporda bu hususlara yer verir. Raporu en geç bir hafta içinde Genel Müdürlüğe ibraz eder. Genel Müdürlükçe sertifika programı ve uygulama gezisi denetiminde görülen eksiklikler giderilmek üzere birliğe bildirilir. Buna rağmen eksiklikler giderilmediği takdirde birliğe yazılı olarak uyarıda bulunulur.

Bitirme ve bütünleme sınav komisyonlarının çalışma usul ve esasları

MADDE 16 – (1) Sertifika programlarının veya uygulama gezilerinin bitirme ve bütünleme sınav komisyonları, birlik tarafından 8 inci maddenin ikinci fıkrası gereğince oluşturulur.

a) Teorik dersler sınavı: Sınav, 9 uncu maddede belirtilen her bir ders ve konferans için ayrı ayrı hazırlanan soru bölümlerinden oluşan çoktan seçmeli test şeklinde yapılır. Sınav soruları, her ders için on ve her konferans için beş soru olmak üzere, teorik dersleri ve konferansları veren eğiticiler tarafından sorulacak soru sayısının üç katı hazırlanacak sorular içerisinden sınav komisyonu tarafından seçilir. Başarılı olmak için sınavın her bir bölümünden yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almak gerekir.

b) Yabancı dil sınavları: Önce sözlü, sonra yazılı olarak yapılır. Sözlü ve yazılı sınavlar ilgisine göre, sertifika programında yer alan teorik dersler veya uygulama gezisinde görülen alanlarla ilgili konulardan seçilir. Sınavlarda katılımcılara birden fazla konu verilerek seçme hakkı tanınabilir. Yazılı ve sözlü sınav notları ayrı ayrı yüz üzerinden hesaplanır. Başarılı olmak için yazılı ve sözlü sınav notlarının aritmetik ortalaması alınarak en az seksen puan olması gerekir.

(2) Bitirme sınavlarında başarılı olamayanlar, birlik tarafından belirlenecek tarih ve yerde başarısız oldukları derslerden sınav sonuçlarının açıklandığı tarihten itibaren bir aydan önce olmamak kaydıyla en geç üç ay içinde bir defaya mahsus olmak üzere bütünleme sınavına alınırlar. Bütünleme sınavları bitirme sınavları için belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yürütülür.

(3) Bitirme veya bütünleme sınavlarında başarılı olanlara başarı belgesi verilir.

Bölge ekletme ve bölgesel rehberlikten ülkesel rehberliğe geçme

MADDE 17 – (1) Bölgesel turist rehberleri, gerekli koşulları yerine getirererek ruhsatnamelerine yeni bölge veya bölgeler ekletebilir. Bu şekilde tüm bölgeleri tamamlayanlar, ülkesel turist rehberi olmaya hak kazanırlar.

(2) En az sekiz yıl kesintisiz eylemli bölgesel turist rehberliği yapanlar, ülkesel turist rehberliği uygulama gezilerini tamamlamaları ve bitirme veya bütünleme sınavlarında başarılı olmaları halinde ülkesel rehber olmaya hak kazanırlar.

Dil ekletme sınavı

MADDE 18 – (1) Ruhsatnamelerine yeni bir dil ekletmek isteyen turist rehberleri, yabancı dil yeterlilik belgesini ibraz etmeleri veya ilgililerin talebi üzerine birlik tarafından müstakilen yapılacak olan dil ekletme sınavında başarılı olmaları halinde durumları Bakanlıkça ruhsatnamelerine kaydedilir ve ilgili odaya bildirilir ve ilgilinin çalışma kartına işlenir.

(2) Yabancı dil yeterliliğinin belirlenmesine ilişkin müstakil dil ekletme sınavı, ilgililerin talebi üzerine turizm sektörünün ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenecek tarihlerde birlik tarafından yapılır. Dil ekletme sınavıyla ilgili iş ve işlemler, 8 inci maddedeki yabancı dil sözlü ve yazılı sınavlarına ilişkin hükümleri kapsamında yürütülür.

Eylemsiz turist rehberleri

MADDE 19 – (1) Çalışma kartı almayan veya çalışma kartı olup eylemsiz turist rehberi olarak kalmak üzere yazılı beyanda bulunan turist rehberleri eylemsiz turist rehberi olarak siciline işlenir ve çalışma kartı iptal edilir.

(2) Eylemsiz turist rehberleri, meslek kuruluşları organlarının seçimlerinde oy kullanamaz ve bu organlarda görev alamazlar.

(3) Aralıksız sekiz yıl eylemsiz turist rehberi olarak kalan turist rehberlerinin ruhsatnamesi Bakanlıkça iptal edilir. Bu kişilerin eylemli turist rehberi olabilmeleri için, 9 uncu maddede belirtilen derslerden 16 ncı maddede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlık tarafından yapılacak sınavlara katılarak başarılı olmaları gerekir. Sınavlara katılarak başarılı olan turist rehberlerine, mesleğe kabul koşullarını taşımaları ve 21 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi hariç olmak üzere belirtilen belgeler ile birlikte en geç bir yıl içinde müracaat etmeleri halinde Bakanlıkça ruhsatname düzenlenir.

Mesleğe kabul için aranılacak özellikler

MADDE 20 – (1) Turist rehberi unvanı mesleğe kabulle kazanılır ve mesleğe kabul için Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki koşullar aranır.

Mesleğe kabul ve ruhsatname için istenen belgeler

MADDE 21 – (1) Sertifika programında başarılı olanlar, mesleğe kabul başvurularını ekinde aşağıdaki belgelerin bulunduğu ve içeriğinde T.C. kimlik numarasının da yer aldığı dilekçe ile doğrudan veya posta yoluyla Bakanlığa yaparlar:

a) Mesleğini devamlı surette yapmaya engel bir durumu olmadığına dair beyan,

b) Diplomanın veya öğrenimini yabancı ülkelerde yapmış ise yetkili kurumlardan alınacak denklik belgesinin onaylı örneği,

c) Uygulama gezisi belgesi veya onaylı örneği,

ç) Dört adet vesikalık fotoğraf,

d) Ruhsatname için yapılan ödemenin dekontu,

e) 5901 sayılı Kanun uyarınca düzenlenmiş mavi kartların aslı veya onaylı örneği ile yurtiçi ve/veya yurtdışı yerleşim yeri belgesi.

(2) Bakanlık, otuz gün içinde gerekli incelemeleri yapar, başvuruyu kabul ettiği takdirde ruhsatnameyi düzenler, başvuruyu reddettiği hâllerde red kararını gerekçesi ile birlikte başvuru sahibine bildirir ve yapılan ödemeyi ilgiliye iade eder.

Turist rehberliği bölümü mezunları

MADDE 22 – (1) Üniversitelerin turist rehberliği bölümlerinin önlisans, lisans veya yüksek lisans programlarından mezun olan ve yabancı dil yeterliliğine sahip bulunanların, uygulama gezisi başarı belgesi veya onaylı örneği ve T.C. kimlik numarasının yer aldığı dilekçe ile;

a) Adli sicil kaydına ilişkin beyan,

b) Mesleğini devamlı surette yapmaya engel bir durumu olmadığına dair beyan,

c) Diplomanın onaylı örneği,

ç) İki adet vesikalık fotoğraf,

d) Ruhsatname için yapılan ödemenin dekontu

ile birlikte doğrudan veya posta yoluyla Bakanlığa müracaat etmeleri halinde ilgililere ruhsatname düzenlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Mesleğin İcrası
Turist rehberliği hizmetleri

MADDE 23 – (1) Turist rehberliği hizmetleri sadece eylemli turist rehberleri tarafından Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak sunulur.

(2) Başka sıfat veya unvanlarla icra edilen ancak, Kanun ve bu Yönetmelik uyarınca turist rehberliği niteliği taşıyan her türlü hizmetin yürütülmesinde, mesleği icra etme koşullarını taşıyan kişilerin çalıştırılması zorunludur.

Ruhsatname

MADDE 24 – (1) Bakanlık tarafından ülkesel ve bölgesel rehberlere verilmek üzere, mesleğe kabul şartlarını taşıyan adaylara ruhsatname düzenlenir. Ruhsatname, turist rehberinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, doğum yeri, doğum tarihi, ülkesel veya bölgesel rehberliği, yabancı dil/dilleri, öğrenim durumunu, ruhsatnamenin düzenlenme tarihini içerecek şekilde fotoğraflı olarak düzenlenir, soğuk damga ile damgalanır ve ilgiliye verilir.

Ruhsatname alma zorunluluğu

MADDE 25 – (1) Ruhsatname sahibi olanlar turist rehberi sıfatını kazanırlar ve çalışma kartı alabilirler.

(2) Ruhsatname sahibi olmadan turist rehberliği yapılamaz. Yapanlar hakkında Kanun ile 14/9/1972 tarihli ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu ve diğer ilgili mevzuat uyarınca gerekli işlemler yapılır.

Çalışma kartı alma zorunluluğu

MADDE 26 – (1) Çalışma kartı, Bakanlık tarafından ruhsatname verilmiş turist rehberlerine, müracaatları halinde kayıtlı oldukları oda tarafından bir yıl süreyle geçerli olmak üzere verilen izin belgesidir. Çalışma kartı alan turist rehberleri eylemli turist rehberi olup, mesleği fiilen icra edebilir.

(2) Odaya üyelik koşullarını kaybetmiş veya odaya karşı yükümlülüklerini yerine getirmemiş olan turist rehberlerine çalışma kartı verilmez.

(3) Çalışma kartı, birlik yönetim kurulları tarafından, kimlik bilgilerini içeren, üzerinde hologram, fotoğraf ve kayıt numarası bulunacak şekilde hazırlanır, onaylanır ve aralık ayı sonuna kadar odalara teslim edilir. Odalar bir sonraki yıl için geçerli olacak çalışma kartlarını, ocak ayı içerisinde eylemli turist rehberlerine teslim eder. Çalışma kartı almak isteyen turist rehberleri kasım ayı içinde odalara müracaat etmek zorundadırlar. Ancak ilk başvurularda veya eylemsiz turist rehberliğinden eylemli turist rehberliğine geçiş başvurularında çalışma kartı yukarıdaki süreler aranmaksızın düzenlenir. Çalışma kartı, ait olduğu yılı takip eden yılın ocak ayı sonuna kadar geçerlidir.

Mesleğin icrasına ilişkin esaslar

MADDE 27 – (1) Meslek sadece eylemli turist rehberleri tarafından icra edilir. Eylemli turist rehberi olabilmek için bir yıl süreyle geçerli olan çalışma kartının alınması zorunludur.

(2) Eylemli turist rehberleri üyesi olduğu odanın talebi halinde, mesleği serbest meslek şeklinde veya 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak icra ettiğine ilişkin bilgileri verir.

(3) Meslek; Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak icra edilir. Turist rehberleri mesleki onur ve itibarla bağdaşmayan herhangi bir faaliyet veya eylemde bulunamazlar. Mesleğin icrasında ülkemizin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal ve benzeri değerlerinin ve varlıklarının, Bakanlığın kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılması esastır.

(4) Kanunun 7 nci maddesi uyarınca; kamu kurum ve kuruluşlarının resmî faaliyetlerinde turist rehberliği hizmeti verecek ruhsatname sahibi bir kamu görevlisinin görevlendirilmiş olması hâlinde ayrıca turist rehberi bulundurulması zorunlu değildir.

Türkçe rehberlik

MADDE 28 – (1) Turist rehberlerinin çalışma kartında belirtilen yabancı dil/dillerde rehberlik yapmaları zorunludur. Ancak turist rehberleri, tura katılanların Türkçe bilmeleri ve talep etmeleri halinde mesleklerini Türkçe olarak icra edebilirler.

Meslek etik ilkeleri

MADDE 29 – (1) Turist rehberleri, mesleğin icrasında;

a) Kültür, tarih ve turizm bilincine sahip olmak,

b) Yasal kurallara ve hizmet standartlarına uygun davranmak,

c) Dürüst, tarafsız, insan ve toplum değerlerine saygılı ve nezaketli olmak,

ç) Güvenilir ve sorumluluk sahibi olmak,

d) Görev ve yetkilerini haksız çıkar sağlamak amacıyla kullanmamak,

e) Tarihi, kültürel, doğal varlıkları ve çevreyi korumak,

f) Görev ve yetkisi dışında veya gerçek dışı beyanda bulunmamak, kişilere ve gruplara karşı her türlü ayrımcılıktan kaçınmak,

g) Mesleğin güven ve saygınlığını zedeleyici tutum ve davranışlardan özenle sakınmak,

zorundadır.

Seyahat acentalığı faaliyetinde bulunma yasağı

MADDE 30 – (1) Turist rehberleri; tur, paket tur, ulaşım veya konaklama gibi seyahat acentalığı faaliyeti kapsamına giren hizmetleri vermemek, bu kapsamda aracılık yapmamak, teklif etmemek, tanıtım veya pazarlamasını yapmamak koşuluyla yalnızca turist rehberliği hizmeti sunabilir. Buna aykırı davranan turist rehberleri hakkında ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapılır.

Odaya üye olma zorunluluğu

MADDE 31 – (1) Turist rehberlerinin, yerleşim yerinin bulunduğu ilde kurulmuş odalardan birine, yerleşim yeri olan ilde oda kurulmamışsa en yakın ilde kurulmuş odalardan birine üye olmaları zorunludur. Hangi odaların hangi illerdeki turist rehberlerini üye olarak kaydedebilecekleri Bakanlıkça belirlenerek, meslek kuruluşlarına bildirilir ve Bakanlık resmi internet sitesinden duyurulur. Ancak daha sonra oda olmayan ilde oda kurulduğu veya yerleşim yerleri değiştiği takdirde turist rehberleri yerleşim yerlerinin bulunduğu odaya nakil olmak zorundadırlar.

(2) Turist rehberleri birden fazla odaya üye olamazlar.

(3) Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri gereğince ruhsatname almaya hak kazananların, ruhsatnameyi aldıkları tarihten itibaren en geç altı ay içinde odalara müracaat etmeleri gerekmektedir.

Oda üyeliğine kabul

MADDE 32 – (1) Turist rehberlerinin oda üyeliğine kabulü için mesleğe kabul edilerek ruhsatname almış ve mesleğe kabul koşullarını kaybetmemiş olmaları gerekir. Oda üyeliğine kabul için başvuruda bulunan turist rehberleri, ekinde aşağıdaki belgelerin bulunduğu ve T.C. kimlik numarasının yer aldığı dilekçe ile doğrudan veya posta yoluyla ilgili odaya müracaat eder:

a) Ruhsatnamenin aslı veya onaylı örneği,

b) Adli sicil kaydına ilişkin beyan,

c) Diplomanın, geçici mezuniyet belgesinin veya öğrenimini yabancı ülkelerde yapmış olanlar için alınacak denklik belgesi ile sertifika programından mezun olanlar için sertifikanın aslı veya onaylı örneği,

ç) 5901 sayılı Kanun uyarınca düzenlenmiş mavi kartın aslı veya onaylı örneği ile yurtiçi ve/veya yurtdışı yerleşim yeri belgesi,

d) Altı adet renkli vesikalık fotoğraf,

e) Başka odadan nakil yaptırmak isteyenler için oda üyesi olunduğuna dair ilgili odadan alınmış belge,

f) Oda üyeliği aidatını yatırdığına ilişkin dekont.

(2) Başvuru için aranan belgelerin asıllarının veya onaylı örneklerinin, başvuru tarihinden itibaren bir ay içerisinde ibraz edilmesi kaydıyla elektronik yolla başvuru kabul edilebilir. Bu durumda istenilen belgelerin tamamlanması halinde, başvuru elektronik başvurunun yapıldığı tarihte yapılmış kabul edilir.

(3) Başvuruyu teslim alan görevli, belgelerin asılları ibraz edilmek kaydıyla örneklerinin aslına uygunluğunu altına isim ve unvanını yazarak ücretsiz tasdik eder.

(4) Bizzat yapılan başvurular sırasında, anında giderilebilecek eksiklikler yazışmaya gerek kalmadan tamamlatılır. Posta yoluyla gönderilen belgelerde tespit edilen eksiklikler ile bizzat yapılan başvurularda sonradan tespit edilen eksiklikler, otuz gün içinde tamamlattırılır. Eksikliklerin verilen süre içinde tamamlanmaması halinde başvuru reddedilir, ilgiliye yazılı olarak bildirilir.

(5) Başvuru için gerekli belgelerin tamamlanması kaydıyla; altmış gün içinde gerekli incelemeler yapılarak başvuru oda yönetim kurulu tarafından karara bağlanır. Başvurusu kabul edilenler sicile kaydedilir. Başvurusu reddedilenlere red kararı gerekçesi ile birlikte yazılı olarak bildirilir.

(6) Oda üyeliğine kabul edilen turist rehberinin ad, soyad, sicil numarası, ülkesel veya bölgesel turist rehberliği, bölgesel turist rehberi ise çalışabileceği bölgeler, yabancı dilleri eylemli veya eylemsiz olduğu gösterilerek ilgili birliğin resmî internet sitesinde yayımlanır.

(7) Yerleşim yeri değişen turist rehberi, eski yerleşim yerine göre üyesi bulunduğu odaya yerleşim yerinin değiştiği tarihten itibaren üç ay içinde bir dilekçe ekinde gerekli belgeler ile birlikte başvurmak zorundadır. Oda, turist rehberinin oda sicil dosyasını, nakil başvurusu ve eklerinin onaylı birer örneğini de ekleyerek, başvurudan itibaren iki hafta içinde nakil yaptırılmak istenen odaya gönderir.

(8) Sürekli olarak yurt dışında yaşayan ancak yurt içinde yerleşim yeri bulunmayan turist rehberleri, bu durumlarını belgelemeleri halinde kurulmuş bulunan odalardan birine üye olabilirler.

Reklam ve tanıtım

MADDE 33 – (1) Turist rehberleri aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde reklam ve tanıtım yapabilir:

a) Reklam ve tanıtım mesleğe ilişkin nitelik ve özelliklerini göstermekle sınırlıdır.

b) Eylemsiz turist rehberleri reklam ve tanıtım faaliyetinde bulunamaz.

c) Turist rehberliği hizmetinin tur, paket tur, ulaşım veya konaklama gibi seyahat acentalığı faaliyeti niteliğine girecek şekilde reklam veya tanıtımı yapılamaz.

ç) Reklam ve tanıtım; görsel, yazılı veya elektronik yolla ilan vermek, kendine ait web sayfası kurmak, başkalarına ait web sayfalarında ilan vermek veya tura katılanlara broşür dağıtmak suretiyle yapılabilir.

d) Reklam ve tanıtım Türkçe veya yabancı dillerde yapılabilir.

e) Turist rehberleri her türlü reklam ve tanıtım faaliyetlerini, Bakanlığın kültür ve turizm politikalarına, meslek etik ilkelerine, genel ahlak kurallarına uygun olarak ve gerçeğe aykırı olmayacak şekilde yapmak ve ilanda iletişim bilgilerini sade ve anlaşılır bir dille yazmak zorundadır. Reklam ve tanıtım faaliyetlerinde haksız rekabet yaratmak, başka bir turist rehberinin faaliyetlerinin reklamını yapmak veya kötülemek yasaktır.

(2) Turist rehberlerinin, meslekleriyle ilgili kitap, derleme, makale, köşe yazısı, haber gibi yayınlarda turist rehberi unvanını kullanması reklam ve tanıtım faaliyeti değildir.

Turist rehberi ücretleri

MADDE 34 – (1) Taban ücret tarifesi, birlikler ile TÜRSAB’ın görüşleri alınarak Bakanlık tarafından net ücret üzerinden belirlenir ve her yıl 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranından az olmamak kaydıyla artırılarak en geç aralık ayında, izleyen takvim yılının başından itibaren yürürlüğe girmek üzere Bakanlık tarafından ilan edilir. Taban ücretler, büyükşehir olan veya olmayan iller için ayrı ayrı olmak üzere, transfer, günlük, gece turu ve paket tur olarak, büyükşehir olmayan illerin günlük taban ücreti üzerinden belirlenir.

(2) Ancak, yurtdışını kapsayan paket turlarda turist rehberi görevlendirilmesi halinde, günlük tur için belirlenen en yüksek taban ücreti baz alınarak yurtdışı ücreti tespit edilir.

(3) Taban ücret tarifesi, Bakanlık resmi internet sitesinde duyurulur.

Taban ücrete uyma zorunluluğu

MADDE 35 – (1) Turist rehberleri, taban ücret tarifesinde belirlenen ücretin altında turist rehberliği hizmeti sunamazlar. Taban ücret altında çalışılabilecek sosyal ve kamusal nitelikli turist rehberliği hizmetleri şunlardır:

a) Kamu kurum ve kuruluşlarının özel görevleri nedeniyle yapılan gezilerdeki turist rehberliği hizmetleri.

b) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernek ve vakıflar ile resmi ve özel öğretim kurumları tarafından engelliler için bedelsiz ve tam sponsor desteği olmadan düzenlenen ve gelir getirmeyen gezilerdeki turist rehberliği hizmetleri.

c) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından eğitim, kültür ve sosyal amaçlı düzenlenen gezilerdeki turist rehberliği hizmetleri.

Sözleşme yapma zorunluluğu

MADDE 36 – (1) Turist rehberlerinin tur için belirlenen ücreti ihtiva eden yazılı turist rehberliği sözleşmesi yapmaları zorunludur. Haklı nedenlerin bulunduğu hâllerde ve geçerli mazeretleri sona erdiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde yazılı olarak düzenlenmek kaydıyla e-posta, faks, telefon mesajı ve benzeri yollarla sözleşme yapılabilir.

(2) Sözleşmede, sözleşmenin taraflarına ilişkin bilgilerin, sözleşmenin konusunun, tarafların hak ve yükümlülüklerinin, ücret, süre, turist rehberinin ruhsatname ve çalışma kartı numaralarının, tur programı ile tarih ve imzaların bulunması zorunludur. Yapılan sözleşme iki nüsha olarak düzenlenir ve birer nüshası taraflara verilir. Sözleşme örnekleri birlikler tarafından hazırlanır ve resmi internet sitesinde ilan edilir.

(3) Tur için yazılı sözleşme yapmayan veya taban ücretin altında ücret ile çalışan turist rehberleri, Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca idari para cezasıyla cezalandırılır.

Rehberlikte uzmanlaşma eğitimi

MADDE 37 – (1) Alternatif turizm çeşitliliği dikkate alınarak, bölgelerine göre uzman turist rehberi yetiştirilmesi ile turist rehberlerinin çeşitli konularda eğitilmesi amacıyla, birlikler veya birliğin uygun görüşü ile odalar tarafından ücretli veya ücretsiz uzmanlık eğitimi programları düzenlenebilir. Birlikler ve odalar bu konuda eğitim vermeye yetkili kamu kurum ve kuruluşları, yükseköğretim kurumları, diğer meslek kuruluşları ve özel kuruluşlarla işbirliği yapabilirler veya bunları yetkilendirebilirler.

(2) Eğitim programına katılan ve eğitim sonucunda yapılan sınavlarda başarılı olan turist rehberlerine programı düzenleyen birlik tarafından bir uzmanlık sertifikası verilir, sicile işlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Mesleğin Korunması, Denetleme ve Disiplin İşlemleri
Mesleğin korunması

MADDE 38 – (1) Turist rehberliği hizmetleri sadece turist rehberleri tarafından sunulur.

(2) Kanun kapsamı dışında hangi ad altında olursa olsun turist rehberliği niteliğinde bir faaliyet yürütülmesine hak kazandıracak eğitim programları düzenlenemez veya belge verilemez. Bu hükme aykırı hareket edenler hakkında Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca idari para cezası uygulanır. Bu fiillerin işlenmesi durumu mesleğe engel hâl oluşturur.

(3) Ruhsatname sahibi olmadan turist rehberliği hizmeti sunanlar bu fiilin tekrarı hâlinde mesleğe kabul edilmez.

(4) İkinci fıkrada yasaklanan fiilleri işleyenler ile ruhsatname sahibi olmadan veya meslekten geçici olarak men edilmiş veya çıkarılmış olmasına rağmen turist rehberliği hizmeti sunanlar, birlik tarafından veya ilgili mülki idare amirlerince faaliyetten men edilir ve durum en geç üç gün içinde Cumhuriyet savcılığına bildirilir.

(5) Eylemsiz turist rehberlerinden turist rehberliği hizmeti sunanlar hakkında, Kanunun 7 nci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca idari para cezası uygulanır.

Turist rehberliği hizmetlerinin denetimi

MADDE 39 – (1) Turist rehberliği hizmetleri ile ilgili olarak Kanunda öngörülen her türlü denetim, Bakanlık ve/veya meslek kuruluşları tarafından yapılır. Denetimlerde iş birliği yapılması amacıyla ihtiyaç duyulması veya TÜRSAB’ın talep etmesi hâllerinde TÜRSAB’dan temsilci alınabilir. Meslek kuruluşları TÜRSAB’ın bu konudaki taleplerini öncelikle dikkate alır. Bakanlık ve meslek kuruluşları gerek gördüğünde, Kanunun 7 nci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, kolluk güçlerinden yardım alır.

(2) Bakanlık, gerekli gördüğü hallerde görevlendireceği yetkililer eliyle doğrudan denetim yapabilir. Denetimlerde düzenlenen tutanaklar, işlem yapılmak üzere ilgili birliğe gönderilir.

(3) Meslek kuruluşlarınca yapılacak denetimler, yönetim kurulları tarafından konusunda uzman kişiler arasından görevlendirilen denetim elemanları tarafından yapılır. Denetimlerde tespit edilen konular düzenlenecek tutanakla belirlenir ve denetim elemanları tarafından imzalanır.

(4) Denetime katılacak TÜRSAB yetkilileri de TÜRSAB yönetim kurulu tarafından konusunda uzman kişiler arasından görevlendirilir.

(5) Denetim elemanlarına denetim kapsamında her türlü bilgi ve belgenin ibraz edilmesi zorunludur.

(6) Denetim faaliyetleri seyahat acentalığı faaliyetini, rehberlik hizmetini veya hizmeti alanları rahatsız edecek şekilde yapılamaz.

(7) Denetim sırasında geçerli çalışma kartı, sözleşme örneği, tur programı, çalışma kartında belirtilen dil veya dillerde hizmet verilip verilmediği, turist rehberliği hizmetinin mevzuata ve meslek etik ilkelerine uygun sunulup sunulmadığı incelenir ve tutanağa bağlanır.

(8) Denetime ilişkin diğer hususlar birlik yönetim kurulu tarafından Bakanlık ve TÜRSAB’ın görüş ve önerileri alınarak çıkartılacak uygulama esasları çerçevesinde yürütülür.

(9) Denetimlerde, birlik tarafından hazırlanıp Bakanlıkça onaylanacak denetim tutanakları kullanılır.

Disiplin kurulu

MADDE 40 – (1) Birlik disiplin kurulu, turist rehberlerinin disiplin işlemlerini Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde yürütür. Disiplin cezası verme yetkisi, disiplin kuruluna aittir. Disiplin kurulu ancak kendisine bağlı olan oda üyesi turist rehberleri hakkında karar alır. Birlik disiplin kurulu, aday olan veya genel kurul üyelerince aday gösterilen genel kurul üyeleri arasından üç asıl ve iki yedek, genel kurul üyelerince aday gösterilen avukat veya hukuk fakültesi öğretim üyeleri arasından iki asıl ve bir yedek olmak üzere birlik genel kurulunca üç yıl için seçilen beş asıl ve üç yedek üyeden oluşur. Asıl üyelerin üyelik sıfatını yitirdiği hâllerde yedek üyeler seçilme usulüne göre seçilme sıraları esas alınarak asıl üye sıfatını kazanır. Disiplin kurulu üyeleri kendi aralarından bir başkan ve başkan yardımcısı seçer.

(2) Birlik disiplin kurulu üç ayda bir belirlediği tarihlerde toplanır. Başkanın bulunmadığı hallerde başkan yardımcısı disiplin kuruluna başkanlık eder. Disiplin kurulu, başkanının yazılı, faks veya elektronik posta yoluyla çağrısı üzerine olağanüstü de toplanabilir.

(3) Birlik disiplin kurulu gündemli veya gündemsiz toplanabilir. Gündemli toplantılarda, toplantı çağrısı gündem belirtilerek yapılır. Birlik disiplin kurulu toplantıya katılan üyelerin talep etmesi halinde, gündemde bulunmayan konuları da görüşüp karara bağlayabilir. Toplantıda görüşülen veya karara bağlanan hususlar, karar alınan hallerde kararın oybirliğiyle veya oyçokluğuyla alındığı karara katılmayan üyeler de belirtilerek tutanağa geçirilir ve toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır.

(4) Birlik disiplin kurulu, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alır.

(5) Birlik disiplin kurulu toplantıları, birlik merkezinin bulunduğu il dışında yürütülen soruşturmalar sırasında yapılan toplantılar hariç olmak üzere birlik merkezinde yapılır.

(6) Disiplin kurulunun sekreterya hizmetleri birlik tarafından yürütülür.

Disiplin soruşturmasına ilişkin usul ve esaslar

MADDE 41 – (1) Uyarma ve kınama cezasını gerektiren hâllerde üye olunan odanın yönetim kurulu; meslekten geçici men ve meslekten çıkarma cezasını gerektiren hâller ile oda ve birlik organlarının üyelerinin fiillerinde ise ilgili birlik yönetim kurulu tarafından resen veya oda yönetim kurulunun başvurusu üzerine ilgili birlik disiplin kurulu tarafından disiplin soruşturması başlatılır. Fiilin ilgili birliğe bildirilmesinden itibaren bir yıl içinde disiplin soruşturması sonuçlandırılır.

(2) Turist rehberleri hakkında yapılacak disiplin soruşturmasında aşağıda belirtilen usul ve esaslar uygulanır:

a) Rehberlik faaliyetini icra ederken uyarma ve kınama cezasını gerektiren hallerde bulunduğu tespit edilen turist rehberine, varsa delilleriyle birlikte otuz gün süre verilerek yazılı savunmada bulunması gerektiği, aksi takdirde savunma hakkından vazgeçmiş olacağı, bağlı bulunduğu birlik tarafından bildirilir. Savunma süresinin bittiğinin veya savunmanın verildiğinin tespitini takiben birlik, denetleme raporunu, varsa diğer delilleri, ifade tutanaklarını, verilmişse savunmayı en geç üç ay içinde inceler ve karara bağlar.

b) Meslekten men ve çıkarma cezasını gerektiren bir fiil veya halin tespit edilmesi halinde, Disiplin kurulu, ilk toplantısında durumu inceleyerek soruşturma gerekip gerekmediği konusunda karar alır. Soruşturma açılmasının reddine karar verilmesi halinde alınan karar müracaat makamı, kişi ve kuruluşlara bildirilir. Soruşturma açılmasına karar verildiği hallerde, Disiplin kurulu bir soruşturmacı belirler.

(3) Savunma talep yazısı ekinde, soruşturma konusu ile ilgili ve gizlilik kaydı taşımayan belge örnekleri de verilir.

(4) Soruşturmacı, kendisine görevin tebliğ edildiği tarihten itibaren ilk disiplin kurulu toplantısına kadar ilgililerden yazılı savunma yapmasını, aksi takdirde, savunma hakkından vazgeçmiş sayılacağını bildirir. Soruşturmacı, hakkında soruşturma yaptığı kişiyi ve konuyla ilgili diğer kişileri sözlü olarak da dinleyebilir. Sözlü olarak alınan bilgiler bir tutanağa bağlanır ve ilgiliye bu tutanak imzalatılır. Soruşturmacı her türlü bilgi ve belgeyi topladıktan sonra, vardığı sonucu da belirten bir rapor hazırlayarak Disiplin kuruluna sunar.

(5) Disiplin kurulu, soruşturmacının sunduğu rapor ve belgeleri inceleyerek suçu sabit görürse disiplin cezasını verir. Birlik disiplin kurulu veya görevlendirilen soruşturmacı tarafından istenen her türlü bilgi ve belgenin belirtilen süre içinde verilmesi zorunludur.

(6) Turist rehberleri hakkında disiplin soruşturması açılması ve sonuçlandırılması ceza yargılamasından bağımsızdır. Ceza yargılaması sonucunda verilecek hüküm disiplin cezası uygulanmasına mani değildir.

Uyarma ve kınama cezaları

MADDE 42 – (1) Turist rehberlerine Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan hallerde uyarma, aynı fıkranın (b) bendinde sayılan hallerde ise kınama cezası verilir.

Meslekten geçici men cezası

MADDE 43 – (1) Turist rehberleri Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen hallerde meslekten geçici olarak men edilir. Meslekten geçici men cezası alan turist rehberi ceza süresince mesleğini icra edemez.

(2) Meslekten geçici men cezası alan turist rehberleri, disiplin kurulu kararının kendilerine tebliğ tarihinden itibaren en geç on gün içerisinde çalışma kartlarını bağlı bulundukları odaya teslim ederler. Turist rehberlerinin almış oldukları disiplin cezaları sicillerine işlenir.

(3) Meslekten geçici men cezası alanlara ilişkin bilgiler ilgili birlik tarafından gecikmeksizin Bakanlığa ve Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğine bildirilir.

Meslekten çıkarma

MADDE 44 – (1) Turist rehberleri Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen hallerde meslekten çıkarılır.

(2) Meslekten çıkarma cezası alanlara ilişkin bilgiler ilgili birlik tarafından gecikmeksizin Bakanlığa ve Türkiye Seyahat Acenteleri Birliğine bildirilir. Meslekten çıkarılan turist rehberleri, disiplin kurulu kararının tebliğ tarihinden itibaren en geç on gün içinde ruhsatnamesini Bakanlığa, çalışma kartını ise ilgili odaya iade etmek zorundadırlar. Çalışma kartı iptal edilenler birliğin resmi internet sitesinde ilan edilir.

Disiplin cezalarına itiraz

MADDE 45 – (1) Turist rehberleri, uyarma ve kınama cezalarına karşı kararın tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde disiplin kurulu başkanlığına itiraz edebilir. Turist rehberleri, disiplin kuruluna itiraz edilmeyen uyarma ve kınama cezaları ile itiraz üzerine alınan kararlar, meslekten geçici men cezaları ve meslekten çıkarma cezalarına karşı altmış gün içinde idari yargı yoluna gidebilir.

Tebligat ve ceza zamanaşımı

MADDE 46 – (1) Savunma vermeye ve tanıklık yapmaya davet yazıları ile ceza kararları, ilgili kişilere 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir.

(2) Her ne sebeple olursa olsun fiilin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde işlem yapılmaması halinde, ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Ancak, aynı fiil görülmekte olan bir davaya konu ise iki yıllık süre yargı kararının kesinleşmesinden itibaren başlar.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Meslek Kuruluşları
Meslek kuruluşlarının faaliyet yeri

MADDE 47 – (1) Meslek kuruluşları yetkili oldukları il veya coğrafi bölge dışında faaliyette bulunamaz.

Odaların kurulması ve kapatılması

MADDE 48 – (1) Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca tüzel kişiliğe sahip ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan oda kurulabilir.

(2) Odaların merkezleri kuruldukları ildir. Aynı ilde birden fazla oda kurulabilir.

(3) Odaların yetki çevresi coğrafi olarak yakın iller ve çalışma bölgesi dikkate alınarak Bakanlık tarafından belirlenir ve Bakanlık resmi internet sitesinde ilan edilir.

(4) Oda kuruluş başvurusu, oda kurulmasını talep eden turist rehberlerinin, odanın kurulacağı ili belirten imzalı dilekçesiyle valiliğe yapılır. Dilekçeye, başvuran turist rehberlerinin T.C. Kimlik numaraları ve ruhsatnamelerin onaylı birer örneği ile adli sicil kayıt beyanları eklenir. Valilik, başvuruyu ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde inceleyerek, görüşü ile birlikte Bakanlığa gönderir. Bakanlık valiliğin talebi üzerine oda kurulduğuna dair bir belge düzenleyerek, kurulan odaya teslim edilmek üzere valiliğe gönderir. Bu maddede öngörülen şekil koşullarını ve Kanunda öngörülen kuruluş koşullarını taşımayan başvurular reddedilir. Ancak oda kuruluşu tamamlandığında üye olunmak istenen birliğe müracaat edilir.

(5) Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası hükümleri saklı olmak üzere; kuruluş belgesi alınmadan oda faaliyete geçirilemez. Oda kuruluşu, Bakanlığın ve bağlı olunan birliğin resmi internet sitelerinden duyurulur.

(6) Bir ilde oda kurulması halinde, varsa o ilde kurulu başka bir odaya kayıtlı olup kuruluş başvurusu yapmış olanlar ile o ilin yetki çevresinde bulunduğu odaya kayıtlı olanların meslek sicilleri, yerleşim yeri koşulunun yerine gelmiş olması kaydıyla yeni odaya ve bağlı olduğu birliğe devredilir. Devredilen sicillerin birer nüshası devreden odanın arşivinde saklanır.

(7) Üye sayısı ellinin veya il bazında kayıtlı olan toplam turist rehberi sayısının en az yüzde yirmisinin altına düşen odalar, Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kapatılarak tasfiye edilir ve tasfiye sonucunda kalan malvarlığı ilgili birliğe devredilir.

Bölgesel odaların kurulması

MADDE 49 – (1) Oda olmayan illerde, yerleşim yeri bölgesel odanın yetki çevresindeki illerde olan en az elli turist rehberinin oda merkezinin bulunacağı ili belirten başvurusu üzerine Bakanlık tarafından tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan bölgesel odalar kurulabilir.

(2) Bölgesel oda kuruluş başvurusu, oda olmayan illerde yerleşim yeri bölgesel odanın yetki çevresindeki illerde olan en az elli turist rehberinin odanın kurulacağı veya merkezinin bulunacağı ili belirten imzalı dilekçesiyle Bakanlığa yapılır. Dilekçeye, başvuran turist rehberlerinin T.C. Kimlik numaraları ve ruhsatnamelerinin onaylı birer örnekleri ile adli sicil kayıt beyanları eklenir. Bakanlık ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde başvuruyu inceler ve uygun gördüğü takdirde bölgesel oda kurulduğuna dair bir belge düzenleyerek, kurulan odaya teslim edilmek üzere bölgesel oda merkezinin bulunduğu valiliğe gönderir.

(3) Bölgesel odalar, odalar hakkındaki hükümlere tabidir.

Birliklerin kurulması

MADDE 50 – (1) Birlikler, Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, Türkiye genelinde kayıtlı toplam meslek mensubu sayısının yüzde otuzüçüne sahip odaların Bakanlığa yapacakları başvuru üzerine kurulabilir. Birden fazla meslek birliği kurulabilir.

(2) Birlik kuruluş başvurusu, birlik kurulmasını talep eden odaların genel kurullarının veya bu konuda yetkilendirilen yönetim kurullarının kararları eklenerek oda başkanları tarafından imzalanmış tek bir dilekçeyle yapılır. Kuruluş başvurusunda birliğin adı ve ilk olağan genel kurul toplantısının yapılacağı il belirtilir.

(3) Kanunda öngörülen kuruluş koşullarını taşımayan başvurular reddedilir. Bu maddede öngörülen şekil koşulları ile Kanunda öngörülen kuruluş koşullarının bulunduğu hallerde birlikler, Bakanlık onayına müteakip kurulmuş sayılır ve Bakanlık tarafından birlik kurulduğuna dair kuruluş belgesi düzenlenir. Kuruluş belgesi alınmadan birlik faaliyete geçirilemez. Birlik kuruluşu Bakanlığın resmi internet sitesinden duyurulur. Birliklerin kuruluşlarına ilişkin kayıtlar Bakanlıkta tutulur.

(4) Birliğin merkezi genel kurul kararıyla belirlenir. Birlik merkezi, ilk olağan genel kurulun gündeminde belirlenir.

Temsilcilikler

MADDE 51 – (1) Birlik yönetim kurulu, Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca, oda bulunmayan illerde temsilcilik açabilir veya talepleri hâlinde odalara temsilcilik açma yetkisi verebilir.

(2) Temsilciliklerin yürüteceği iş ve hizmetler ile temsil yetkileri birlik yönetim kurulu tarafından belirlenir.

Meslek kuruluşlarının görev ve yetkileri

MADDE 52 – (1) Meslek kuruluşları, Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.

Meslek kuruluşlarının gelir ve giderleri

MADDE 53 – (1) Meslek kuruluşları, gelir ve giderlerini Kanunun 11 inci maddesi çerçevesinde uygular.

Aidatlar

MADDE 54 – (1) Yıllık aidat miktarları ile aidat alınmayacak hâller ilgili birlik yönetim kurulu tarafından belirlenir.

(2) Eylemli turist rehberlerinin ödeyecekleri yıllık aidat, onaltı yaşını doldurmuş olanlar için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde yirmisinden fazla olamaz.

(3) Eylemsiz turist rehberleri, eylemli turist rehberlerinin ödediği aidatın beşte biri oranında aidat öder.

(4) Oda aidatı iki eşit taksit hâlinde oda üyesi olunan odaya ödenir, isteyen üyeler oda aidatlarını herhangi bir indirim talep etmeksizin tek seferde ödeyebilir.

(5) Süresi içinde ödenmeyen aidatlar kanuni faizi ile birlikte genel hükümlere göre tahsil edilir.

Odaların organları ve oluşumu

MADDE 55 – (1) Odaların organları ve oluşumu Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca belirlenir.

Birliklerin organları ve oluşumu

MADDE 56 – (1) Birliklerin organları ve oluşumu Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca belirlenir.

Seçimler

MADDE 57 – (1) Organ üyelerinin seçimleri gizli oyla ve yargı gözetimi altında yapılır.

(2) Genel kurullarca yapılan seçimler Kanunun 10 uncu maddesinin onikinci fıkrası uyarınca aşağıdaki usul ve esaslarla yürütülür:

a) Genel kurullar tarafından seçim yapılan hâllerde, genel kurula katılma hakkına sahip olanları gösteren liste, toplantının gündemi, yeri, günü, saati ile çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ilgili yönetim kurulu tarafından üç nüsha olarak ve toplantı tarihinden en az otuz gün önce, ilgili meslek kuruluşunun merkezinin bulunduğu yer ilçe seçim kurulu başkanlığına sunulur. Bir yerde birden fazla ilçe seçim kurulu bulunduğu takdirde görevli ilçe seçim kurulu, il seçim kurulunca belirlenir. İlçe seçim kurulu başkanlığı, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip incelemek suretiyle varsa noksanları tamamlattırdıktan sonra genel kurula katılma hakkına sahip olanları belirleyen listeyi başvuru tarihini izleyen on gün içinde onaylar. Bu süre içinde onay verilmemesi hâlinde sunulan liste kesinleşmiş sayılır. Onaylanan veya kesinleşmiş sayılan liste, ilgisine göre birlik veya odanın merkezindeki ilan tahtasında ve elektronik ortamda yedi gün süreyle ilan edilir. Birlik genel kurulları tarafından seçim yapıldığı takdirde aynı süre içinde odalara yazılı bildirim yapılır. İlan süresini veya yazılı bildirim hâlinde bildirimi izleyen üç gün içinde ilçe seçim kuruluna itiraz edilebilir. İtirazlar ilçe seçim kurulu tarafından incelenir ve en geç yedi gün içinde kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen listeler seçimin yapılacağı meslek kuruluşuna gönderilir. İlçe seçim kurulu, kesinleşen listelerle birlikte, yüzden fazla üyenin bulunduğu hallerde en az yüz en fazla yediyüzelli üye için bir sandık olmak üzere belirlediği sandık sayısı ile her bir sandıkta oy kullanacak üyeleri ve seçimlerin yönetimi ve denetiminden görevli olan kişiyi meslek kuruluşuna bildirir.

b) Seçimler, ilçe seçim kurulu başkanı veya ilçe seçim kurulunun hâkim üyeleri arasından belirleyeceği seçim yöneticisinin yönetim ve denetimi altında yapılır.

c) Meslek kuruluşunun yönetim kurulu, kesinleşen listelerin kendisine gelmesini izleyen yedi gün içinde sandık sayısının altı katı kadar sandık kurulu üye adayını özgeçmişleriyle birlikte ilçe seçim kuruluna bildirir. Seçim yöneticisi, bildirilen adaylar arasından birini başkan olarak belirleyerek üç kişilik sandık kurullarını oluşturur. Seçim yöneticisinin talep ettiği hallerde, seçimlerde seçim yöneticisine ve sandık kuruluna yardımcı olacak seçim görevlileri meslek kuruluşu tarafından görevlendirilir.

ç) Seçim yöneticisi, seçimin yapılacağı toplantı başlamadan önce sandık kurulu üyelerinin mevcut bulunup bulunmadığını tespit edip, gerekirse mevcut adaylardan yeni üye belirler. Sandık kurulu üyeleri ile idari görevliler 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun uyarınca and içerler.

d) Oy sandıkları ve seçim yöneticisinin gerekli gördüğü diğer seçim araç ve gereçleri ilgili meslek kuruluşu, sandık mühürleri ise seçim yöneticisi tarafından temin edilir. Oy sandıkları seçim yöneticisi tarafından denetlenerek, mühür bozulmadan açılmayacak şekilde mühürlenir.

e) Seçilme yeterliliği olan her üyenin seçimlerde aday olma hakkı vardır. Adaylık başvurusu yazılı olarak yapılır.

f) Adaylık başvuruları divan kurulu tarafından genel kurul gündemindeki seçimler maddesine gelindiği açıklanana kadar seçim yöneticisi veya belirlediği seçim görevlileri tarafından kabul edilir. Seçim yöneticisi adayların seçilme yeterliliğine sahip olup olmadıklarını denetler ve seçilme yeterliliğine sahip olanlar alfabetik olarak sıralanır. Oy pusulalarında aday olanların adları alfabetik sıraya göre sıralanır. Oy pusulaları adayların adları yanına işaret konacak kare şeklindeki kutulara yer verilmek suretiyle çoğaltılır ve ilçe seçim kurulu mührü ile mühürlendikten sonra kullanılır. Oylar pusulada yer alan adaylardan seçilecek üye veya temsilcilik sayısınca adayın ismi yanındaki kutu işaretlenmek suretiyle kullanılır. Oy verme işlemi gizli oy, açık tasnif esaslarına göre yapılır. Üye listesinde adı yazılı bulunmayan meslek mensupları oy kullanamaz. Oylar, oy verenin kimliğini resmî kuruluşlarca verilen belgeyle ispat etmesinden ve listedeki isminin karşısındaki yeri imzalamasından sonra kullanılır. Oylar, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy verme sırasında sandık kurulu başkanı tarafından verilen zarflara konulmak suretiyle kullanılır. Seçilecek kişi sayısından fazla adayın işaretlendiği veya mühürsüz oy pusulası ve zarfla kullanılan oylar geçersiz sayılır.

g) Divan kurulunca, talep eden başkan adaylarının otuz dakikadan fazla olmamak üzere genel kurulda konuşma yapmalarına izin verilir.

ğ) (f) bendinde belirtilen işlemler ile (g) bendinde belirtilen konuşmalar tamamlandıktan sonra oylamaya geçilir.

h) Oylamalar tamamlandıktan sonra sandıklar seçim yöneticisi gözetiminde açılarak oylar sandık kurulları önünde sayılır veya seçim görevlilerine saydırılır, ardından her bir sandık için ayrı ayrı tasnif yapılarak, seçim sonuçları belirlenir. Sayım sırasında, seçime katılan adayların adları alt alta ve aldıkları geçerli oy adlarının hizalarına yazılır. Adayların aldıkları oylar en büyükten en küçüğe doğru sıralanır. Asıl ve yedek üyelikler, adaylara rakamlarının büyüklük sırasına göre tahsis olunur. Sona kalan üye veya temsilcilik için oyların eşit olması hâlinde, bunların arasında ad çekilmek suretiyle tahsis yapılır.

ı) Seçime ilişkin olarak yapılan iş ve işlemler seçim yöneticisi veya görevlendireceği seçim görevlileri tarafından tutanağa bağlanarak tutanak seçim yöneticisi ve ilgili iş ve işlemlere katılan sandık kurulu üyeleri ve seçim görevlileri tarafından imzalanır.

i) Oy tasnif ve sayımının aynı gün çalışma saati sonuna kadar tamamlandığı hallerde seçim sonuçları genel kurul toplantısında açıklanır. Seçim sonuçları seçimi izleyen iki iş günü içinde seçim yöneticisi tarafından yazılı olarak ve seçim tutanakları eklenerek meslek kuruluşuna bildirilir ve bildirimi izleyen iki iş günü içinde meslek kuruluşunun merkezindeki ilan tahtasında ve resmi internet sitesinde üç gün süreyle ilan edilir. İlan süresini izleyen üç gün içinde ilçe seçim kuruluna itiraz edilebilir. İtirazlar ilçe seçim kurulu tarafından incelenir ve en geç yedi gün içinde kesin olarak karara bağlanır.

(3) Yönetim kurulunca seçim yapılan hâllerde, toplantıdan yedi gün önce seçimi yapan meslek kuruluşunun merkezinin bulunduğu ilçe seçim kurulu başkanlığına başvurulur. Yönetim kurulu, seçimlerini, ilçe seçim kurulunca görevlendirilecek hakim gözetiminde yapar. Seçimler, başkan seçiminde aday olanlar; başkan yardımcısı seçiminde ise başkanın yazılı olarak gösterdiği adaylar arasından gizli oy, açık tasnif usulüyle yapılır. Seçim sonuçları tutanak ile tespit edilir ve birliğin resmi internet sitesinde ilan edilir.

(4) Seçimde görevli hâkimlere 298 sayılı Kanuna göre ücret ödenir. Bu ücret ve diğer seçim giderleri, ilgili meslek kuruluşu tarafından karşılanır.

(5) Seçimler sırasında görevli hâkime, sandık kurulu başkanı veya üyelerine karşı işlenen suçlar kamu görevlisine karşı işlenmiş suçlardan sayılır.

Genel kurulların görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları

MADDE 58 – (1) Meslek kuruluşlarının genel kurulları Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.

(2) Yeni kurulan odalar ile birliklerin ilk olağan genel kurul toplantıları hariç olmak üzere, olağan genel kurul toplantıları yönetim kurulu tarafından yapılacak çağrı üzerine üç yılda bir yapılır. Oda genel kurullarının olağan toplantıları Aralık veya bir sonraki yılın Ocak ayında, birlik genel kurullarının olağan toplantıları ise Şubat veya Mart ayında yapılır. Olağan toplantı çağrısı, toplantı tarihinden en az onbeş gün önce meslek kuruluşunun resmi internet sitesinde, odalar için ayrıca bağlı bulundukları birliğin resmi internet sitesinde ve meslek kuruluşunun merkezindeki ilan tahtasında ilk toplantının yer, tarih, saat ve gündemi ile ilk toplantıda toplantı çoğunluğu sağlanamazsa en az bir hafta sonra olmak üzere ikinci toplantının yapılacağı yer, tarih ve saat belirtilerek duyurulur. Birlik, oda genel kurul toplantılarından en az yirmi bir gün önce bilgilendirilir.

(3) Yeni kurulan odaların ve birliklerin ilk olağan genel kurul toplantıları, kuruluş tarihlerini izleyen üç ay içinde ve odalar için merkezin bulunduğu ilde, birlikler için ise kuruluş başvurusunda belirtilen ilde yapılır. Odaların ilk olağan genel kurul toplantısı ilgili birlik tarafından belirlenecek olan üç oda üyesi, birliklerin ilk olağan genel kurul toplantısına ilişkin iş ve işlemler ise kurucu odaların başkanlarından oluşan bir kurul tarafından yürütülür.

(4) Olağan genel kurul toplantısını zamanında yapmayan meslek kuruluşlarının genel kurul işlemleri; odalarda bağlı olduğu birlik, birliklerde ise Bakanlık tarafından görevlendirilecek üç kişilik kurul tarafından yürütülür ve görevlendirmeyi izleyen iki ay içinde olağan genel kurul yapılır.

(5) Genel kurullar üye tamsayısının salt çoğunluğuyla toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar alır. Olağan genel kurul çağrılarında ilk toplantıda salt çoğunluk sağlanamazsa ayrıca çağrı yapılmaksızın ve çoğunluk aranmaksızın toplantı yapılır.

(6) Genel kurul, genel kurul üyelerinin dörtte birinin noter onaylı yazılı başvurusu üzerine yönetim kurulu tarafından olağanüstü toplantıya çağrılır. Olağanüstü toplantıda çağrıda belirlenen gündem dışında görüşme yapılamaz ve karar alınamaz. Olağanüstü toplantıyla ilgili her türlü işlem ve faaliyetler yönetim kurulunca yürütülür. Yönetim kurulunun bu görevi yerine getirmemesi veya haklı nedenlerle yerine getirememesi hâlinde bu işlem ve faaliyetler odalarda birlik yönetim kurulu tarafından, birliklerde ise Bakanlık tarafından görevlendirilecek üç kişilik kurul tarafından yürütülür ve görevlendirmeyi izleyen bir ay içinde olağanüstü genel kurul yapılır. Mevzuat uyarınca seçim yapılmasının gerektiği haller hariç olmak üzere, olağanüstü genel kurul toplantıları için ikinci toplantı tarihi belirlenmez ve toplantıda salt çoğunluk sağlanamazsa olağanüstü genel kurul toplantısı yapılamaz.

(7) Genel kurul toplantıları meslek kuruluşunun merkezinin bulunduğu ilde yapılır.

(8) Oda genel kurul toplantılarında bağlı olunan birliğin yönetim kurulu tarafından bir gözlemci görevlendirilir.

(9) Genel kurulun açılışı, meslek kuruluşunun başkanı veya belirlediği başkan yardımcısı veya yönetim kurulu üyesi tarafından yapılır. Ardından hazır bulunan genel kurul üyeleri divan kurulu seçimini yapar. Hazır bulunan genel kurul üyeleri divan kurulu için aday olabilirler veya hazır bulunan genel kurul üyeleri arasından aday gösterebilirler. Divan kurulu seçimine ilişkin iş ve işlemler meslek kuruluşunun başkanı veya belirlediği başkan yardımcısı veya yönetim kurulu üyesi tarafından yürütülür ve tutanağa geçirilir. Seçimlere ilişkin hükümler saklı olmak üzere; toplantının yönetimi divan kurulu tarafından yürütülür ve yapılan iş ve işlemler tutanağa geçirilerek imzalanır. Divan kurulu toplantı için toplantıya katılan genel kurul üyelerini kimlik denetimi yaparak ve üye listesine imza alarak tespit eder. Olağan genel kurul ilk toplantısında üye tamsayısının çoğunluğunun bulunduğunun tespit edildiği hallerde, gündemdeki diğer maddelere geçilir, üye tamsayısının çoğunluğunun bulunmadığı hallerde toplantı yapılamaz.

(10) Genel kurul toplantılarına, ilgili meslek kuruluşunun organlarının üyeleri ve seçimlerde görevli kişiler dışında sadece devlet protokolü listesinde bulunanlar ile ilgili meslek kuruluşunun yönetim kurulu tarafından davet edilenler katılabilir. Genel kurul üyeleri dışındakiler konuk olarak kabul edilirler ve görevlerinin gerektirdiği haller ile yönetim kurulu tarafından önceden karara bağlanan açılış konuşmaları dışında söz alamaz ve konuşma yapamazlar.

Yönetim kurullarının görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları

MADDE 59 – (1) Meslek kuruluşlarının yönetim kurulları Kanunun 10 uncu maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.

(2) Yönetim kurulları en az ayda bir kez toplanır. Aylık olağan toplantılar yönetim kurulunca belirlenen tarihlerde yapılır. Bunun dışında yönetim kurulu başkanın çağrısı üzerine toplanır. Başkan toplantı çağrısını yazılı, faks veya elektronik posta yoluyla yapabilir.

(3) Yönetim kurulları üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alır.

(4) Yönetim kurulları gündemli veya gündemsiz toplanabilir. Gündemli toplantılarda toplantı gündemi yazılı, faks veya elektronik postayla bildirilir. Yönetim kurulu gündemde bulunmayan konuları da görüşüp karara bağlayabilir. Karara bağlanan hususlar ile kararın oybirliğiyle mi, salt çoğunlukla mı alındığı karara katılmayan üyeler de belirtilerek tutanağa geçirilir ve tutanak toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır.

(5) Yönetim kurulu toplantıları ilgili meslek kuruluşunun merkezinde yapılır.

(6) Yönetim kurulu tutanakları, her yıl Ocak ayından itibaren başlamak üzere sayı, tarih, toplantı yeri, toplantıya katılanlar ile katılmayanların mazeretleri belirtilerek her bir toplantı için ayrı ayrı düzenlenir.

Denetim kurullarının görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları

MADDE 60 – (1) Denetim kurulları, Kanunun 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca, en az ayda bir toplanır ve yaptıkları denetim sonuçlarını üç ayda bir yönetim kuruluna ve dönem sonunda da genel kurula rapor hâlinde sunar. Aylık olağan toplantılar denetim kurulunca belirlenen tarihlerde yapılır. Bunun dışında denetim kurulu başkanın çağrısı üzerine toplanabilir. Başkan toplantı çağrısını yazılı, faks veya elektronik posta yoluyla yapabilir.

(2) Denetim kurulları gündemli veya gündemsiz toplanabilir. Gündemli toplantılarda toplantı gündemi belirtilerek yazılı, faks veya elektronik postayla yapılır. Denetim kurulu, gündemde bulunmayan konuları da görüşüp karara bağlayabilir. Toplantıda görüşülen veya karara bağlanan hususlar, karar alınan hallerde kararın oybirliğiyle mi, oyçokluğuyla mı alındığı karara katılmayan üyeler de belirtilerek tutanağa geçirilir ve tutanak toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır.

(3) Oda denetim kurulu toplantıları oda merkezinde, birlik denetim kurulu toplantıları ise birlik merkezinin bulunduğu il dışındaki denetimler sırasında yapılan toplantılar hariç olmak üzere birlik merkezinde yapılır.

(4) Denetim kurulları, olağan genel kurul toplantısından en az bir ay öncesinde ve başkanın uygun göreceği diğer tarihlerde denetim yapar.

(5) Yapılan her denetim sonucunda bir denetim raporu düzenlenir. Denetim raporu sadece hukuka ve mali kurallara uygunluk hususlarında oy çokluğuyla düzenlenir, muhalif üyeler gerekçelerini rapora eklemek zorundadır. Denetim raporları genel kurul toplantısından en az bir hafta önce genel kurul üyelerinin incelemesine sunulur ve genel kurulda okunur.

(6) Beşinci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla denetim kurulları oyçokluğuyla alacakları kararlarla, hukuka ve mali kurallara uygunluğuna dair tereddüt duydukları hususları yönetim kuruluna bildirir.

(7) Denetim kurullarının sekreterya hizmetleri ilgili meslek kuruluşu tarafından yürütülür.

Aylık ücretler ve huzur hakları

MADDE 61 – (1) Meslek kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile birlik disiplin kurulu üyelerine ve oda ve birlik başkanları ile başkan yardımcılarına ödenecek aylık ücretler ve huzur hakları aşağıda belirtilen sınırları geçmemek ve bu sınırların yüzde ellisinin altına düşmemek üzere ilgili meslek kuruluşunun genel kurulu tarafından belirlenir:

a) Yönetim kurulu üyeleri için: Odalarda toplantı başına aylık asgari ücretin 1/5’i, birliklerde aylık asgari ücretin 1/4’ü.

b) Oda ve birlik başkanları için aylık ücret olarak: Üye sayısı 500’ün altında olan odalarda asgari ücret, 500 ilâ 1000 arasında olan odalarda asgari ücretin iki katı, 1000 ilâ 1500 arasında olan odalarda asgari ücretin üç katı, 1500 ve üzerinde olan odalarda ise asgari ücretin dört katı, birliklerde asgari ücretin dört katı.

c) Oda ve birlik başkan yardımcıları için, birden fazla meslek kuruluşundan ücret alınan hallerde toplam ücretin asgari ücretin üç katını aşmaması kaydıyla, başkan için belirlenen ücretin 3/5’i.

ç) Denetim kurulu üyeleri için: Odalarda asgari ücretin 1/5’i kadar aylık ücret veya toplantı başına huzur hakkı, Birliklerde asgari ücretin 1/4’ü kadar aylık ücret veya toplantı başına huzur hakkı.

d) Birlik disiplin kurulu üyelerine asgari ücretin 1/4’ü kadar aylık ücret veya toplantı başına huzur hakkı.

(2) Birinci fıkrada belirtilen ücretler ve huzur hakları, 16 yaşından büyükler için belirlenmiş brüt asgari ücret üzerinden net olarak ödenir. Aylık ücret alanlara ayrıca huzur hakkı ödenmez. Birden fazla organ üyesi olanlara sadece huzur hakkı veya ücreti en yüksek üyelik için ödeme yapılır.

(3) Meslek kuruluşlarında çalışacak personelin ücretlerinin tespitinde meslek kuruluşunun yönetim kurulu yetkilidir.

(4) Birliğin yönetim, denetim ve disiplin kurulu toplantılarına katılacak kurul üyelerinin ulaşım, konaklama ve diğer zaruri giderleri birlik tarafından, genel kurula katılacak delegelerin ulaşım giderleri odalar, konaklama ve diğer zaruri giderleri ise birlik tarafından karşılanır.

Denetim ve gözetim

MADDE 62 – (1) Bakanlık, görevlendirilecek yetkili personel eliyle meslek kuruluşlarının her türlü iş, işlem, faaliyet ve hesaplarını denetleme yetkisini haizdir.

(2) Meslek kuruluşları, Bakanlık denetim elemanlarına denetim esnasında her türlü bilgiyi vermek, belgeyi ibraz etmek ve talep edilen belgelerin birer örneğini vermekle yükümlüdür. Denetimlerde gerekli kolaylığı sağlamayanlar hakkında gerekli işlemler yapılmak üzere birliğe bildirilir.

(3) Birlik yönetim kurulu, üyesi olan odaların iş ve işlemlerinin mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütülmesini sağlamak amacıyla, gerekli gördüğü hallerde veya odanın ya da oda üyelerinin dörtte birinin imzalı talebi üzerine denetim yapabilir. Yönetim kurulu, bu denetimi belirleyeceği yetkililer aracılığıyla da yaptırabilir. Denetim sonucunda hazırlanan rapor birlik yönetim kuruluna sunulur.

İşbirliği

MADDE 63 – (1) Bakanlık, turist rehberliği hizmetleri ve ilgili her türlü faaliyetin Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde icra edilmesini sağlamak ve mevzuata aykırı şekilde icra edilmesini önlemek amacıyla, gerektiğinde meslek kuruluşlarıyla işbirliği yaparak gerekli tedbirleri alır.

Sicillerin tutulması

MADDE 64 – (1) Meslek sicilleri odalar tarafından tutulur ve sicil işlemleri gecikmeksizin ilgili birliğe bildirilir. Birlik veri tabanı oluşturur, bu veri tabanını güncel tutar ve Bakanlığın kullanımına sunar. Turist rehberlerine ait bütün kayıtlara esas teşkil eden belgeler, tarih sırası ile tasnif edilerek, üzerine ilgilinin sicil numarası yazılmış bir dosyaya konulur ve sicil numarasına göre arşivlenerek muhafaza edilir. Sicil işlemlerinden sorumlu meslek kuruluşu personeli sicil kayıtlarını mevzuat ve gerçeklere uygun olarak tutar ve takibini yapar. Sicil bilgileri Bakanlık ve turist rehberleri ile kanuni zorunluluk dışında hiçbir kurum, kuruluş ya da kişilere verilemez ve kullandırılamaz.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan Yönetmelik

MADDE 65 – (1) 25/11/2005 tarihli ve 26004 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Kimlik kartı ve ruhsatname

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce profesyonel turist rehberi kimlik kartı sahibi olan ülkesel veya bölgesel turist rehberleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yıl içinde Bakanlığın uygun göreceği tarihlerde kimlik kartlarını ruhsatname ile değiştirmek zorundadır. 2012 yılı için yapılan vize işlemleri, çalışma kartı alınıncaya kadar geçerlidir ancak, 2013 yılı çalışma kartı alacaklar için bu Yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren en geç altı ay içinde ilgili meslek kuruluşuna müracaat ederek çalışma kartlarını almaları zorunludur.

Saklı tutulan haklar

GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Kanunun yürürlüğe girdiği 22/6/2012 tarihi itibariyle rehberlik kimlik kartına sahip olanların hakları, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (e) ve (f) bentlerinde öngörülen koşulları taşımaları ve Kanuna göre kurulan ilgili odaya kuruluş tarihinden itibaren altı ay içinde kaydolmaları şartıyla saklıdır.

(2) Altı aylık kayıt süresi;

a) Rehberin yerleşim yeri olan ilde Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasıyla rehber odası niteliği kazanmış oda bulunması halinde, Kanunun yürürlüğe girdiği 22/6/2012 tarihinden,

b) Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamı dışında Kanun hükümlerine göre kurulan oda ve bölgesel odalarda, oda veya bölgesel oda kuruluşunun bağlı olunan birliğin resmi internet sitesinden duyurulduğu veya Bakanlığın 48 inci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca belirleyeceği yetki çerçevesine ilişkin kararının ilanı tarihinden,

itibaren başlar.

Kimlik kartı iptal edilenler

GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Ülkesel veya bölgesel rehberlik kimlik kartına sahip iken, vize yükümlülüğünü yerine getirmemesi veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaları ya da ilgili mevzuatları gereği başka iş ve hizmet yasağı nedeniyle meslekten men edilenler, meslekten çıkarılanlar veya rehberlik kimlik kartı iptal edilenler, bir yıl içinde Bakanlığa başvurmaları, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) , (b) ve (e) bentlerinde öngörülen koşulları taşımaları ve Bakanlık tarafından yapılan sınavda başarılı olmaları kaydıyla mesleğe kabul edilir. Sınavlar test usulü yapılır. Adaylar her bir ders için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almaları halinde başarılı sayılırlar ve yabancı dil yazılı ve sözlü sınavlarına girmeye hak kazanırlar. Yabancı dil yazılı ve sözlü sınavlarında adaylar her iki sınavın sonucunda aldıkları notların aritmetik ortalamasının yetmiş puan olması halinde başarılı sayılırlar. Ancak, geçerli yabancı dil yeterlilik belgesi ibraz edenler, sadece yabancı dil sözlü sınavına alınırlar ve bu sınavda başarılı olabilmek için en az yüz tam puan üzerinden yetmiş puan almaları gerekir. Sınavlarda başarılı olanlara Bakanlıkça ruhsatname düzenlenir. Sınavlara ilişkin diğer usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

Sicillerin devri

GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sicil kaydı bulunan il kültür ve turizm müdürlükleri bünyesinde tutulan sicil dosyaları, odaların kurulmasından itibaren en geç iki ay içinde kurulan odalara devredilir. Sicil kaydı bulunmayan illerde ise Bakanlık tarafından oluşturulan sicil dosyaları aynı süre içinde ilgili odalara gönderilir.

Seçim ve devir işlemleri

GEÇİCİ MADDE 5 – (1) Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası ile Kanun hükümlerine tabi rehber odası niteliğini kazanan odalar, yeni oluşumlarını aynı Kanun hükümlerine göre tamamlarlar ve sonucunu Bakanlığa bildirirler.

Sınav ve uygulama gezisi

GEÇİCİ MADDE 6 – (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce Bakanlıkça yapılan seçme sınavlarında başarılı olan ancak mülga Yönetmeliğin 6 ncı maddesi gereğince kurslara, uygulama gezilerine, bitirme ve bütünleme sınavlarına katılamayan kursiyerlerin hakları ilk açılacak sertifika programı için bir defaya mahsus olmak üzere saklıdır.

Taban ücret tarifesi

GEÇİCİ MADDE 7 – (1) Kanun ile bu Yönetmelik hükümlerine göre yeni taban ücret tarifesi belirlenene kadar mevcut taban ücret tarifesinin uygulanmasına devam olunur.

Kanunun yürürlük tarihi itibariyle eylemli turist rehberi sayılma

GEÇİCİ MADDE 8 – (1) Kanunun yürürlüğe girdiği 22/6/2012 tarihi itibariyle oda üyesi olmak kaydıyla anılan Kanunun geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrasıyla rehber odası niteliğini kazanmış odalar ile 2012 yılı içinde kurulan odalarda;

a) Mülga Yönetmelik hükümleri uyarınca 2012 yılı için vize yaptırmış turist rehberleri,

b) Mülga Yönetmeliğin 35 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, 2012 yılında, rehberlik belgelerini aldıkları ilk yıl için vizeden muaf olan turist rehberleri

altı aydır eylemli turist rehberi kabul edilirler.

Denetim tutanağı

GEÇİCİ MADDE 9 – (1) 39 uncu maddede belirtilen denetim tutanak örneği, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde birlik tarafından hazırlanıp Bakanlığa sunulur. Bakanlık bir ay içerisinde uygun görüp onayladığı tek tip tutanak örneğini birlik ve TÜRSAB’a gönderir ve resmi internet sitesinde ilan eder. Birlik yönetim kurullarınca denetim tutanaklarına ilişkin değişiklik talepleri de Bakanlıkça aynı usulde değerlendirilir ve onaylanır.

Yürürlük

MADDE 66 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 67 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.

Kooperatifin yüzme havuzu yaptırması-kdv oranı-Kemal ÖZMEN

Başlık Yüzme havuzu tadilatında KDV oranı hk.
Tarih 01/11/2012
Sayı B.07.1.GİB.4.07.16.02-130[KDV.2012.164]-439
Kapsam

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

ANTALYA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü

Sayı

:

B.07.1.GİB.4.07.16.02-130[KDV.2012.164]-439

01/11/2012

Konu

:

Yüzme havuzu tadilatında KDV oranı.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, henüz tasfiye edilmeyen Kooperatifinizce taahhüden yaptırılması planlanan yüzme havuzu bakım onarım inşaatı için uygulanması gereken katma değer vergisi oranı hususundaki bilgi istenilmektedir.

Katma Değer Vergisi Kanununun 4369 sayılı Kanunla eklenen geçici 15 inci maddesinde, bu Kanunun yayımlandığı 29.07.1998 tarihinden önce inşaat ruhsatı alınmış inşaatlara ilişkin olarak konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinin katma değer vergisinden istisna olduğu hükme bağlanmıştır. Söz konusu istisnaya ilişkin açıklamalar 49, 66 ve 106 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri ile 60 No.lu Katma Değer Vergisi Sirkülerinde yapılmıştır.

Bu durumda, 29.07.1998 tarihinden önce inşaat ruhsatı alınmış inşaatlara ilişkin olarak konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinin katma değer vergisinden istisna olabilmesi için;

– Kooperatifin konut yapı kooperatifi olması,

– İşin konut yapı kooperatifine yapılması,

– Yapılan işin inşaat işi olması ve taahhüde dayanması gerekmektedir.

Bina inşaat ruhsatının 29.07.1998 tarihinden sonra alınması durumunda konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri 2007/13033 sayılı Kararname Eki (I) sayılı listenin 12 inci sırası uyarınca % 1 oranında katma değer vergisine tabi olacaktır.

Katma Değer Vergisi Kanununun geçici 15 inci maddesindeki istisna hükmü ile 2007/13033 sayılı Kararname Eki (I) sayılı listenin 12 nci sırasında öngörülen indirimli oran uygulamasının geçerli olabilmesi için konut yapı kooperatiflerinin inşa ettirecekleri konutların kullanılmaya başlanılmasına kadar yapılacak inşaat taahhüt işlerine yönelik olması gerekmektedir. Ancak, Kooperatifinizce inşaatına başlanılan konutların bitirildiği ve iskan ruhsatı alınmaksızın kullanıma açıldığı anlaşılmış bulunmaktadır.

Öte yandan, yüzme havuzu ve teçhizatı gibi konutlar için zaruri olmayan imalatların inşaat taahhüt işi kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmamaktadır.

Bu durumda, yüzme havuzu teçhizatı gibi konutlar için zaruri olmayan imalatlar genel oranda (% 18) katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

İnşaatların yapım yöntemi yönetim kurulunca belirlenebilir mi?

4.1.İnşaatların yapım yöntemi yönetim kurulunca belirlenebilir mi?
Kooperatiflerde imalat ve inşaat işlerinin yaptırılma usulü genel kurulca belirlenir, yönetim kurulunun bu hususta yetkisi yoktur(KK Md.42, 59/8 Ek:2/1).
Kooperatiflerde inşaat işleri esas itibariyle, emanet veya ihale usullerinden biri tercih edilerek yaptırılmakla birlikte yönetim kurulu, kooperatif imalatlarının plan, proje ve şartnamelere uygun olarak yapılmasını yürütmek ve takip etmekle yükümlüdür(Anas. Md.60).

Yönetim kurulu üyelerinin Kooperatif ile ticari muamele yapmaları yasal mıdır

3.19.Yönetim kurulu üyelerinin Kooperatif ile ticari muamele yapmaları yasal mıdır?
Yönetim kurulu üyeleri ortaklık işlemleri dışında kendisi veya başkası namına bizzat veya dolaylı olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapmamalıdır(KK Md. 59/6 Ek:2/1).
Bu bağlamda, Kooperatif yöneticilerinin kooperatifin esas faaliyet amacına giren alanlarda bizzat veya dolaylı olarak ticari muamele yapmaları yasal düzenlemeye aykırılık oluşturmakla birlikte yapı kooperatiflerinde serbest meslek faaliyeti(muhasebecilik, proje çizimi, avukatlık gibi) niteliğindeki çalışmaların ticari muamele niteliği olmaması nedeniyle bu kapsam dışında tutulması mümkündür.

Yönetim kurulu üyelerine ödenecek yasal ödentiler nelerdir?Aynı zamanda Müdürlük görevini ifa eden yöneticilere(Murahhas üyelere) ayrıca Müdürlük Ücreti ödenebilir mi?

3.13.Yönetim kurulu üyelerine ödenecek yasal ödentiler nelerdir?Aynı zamanda Müdürlük görevini ifa eden yöneticilere(Murahhas üyelere) ayrıca Müdürlük Ücreti ödenebilir mi?
Yönetim kurulu üyelerine aylık ücret veya huzur hakkı ile risturn ve yolluk dışında hiçbir ad altında başkaca ödeme yapılamayacağı gibi bu ödentilerin genel kurul tarafından belirlenmesi şarttır(KK Md.56/6 Ek:2/1).
Aynı zamanda Müdürlük görevini üstlenmiş olan yönetim kurulu üyesine “Müdürlük Ücreti” veya “Murahhaslık Ücreti” adı altında bir ödeme belirlenemez.Bununla birlikte, bu durumdaki üyeye yapacağı hizmet de göz önünde bulundurulmak suretiyle diğer yöneticilere ödenecek ücretten yüksek miktarda aylık ücret veya huzur hakkı verilmesi genel kurulca kararlaştırılabilir.
Ayrıca, gerek yönetim kurulu üyelerinin kooperatif çalışanı olmamaları ve gerekse Kooperatif yöneticilerine yapılacak ödemelerin kooperatifler yasasında açıkça belirlenmiş olması nedeniyle yöneticiler adına Kooperatif tarafından sigorta ödemesi, ihbar veya kıdem tazminatı veya bunlara benzer ödemelerin yapılması yasal düzenlemelere uygun düşmemekte ve ilgililerin cezai sorumluluklarını gerektirmektedir.

3.11.Yönetim kurulu üyeleri aynı zamanda müdürlük görevine seçilebilir mi? Yönetim kurulu alacağı bir karar ile yönetim kurulu üyelerinden bir veya birkaçını kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye olarak seçebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve değiştirilmesi ticaret siciline tescil ettirilir(Anas. Md.50).

3.11.Yönetim kurulu üyeleri aynı zamanda müdürlük görevine seçilebilir mi?
Yönetim kurulu alacağı bir karar ile yönetim kurulu üyelerinden bir veya birkaçını kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye olarak seçebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve değiştirilmesi ticaret siciline tescil ettirilir(Anas. Md.50).

3.10.Genel kurula ait olup yönetim kurulunca hiçbir şekilde kullanılamayacak yetkiler nelerdir? Yönetim kurulu aşağıda belirtilen ve genel kurula ait olan yetkileri –genel kurulda yetki devri veya görevlendirme yapılmış olsa dahi- kullanamaz.

3.10.Genel kurula ait olup yönetim kurulunca hiçbir şekilde kullanılamayacak yetkiler nelerdir?
Yönetim kurulu aşağıda belirtilen ve genel kurula ait olan yetkileri –genel kurulda yetki devri veya görevlendirme yapılmış olsa dahi- kullanamaz.

Süresi biten kooperatif ne yapacak ?-Kemal özmen

Ana sözleşmenin 5. maddesinde belirtilen süre içerisinde faaliyetlerinin tamamlayamamış kooperatifler genel kurul için temsilci talebinde bulunabilmeleri için mahkemeden kooperatifin faaliyetlerinin devam ettiğine dair karar almaları gerekmektedir.

Daha detaylı bilgi için bize ulaşın

İnfo@ozmconsultancy.com

Tarım kredi kooperatifinin işyeri açma izni harcından muaf olup olmadığı hk. Tarih 31/01/2013 Sayı 73903997-175.02[81-2012/1]-32 Kapsam

Başlık Tarım kredi kooperatifinin işyeri açma izni harcından muaf olup olmadığı hk.
Tarih 31/01/2013
Sayı 73903997-175.02[81-2012/1]-32
Kapsam

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

ESKİŞEHİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

Sayı

:

73903997-175.02[81-2012/1]-32

31/01/2013

Konu

:

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsat Harcı

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, Belediyenize işyeri açma ve çalışma ruhsatı için müracaatta bulunan 1029 sayılı … Tarım Kredi Kooperatifinin, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81 inci maddesine göre belediyelerce alınması gereken işyeri açma izin harcından, 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun 19 uncu maddesi gereğince muaf tutulup tulumayacağı hususunda tereddüte düşüldüğünden Başkanlığımızdan görüş istenilmektedir.

2464 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde, “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması “İşyeri Açma İzni Harcına” tabidir.” hükmüne yer verilmiştir.

10/8/2005 tarihli ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 2 nci maddesinde, bu Yönetmeliğin, sıhhi ve gayrisıhhi işyerleri ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin ruhsatlandırılması ve denetlenmesine dair iş ve işlemleri kapsadığı belirtilmekte ve aynı Yönetmeliğin 13/4/2007 tarihli ve 26492 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren değişik 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında ise, “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” denilmektedir.

Diğer taraftan, 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununun Muafiyetler başlıklı 19 uncu maddesinin (B) fıkrasında,

“Bu Kanuna göre kurulacak ve kurulmuş sayılan kooperatifler, bölge ve merkez birlikleri,

a) Kurumlar, gider, gayrimenkul kıymet artışı, intikal ve diğer vergilerden ve icra makamları, resmi daireler ve mahkemeler nezdinde yapacakları takip ve tahsillerle açacakları tazminat davaları ile ilgili her nev’i talep, tebliğ ve kararlar her türlü masraf, vergi, resim ve harçlardan,

b) Sermaye ve yedek akçeleri ile taşınmaz malları ve bunların gelirleri,

kendi ihtiyaçları için satın aldıkları ve alacaklarının tahsili gayesiyle mülk edindikleri taşınmaz malları ve bunların 15 inci madde hükmüne göre sahiplerine geri verilmesi işlemi, bütün vergi, resim ve harçtan,

c) Yapacakları kredi işlerine ilişkin bütün senet, belge, kağıt, defter ve hesap özetleri, taşınmaz mallara ait ipotek ve taşınır mallara ait rehin işlemleri, vekaletnameler, taahhütnameler vesair evrak, bütün resim ve harçtan,

muaftır.”

hükmü yer almaktadır.

Bu açıklamalara göre, tarım kredi kooperatiflerince Belediyeniz sınırları içinde bir işyeri açılması halinde, 2464 sayılı Kanunun 81 nci maddesine göre belediyelerce alınan işyeri açma izni harcından muaf tutulması mümkün değildir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Kooperatife ait arsanın parsellenerek üyelere dağıtılması hk.-Kemal ÖZMEN

KANUNLAR GEREKÇELER B.K.K. YÖNETMELİKLER TEBLİĞLER İÇ GENELGELER GENEL YAZILAR ÖZELGELER SİRKÜLER

Kanun Son güncelleme:21/02/2013
Madde:

Başlangıç: / / Bitiş: / /

Başlık Kooperatife ait arsanın parsellenerek üyelere dağıtılması hk.
Tarih 18/12/2012
Sayı 84098128-125[4-2012/938]-1036
Kapsam

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)

Sayı

:

84098128-125[4-2012/938]-1036

18/12/2012

Konu

:

Kooperatife ait arsanın parsellenerek üyelere dağıtılması.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve ekli dilekçenizde, kooperatifinizin 148 ortaklı olduğu, ortakların her birine hisseleri oranında konut sağlandığı, bu konutların ferdileşme ile tüm ortaklara teslim edildiği, teslim edilen bu konutlar haricinde kooperatifinize ait 186 parsel arsanın bu güne kadar atıl olduğu, kooperatifinizin maddi imkansızlıkları göz önüne alarak ve bundan sonraki aşamada tasfiye işlemlerine başlanılması amacıyla kooperatif ana sözleşmesinin 6.6 maddesi kapsamında söz konusu parsellerin mevcut ortaklara kura ile dağıtılmasına karar verildiği belirtilerek, üyelere tahsis edilen arsaların tapu devirlerinin yapılması sırasında kooperatifinizin veya üyelerinizin KDV, kurumlar vergisi yönünden vergisel yükümlülüğünün olup olmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

I- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmüyle kooperatifler kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmış olmakla beraber aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklar ile iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13’üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmıştır.

Konuyla ilgili olarak 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “4.13. Kooperatifler” başlıklı bölümünde ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.

Ayrıca, Gelir İdaresi Başkanlığı Yönetim Bilgi Sistemi üzerinden yapılan sorgulama sonucunda kooperatifinizin …….. Vergi Dairesi Müdürlüğünde 01.01.2002 tarihinden itibaren kurumlar vergisi yönünden mükellefiyetinin bulunduğu anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin birinci fıkrasında menkul sermaye iradının tanımı yapılmış olup, ikinci fıkrasının (2) numaralı bendinde ise; iştirak hisselerinden doğan kazançların (Limited şirket ortaklarının, iş ortaklıklarının ve komanditerlerin kâr payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu zümreye dahildir. Kooperatiflerin ortakları ile yaptıkları muamelelerden doğan kârların ortaklara kooperatifle yaptıkları muameleler nispetinde tevzii kazanç dağıtımı sayılmaz.) menkul sermaye iradı olduğu belirtilmiştir.

Anılan Kanunun 94 üncü maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşların, yine söz konusu maddelerde bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları hükme bağlanmış olup, anılan maddenin (6/b-i) numaralı bendinde, tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kâr paylarından (kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz.) % 15 oranında tevkifat yapılacağı hükmüne yer verilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, kooperatifinizin ortaklarına hisseleri oranında konut sağlamasının yanında atıl duran ve mali imkânsızlıklar nedeniyle üzerine konut inşa edilmeyen söz konusu arsanın ortaklarınıza hisseleri oranında devredilmesi sonucunda kooperatifiniz tarafından herhangi bir gelir elde edilmesi durumunda, elde edilecek gelirin kurum kazancı olarak kurumlar vergisine tabi tutulması gerekmekte olup, söz konusu dağıtım sonucunda kooperatifinizce herhangi bir gelir elde edilmemesi durumunda ise kurumlar vergisine tabi tutulacak bir kazancın doğmayacağı tabiidir.

Ayrıca, kooperatifinizin sahip olduğu arsayı ortaklarına hisseleri oranında devretmesi halinde dağıtımı yapılacak arsanın emsal bedelinin hesaplanması ve bu bedel üzerinden de Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (6/b-i) numaralı bendine göre %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.

II- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN:

Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;

-1/1 maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin, vergiye tabi olduğu,

-17/4-r maddesinde ise; kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimlerinin istisna olduğu,

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamında yer almadığı, istisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı

hükümlerine yer verilmiştir.

Buna göre, kooperatifiniz tarafından üyelere devredilen arsa, en az iki tam yıl süreyle kooperatifin aktifinde bulunmuş olması kaydıyla KDV’den istisna olacaktır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

Türk Borçlar Kanunu (Yeni) MADDE 19 :Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır.

Türk Borçlar Kanunu (Yeni) MADDE 19 :Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır.

Borçlu, yazılı bir borç tanımasına güvenerek alacağı kazanmış olan üçüncü kişiye karşı, bu işlemin muvazaalı olduğu savunmasında bulunamaz.

Mağaza güvenlik cihazının sinyal vermesi sebebiyle çanta aramasının yapılması ve çantada mağazaya ait ürünün bulunmamasının maddi ve manevi tazminatı gerektireceği”

Mağaza güvenlik cihazının sinyal vermesi sebebiyle çanta aramasının yapılması ve çantada mağazaya ait ürünün bulunmamasının maddi ve manevi tazminatı gerektireceği”  
(Karar Tarihi : 28.12.2011)
DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı, eşi ile birlikte 26.02.2005 tarihinde 18:30 sıralarında ____ Alışveriş Merkezine giderek iki kişilik bilet aldıklarını, sinema saatini beklerken ____ mağazasına girdiğini, 5-10 dakika mağazada kitap ve kasetlere bakıp mağazadan ayrılıp biraz uzaklaştıktan sonra, mağazanın güvenlik görevlisinin arkalarından gelerek, kendisinden tekrar güvenlik aygıtından geçmesini istediğini, güvenlik aygıtının sinyal vermesi üzerine güvenlik görevlisinin çantasını kontrol etmek istediğini, bayan görevli ve polis eşliğinde gerekli kontrollerin yapılmasını kabul ettiğini, çantasında yapılan aramada mağazaya ait hiçbir ürünün olmadığının anlaşıldığını, davalı şirketin güvenlik cihazının arızalı olması ve mağaza görevlilerinin tutumları sonucu hırsız gibi gösterilip küçük düşürüldüğünü, böylece onur ve saygınlığının zedelendiğini, ruh sağlığının bu nedenle bozulup psikilojik destek dahi aldığını, eşi ile birlikte sinemaya girmek için bilet almasına rağmen bu işlemler nedeniyle sinemaya da giremediğini belirtmiş ve sinema biletinin bedeli olan 20,00.-TL maddi tazminat ile yine kişilik haklarının ihlali nedeniyle 100.000 TL manevi tazminatın 26.02.2005 tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ve kararın en az üç büyük gazetede ilan edilmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı şirket, davacının güvenlik cihazından geçerken sinyal çaldığını, bunun üzerine görevli memurun çantayı kontrol etmek islediğini, davacının çantayı kontrol ettirmek istememesi ve polis çağrılmasını talep etmesi üzerine de durumun mağaza müdürüne bildirilip polis çağrıldığını, görevli polisin gelip çantayı kontrol ettiğinde davalı şirkete ait bir malın çantada bulunamadığını, bunun üzerine şirket görevlilerince alarm bandrolü sökülememiş makyaj malzemeleri nedeniyle alarmın çalmış olabileceği belirtilip davacıdan özür dilendiğini, yapılan işlemlerde hukuka aykırı bir durum bulunmadığını, olayda maddi ve manevi tazminat istenebilme koşullarının oluşmadığını, ayrıca talep edilen manevi zararın fahiş olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini dilemiştir.
Mahkemece, olayda manevi tazminatın koşullarının oluştuğu benimsenmek suretiyle, davanın kısmen kabulü ile 20,00.-TL maddi ve 5.000,00.-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazla istemin reddine, karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının tüm, davacının ise aşağıdaki bendin dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Mahkemece önceki kararında olay tarihinden itibaren faiz yürütülmüş ve bu husus dairemizce bozma kapsamının dışında bırakılmıştır. Böyle olunca faiz başlangıcı davacı yararına müktesep hak teşkil etmiştir. Mahkemece bu defa faize dava tarihinden itibaren hükmedilmesi bozma nedenidir. Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeni bir yargılama yapmayı gerektirmediğinden kararın düzeltilerek onanması HUMK.’un 438/7 maddesi hükmü gereğidir.
KARAR :  Birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının tüm, davacının sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının 1. maddesinde yer alan “dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte” sözlerinin çıkartılarak, “olay tarihi olan 26.02.2005 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte” sözcüklerinin eklenmesine, kararın değiştirilmiş ve düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, 28.12.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.

İş sağlığı ve güvenliği kanununa göre kooperatif yönetimlerinin sorumlulukları nelerdir ?-Kemal ÖZMEN

Detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
İnfo@ozmconsultancy.com

İş sağlığı ve güvenliği kanununa göre kooperatif yönetimlerinin yapması gereken işlemler-Kemal ÖZMEN

Yapılması gereken işlemler için bize ulaşın
info@ozmconsultancy.com

Karşılıklı edimleri içeren kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde, yer teslimi arsa sahibinin öncelikli edim borcu olduğundan; arsa sahibi, arsayı ayıpsız ve inşaata elverişli şekilde teslim etmedikçe müteahhitten inşaata başlamasını isteyemez

Karşılıklı edimleri içeren kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde, yer teslimi arsa sahibinin öncelikli edim borcu olduğundan; arsa sahibi, arsayı ayıpsız ve inşaata elverişli şekilde teslim etmedikçe müteahhitten inşaata başlamasını isteyemez.
(Karar Tarihi : 05.05.2004 T.,)
“Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili ile davalı vekili geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki davacının sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2-Yanlar arasındaki, Ü____ Birinci Noterliği’nce doğrudan düzenlenen 12.5.1993 günlü ve 24449 yevmiye numaralı ve “Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Daire Karşılığı İnşaat Mukavelesi” başlıklı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin kapsamına göre; davacı M____ yüklenici, davalı M____ ise arsa sahibidir. Davacı yüklenici, İ____ İli, Ü____ ilçesi, Toygarhamza Mahallesinde bulunan ve 53 pafta, 243 ada ve 12 parsel olarak davalı adına tapuya tescilli taşınmaz üzerine, nitelikleri sözleşmede yazılı inşaatı yapmayı ve sözleşmeye uygun şekilde davalıya teslim etmeyi yüklenmiştir.

İnşaatın yapım süresi, yanlar arasındaki sözleşmenin 3.maddesinde kararlaştırılmış olup, temel üstü ruhsatından itibaren yedi aydır. Yüklenicinin yüklendiği ediminin ifası doğrultusunda inşaat işinin yapımına başlayabilmesi için öncelikle arsa sahibi tarafından yükleniciye yer tesliminin yapılması gerekmektedir. Çünkü, karşılıklı edimleri içeren inşaat sözleşmelerinde, yer teslimi iş sahibinin öncelikli edim borcudur (BK m. 81,90). Bu yasal nedenle, arsanın ayıpsız ve inşaata elverişli şekilde teslimine kadar yükleniciden inşaata başlaması istenemez.

Somut olayda, yüklenici davacı, Ü____ 2.Noterliği aracılığıyla davalı arsa sahibine gönderip tebliğ ettirdiği 16.8.1994 gün ve 49201 yevmiye numaralı ihtarname ile sözleşme konusu arsa üzerindeki binayı tahliye edip boş olarak teslimini istemiş olmasına karşın, arsa sahibi davalı arsayı ona teslim etmemiştir. Arsanın ihtarnamenin tebliğinden itibaren 30 gün içinde kendisine teslimini, Ü____ 1.Noterliği aracılığıyla gönderdiği 17.5.2000 tarih ve 11549 Yevmiye numaralı ihtarname ile davacı istediği halde, arsa sahibi davalı yine davete uymamış ve öncelikli edimini ifadan kaçınmıştır. Ayrıca, yüklenicinin ediminin ifasında temerrüdünün gerçekleştiği iddiasıyla arsa sahibi tarafından yüklenici hakkında 26.7.1994 tarihinde açılan dava, arsa sahibinin öncelikli edimi olan arsanın yükleniciye teslim edilmesine ilişkin edimini ifa etmemesi sonucu yüklenicinin temerrüdünün gerçekleşmediği gerekçesiyle, Ü____ 2.Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 20.3.1995 tarih, 1994/538 Esas ve 1995/156 sayılı hüküm ile reddolunmuştur.

Saptanan ve hukuksal durum bu olunca da; arsa sahibi davalının belirtilen öncelikli ediminin ifasında temerrüde düşmüş olduğunun kabulü gerekir (BK m. 90). Sözleşmenin taraflarından birinin ediminin ifasında temerrüde düşmesi halinde, diğer taraf Borçlar Yasası’nın 106. maddesinde öngörülen seçimlik haklardan birini kullanabilir. Somut olayda da, yüklenici davacı sözleşmenin aynen ifasını istemiştir. Başka bir anlatımla, davacı BK.nun 106/II. maddesinde öngörülen gecikmiş ifanın aynen yerine getirilmesi yönünde hakkını kullanmış ve inşaat yapılacak arsanın boş ve sorunsuz olarak teslimini, davalı arsa sahibinden istemiştir. Mahkemece, davacının bu yöndeki isteminin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın tümden reddine karar verilmesi doğru olmamış ve hükmün bu sebeplerle bozulması gerekmiştir.

KARAR : Yukarıda 1. bendde belirtilen nedenlerle davacının sair temyiz itirazlarının reddine; 2. bendde açıklanan sebeplerle de, temyiz itirazlarının kabulüne ve hükmün davacı yararına BOZULMASINA, 375.000.000 TL. duruşma vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 5.5.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.”
İlgili Mevzuat Hükmü : Türk Borçlar Kanunu (Yeni) MADDE 97 :Karşılıklı borç yükleyen bir sözleşmenin ifası isteminde bulunan tarafın, sözleşmenin koşullarına ve özelliklerine göre daha sonra ifa etme hakkı olmadıkça, kendi borcunu ifa etmiş ya da ifasını önermiş olması gerekir.